Удзельнікі паўстання 1830-1831 гг. на Беларусі
Вольга Гарбачова
Выдавец: Выдавецтва БДУ
Памер: 400с.
Мінск 2006
Прусіі. 15.8.1832 прыбыў у Францыю. 3 27.12.1833 член ПДТ. У 1839-43 вучыўся ў мед. школе ў Рэне, 14.10.1843 атрымаў дыплом афіцэра марской службы, працаваў у дэп. Ілевілен. Меў сям’ю і дзяцей. Напісаў на французскай мове некалькі ўспамінаў, прысвечаных гісторыі польск. эміграцыі. Па рашэнню МГСК ад 1.9.1832 аднесены да 2 разр. зл. НГАБ-5, арк. 96 адв.; РДВГА-11, арк. 405; Bielecki R. Zarys rozproszenia. S. 161, 303; яго ж: Slownik biograficzny. T. 2. S. 37; Dangel S. Rok 1831. S. 128; Konarska B. Polskie drogi. S. 261; Krawiec L. Lista czlonkow. S. 50; Tyrowicz M. Towarzystwo Demokratyczne. S. 168.
Філіповіч Дамінік з Мінскай губ. Разам з паўстанцамі адышоў у Прусію, затым эмігрыраваў у Паўночную Амерыку (?). Па рашэнню МГСК ад 19.11.1834 прызнаны выгнаннікам. НГАБ-5, арк. 96 адв.; РДВГА-11, арк. 405; Dangel S. Rok 1831. S. 118.
Філіповіч Ерамей (н. 1.5.1784)-з Гродзенскай губ., н. у в. Цацянова, пар. польск. войскаў. У паўстанні кап. 3 ул. палка, 16.9.1831 перайшоў у складзе атрада Д. Рамарына межы Галіцыі, інтэрніраваны. 15.3.1832 прыбыў у Варшаву, аднавіў прысягу расійск. ураду. AGAD, KRW, пг 477, 478, 479; Bielecki R. Slownik biograficzny. Т. 2. S. 38.
Філіповіч Міхал (1.11.1789-18.10.1869) з Дзісенскага пав. Мінскай губ., н. у мяст. Глыбокае, удзельнік кампаніі 1812. У паўстанні ппар. 11 ул. палка, затым пар. 4 ул. палка, належаў да корпуса А. Гелгуда, затым Ф. Роланда, у складзе якога 15.7.1831 перайшоў межы Прусіі, інтэрніраваны. У кастр. 1832 прыбыў з Дрэздэна ў Страсбург, са снеж. 1833 у Парыжы, з чэрв. 1838 да 6.8.1848 знаходзіўся ў Англіі і атрымліваў грашовую дапамогу англійскага ўрада, пасля чаго вярнуўся ў Парыж. 3 26.3.1833 член ІІДТ, з29.11.1837 член АПЭ ў Лондане. Працаваў настаўнікам музыкі. У Францыі ажаніўся і меў дзяцей. Памёр у Парыжы, пахаваны на Манмартры. Bielecki R. Slownik biograficzny. Т. 2. S. 38; Polacypochowani. S. 23; Krawiec L. Lista czlonkow. S. 43; Paszkiewicz M. Lista emigrantbw. S. 72; Tyrowicz M. Towarzystwo Demokratyczne. S. 168.
Фішэль Мойша з Ашмянскага пав. Віленскай губ., яўрэй. Прысягнуў паўстанцам. РДВГА-2, арк. 666.
Фос-Бергель Юльян з Ваўкавыскага пав. Гродзенскай губ., каморнік. Ппар. сярод слонімскіх паўстанцаў, затым падафіцэр 3 палка лін. пяхоты. 30.8.1831 атрымаў залаты крыж. У складзе атрада М. Рыбінскага 5.10.1831 адышоў у Прусію. У студз. 1834 прыбыў у Гаўр. Па
рашэнню ГГСК ад 8.10.1832 аднесены да 2 разр. зл. У лют. 1859 амнісціраваны, перабраўся ў Ковенскую губ. НГАБ-5, арк. 94 адв.; РДВГА-8, арк. 328; Ksi^gapamiq_tkowa. S. 137; Bielecki R. Zarys rozproszenia. S. 311; яго ж: Slownik biograficzny. T. 2. S. 44.
