КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
УГРЭЦЬ // УЗГРЭЦЬ Угрэць. Разм. 1. каго-што. Зрабіць цёплым, нагрэць, сагрэць. Як натапілі добра печку, дык і ўгрэлі хату. 2. без дап. Прыгрэць. Угрэла сонца. Жней чародкі ідуць паважна, як лябёдкі. Я. Колас. 3. каго-што. Упарыць, моцна ўтаміць. Цяжкая паклажа на возе добра ўгрэла каня. 4. каго, па чым і без дап. Груб. Ударыць чым-н., агрэць. Сабака, згледзеўшы гаспадара, з усіх ног кідаецца ў бульбоўнік. Нібы ведае: лепей быць далей ад гэтага панурага і злоснага чалавека — нізавошта можа ўгрэць ботам. Б. Сачанка. Узгрэць. каго. Разм. Даць спагнанне за якую-н. правіннасць; моцна пабіць. — Ну, вы мяне ўзгрэлі на сходзе, дык я гэта памятаю. А. Кучар. УДАЛЫ // УДАЧЛІВЫ // УДАЧНЫ Удалы. S. Які завяршаецца ўдачай; паспяховы, удачны. Рэйд той наш, па сутнасці першы, быў удалы. I. Шамякін. 2. Вельмі добры. Здаецца, ні адзін год не была такая ўдалая сенажаць! М. Нікановіч. 3. Здатны на ўсё, спрытны, умелы. — Чыста ў вас, хораша. I няўжо ж гэтак у вас штодзень? Ці можа жонка ваша такая ўдалая гаспадыня? ЯКолас. 4. Смелы, адважны, храбры; хвацкі. — Каб была пры мне дружына юнакоў — хлопцаў удалых, ускалыхнуў бы я Карпаты. А. Бажко. Удачлівы. Такі, справы якога заўсёды завяршаюцца ўдачай, якому ва ўсім вязе, спадарожнічае ўдача. Ляўчук не ўкладваў у гэта паняцце [быць чалавекам] якога складанага ці філасофскага сэнсу, гэта ў яго фармулявалася проста: каб быў добры, разумны і ўдачлівы, але не за кошт другіх. В. Быкау. Удачны. 1. Які адпавядае неабходным патрабаванням; добры, удалы. Кожнай гаспадыні хочацца, каб хлеб, асабліва калі ён са свежага каласка, быў вельмі ўдачны. М. Арочка. 2. Які завяршыўся ўдачай; паспяховы. Пад .. кіраўніцтвам [Канстанцінава] патрыёты правялі шмат удачных засад, і слава пра канстанцінаўцаў пракацілася па раёну. А. Дзенісевіч. УДОЙ // УДОЙЛІВАСЦЬ / УДОЙНАСЦЬ Удой. Колькасць малака, надоенага за адзін раз ці за які-н. перыяд. 3 Апенькіным мы сёння сумесна праглядалі рацыён, і ён застаўся задаволены маёй раскладкай, тым больш, што ўдоі за апошнія два тыдні ў нас прыкметна павялічыліся. А. Васілевіч. Удойлівасць. Toe, што і ўдойнасць. Высокая ўдойлівасць каровы. Удбйнасць. Здольнасць жывёлы даваць тую ці іншую колькасць малака (удой). Сінонім: малочнасць. Правільны догляд за каровамі амаль удвая павысіў іх удойнасць. Полымя. УДУМАЦЬ // УЗДУМАЦЬ Удўмаць. што. Разм. Надумаць, прыдумаць што-н. Я паціснуў плячыма: што сталася сёння з жонкаю? — Ты нешта ўдумала сабе? Б. Сачанка. Уздўмаць. 1. Нечакана задумаць, захацець зрабіць што-н. С і н о н і м: надумаць. Мажэйка вырашыў рашуча адбівацца ад усіх, хто ўздумае на яго нападаць. У. Шахавец. 2. Разм. Успомніць, прыпомніць. Хацела запрасіць: «Прыходзьце вы да нас», але ўздумала, што не яна гаспадыня тут,— Ядзя павінна запрашаць. Е. Лось. УДЫХНУЦЬ // УЗДЫХНУЦЬ Удыхнўць. што. 1. Набраць у лёгкія паветра пры дыханні; проціл. выдыхнуць. Як хораша выйсці на двор і на поўныя грудзі ўдыхнуць свежае, крыху роснае ранняе паветра. П. Ткачоў. 2. перан.; у каго-што. Напоўніць, усяліць, заставіць пранікнуцца чым-н. Удыхнуць новыя сілы. Удыхнуць надзею. Уздыхнўць. 1. Зрабіць уздых, уздыханне. Ен моўчкі тупаў услед і час ад часу чамусьці ўздыхаў. /. Чыгрынаў. 