КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Апендыцыт. Запаленне апендыкса. У бальніцы Сашку агледзеў спачатку адзін доктар, потым другі, параіліся між сабой і сказалі, што хлопчыка трэба класці на аперацыю: у малога апендыцыт. В. Хомчанка. АПЕРАТЫЎНЫ // АПЕРАЦЫЙНЫ Аператыўны. Здольны хутка і правільна выконваць практычныя задачы; дзейсны. Нашаму ж часопісу сапраўды патрэбна была аўтамашына для аператыўных выездаў у раёны, для больш непасрэднай сувязі з моладдзю калгасаў і саўгасаў. А. Кулакоўскі. Аперацыйны. 1. Прызначаны для аперацыі, звязаны з аперацыяй. С і н о н і м: хірургічны. Калі іх, бацькоў, упусцілі ў аперацыйны пакой,— маці з плачам кінулася да стала. ЯБрыль. 2. Прызначаны для непасрэднага, практычнага ажыццяўлення чаго-н.; звязаны з баявымі дзеяннямі. Чуліся галасы, што наспеў ужо час аб’яднаць усе атрады адзіным аперацыйным цэнтрам, падпарадкаваць баявую дзейнасць усіх атрадаў адзінаму аперацыйнаму плану. М. Лынькоў. АПЛАТА // АПЛАТКА Аплата. Пакрыццё якіх-н. выдаткаў; выплата; грошы, якія выплачваюцца за што-н. На змену працадню з «палачкай» прыйшла грашовая аплата, загарэліся ў хатах электрычныя лямпачкі. Звязда. Аплатка. Капсула з лякарствам; аладачка для прычасця (у католікаў). [Нехта] прадаў [ордэны і медалі] разам з бляшанкамі «кількі ў тамаце», фотаапаратам «зеніт», халвой, пліткамі шакаладу, аплаткамі валідолу, прасамі, кававаркамі, пральным парашком і інш. ЛіМ. АПОЕНЫ // АПОЙКАВЫ Апоены. Напоены больш, чым трэба, празмерна. Апоенае цялё не выганялі на пашу. Апойкавы. Які мае дачыненне да апойкі — шкуры малочнага цяляці; зроблены з такой шкуры. Апойкавая шкура. Апойкавыя боты. АПОЛАГ // АПОЛАК // АПОРАК Апблаг. Кароткае алегарычнае апавяданне з жыцця жывёл ці раслін, якое мае выразна выказаную мараль. Павучальны аполаг. Цікавы аполаг. Апблак. Крайняя з бервяна дошка, выпуклая з аднаго боку. Тут, пры дарозе, на грудку, і закапаў [салдата], паставіўшы на свежай магілцы збіты са старых, але пагабляваных аполкаў невысокі крыж. В. Адамчык. Апбрак. звычайна мн. а п о р к і. Стары бот з адрэзанай халяваю. Яшчэ трэба такую далячынь тэпаць па раскаўзанай восеньскай дарозе, мясіць густую гразь парванымі чаравікамі альбо нейкімі апоркамі, з якіх вытыркаюцца пальцы. ЯСіпакоў. АПТЫМАЛЬНЫ // АПТЫМІСТЫЧНЫ Аптымальны. Найбольш спрыяльны для чаго-н., найбольш адпаведны чаму-н., найлепшы. Чым бліжэй будуць умовы ўтрымання і кармлення жывёлы да аптымальных, тым больш верагодна наблізіцца да высокіх паказчыкаў прадукцыйнасці. Полымя. Аптымістычны. Поўны аптымізму, жыццярадасны. Развязка «Раскіданага гнязда» глыбока аптымістычная. М. Ярош. АПТЭКАРСКІ // АПТЭЧНЫ Аптэкарскі. Які мае адносіны да аптэкара; які належыць аптэкару. Аптэкарская работа. Аптэкарскі халат. Аптэчны. Які мае адносіны да аптэкі. Знайшлося месца аптэчнаму кіёску, дзе прадаваліся таксама настоі і адвары гаючых траў. А. Дзялендзік. АПУХА //АПУШЫНА Апўха. Футравая абшыўка па краях адзення ці абутку. Апуха даражэй кажуха. Прымаўка. Апўшына. Дошка па краях даху, страхі. I тонуць асверы, пярэплаты, рогі апушын за пылам дарожным, за шэрым пакатам гары. М. Танк.. АРАЛА // РАЛА Арала. Уст. паэт. Прылада для ворыва, саха. Хіба тут цесна? свету мала? Няма работы для арала ці для сярпа, або для коскі? ЯКолас. Рала. 1. Адгалінаванне ствала дрэва; тоўсты сук. Ад вуліцы перад хатай