Зімовыя песні
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 736с.
Мінск 1975
— Чаго, дочка, так жаласна плача?
Ці твой свёкар дужа ненавісны, Ці твая свякроўка дужа ліхая? — А татулька ж ты мой, салавейка, Мой жа свёкар, як родны татка, А свякроўка, як родная матка.
А татулька ж ты мой, салавейка, Мой жа мужык дужа ненавісны: У карчму ідзець — як мак расцвітаець, А з карчмы ідзець — як ліст ападаець, Дамоў прыдзець — сям ю разганяець: — Вары, матка, смашную вячэру, Сцялі, жонка, мяккую пасцелю, Хадзі, жонка, са мною вячэраць.
— Лучшай буду горкі палын есці, Чым з табой вячэраці сесці.
— Хадзі, жонка, ночку начаваці.
— Лучшай буду асінку гладаці, Чым з табою ночку начаваці.
2. ДОУГА, ДОУГА ЗВЯЧОРА СЯДЗЕЛА
Доўга, доўга звячора сядзела, Тонкі я, белы кужалёчак я прала,
1 Кожны радок паўтараецца двойчы.
Часта я, часта праз ваконца паглядала. Адкуль, адкуль ясны месяц узойдзець, Адтуль, адтуль мой татулька прыедзець. Кіну я пралку пад белую лаўку, Сама пайду татку пераймаць.
Правай ручкай татульку вітаю, Левай ручкай слёзкі выціраю. — Чаго, чаго, мая дзіцяці, плачыш? Ці табе свякроўка ліхая!?
— Мне свякроўка, як родна матулька.
— Ці табе свёкарочак ліх?
— Мне свёкарочак, як родны татулька.
— Ці табе дзевярочкі ліхія?
— Мне дзевярочкі, як родныя браточкі.
— Ці табе зальвіцы ліхія?
— Мне зальвіцы, як родны сястрыцы.
— Ці табе міленькі ліхі?
— Згадаў, згадаў, мой татулька родненькі: Ціха іду — як свіння паўзу я, Скора іду — як каза скачу я, Бела нашу — то жана хвасліва, Чорна нашу — то жана ляніва.
3. Ой, ПОЗНА, ПОЗНА Я ЗВЕЧАРУ СЯДЖУ
Ой, позна, позна я звечару сяджу, Ой, тонка, звонка белы кужаль праду, Ой, праду, праду, ў ваконца гляджу. А пад ваконцам быстра рэчка цячэць, А па той рэчцы шэра вутка плывець. Ой, там не вутка, родная матулька. О, кіну, кіну я пражу пад лаўку, А сама пайду з мамачкай вітацца. — Мая мамачка! Нічым не ўгадзіла: Ані ахвоткай, ані сваёй работкай, Ані я ежай, ні белай адзежай.
Як не іду есці — кажуць гняўлівая, А як пайду есці — кажуць жарлівая, Як не мыюся — кажуць лянівая,
А як памыюся — кажуць хваслівая, Як пайду скора — кажуць каза дзіка, Як пайду ціха — кажуць свіння біта.
4. ДОУГА, ДОУГА Я ЗВЕЧАРА СЯДЖУ
Доўга, доўга я звечара сяджу, Тонкі белы кужалёк праду, Часта, часта праз аконачка гляжу.
Я думала: ясен месяц усходзіць, Ажно мой міленькі каля аконца ходзіць...
5. ПРАДУ Я, ПРАДУ, СПАТАНЬКІ ХАЧУ
Праду я, праду, спатанькі хачу. Як пайду я ў каморачку, Прыкладу я галовачку там, Ці не засну, ці не паляжу.
Свёкарка ідзець, мяне судзячы: — Санлівая, драмлівая, На работу лянівая.
Толькі ёй ўсё спаць, Толькі ёй ўсё драмаць. Праду я, праду, спатанькі хачу. Як пайду ж я ў каморачку, Прыкладу я галовачку там, Ці не засну, ці не задрамлю.
Свякроўка ідзець, мяне судзячы: — Санлівая, драмлівая, На работу лянівая.
Толькі ёй ўсё спаць, Толькі ёй ўсё драмаць. Праду я, праду, спатанькі хачу. Як пайду я ў каморачку, Прыкладу я галовачку там, Ці не засну, ці не паляжу.
Мамачка ідзець, мяне жалеець: — Дзіця ж маё дарагое Пашло замуж маладое, Дзеткі абнялі, спаткі не далі.
6. ПРАДУ, САКОЧУ
Праду, сакочу, Спацечкі хочу. Палажу я галовачку На свёкраву падушачку, Ці не падрамлю.
Свёкар ідзець, Як бура гудзець: — Санлівая, драмлівая, На работу лянівая Нявестачка наша.
Праду, сакочу, Спацечкі хочу. Палажу я галовачку На свякрусіну падушачку, Ці не падрамлю.
Свякруха бяжыць.
Як каршун ляціць: — Санлівая, драмлівая, На работу лянівая Нявестачка наша.