2. Перадыхнуць, адпачыць. — Знайсці то знайшоў, ды вельмі ж занятыя яны: і днём і ноччу на будоўлі, уздыхнуць няма калі. А. Кулакоўскі. УЕЗД // УЗ’ЕЗД Уёзд. Месца, праз якое ўязджаюць куды-н.; заезд. Пры ўездзе ў вёску на высокай маляўнічай арцы віселі лозунгі. Л. Гаўрылкін. Уз’ёзд. Месца, дарога, па якой уз’язджаюць на што-н., куды-н. На паваротцы дарогі, дзе пачынаўся ўз’езд на бераг, Каваль заўважыў Паліну. А. Савіцкі. 13 С. М. Грабчыкаў 385 УЕСЦІСЯ // УЗ’ЕСЦІСЯ Уёсціся. 1. Глыбока пранікнуць, упіцца ў што-н. (пра фарбу, пыл і інш.). У лазні Сымон старанна мыў рукі, бо ў іх яшчэ ў першы дзень работы ўелася смала. А. Чарнышэвіч. 2. Урэзацца, упіцца. Моцна скруцілі Міколку рукі назад, аж уеліся рамяні ў цела. М. Лынькоў. 3. перан. Разм. Надоўга застацца ў памяці, сэрцы і г. д. Звон ходзікаў на ўсё жыццё ўеўся ў памяць Аксёну. /. Дуброўскі. Уз’ёсціся. Разм. Раззлавацца, накінуцца на каго-н. з папрокамі, абвінавачаннямі, пагрозамі; пачаць помсціць каму-н. — Добра зрабілі, што не задзіраліся з .. [жулікамі], бо гэтая шайка, калі б уз’елася, нарабіла б вам бяды. М. Машара. УЕХАЦЬ // УЗ’ЕХАЦЬ Уёхаць. 1. Заехаць унутр чаго-н.; прыехаць куды-н. У пачатку жніва, неяк раз раніцай, у Бярозаўку ўехалі тры параконныя салдацкія брычкі. А. Васілевіч. 2. Разм. Праехаць які-н. шлях, ад’ехаць якую-н. адлегласць. За дзень мы ўехалі больш за сто кіламетраў. 3. перан. Увайсці ў што-н. мяккае, сыпучае; асесці, спусціцца; угрузнуць. Цяпер хатка ўехала ў; зямлю, асунулася і выглядае побач з новым зрубам кучай парахні. С. Александровіч. Уз’ёхаць. 1. Заехаць на больш высокае месца. Бомба трапіла ў наплаўны мост тады, калі санітарны аўтобус з раненымі паспеў ужо ўз’ехаць на бераг. В. Хомчанка. 2. Наехаць на каго-што-н. Толькі ржавая сетка-агароджа ў адным месцы была парвана — на яе, па ўсім відаць, уз’ехаў танк. Б. Сачанка. / УЖЫВАЛЬНЫ // УЖЫБАНЫ // УЖЫТНЫ // // УЖЫТЫ // УЖЫЎЧЫВЫ Ужывальны. Які часта, шырока ўжываецца; агульнапрыняты. Найбольш ужывальнымі суфіксамі назоўнікаў жаночага роду з’яўляюцца наступныя: -к-а, .. -антк-а, -янтк-а .. Граматыка беларускай мовы. Ужываны. Які ўжо быў ва ўжытку; якім карысталіся. Кастусь і Мікола пачалі мыпца пад умывальнікам, які быў прыладжаны да павеці. Каля яго вісеў яшчэ чысты, але ўжываны ручнік. М. Машара. Ужытны. Тое, што і ў ж ы в а л ь н ы. Часта ўжытнае слова. Ужыты. Выкарыстаны, скарыстаны; прыменены. Зброя не была ўжыта. Ужыўчывы. Які ўмее лёгка ўжывацца, жыць у згодзе, ладзіць з другімі. Калі людзі трапляюць ужыўчывыя, аднолькавых. поглядаў, яны робяцца сапраўды блізкімі і шчырымі таварышамі. М. Машара. УЗБАГАЦЕЦЬ // УЗБАГАЦІЦЬ Узбагацёць. Разм. Разбагацець, стаць багатым. — Узбагацела, гадаўка, бацьку пахаваць не прыехала. А. Чарнышэвіч. Узбагаціць. каго-што. 1. Зрабіць багатым, заможным. — Ратуйце... Усё жыццё дзякаваць буду, узбагачу... Усё аддам. /. Шамякін. 2. перан. Зрабіць больш разнастайным па саставу, багатым па зместу і г. д. Назіранні далі мне шмат цікавага, і жыццё на возеры ўзбагаціла мяне новымі ведамі і ўражаннямі. В. Вольскі. УЗБРАЕННЕ//УЗБРОЕНАСЦЬ Узбраённе. Зброя і боепрыпасы, прызначаныя для вядзення вайны, для -бою. I ўжо ў самыя апошнія дні перад вялікімі баямі атрада на пераправах група партызан Бумажкова правяла патайнымі дарогамі з нямецкага акружэння полк з усім узбраеннем. КЧорны. Узброенасць. 1. Забяспечанасць арміі ўзбраеннем. Высокая ўзброенасць арміі. 