разложыста стаяў клён з аднаго боку і ніцая бяроза з другога. У ёй, у дупле, ніжэй рала, жыла шпачыная сям’я. А. Жук. 2. Уст. Старажытная прылада для ворыва (з тоўстага сука). To быў адзіны спосаб, які ведалі жанчыны: баразною, ралам, абведзеным наўкруга іх вёскі, ратаваць сябе, сваіх дзяцей, сваіх мужоў ад вятрыска, што мог навеяць на іх сяло мор — чорную смерць. А. Лойка. АРАШАЛЬНЫ //АРАШОНЫ Арашальны. Які звязаны з арашэннем; прызначаны для арашэння. Над капустай шэрым алавяным бляскам адсвечвалі трубы арашальнай сістэмы. М. Ракітны. Арашбны. Увільготнены, напоены вільгаццю; паліты (дажджом, вадою). Маладая трава, арашоная дажджом, здавалася аксамітнай. АРДЫНАРАЦ//АРДЫНАТАР Ардынарац. Ваеннаслужачы пры камандзіру або пры штабе для сувязі, выканання асобных даручэнняў і асабістых паслуг. Адным словам, хлопец быў таварыскі, як цяпер кажуць, камунікабельны. Такіх любяць камандзіры і бяруць іх ардынарцамі, пісарамі. В. Хомчанка. Ардынатар. Доктар бальніцы, клінікі, які лечыць пад кіраўніцтвам загадчыка аддзялення. Пасля заканчэння медінстытута ён першы год працаваў у паліклініцы ардынатарам. АРЭАЛ // АРЭОЛ Арэал. Спец. Вобласць натуральнага пашырэння якога-н. віду, сямейства жывёл, раслін і інш. Арэал сумчатых з часоў асваення еўрапейцамі Аўстраліі і Амерыкі вельмі зменшыўся. БелСЭ. Арэбл. 1. Светлы круг вакол чаго-н., падобны на ззянне. Высокі слуп святла, што маячыў недзе ўперадзе, пачаў набліжацца, ярчэць, і праз некалькі імгненняў у мігатлівым туманным арэоле весела заблішчала рознакаляровымі агнямі навагодняя ёлка. В. Палтаран. 2. перан. Атмасфера славы, бляску, пашаны, якая акружае каго-што-н. У першыя хвіліны пакупка дае яму сапраўднае задавальненне, акружае арэолам перавагі над зняслаўленым сапернікам. Д. Гальмакоў. АРЭШКАВЫ // АРЭШНІКАВЫ Арэшкавы. Разм. Зроблены з арэшыны. Арэшкавы кій. Арэшнікавы. Які мае адносіны да арэшніку, ляшчынніку. Арэшнікавы зараснік. АСАБІСТЫ // АСАБОВЫ // АСАБЛІВЫ Асабісты. Які належыць пэўнай асобе, прызначаны для яе; звязаны з канкрэтнай асобай. 3 лёсам краіны непарыўна звязваецца і асабісты лёс чалавека. М. Барсток. Асаббвы. Які выражае граматычную катэгорыю асобы. Памылкі ў выкарыстанні асабовых займеннікаў дапускаюць не толькі пачынаючыя аўтары, але і вопытныя літаратары. М. Цікоцкі. У выразах: асабовы склад, асабовы рахунак, асабовая справа. Асабовы склад — склад асоб (рабочых, служачых) якой-н. установы, прадпрыемства, вайсковай часці і г. д. 3 розных месц паведамлялі адно: увесь асабовы склад вучылішча пераведзены на караблі Балтыйскага флоту. Б. Стральцоў. Асабовы рахунак — рахунак, адкрыты на пэўную асобу. Зробяць і запішуць кошт работы на асабовы рахунак члена арцелі. Беларусь. Асабовая справа — папка з дакументамі якой-н. асобы, што працуе ў дадзенай установе. Асабовая справа заўсёды захоўваецца ў аддзеле кадраў. Няправільна. Ен.. адгарнуў тонкую сінюю вокладку папкі і зірнуў туды. Я зразумеў, што гэта мая асабістая (трэба: асабовая) справа ў яго на стале. А. Кулакоўскі. Асаблівы. 1. He падобны да іншых; не такі, як усе; адметны. Меў асаблівы выгляд кожны, ды лёс аднолькавы затое. У. Дубоўка. 