Вольныя муляры ў беларускай гісторыі
Канец XVIII — пачатак XX ст.
Алесь Смалянчук
Памер: 280с.
Вільня 2005
шы Вялікага майстра пра сваю адсутнасць. Упаўнаважаныя дэпутаты павінны гэта зрабіць пісьмова і ўказаць імя брата, які займе месца Упаўнаважанага дэпутата на бліжэйшым паседжанні.
Вялікі майстар альбо сам, альбо ў асобе намеснікаў, надзяліўшы іх гэтым правам, будзе наведваць усе ложы, якія належаць да Вялікага ўсходу, па меры мажлівасці як мага часцей.
Калі б здарылася так, што Вялікі майсз ар павінен быў бы адсутнічаць, то наступнаму пасля сябе ва урадзе, які будзе прысутнічаць на сходзе, ён павінен перадаць права подпісу інструкцый, канстытуцый ложаў і замежнай карэспандэнцыі. Кіраўнік, які атрымае на гэта паўнамоцтвы, падпісваць павінен наступным чынам: N. ад Найвыдатнейшага і Наймаіугнейшага Вялікага майстра надзеленага правам.
Артыкул 32. Пра працу
Праца Вялікага ўсходу будзе распачынацца і завяршацца на нацыянальнай мове.
У выпадку адсутнасці Вялікага майстра праца распачынаецца праз 15 хвілінаў пасля прызначанай гадзіны.
Вялікія кіраўнікі павінны сядзець у наступным парадку:
3 правага боку ад Вялікага майстра
1. Вялікі Намеснік Вялікапольскай правінцыі
2. Вялікі Намеснік Малапольскай правінцыі
3. Вялікісуддзя
4. Вялікі захавальнік пячаткі
5. Вялікі архівіст
6. Гасцёўнік
7. Вялікі скарбнік
3 левага боку ад Вялікага майстра будуць размяшчацца
1. Вялікі Намеснік Літоўскай правінцыі
2. Вялікі ялмужнік
3. Вялікі мечнік
4. Вялікі будаўнічы рахмістр
5. Прамоўца
6. Сакратар
7. Вялікі сакратар
Вялікі прамоўца павінен сядзець перад алтаром.
Два Сцюарты будуць мець свае крэслы на ўсходзе свегліцы.
Два Майстры абрадаў будуць сядзець на захадзе.
Упаўнаважаныя ложаў, хоць бы яны нават былі кіраўнікамі, заўсёды будуць сядзець аднолькавай колькасцю ў кожным шэрагу і паводле чаргі, у якой запісаныя, г.зн.:
У калоне Паўднёвай
1. Кацярына пад паўночнай зоркай
2. Раўнавагаўвенчаная
3. Святыня Ізіс
4. Багіня Элеўзіс
5. Добры пастыр
6. Шчаслівае вызваленне
У калоне Паўночнай
1. Дасканалая еднасць
2. Дасканалая таямніца
3. Тарчапаўночная
4. Руплівыліцьвін
5. Храммудрасці
6. Белы арол
7. Школа мудрасці
Ніхто з прысутных, якія б ступені ён не меў, не можа сядзець у двух калонах.
Тыя, хто не мае высокіх ступеняў, будуць сядзець у другім шэрагу.
Два Вялікія дазорцы павінны займаць свае звычайныя месцы.
Ход працы Вялікага ўсходу будзе адбывацца паводле інструкцый, якімі павінна кіравацца кожная рэгулярная ложа.
Артыкул 39. Пра іаласы
Найвыдатнейшы і Наймагутнейшы Вялікі майстар будзе мець 2 галасы, як у нарадах, так і падчас выбараў. Гэта датычыць таксама таго, хто замяшчае Вялікага майстра па прычыне ягонай адсутнасці.
Кожны Упаўнаважаны дэпутат ложы будзе мець толькі адзін голас ва ўсіх працах Вялікага ўсходу.
У заканадаўчых працах кіраўнікі Вялікага ўсходу будуць мець толькі Vocem consultivam, затое ў судзе і падчас выбараў decisivam.
Кожны сябра Вялікага ўсходу мае права ўголас выказаць сваё меркаванне з указаннем матываў, а калі гзтага не жадае, то можа падняць руку, што азначае згоду, або трымаць яе апушчанай уніз, што азначае нязгоду. Калі адзін з сяброў Вялікага ўсходу дамовіцца, каб прапановаper Vota Secreta прымалася, то Вялікі майстар абавязаны падтрымаць яго, загадаць раздаць кожнаму правадзейнаму сябру па аднаму шару беламу і аднаму шару чорнаму. Белы шар заўсёды будзе азначаць affirmative, а чорны negative.