2. Забяспечанасць якімі-н. прыладамі, прыстасаваннямі, матэрыяламі, сродкамі і г. д. Тэхнічная ўзброенасць. УЗБУДЖАЛЬНАСЦЬ // УЗБУДЖАНАСЦЬ // // УЗБУДЖЭННЕ // УЗБУДЛІВАСЦЬ Узбуджальнасць. Здольнасць прыходзіць у стан узбуджэння, хвалявання. Празмерная ўзбуджальнасць хлопчыка. Узбўджанасць. Усхваляванасць, узрушанасць. Золатаў, напэўна, выдаў бы сваю ўзбуджанасць тым, што крочыў бы па пакоі, каб знаходзіўся ў прасторным кабінеце. 1. Шамякін. Узбуджэнне. Стан актыўнай, напружанай нервовай дзейнасці; хваляванне. Першае нервовае ўзбуджэнне прайшло, але мае сябры паводзяць сябе трывожна. С. Александровіч. Узбўдлівасць. Спец. Здольнасць рэагаваць на ўздзеянне раздражняльнікаў. Узбудлівасць клетак жывой тканкі. УЗБУЙНЕЦЬ // УЗБУЙНІЦЬ Узбуйнёць. Стаць больш буйным, павялічыцца. [Каласы] узбуйнелі ўдвая, набрынялі, наступі — пырснуць крухмалам. /. Пташнікаў. Узбуйніць. што. Зрабіць больш буйным па памерах, аб’ёму і г. д. Узбуйніць калгасы. Узбуйніць фермы. УЗЛАЖЫЦЬ // УЛАЖЫЦЬ Узлажыць. што. 1. Палажыць на што-н., паверх, на верх чаго-н. Кастусь памог узлажыць мяхі на воз. С. Александровіч. 2. перан. Даручыць каму-н. якія-н. абавязкі. Узлажыць адказнасць за правядзенне работы на брыгадзіра. Улажыць. каго-што. 1. Палажыць, змясціць унутр чаго-н. С і н о н і м: укласці. Напісаўшы пісьмо, Ганка ўлажыла яго ў канверт.. >7. Бяганская. 2. перан. Патраціць, расходаваць на што-н. Казалі, што Ева расчала рубіць вясной вялікі дом, восем на дзевяць, каб улажыць усе тыя лішнія грошы, якія яна атрымала сёлета за лён. Я. Ермаловіч. 3. Надаць каму-н. ляжачае становішча, памагчы легчы; прымусіць легчы. Дзеда ўлажылі ў пасцель, паставілі на тумбачку бутэлечкі з лекамі, шклянку з вадой. В. Хомчанка. 4. Разм. Забіць. Раптам зводдаля, адтуль, куды напрасцяк імчаўся бяляк, пачуўся стрэл, і Мікола ўбачыў, як далёка нехта з яго сяброў усё-такі ўлажыў небараку. У. Краўчанка. УЗЛАМАЦЬ // УЛАМАЦЬ Узламаць. 1. Ломячы, разбіць, адкрі,іць што-н. замкнутае, запёртае. Ігнась сякерай узламаў замок, і жудасць ахапіла яго. А. Чарнышэвіч. II Праламаць, разламаць. У вагоне нумар дзесяць палонныя ўзламалі сцяну і выскачылі на хаду. М. Лупсякоў. 2. Зрабіць прарыў у чым-н., парушыць што-н. Узламаць абарону праціўніка. Уламаць. Разм. 1. што. Праламаць; зрабіць пралом. Уламаць страху. 2. што. Ломячы, аддзяліць частку ад чаго-н. С і н о н і м: адламаць. Уламаць хлеба. 3. перан.; каго. Пераканаць, з цяжкасцю ўгаварыць згадзіцца з чым-н. — Праўду кажучы, мы са старшынёй калгаса добра-такі ўспацелі, пакуль уламалі Бандарэнку: не хацеў дапускаць Васіля да руля. М. Даніленка. УЗЛЕГЧЫ // УЛЕГЧЫ Узлёгчы. Налегчы, наваліцца на каго-што-н. Хлопец адразу падышоў да агароджы і ўзлёг на яе грудзьмі. Чорны. Улёгчы. Разм. 1. Поўнасцю аддацца якой-н. справе. Ціхон прамаўчаў, выкарпаў з гэбля стружку і зноў улёг габляваць. М. Лобан. 2. Кінуцца наўздагон за кім-чым-н. I раптам пад самымі нагамі прашмыгнула рудая вавёрка. Нават не памятаў Алесь, як улёг за ёй. М. Ваданосаў. 3. Пачаць заляцацца да каго-н. He на жарты |Галаўня] улёгза Клавай. М. Гродкеў. УЗЛЕЗЦІ // УЛЕЗЦІ Узлёзці. на што. 1. Залезці, узабрацца на што-н. высокае, на верх, на паверхню чаго-н. Вязень узлез на столік, што стаяў пад акенцам, узяўся рукамі за краты, упёрся ў іх галавой і прагна глядзеў на турэмны двор. В. Таўлай. 2. Разм. Надзецца, налезці (пра адзенне, абутак).