КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
стыя шматкі каляровае паперы, і, папіваючы чай дома, трымаючы іх на святло, ён будзе з задавальненнем расказваць пра ўсё, што з імі звязана. I якраз таму ў яго прапала ўсякае жаданне вінаваціць жанчыну. Можна даць поўную гарантыю, што яна не была добразычліваю, але не была і прадажнаю. Калі спатрэбяцца рэкамендацыйныя пісьмы, ён гатовы даць іх ёй з радасцю — хоць колькі, хоць дзесятак. Але якая неразумная гэта жанчына, якая толькі і магла, што ўхапіцца са мною за адзін той самы білет у абодва канцы. Дык нават калі білет той самы, калі месца адпраўкі процілеглае, процілеглае будзе, натуральна, і месца прызначэння. I няма ніякага дзіва ў тым, што яго білет назад будзе яе білетам туды. Хай сабе жанчына зрабіла нейкую памылку... Але ж памылка — гэта памылка, і не болей. ...He глядзі ўніз! Нельга глядзець уніз! Альпініст, мыйшчык вокан, манцёр на тэлевізійнай вышцы, цыркавы гімнаст на трапецыі, камінар на высокім коміне электрастанцыі — варта любому з іх глянуць уніз, і ён разаб’ецца. 24 Усё ў парадку! Учапіўшыся ногцямі ў мяшок, абдзіраючы да крыві рукі, ён выкараскаўся з ямы. Ну вось ён і наверсе! Цяпер ужо можна не баяцца, што ўпадзеш, калі расшчэпіш пальцы. Але пальцы ўсё яшчэ моцна трымалі мяшок. Свабода, здабытая на сорак шосты дзень, сустрэла яго моцным, парывістым ветрам. Калі ён папоўз, пясчынкі сталі балюча секчы па твары і шыі. Ён не разлічваў на такі шалёны вецер... У яме толькі шум мора здаваўся мацнейшым, чым звычайна. Ды цяпер жа якраз пара вячэрняга штылю. Інакш няма ніякай на- дзеі на туман. А можа, неба здавалася зацягнутым дымкаю, калі ён глядзеў на яго з ямы? Ці гэта пясок, што хмарамі насіўся ў паветры, здаўся яму туманам? У любым выпадку — нічога добрага. He падымаючы галавы, ён стаў трывожна азірацца па баках... У цьмяным святле пажарная вышка здавалася крыху скрыўленай. Яна была нейкая мізэрная, і да яе было даволі далёка. Але адтуль глядзяць у бінокль, таму нельга давярацца адлегласці. Цікава, убачылі яго ўжо ці не?.. Мабыць, не. Бо адразу зазванілі б у звон. Жанчына расказвала яму неяк, што з паўгода назад уночы разгулялася бура, сцяна ў адной яме на заходняй ускраіне вёскі абвалілася, і хату да палавіны засыпаў пясок. I потым лінуў дождж, мокры пясок стаў у многа разоў цяжэйшы. Хата развалілася, як карабок ад запалак. На шчасце, ахвяр не было, і раніцаю жыльцы гэтае хаты паспрабавалі выбрацца з ямы. Адразу зазваніў звон, і не прайшло і пяці хвілін, як пачуўся плач бабулі, якую валаклі назад... «Кажуць, у гэтай сям’і нейкая спадчынная хвароба мозгу»,— дадала яна хітравата... Ну добра, не трэба марудзіць. Ён падняў галаву. Уздоўж пясчаных хваляў, афарбаваных у чырванаваты колер, леглі доўгія цені. Заслона пяску, паднятая з аднаго ценю, уцягвалася наступнаю і наступнаю. Можа, гэтая заслона лятучага пяску і не дасць заўважыць яго?.. Азірнуўшыся, каб праверыць, ці моцна б’е ў вочы святло, мужчына аслупянеў ад здзіўлення. Значыць, не толькі ад лятучага пяску сонца на захадзе здавалася размаляваным каляровымі алоўкамі, а ўсё навокал — зацягнутым малочнаю дымкаю... Ад зямлі тут і там падымаліся пасмы туману. Развеяныя ў адной мясціне, яны ўзнікалі ў другой, разагнаныя там, зноў кудзеліліся тут... Седзячы ў яме, ён сам пераканаўся, што пясок прыцягвае вільгаць, але не ўяўляў, што да такой ступені... Усё гэта нагадвала пажарышча пасля таго, як яго пакінулі