Артыкул 40. Варштат Вялікіх кіраўнікоў
Мы, Упаўнаважаныя дэпугаты рэгулярных ложаў, палічыўшы, што не найлепшым варыянтам з’яўляецца сітуацыя, калі заканадаўчая арганізацыя павінна сачыць таксама за ажыццяўленнем законаў, і што для кожнага ўрада, кіраванне якога грунтуецца на разумных пачатках, з’яўляецца нормай, што вышэйшая ўлада саступае і перадае частку сваіх паўнамоцтваў магістратурам або ніжэйшым сходам, захоўваючы за сабой права іх кантролю і ўтрымання ў пэўных межах. 3 гэтай нагоды хочам і пастанаўляем наступнае:
Артыкул 43. Судовае права
Варштат Вялікіх кіраўнікоў у вышэйазначанай колькасці будзе мець права суда ад нашага імя ultimanie па ўсіх справах, якія знаходзяцца ў нашай кампетэнцыі і па якіх Вялікі ўсход павінен вынесці прысуд ultima instantiae, з наступным, аднак, папярэджаннем: гэты Варштат не мае права разглядаць справы in primo instantia, якія маюць дачыненне да Упаўнаважаных дэпутатаў. Прысуд, які будзе вынесены супраць іх, не будзе мець моцы, пакуль не будзе пацверджаны на Надзвычайным сходзе Вялікага ўсходу.
Кожны прысуд названага Варштату, які вядзе да адлучэння ложы або муляра ад Таварыства, не будзе выконвацца да прыняцця Дэкрэту confirmationis Вялікага ўсходу.
За выключзннем гэтых асобных выпадкаў усе прысуды Варштата нашых Вялікіх кіраўнікоў будуць безапеляцыйныя і павінны быць рэалізаваныя.
Артыкул 44. Права заснавання і прыняцця ложаў
Азначанаму Варшгату перадаем права ад нашага імя выдаваць Канстытуцыі ложам, заснаваным нашымі шатландскімі ложамі, а таксама прымаць у нашую супольнасць і ўдасканальваць ужо існуючыя ложы.
Артыкул 45. Права злумачэння
Азначанаму Варштату даем права і загадваем ад нашага імя з лумачыць законы і весці карэспандэнцыю з замежнымі Усходамі дзеля найвялікшага дабра Таварыства.
Артыкул 46. Права кан іролявання рэгулярных ложаў
Азначанаму Варштату даручаем пільны кантроль над усімі рэгулярнымі ложамі і вядзення карэспандэнцыі ад нашага імя <.„>
Артыкул 50. Добрая арганізацыя і парадак працы
Хочам, каб Варштат нашых Вялікіх кіраўнікоў меў права і магчымасці выкарыстання ўсяго таго, што будзе спрыяць добрай арганізацыі працы <.„>
Азначаны Варштат будзе збірацца як мінімум 1 раз у тыдзень пад кіраўніцтвам першага ў чарзе прысутнага [Вялікага майстра]. Калі будзе прысутнічаць 7 кіраўнікоў, сход будзе поўным, а ягоныя рашэнні законнымі.
Сакратар Вялікага ўсходу будзе захоўваць будаўнічую кнігу яго працаў, а канцылярыя буцзе размяшчацца ў пакоях, якія спалучаныя з ложай.
Усе прысуды, лісты і рашэнні гэтага Варштату будуць падпісвацца, завярацца пячаткай і афармляцца таксама як і рашэнні Вялікага ўсходу, ад імя і ўлады якога ён і будзе дзейнічаць.
Упаўнаважаныя дэпутаты ложаў могуць прысутнічаць на працах Варштату cum voce consultiva.
На кожным звычайным сходзе Вялікага ўсходу Вялікі прамоўца ад імя Варштату робіць справаздачу пра яго працу ў мінулым квартале, а кожны Упаўнаважаны мае права ўдзельнічаць у абмеркаванні і выказаць сваё незадавальненне.
Калі будзе такая патрэба і Упаўнаважаныя гэтага пажадаюць, будзе праведзена тайнае галасаванне па пытанню прыняць або не прыняць рашэнні Варштату.
Кожнае рашэнне Варштату можа быць адменена рашэннем Вялікага ўсходу, але пакуль Вялікі ўсход у законным парадку не адменіць гэтага рашэння, яно мае моц закона.