Праду, сакочу, Спацечкі хочу. Палажу я галовачку На дзевераву падушачку, Ці не падрамлю.
Дзевер шуміць, Як сокал ляціць: — Вясёлая, харошая Нявестачка наша.
7. ПРАЛА, ПРАЛА КУДЗЕЛЕНЬКУ
Прала, прала кудзеленьку — Галоўка баліць.
Пайшла бы да карчомкі, Мне муж не вяліць.
Пайшоў мой муж поле сеяць,
Я млада-младзюсенька—ў карчомку гуляць. — А бадай ты, мая жонка, здарова была. Перавяла ж ты мае волы і каровы.
8. ПРАЛА Б Я КУДЗЕЛЕЧКУ
Прала б я кудзелечку — Галоўка баліць.
Пайшла б я ў карчомачку, Ды мой муж не вяліць.
Прала-прала кудзелечку, Ды аб зямлю бразь!
Сама пайшла ў карчомачку, Ды й п яна напілась.
Прыязджае мой міленькі
3 поля дамоў
I пытаецца ў дзетачак — А дзе ваша маць?
— Ціха, тата, ціха, тата, Няхай мама спіць, А як прыдзе шынкарачка, Дык трэба заплаціць.
— Устань, міла, устань, міла, Устань, прабудзіся, Вазьмі сабе саракоўку, Ідзі пахмяліся.
— Ціха, тата, ціха, тата, Няхай мама спіць, А як прыдзе шынкарачка, Дык трэба заплаціць.
— Устань, міла, устань, міла, Устань, прабудзіся, Вазьмі сабе карбоньчык, Ідзі расплаціся.
— He паможыць твой карбонец, He памогуць два, Учора піла на карову, Сягоння — на вала.
— А бадай ты, мая міла, Здарова была, Як ты маю хазяічку Навекі звяла.
9. Ой, ПРАЛА Б Я КУДЗЕЛЕНЬКУ
Ой, прала б я кудзеленьку — Галоўка баліць.
Ой, пашла б я ў карчомку — Муж мой не вяліць.
Ой, паехаў мой міленькі Па сена ў стэп, А я сваю кудзеленьку Пад прыпечак гэп!
Ой, жа мая кудзеленька Начулася,
А я, маладзенька, Упілася.
Ой, прыехаў мой міленькі Са стэпу дадому, Пытаецца ў малых дзетак, Ці мама ў дому?
— Наша мама маладая
П е, гуляе
I прыходзіць на дыване Аддыхае.
— Ціха, дзеці, не крычыце, Няхай мама спіць, Бо ей, маладзенькай, Галоўка баліць.
— Уставай, мая міла, Прахадзіся.
Дам табе я карбаванец — Пахмяліся.
— Мне не значыць карбаванец, Мне не значыць два, Учора піла на карову, Сёння — на вала.
— О, бадай жа, мая міла, Здарова была, Як ты мяне, маладога, 3 гаспадаркі звяла.
10. ПРАЛА Б Я КУДЗЕЛЕЧКУ
Прала б я кудзелечку — Галоўка баліць.
Піла б я гарэлачку — Муж не вяліць.
Я тую кудзеліцу Аб зямліцу гоп.
А сама малада-маладзенька Да карчомкі гоц.
А як першы кур запяе, Я ў карчомцы п’ю, А як другі кур запяе, Я ні аб чым не дбаю.
А як другі кур запяе, Я ні аб чым не дбаю, А як трэці кур запяе, Я з карчомкі йду.
Сустрэў мяне дзеверка У вішнёвым саду.
— Братавая, залатая, Я шкадую це.
Братавая, залатая, Я шкадую це.
Нагатовіў твой міленькі Нагайку на це.
— Дзеверка-саколік, Барані мяне.
Ёсць у мяне шолкаў пояс, Дару я цябе.
-— Я твой шолкаў пояс Сам знашу, А табе плечы нагайкай, Як нажом, спішу.
11. КІНУ ТОНКУ, КІНУ ПРАЖУ
Кіну тонку, кіну пражу, Сама пайду, на печ ляжу. Буду на печанькі ляжаць, Сяроданькі ажыдаць.
А ў сераду з паўначы Да паедуць таргачы, Яны будуць таргаваць, А я буду кукаваць.
Пакуплю сабе платок, Пакуплю сабе другой.
Трэці — шоўкавы куплю I да мілага пашлю.
Мілы шоўку не бярэць, Мне атвету не даець.
Hi атвету, ні прывету, Еслі яго дома нету.
Ходзе мілы па двару, Усю спавіўшы галаву.
— От прыдзі ка мне пад чай, Я пастаўлю самавар, Прыдзі ка мне вечарком, Напаю цябе чайком.
12. ПРАДУ, ПРАДУ ТОНКА, ПАГУЧЫВАЮ ЗВОНКА
Праду, праду тонка, пагучываю звонка. Гэй, каліна, маліна мая! 1
Пастаўлю кросенцы ў новай святліцы.
Прыдзе муж п’яніца, на кросенцы ўзваліцца, Нітачку парвець, мяне маладу паб’ець, А мілы нітачку звяжыць, са мной радам сядзіць.