пажарнікі... Туман, праўда, рэдкі і не надта прыкметны, бо святло падае ў яго з-за спіны, ды ўсё ж гэта добрая схованка ад вачэй назіральніка. Ён абуў чаравікі, што віселі за поясам, скруціў аборку і схаваў у кішэню. Нажніцы, на выпадак чаго, маглі паслужыць і зброяй. Уцякаць трэба на захад — святло, б’ючы назіральніку ў вочы, будзе засланяць яго. Трэба недзе схавацца і перачакаць там да захаду сонца. Ну, хутчэй жа!.. Прыгніся і бяжы па нізінцы!.. Цяпер смялей... Спяшайся, ды будзь асцярожны... Схаваюся вунь у той лагчыне!.. Што за падазроны гук?.. Благая прыкмета?.. А можа, не... Устану і наперад... Вельмі не бяры ўправа!.. Правы схіл надта нізкі, ужо на сярэдзіне могуць заўважыць... Ад штоночнай пераноскі кашоў з пяском між ямамі пратаптаны глыбокія простыя хады. Правы іх бок сям-там абваліўся і стаў пакаты. Ніжэй ледзь відны былі грывы стрэх другога раду хат, схаваных у ямах. Іх засланяў трэці рад, бліжэйшы да мора. Тут і ямы былі намнога мялчэйшыя, і плеценая агароджа ад пяску магла яшчэ служыць тут сваю службу. Да BecKi з ям, відаць, можна свабодна выходзіць. Варта было яму крыху падняцца, як стала відаць уся вёска. Каля падножжа хвалістых дзюнаў, разыходзячыся веерам, грувасціліся чарапічньія, бляшаныя і дашчаныя стрэхі... Відаць і хвойнік, праўда, рэдкі, і нешта падобнае на сажалку. I вось дзеля таго каб зберагчы гэты нікчэмны лапік зямлі, некалькі дзесяткаў хат на ўзбярэжжы кінуты ў рабства. Хаты рабоў цягнуліся цяпер злева ад дарогі... Часам трапляліся адгалінаванпі хадоў — сляды цягнутых кашоў, а ў самым канцы іх — мяшкі з пяском, па якіх можна было вызначыць, дзе пачыналася яма... Нават глядзець на іх балюча. Сям-там да мяшкоў не былі прывязаны вераўчаныя лескі, але ўбачыць іх можна было амаль усюды. Відаць, многія жыльцы гэтых ям ужо адмовіліся ад думкі ўцякаць. Цяпер ён лёгка мог уявіць сабе, што і такое жыццё, увогуле, магчымае. Кухні, печы, у якіх гарыць агонь, замест пісьмовага стала — кашы з-пад яблык, поўныя падручнікаў; кухні, агнішчы, выкапаныя на таку, лямпы, печы, у якіх гарыць агонь, зламаныя рассоўныя перагародкі, закураныя столі на кухнях, спраўныя і няспраўныя гадзіннікі, гарластыя і мёртвыя прыёмнікі; кухні і печы, у якіх гарыць агонь... I ў гэта ўсё, як у рамку, устаўлены жывёла, дзеці, фізічная цяга, пазыковыя абавязацельствы, танная аздоба, здрада, курэнне фіміяму, фатаграфія на памяць... Да жаху аднастайнае паўтарэнне таго самага... I хоць гэта было паўтарэннем, непазбежным у жыцці, як біццё сэрца, але ж біццё сэрца — яшчэ не ўсё жыццё. Кладзіся!.. Ды не, нічога. Звычайная варона... Яму яшчэ не даводзілася лавіць варон і рабіць з іх чучалы, але цяпер гэта няважна. Мары пра татуіроўку, медалі, ордэны прыходзяць толькі тады, калі сняцца неймаверныя сны. Дайшоў, здаецца, да ўскраіны вёскі. Дарога ўзлезла на грыву дзюны, злева паказалася мора. Вецер прынёс горкі пах прыбою, у вушах і ноздрах зазвінела, быццам закружыліся ваўчкі. Канцы ручніка, якім ён звязаў галаву, матляліся на ветры і білі па шчоках. Тут ужо і туман траціў сілу, не мог падняцца. Мора было ўкрыта тоўстымі брыжастымі свінцовымі лістамі. Сонца, сціснутае воблакамі, падобнымі на жабурынне, замерла, не жадаючы тануць. На гарызонце чорнаю кропкаю застыў карабель, адлегласці да яго і памеру — не вызначыць. Перад ім да самага мыса бясконцымі хвалямі ля- жалі пакатыя дзюны. Далей ісці гэтак, напэўна, небяспечна. Ён баязліва азірнуўся. На шчасце, пажарную вышку засланяў невысокі пясчаны ўзгорак і ўбачыць яго адтуль не маглі. Падняўшыся ціхенька на пальчыках, ён заўважыў справа ад сябе ў цяні пясчанага схілу скасабочаную, амаль да страхі ўрослую ў пясок халупу, якую можна было ўбачыць толькі з таго месца, дзе ён стаяў. 