Французовіч Канстанцін дваранін з Дзісенскага пав. Мінскай губ., сын Юзафа, пісар маёнтка Густаты. Прысягнуў паўстанцам, дзейнічаў у апалчэнні. Вярнуўся на месца жыхарства. Па рашэнню МГСК ад 9.11.1831 вызвалены з-пад следства, загадам галоўнакамандуючага 1-й арміі ўзяты пад паліцэйскі нагляд. НГАБ-5, арк. 98; РДВГА-11, арк. 408; Dangel S. Rok 1831. S. 132.
Фядоскаў Юзаф селянін памешчыка Ю. Абуховіча з маёнтка Сядзельнікі Мазырскага пав. Мінскай губ. Прымусова ўзяты ў атрад Ф. Кеневіча, які пазней пакінуў і здаўся ўладам. Па рашэнню МГСК ад 31.12.1831 атрымаў дараванне. НГАБ-5, арк. 95 адв.; РДВГА-11, арк. 404.
Хабржынскі памешчык з Кобрынскага пав. Гродзенскай губ. Дачыненне да паўстання было кароткачасовым. Па рашэнню ГГСК атрымаў дараванне. РДВГА-8, арк. 330.
Хабржынскі Антон памешчык з Кобрынскага пав. Гродзенскай губ., сын Хабржынскага. Дачыненне да паўстання было кароткачасовым. Па рашэнню ГГСК атрымаў дараванне. РДВГА-8, арк. 330.
Хадаровіч Адам з Віленскай губ., бургамістр. Адзін з арганізатараў паўстання ў Ашмянах. РДВГА, ф. 405, eon. 2, спр. 4139, арк. 9.
Хадаровіч Антон селянін з Навагрудскага пав. Гродзенскай губ., меў дом. Далучыўся да атрада Г. Дэмбінскага, з якім апынуўся ў Прусіі, інтэрніраваны. Па рашэнню ГТСК атрымаў дараванне. НГАБу г. Гродна, ф. 4, eon. 1, спр. 49, арк. 16 адв.; РДВГА-8, арк. 331.
Хадаровіч Міхал Напалеон (1805-12.10.(19.5)1878) мешчанін з г. Навагрудка Гродзенскай губ., студэнт Віленскага ун-та. У паўстанні радавы атрада навагрудскай конніцы фарміравання Г. Дэмбінскага, у складзе якога адышоў у Варшаву. 16.9.1831 перайшоў з атрадам Д. Рамарына межы Галіцыі. У жн. 1832 эмігрыраваў у Францыю. 3 14.9.1833 член ПДТ. Па рашэнню ГГСК ад 8.10.1832 аднесены да 2 разр. зл., маёнтак Малыя Косіцы канфіскаваны. НГАБ-5, арк. 104; РДВГА-8, арк. 330; AGAD, WCPL, пг 724, к. 77; Bartkowski J. Spis Polakow zmarlych. S. 93; Bielecki R. Zarys rozproszenia. S. 159; яго ж: Slownik biograficzny. T. 1. S. 295; Kaczkowski J. Konfiskaty; Krawiec L. Lista czlonkow. S. 48; Tyrowicz M. Towarzystwo Demokratyczne. S. 88.