13. ЯК ПАЙШОУ ЖА КУЖАЛЬ ПА КУТАХ, ПА ЛАУКАХ
Як пайшоў жа кужаль па кутах, па лаўках. Каліна, маліна мая! 1
Па кутах, па лаўках, па дзеўках-красаўках. Ды прышоў жа кужаль ды к нашай Насцінькі. А наша Насцінька — ды тонкая пралля, Ды тонкая пралля, ды звонкая ткалля: Увадзіла ніткі пароўна калена, Пароўна калена, таўсцей за палена. Задумала Насцінька красёнкі ткаці, Пайшла ў добры людзі бёрды дабываці. Бёрды не дабыла — сабак надражніла, Сабак надражніла, людзей насмяшыла. Параілі людзі па пнёўю снаваці, Па пнёўю снаваці, у ізгароду ткаці, У ізгароду ткаці, калом прыбіваці.
Ехалі баяры, бог помач давалі:
— Бог помач, Насцінька, красёнцы ткаці! Красёнцы ткаці, калом прыбіваці, Дочкам—на платочкі, сынам—на парточкі. Павязла Насцінька бялізну бяліці: На рэчку — каламі, а з рэчкі — валамі.
14. ЯК ПАЙШОУ ЖА КУЖАЛЬ ПА КУТУ, ПА ЛАУКАХ
Як пайшоў жа кужаль па куту, па лаўках. Каліна, маліна мая! 1
1 Прыпеў паўтараецца пасля кожнага радка.
Па куту, па лаўкі к маладой Наталкі, Паставіла кросны за печкай, у куточку. Стой яны тыдзень, стой яны другі, Разыграліся кошкі, паламалі кросны, Разыграліся мышкі, разарвалі ніткі, Прыбегла лісіца, пачала сварыцца, Прыбег заяц, пачаў лаяць:
— Ты, дзеўка, дурна ды ты неразумна, Ты доўга спала, кросны не ткала.
15. ЯК ПРЫШОУ, ЯК ПРЫШОУ КАЗЕЛ ПАД АКОНЦА
Як прышоў, як прышоў казёл пад аконца.
Ціпрадуць, ці прадуць дзеўкі валаконца?
А ўсе дзевачкі прадуць, адна Манька не прадзе.
Аддадзім мы яе за казла, за казла.
За каросліва пуза, за крывую за нагу,
За крывую за нагу, за сівую бараду.1
А крывою нагою жар заграбаці,
А сівою барадою комін выціраці.
А сівою барадою комін выціраці, А карослівым пузам печ засланяці.
16. СКАЧЫЦЬ КУЖАЛЁЧАК, СКАЧЫЦЬ КУЖАЛЕЧАК
Скачыць кужалёчак, скачыць кужалёчак.
Каліна-маліна.2
Ды й па белых лаўках, ды й па красных дзеўках.
Прыйшоў кужалёчак да маладой.
Яна тонка прала, яна звонка ткала.
Кроіць кужалёчак сабе на кашульку.
Сабе на кашульку, Марылькі на другую.
1 Другі радок кожнай страфы паўтараецца двойчы.
2 Прыпеў паўтараецца пасля кожнага радка.
17. КАЛІНУШКА ПА РЫНУШКУ ХАДЗІЛА
Калінушка па рынушку хадзіла, На тры дзенюшкі кудзелюшку купіла, На алтынец верацёнец заплаціла. — Ты ляжы, мая кудзеля, усю нядзелю! У панядзельнік я банюшку тапіла, Ва ўторак я ў банюшку хадзіла, У сераду я са ўгару праляжала, У чацвер буйну голаву часала, А ў пятніцу добрыя жоны не прадалі, А ў суботу радзіцелей памінала, У васкрасенне на вяселлі прагуляла, У панядзельнік стала кудзель прасці. Я напрала два клубочкі, два маточкі, Я нацёрла два крывавых мазалёчкі, Паказала свайму міламу дружочку.
— Прадзі, мая мілая, не няволься, Саш ю табе сарахванчык-размаханчык. He хадзі, мая мілая, кала тыну: Как завідзюць паповы козы-воўцы, Разарвуць сарахванчык-размаханчык на кусочкі.
18. ДУНЯ МАЯ, ДУНЯ, СЕМ НЯДЗЕЛЬ ПРАЛА
Дуня мая, Дуня, сем нядзель прала, [Сем нядзель прала,] сем праснёў напрала.
Дуня мая, Дуня, танкапрадзіца была, [Танкапрадзіца была, сем сцен аснавала.]
Сем сцен аснавала, у згароду ткала, У згароду ткала, калом прыбівала.
Ехалі баяры, бог помач сказалі:
— Бог помач,— сказалі,— рагожу снаваці!
— Глупыя баяры, няпраўду сказалі: Ета не рагожа, ета рагазіна.
[Ета не рагожа, ета рагазіна.] Пайду к суседу, папрашу я лугу.
КНІГІ ОНЛАЙН