2. Больш значны, чым звычайны. I, не чакаючы асаблівага запрашэння, Міколка важна ўсеўся ў крэсле, ля стала. М. Лынькоў. Няправільна. Усе мы, хто асабліва (трэба: асабіста) ведаў Мікалая Мацвеевіча і каму давялося сустракацца з ім па службе, былі ў палоне яго асабістай абаяльнасці. Полымя. АСВЕТЛЕНАСЦЬ//АСВЯТЛЕННЕ Асвётленасць. Ступень асвятлення якой-н. паверхні, прасторы. Асветленасць паверхні вымяраецца светлавым патокам, падаючым на адзінку паверхні. Фізіка. Асвятлённе. 1. Святло ад якой-н. крыніцы (сонца, лямпы, агню). Лучына дыміць і чадзіць. Непрывычнаму чалавеку было б кепска пры гэтым асвятленні, а прывычнаму — лепей і не трэба. 3. Бядуля. 2. Тэхнічнае абсталяванне, якое дае святло. Дубок асвойваў цяпер прафесію электраманцёра вузла, рамантаваў асвятленне дэпо, станцыйных стрэлак і семафораў. М. Лынькоў. 3. перан. Растлумачэнне, дэтальны разбор чаго-н. Пачаць урок можна з асвятлення саміх фактаў біяграфіі. М. Барсток. АСВЕТЛЕНЫ / АСВЕЧАНЫ // АСВЯТЛЯЛЬНЫ Асвётлены. Які асвятлілі, зрабілі светлым, бачным. А лес, асветлены і абагрэты сонцам, пазіраў зусім-такі весела. ЯКолас. Асвёчаны. Тое, што і асветлены. Асвечаныя зарой ствалы сосен чырванеюць, як золата. В. Хомчанка. Асвятляльны. Прызначаны для штучнага асвятлення. Белая асвятляльная ракета ўзвілася ўгору. У. Шахавец. АСВЕТНІЦКІ // АСВЕТНЫ // АСВЕЧАНЫ Асвётніцкі. Які мае адносіны да асветніцтва, асветніка. Ахвярнаю асветніцкаю працай першадрукар [Скарына] узорваў культурную глебу Беларусі пад засеў гуманістычных ідэй, a Гусоўскі вырашыў увесці жыццё Беларусі і гісторыю ў пантэон гуманістычнай культуры Еўропы. У. Калеснік. Асвётны. Які служыць асвеце, адукацыі. Царскі ўрад прыгнятаў, а часам ліквідаваў мясцовыя школы, тэатры, розныя асветныя ўстановы. Пракошына. Асвёчаны. Адукаваны, культурны. Ну, вядома, на тое паслы пісьменныя, асвечаныя людзі, каб гаварыць усё больш па-кніжнаму. П. Пестрак. АСВОІЦЬ// ЗАСВОІЦЬ Асвбіць. 1. Навучыцца карыстацца чым-н.; навучыцца вырабляць што-н. На кожным участку патрэбны былі тапографы, і я даволі скора асвоіў гэту спецыяльнасць. Ю. Гаўрук. 2. Уключыць у круг сваёй гаспадарчай дзейнасці; абжыць. Асвоіць цаліну. Асвоіць фонды. Засвоіць. 1. Успрыняўшы што-н. новае або чужое, зрабіць прывычным для сябе. Вучні малодшых класаў павінны добра засвоіць правілы вулічнага руху. 2. Добра зразумеўшы што-н., запомніць, вывучыць. Старанны вучань добра засвоіць курс сярэдняй школы. 3. Перапрацаваўшы, увабраць у сябе, спажыць (пра пажыўныя рэчывы). Расліна засвойвае пажыўныя рэчывы з глебы. АСЕЛІЦА // АСЕЛІШЧА Асёліца. Наваколле паселішча. Ужо на аселіцы стаялі бухматыя стагі сена, у садах пачалі гнуцца галіны ад цяжару яблык і груш. В. Гардзей. Асёлішча. Месца, занятае пабудовамі, гародамі, садамі; месца жыхарства. С і н о н і м: сядзіба. Чалавек гэты быў рухавы і, напэўна, меў натуру, якая выпрацавалася пад уплывам таго, што ён не меў на свеце сталага аселішча. К. Чорны. АСІРАЦЕЦЬ // АСІРАЦІЦЬ Асірацёць. Стаць сіратою. Ен асірацеў тады, калі яму было дваццаць год. Бацька і маці памерлі ў адно лета. К. Чорны. Асіраціць. каго. Зрабіць каго-н. сіратою. Некалі дзяліліся, не маглі падзяліць усяго па-людску — забілі роднага брата, самага старэйшага ў сям’і, асірацілі трое дзяцей. У. Дамашэвіч. АСЛАБЕЛЫ // АСЛАБЛЕНЫ Аслабёлы. Які стаў слабым, нядужым. Адна качка хіснулася, нырае ўніз, няёмка махае аслабелымі крыллямі і, апісаўшы дугу, раптам шлёпаецца ў ваду. Я. Колас. Аслаблены. 1. Пазбаўлены былой сілы. Аслабленыя за зіму пчолы не могуць актыўна супраціўляцца ўзбуджальнікам хваробы. М. Шамяткоў.