3 падветранага боку — глыбокая лагчына, быццам яе вычарпалі лыжкаю. Выдатная схованка... Паверхня пяску гладкая, як ракавіна з сярэдзіны, і нідзе няма чалавечых слядоў... Але што рабіць з сваімі слядамі?.. Ён пайшоў назад па сваіх слядах, але метраў праз трыццаць убачыў, што яны зусім прапалі... I нават у яго каля ног яны проста на вачах асядалі і мянялі форму... На нешта і вецер спатрэбіўся. Ён ужо наважыўся быў абысці халупу, але раптам з яе выпаўзла нешта цёмнае. Гэта быў рыжы сабака, сыты, як свіння. Няма чаго баяцца. Вон адсюль! Але сабака, вытрашчыўшыся на чалавека, і не думаў уцякаць. Адно вуха ў яго было разарванае, непрапарцыянальна маленькія вочкі глядзелі злосна. Сабака абнюхваў яго. Ці не збіраецца ён забрахаць? Паспрабуй брахні... Ён засунуў руку ў кішэню і сціснуў нажніцы... Калі толькі брахне, праламлю чэрап яму гэтаю штуковінаю! Але сабака ўсё яшчэ злосна глядзеў на яго, не падаючы голасу. Можа, ён дзікі?.. Калматы, шэрсць вісіць касмылямі... Нейкая хвароба ў яго, ці што,— уся мыза ў струпах. Кажуць, сабакі, што не брэша, сцеражыся... халера на яго! Трэба было прыхаваць якой-небудзь яды... Ага, яды, ліха на яго, забыўся ўзяць цыяністы калій... Ну нічога, ён так яго схаваў, што жанчына наўрад ці знойдзе... Мужчына ціха свіснуў і выставіў руку, спрабуючы заваяваць давер у сабакі... У адказ сабака расцягнуў тонкія губы і выскаліў жоўтыя іклы, на якія наліп пясок... Ды не, наўрад ці гэты сабака на яго паквапіцца... У яго такі агідны пражэрлівы выгляд... Добра было б стукнуць яму так, каб ён адразу здох. Нечакана сабака павярнуўся, нагнуў галаву і, як нічога і не было, ляніва пабег трушком прэч. Спалохаўся, напэўна, яго пагрозлівага выгляду. Калі ён прымусіў адступіць дзікага сабаку, значыць, дух яго яшчэ моцны. Ён з’ехаў у даліну і прылёг на схіле. Вецер цяпер не даставаў яго, і, можа, таму ён адчуў палёгку. Хістаючыся ад ветру, сабака знік за заслонаю пяску, што насіўся ў паветры. Відаць, людзі сюды і блізка не падыходзяць, інакш у гэтай халупе не пасяліўся б дзікі сабака... I пакуль сабака не пойдзе даносіць на яго ў праўленне арцелі, яму нічога не пагражае. Па целе пацёк пот, але гэта было нават прыемна. Такая цішыня!.. Быццам яго паклалі ў пасудзіну і залілі жэлацінам... У яго ў руках бомба з гадзіннікавым механізмам, час выбуху — невядомы, але гэта трывожыць не болей, чым ціканне будзільніка... На яго месцы «Стужка Мёбіуса» адразу б прааналізаваў абставіны і сказаў: — Ты, дружа, тыповы ўзор чалавека, які мае задавальненне ў тым, каб ператвараць сродкі ў мэту. — Зусім правільна,— згадзіўся б ён.— Але ці трэба ўжо гэтак размяжоўваць сродкі і мэту?.. Іх трэба выкарыстоўваць адпаведным чынам залежна ад умоў... — Ну, гэта зусім нікуды не гадзіцца. Нельга ж пражыць час па вертыкалі. Час — такая штука, якая цячэ гарызантальна. Гэта ўсе ведаюць. — А што, калі паспрабаваць пражыць яго па вертыкалі? — Ператворышся ў мумію. Хіба не?! Пасмейваючыся, мужчына стаў здымаць чаравікі. А і праўда ж, час цячэ гарызантальна. У чаравікі панасыпалася пяску, і ён змяшаўся з потам — болей нельга было трываць. Ён ледзь садраў шкарпэткі, пад-