Хадароўскі Гілярый Аляксандр (18.6.1805-15.5.1893) ca Слуцкага пав. Мінскай губ., скончыў Слуцкую гімназію. У паўстанні з 25.3.1831, 15.5.1831 ппар. Надвіслянскага легіёна. 10.8.1831 удзельнічаў у Гродзенскім сейміку па абранню дэпутатаў на сейм. 11.9.1832 прыбыў у Францыю, належаў да закладу ў Буржэ. 21.6.1837 ажаніўся з францужанкай, меў 5 дачок і 5 сыноў, працаваў у дэп. Кальвадос. 3 9.9.1848 член ПДТ. У 1858 з’яўляўся інструктарам 3 кл., займаўся балістыкай і ўдасканальваннем агнястрэльнай зброі. 1.7.1858 узяў бестэрміновы адпачынак і пачаў працаваць на расійск. чыгунцы, выконваў абавязкі нам. кіраўніка віленскай лініі. У 1863 вярнуўся ў Францыю. У 1866 член АПЭ. DS. Т. 6. S. 444; Bartkowski J. Spis Polakow zmarlych. S. 94; Bielecki R. Slownik biograficzny. T. 1. S. 295; Konarska B. Polskie drogi. S. 241; Tyrowicz M. Towarzystwo Demokratyczne. S. 88.
Хаецкі Ян дваранін з Вілейскага пав. Мінскай губ., вілейскі земскі спраўнік, надворны саветнік. Член вілейскага ўрадавага к-та. Па рашэнню МГСК ад 29.10.1831 аднесены да 2 разр. зл., у адпаведнасці з загадам галоўнакамандуючага 1-й арміі ад 5.5.1832 атрымаў дараванне, пакінуты пад паліцэйскім наглядам. НГАБ-5, арк. 104 адв. — 105; РДВГА-11, арк. 414; DangelS. Rok 1831. S. 121.
Халеўскі Антоній з Гродзенскай губ., каморнік. Дзейнічаў сярод паўстанцаў. Па рашэнню ГГСК ад 8.10.1832 аднесены да 2 разр. зл. На месца жыхарства не вярнуўся. НГАБ-5, арк. 98 адв.; РДВГА-8, арк. 328.
Халецкі Вільгельм (н. 24.3.1808) шляхціц з маёнтка Станіславава Свянцянскага пав. Віленскай губ. У паўстанні ппар. 3 1832 знаходзіўся ў Францыі, член ПНК. У 1841 вывучаў медыцыну ў Манпелье, дыплома не
атрымаў. 3 1847 жыў у Тулузе. A GAD, EPP, nr 1, k. 17; Bielinski K. Rok 1831. S. 120; Konarska B. Polskie drogi. S. 238.
Халявінскі Віктар дваранін з Пінскага пав. Мінскай губ. Прымаў у сваім доме паўстанцаў на чале з Ц. Пуслоўскім. Заставаўся на месцы жыхарства. З’явіўся з раскаяннем. Па рашэнню МГСК ад 29.2.1832 пакінуты вольным. НГАБ-5, арк. 105 адв.; РДВГА-11, арк. 415; Dangel S. Rok 1831. S. 123.
Халявінскі Марцін селянін памешчыка Развадоўскага з Навагрудскага пав. Гродзенскай губ. Далучыўся ў Навагрудку да атрада Ю. Кашыца, затым апынуўся ў складзе атрада Г. Дэмбінскага. Вярнуўся ў Навагрудак. Па рашэнню ГГСК атрымаў дараванне. РДВГА-8, арк. 331.
Халявінскі Мікалай дваранін з Пінскага пав. Мінскай губ., сын Віктара. Знаходзіўся ў атрадзе Ц. Пуслоўскага, выконваў абавязкі сакратара. З’явіўся з раскаяннем. Парашэнню МГСК ад 29.2.1832 пакінуты вольным. НГАБ-5, арк. 106; РДВГА-11, арк. 415; Dangel S. Rok 1831. S. 123.
Харашэўскі Аляксандр (п. 24.3.1836) шляхціц са Слонімскага пав. Гродзенскай губ. У паўстанні пар. Эмігрыраваў. Памёр у дэп. Ло і Гарона. Па рашэнню ГГСК ад 20.10.1832 аднесены да 2 разр. зл. НГАБ-5, арк. 108; РДВГА-8, арк. 333; ND. 1843. S. 134.
Хараш(ж)эўскі Міхайла шляхціц са Слонімскага пав. Гродзенскай губ. Дзейнічаў сярод паўстанцаў. На месца жыхарства не вярнуўся. Па рашэнню ГГСК ад 20.10.1832 аднесены да 2 разр. зл., маёмасць канфіскавана. НГАБ-5, арк. 108; РДВГА-8, арк. 333; Kaczkowski J. Konfiskaty.