Хочам, нарэшце, каб пры кожных абставінах, якія не закранаюць заканадаўчую ўладу і не агавораныя вышэйазначанымі ўмовамі, Варштат нашых Вялікіх кіраўнікоў меў магчымасць дзейнічаць дзеля найвышэйшага дабра нашага Таварыства, як агульна, так і ў кожным канкрэтным выпадку такім жа спосабам і з тымі самымі правамі, як быццам бы мы самі дзейнічалі і прымалі рашэнне.
Нададзеныя паўнамоцтвы будуць дзейнічаць да таго моманту, пакуль мы не прымем рашэння іх пераглядзець.
Артыкул 51. Уладкаванне Вялікага ўсходу
Вялікі ўсход з’яўляецца сходам Упаўнаважаных ложаў і менавіта да іх належыць абавязак знайсці сродкі на яго ўтрыманне на ўзроўні годным такому прадстаўніцтву і найвышэйшай уладзе Таварыства. Аднак тыя ложы, якія бяруць на сябе гэты абавязак, атрымліваюць права самастойна прызначаць памеры складак, бо лепш за іншых ведаюць рэальны стан. Пры гэтым яны могуць загадаць сваім Упаўнаважаным, каб тыя атрымлівалі ад Варштату Вялікіх кіраўнікоў справаздачы пра звычайныя і непазбежныя выдаткі на патрэбы Вялікага Нацыянальнага ўсходу, якія забяспечваюцца ложамі. A калі ложы атрымаюць адпаведную рэзалюцыю, якая не пазней, чым праз 6 тыдняў пасля абвяшчэння дадзенай Канстытуцыі павінна быць прынятая, яны абавязаныя без адтэрміноўкі перадаць вызначаную для іх квоту праз Упаўнаважаных Вялікаму скарбніку Вялікага ўсходу, бо ў іншым выпадку ложы будуць пазбаўленыя Activitatis у Вялікім сходзе сваіх Упаўнаважаных дэпутатаў.
Артыкул 52. Пра Правінцыяльныя ложы
Хочам, каб права часовага кіравання і заснавання ложаў, як і раней, належала слаўнай Мацярынскай ложы шатландскай “Кацярыне пад паўночнай зоркай” і іншым ложам шатландскім яе дачкам, якія з гэтага моманту і назаўсёды будуць насіць тытул Правінцыяльных ложаў і мець правы і паўнамоцтвы, належныя гэтаму тытулу. Загадваем адным і другім карыстацца азначанымі правамі дзеля найвышэйшага дабра Таварыства ў мясцовасцях і землях, якія для іх вызначаныя.
Прывялебнай ложы Правінцыяльнай “Дасканалая еднасць на ўсходзе Віленскім”ваўсёй Літоўскай правінцыі.
Прывялебнай ложы Правінцыяльнай “Раўнавагі ўвенчанай на ўсходзе Пазнаньскім”-у землях і ваяводствах Пазнаньскім, Калішскім, Гнезненскім, Серадскім, Лэнчыцкім і Всхоўскім.
Прывялебнай ложы Правінцыяльнай “Дасканалая таямніца на ўсходзе Дубенскім” у землях і ваяводствах Валынскім, Падольскім, Браслаўскім і Кіеўскім.
Слаўнай Мацярынскай ложы шатландскай “Кацярына пад зоркай паўночнай на ўсходзе Варшаўскім” ва ўсіх землях і краях, якія знаходзяцца пад польскім панаваннем і дакладна не акрэсліваюцца, а таксама ў краях і правінцыях, якія ляжаць за межамі.
Вызначаным Прывялебным ложаў Правінцыяльных пад пагрозай страты сваіх прэрагатываў загадваем дакладна выконваць інструкцыі Найвышэйшай капітулы, якія ім былі або будуць высланыя са Слаўнай ложы “Кацярына пад зоркай паўночнай”, і якія датычаць спосабу, формы і ўмоваў заснавання новых ложаў і арганізацыі іх працы.
Хочам і пастанаўляем: Слаўная Мацярынская ложа, а таксама Правінцыяльныя ложы маюць права кантроля і паляпшэння працы тых ложаў, якія яны засноўваюць, да таго моманту, пакуль мы не прымем іншага рашэння.
Зацверджана на агульным сходзе, скліканым адпаведна праву і з’яднаным вузлом братэрства пад геаметрычным пунктам, вядомым ад ісцінных муляраў у Вялікім усходзе Каралеўства Польскага і Вялікага Княства Літоўскага ў месцы, асвячоным, уладкаваным і моцным, дзе пануе роўнасць, мір і згода. Дня, месяца і года вышэйпазначанага.
КНІГІ ОНЛАЙН
