Вершы, балады, прытчы
Янка Сіпакоў
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 399с.
Мінск 2010
Галоўны падаў яму руку, усцягнуў на бераг і прытуліў да сябе, да свайго бялюткага-бялюткага касцюма.
Тыя, што сядзелі ў балотнай твані, разгубіліся.
— А мы? А нас? — занепакоена закрычалі яны.
— А вас нічым не магу суцешыць,— развёў рукамі Галоўны — Справа ў тым, што ў нас, у Вялікім Харастве, зусім няма і ніколі не было грошай. А таму мы не можам вас прыняць з вашымі кашалькамі. Вы сваімі грашамі пасееце ў нас смуту, a потым разбурыце і само Вялікае Хараство.
— Дык а што рабіць нам?! — роспачна застагналі людзі.
— Ёсць выйсце,— параіў ім Галоўны.— Павыкідайце свае кашалькі ў багну, а самі выходзьце на бераг.
У балоце стала ціха — усе, хто кешкаўся ў твані, замоўклі.
Некаторыя паплылі ад берага адразу — не захацелі аставацца ў Вялікім Харастве без грошай. Іншыя, крыху падумаўшы, памарудзіўшы, паплылі ўслед за імі. Апошнія асобіны, як акулы, доўга кружылі па балоце, аднак і яны не адважыліся без кашалькоў узабрацца на бераг Вялікага Хараства.
— Хараство — добра,— плывучы назад, разважалі яны,але ж якое можа быць хараство без кашалька?!
Вярнуліся з гэтай вандроўкі толькі адзінкі. Яны былі на сёмым небе ад радасці.
А жабракі, наадварот, засмуціліся: чаму ж яны, дурні, не пайшлі тады разам з усімі?!
Цяпер ужо яны ведалі, што тыя, хто вярнуўся, ніколі не адпусцяць іх у тое балота, якое перад самым Вялікім Хараством...
ЗМЕСТ
Вершы
«Адгукніся...» 3
Ваўчыца ў звярынцы 4
Недасланы ліст да маці 4
Сонечны дождж 5
Салаўіная бяссонніца 6
На бацькавых руках 7
Слёзы маці 7
Далёкія сенажаці 8
«Не баюся я цяжкай, далёкай хады...» 8
Пачатак палёту 9
«Ляжаць на далоні зерні...» 9
Танец соснаў 10
Спёка 11
Мова 12
«Пакліч...» 12
Пехатою ў вырай 13
Лінія гарызонту 14
Сінягорыя 15
«3 разамлелых пупышак...» 16
Карэнне расы 16
Блакітная геаграфія 17
Брацкая магіла 19
«Спяць у снарадах...» 19
«Сэрца — то спрасаваны стагоддзямі порах...» 20
Пейзаж з чалавекам 20
«Заходзіць яблык...» 21
«Каб неба цябе не загушкала...» 22
«Пасля расставанняў з ёю...» 22
Коні на праспекце 22
Хвіліна сустрэчы 24
Вітаюцца кавалі 25
Споведзь 26
Зялёнае воблака на рынку 28
Лірычны ўспамін 29
Уваходзіны ў паэму 31
«Мы стаім у зялёным маі...» 32
Успомненая дарога 34
«Ужо аб вайне не могуць...» 35
Заканчэнне палёту 35
Запрашэнне ў раніцу 35
Пачатак 36
Малітва над калыскаю 37
Патоп 37
«Пушчу турбуе клопат адзіны...» 38
«Нібы бліскавіцы белыя...» 40
Настраёвы эцюд 40
Санет кахання 40
Падарожжа вакол цябе 41
Двое 42
«Хоць продкі здаўна мае хрышчоныя...» 43
Вечны пацалунак 44
Галерэя вокнаў 45
«Які чалавек вуглаваты!..» 46
«Хаця ў аснежаных залужжах...» 46
На выстаўцы дзіцячых малюнкаў 47
Праліў сноў 47
Пажар у старажытным Полацку 49
Вечаровая песня лесаўчыка 50
Пятля Кастуся Каліноўскага 52
Тураўская элегія 53
«Лягчэй вы паміралі, нашы прашчуры...» 54
«Маці!..» 55
Гарады, якіх няма 56
Па вайне 57
Ціхая мелодыя 58
«Я выплываю з адзіноты...» 58
Адзінец 58
«Я ўночы прачнуўся...» 59
Слова ў спрэчках 60
Узнаўленне 61
«Гады твае ў снег паўмярзалі...» 61
«Ужо даўно на тым баку планеты...» 62
«Вітанне, раніца!..» 63
«Чысцінёй святліцца слова...» 63
«Здараецца, наплыне дабрыня...» 64
«Як жа хораша ўваліцца...» 65
«Раніца. Сонца. Ралля...» 66
«Чаго дамогся — не цікава...» 67
«Мой агонь пастарэў на год...» 68
«Сядзім, смяёмся за сталом...» 69
«Я выходжу з раба пакрысе...» 70
«Спатыкнешся аб чэрвень, бывае...» 71
«I прыйдзе смутак нечакана...» 71
«Кожны дзень прачынаешся з прагаю цуду...» 72
«Пасівела душа, пасівела...» 73
«Абнаўлення, хлопцы, абнаўлення...» 74
«Зноў мяне прыручаюць дарогі...» 74
Там, у дзяцінстве 76
«Калі з выраю птушка вяртаецца ў свой небасхіл...» 76
Пералёт дажджу 76