Харжэўскі Юзаф з Вілейскага пав. Мінскай губ., настаўнік Маладзечанскага вуч. Прысягнуў паўстанцам, меў намер далучыцца да паўстання. Парашэнню МГСК ад 5.11.1831 пакінуты вольным. НГАБ-5, арк. 99;РДВГА-11, арк. 409.AGAD, ММК, пг 4;DangelS. Rok 1831. S. 127.
Хілюк Ануфрый селянін памешчыка Куржанецкага з маёнтка Дубай Пінскага пав. Мінскай губ. Трапіў у атрад Ц. Пуслоўскага як кантаніст. Вярнуўся на месца жыхарства. Па рашэнню МГСК пакінуты вольным. НГАБ-5, арк. 99 адв.; РДВГА-11, арк. 410.
Хілюк Рыгор селянін памешчыка Куржанецкага з маёнтка Дубай Пінскага пав. Мінскай губ. Трапіў у атрад Ц. Пуслоўскага як кантаніст. Вярнуўся на месца жыхарства. Па рашэнню МГСК пакінуты вольным. НГАБ-5, арк. 99 адв.; РДВГА-11, арк. 410.
Хлапоўскі Дэзідэрый Адам (23.5.1788-1879)-польск. ген., навайсковай службе з 1802.У паўстанніз 15.12.1830, 18.5.1831 началеатрада накіраваны для дапамогі на бел.-літ. землі, 23.5.1831 уступіў у Белавежскую пушчу. Удзельнічаў у сутыкненнях пад Гайнаўкай, Лідай, Аранамі, Вільняй. 13.7.1831 перайшоў межы Прусіі. У жн. 1831 вярнуўся ў Польшчу, 2 г. утрымліваўся пад арыштам у Шчэціне. Пакінуў успаміны. Chlapowski D. Pami^tniki; НГАБ у г. Гродна, ф. 4, eon. 1, спр. 24, арк. 8; спр. 17, арк. 5 адв.; Domeyko I. Powstanie 1830-1831 r. S. 7; Konarski S. Dziennik. S. 18; Zbior pamiqtnikdw o powstaniu Litwy; Zrddla do dziejdw; Гарбачова B.B. Паўстанне 1830-1831 гадоў на Беларусі; Мсторйя Польшй. С. 448; Смйт Ф. РІсторйя гюльского восстанйя. Т. 2. С. 265-266; Askenazy S. General Dezydery Chlapowski; Bielecki R. Slownik biograficzny. T. I. S. 288; Kocdj H. Losy zolnierzy; Krasicki K. Wspomnienia; Powstanie 1831 roku na Litwie. S. 129; PSB; Syta A. General; Trzy powstania narodowe; Tupalski J. General Dezydery Chlapowski; Wojna na Litwie. S. 40; ZiblekJ. Powstanie Listopadowe na Litwe. S. 394.
Хлябзевіч Ян (20.6.1807-3.1.1837) з в. Грабічы Мінскай губ., сын Давіда і Юліі Бараўшэвіч. У паўстанні радавы 16 палка лін. пяхоты. Адышоў у Прусію. 27.4.1834 прыбыў у Аран на караблі “Граф Келлі”, у гэты ж дзень уступіў у замежны легіён на 3 г. У 1834—35 у Афрыцы, у 1835-37 у Іспаніі. Памёр у шпіталі ад ран. Bielecki R. Polacy w Legii. S. 105.
Хлябовіч (Хлябоўскі) Ян з Мінскай губ. Далучыўся да паўстанцаў. Адышоў у Прусію, затым эмігрыраваў у Паўночную Амерыку (?). Па рашэнню МГСК ад 19.11.1834 прызнаны выгнаннікам. НГАБ-5, арк. 101; РДВГА-11, арк. 411; Dangel S. Rok 1831. S. 117.
КНІГІ ОНЛАЙН