«Не вернуцца годы — мая радня...» 77
«Іду звычайнаю сцяжынай...» 77
Уваходзячы ў мора 78
Вада 78
Малітва прашчура 80
Ручай 80
Мелодыя на званах 81
«А мы з табой, бы ў рай, у гэткі...» 82
Чаканне цябе 83
Твае рукі 84
Музыка для закаханых 85
«Было тады...» 86
«Сумую я па лыжным следзе...» 87
Амаль буколіка 88
Чыстае слова 88
Жанчына спявае 89
«Калі, ад шчасця захмялелы...» 90
У гасцях 91
Да біяграфіі майго народа. I 92
Паранены партызан 93
«Я люблю цябе да скону...» 94
«Гэта дрэва шукае свайго бусла...» 95
Роднае слова 95
«Зразумець, што ты — народ...» 96
Да біяграфіі майго народа. II 97
Да біяграфіі майго народа. III 98
«Ты кінуў слова ў мяне...» 99
«Слухаю песню конікаў...» 100
Малюнак 100
Жанчына. Вянок санетаў 101
Жыццё 109
«Варта ў крылы паверыць свае...» 110
«Як радасна, мой дружа, разумець...» 111
«3 роду я хлебасеяў...» 111
Сялянскія рукі 112
Прамова ў Ляўках 113
Ялта, Максім, кіпарысы 113
Дождж ля вёскі Шастакі 114
Вечар паэзіі 115
Сон, быццам ява 117
Кветка 119
Каханне 120
3 мінулага 121
Жыццяпісы 122
На завяршэнне кнігі 125
Балады
Сяўба 126
Мячык 129
Базары 132
Урок 134
Еш! 136
Вязень 137
Пытанне 139
Кветкі 140
Зброя 143
Шахматы 144
Навальніца 147
Ноч 148
Пустэльнік 151
Валы 154
Шыбеніца 155
Арыштант 158
Клетка 162
Ёлка 166
Яношык 168
Крылы 172
Кмет 173
Лазня 176
Кукіш 179
Песні 182
Рэха 184
Кузня 186
Званні 189
Чубы 191
Булава 192
Пагоня 194
Будоўля 197
Саранча 199
Збуйніца 201
Вырадак 204
Акадэмія 206
Вадзянік 209
Каханне 211
Розгі 213
Кароль 215
Падатак 217
Кантрабанда 218
Трызненне 220
Літаўры 222
Просьба 226
Чаканне 227
Вяселле 231
Свае 232
Змаганне 234
Сакалар 236
Касцёр 238
Казакі 241
Грунвальд 245
Званы 246
Свабода 248
З’яўленне 251
Пыл 254
Птушка 255
Івайла 259
Руяне 262
Пір 263
Веча 267
Ахвяраванні 274
Здзек 277
Вайна 278
Чараты 281
Сунільда 283
Ідуць 285
Навіна 287
Вадаспад 289
Пачатак 291
Развітанне 293
Прытчы
Клетка 294
Як спакайней? 303
Дарога 309
Пластылінавыя людзі 316
Выгнанне дэманаў 321
Слабыя і моцныя 328
Перавернуты 332
Тыя, што ідуць 338
Ледавік і Джунгляня 366
На Маналы 372
Над прадоннем 376
Прымірэнне 379
Лесавік 381
Ідучы 385
Яны 388
Шукальнікі 392
Сіпакоў, Я.
С39 Вершы, балады, прытчы / Янка Сіпакоў ; уклад. Зоі Падліпскай і Віктара Шніпа. — Мінск : Маст. літ., 2010. — 399 с. — (Школьная бібліятэка).
ISBN 978-985-02-1212-2.
Кнігу вядомага беларускага пісьменніка, лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Беларусі Янкі Сіпакова склалі вершы розных гадоў, балады, у якіх аўтар адлюстраваў старонкі гісторыі славянскіх народаў, а таксама прытчы.
УДК 821.161.3-93
ББК 84(4Бен)
Літаратурна-мастацкае выданне
ШКОЛЬНАЯ БІБЛІЯТЭКА
СІПАКОЎ Янка (Іван Данілавіч)
ВЕРШЫ, БАЛАДЫ, ПРЫТЧЫ
Рэдактар I. М. Паланейчык
Мастацкі рэдактар Н. В. Барай
Тэхнічны рэдактар Л. I. Астрэйка Стылістычныя рэдактары A. М. Анцытовіч, М. А. Паддубская, Я. А. Бебель, Л. Г. Ганчарэнка
Падпісана да друку 22.06.2010. Фармат 60x90'/^. Папера афсетная.
Гарнітура NewBaskervilleC. Афсетны друк. Умоўн. друк. арк. 25,0.
Улік.-выд. арк. 18,31. Тыраж 17 119 экз. Заказ 226.
Выдавецкае унітарнае прадпрыемства «Мастацкая літаратура» Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь.
ЛП № 02330/0494049 ад 03.02.2009.
Праспект Пераможцаў, 11, 220004, Мінск.
www.mastlit.by; e-mail: mail@mastlit.by
Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Мінская фабрыка каляровага друку». ЛП № 02330/0494156 ад 03.04.2009.
Вул. Каржанеўскага, 20, 220024, Мінск.
Мікала Мішчанчук
Янка
'льная бібліятэка
Сіпакоў
Вершы, балады, прытчы
У творчасці Янкі Сіпакова мы знаходзім яскравы адказ на тое, хто мы такія, якім быў наш лёс у мінулым, што павінны рабіць далей, каб захаваць жыццё ў крынічнай чысціні, зрабіць святлейшым і прыгажэйшым для нашчадкаў.