Зоська Верас. Я помню ўсё
Успаміны, лісты
Міхась Скобла
Памер: 498с.
2013
Працаў Таварыстве помачы ахвярам вайны і дзіцячых прытулках (с. 32). 'Ядвігін Ш. (сапр. АнтонЛявіцкі; 1869-1922) празаік і публіцыст; пахаваны ў Вільні на могілках Росы. 2Лявіцкая Ванда (1895-1968) беларуская пісьменніца, дачка Ядвігіна Ш., жонка Я. Лёсіка. 3Галубок Уладзіслаў (1882-1937) пісьменьнік, рэжысёр, тэатральны дзеяч, мастак, першы народны артыст БССР. 'Фальскі Усевалад (1886-?) грамадзка-палітычны і дзяржаўны дзеяч; камісар замежных спраў у Часовым рабоча-сялянскім урадзе Беларусі (1919). 5В. Русецкі менскі мешчанін, пчаляр, домаўласьнік; у яго доме пэўны час кватараваў Я. Колас. 6Астрамовіч Аляксандр (псэўд. Андрэй Зязюля1878-1921) каталіцкі сьвятар і паэт. 7Паўловіч Альбэрт (1875-1951) паэт і драматург. ^Чавусаў Віктар (1871-1920) праўнік і журналіст, рэдактар-выдавец газ. “Мннскнй курьер”, супрацоўнік Таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны. 93ьмітрок Бядуля (сапр. Самуіл Плаўнік^ВВб-ІЭАТ) паэт і празаік. юТацьцянінскі камітэт камітэт вялікай княжны Тацьцяны Мікалаеўны для аказаньня часовай дапамогі пацярпелым ад вайны; быў утвораны ў 1914 г. "Шантыр Фабіян (1887-1920) паэт, публіцыст, грамадзка-палітычны дзеяч; камісар па нацыянальных справах у Часовым рабоча-сялянскім урадзе Беларусі (1919); быў расстраляны балыііавікамі. 12Ждановіч Флярыян (1884-1937) тэатральны дзеяч, актор, рэжысёр, адзін з заснавальнікаў беларускага прафэсійнага тэатру; загінуў падчас сталінскага тэрору. '3Ядвіга Раткевіч мэдык, малодшая сястра дзяячкі беларускай эміграцыі Апалёніі Савёнак; жыла ў Курску.
Пяць месяцаў у Менску (с. 40). Упершыню альманах “Белавежа” (Беласток, 1971). Дагдановіч Максім (1891-1917) паэт і перакладчык, клясык беларускай літаратуры. 2Фарботка Язэп (1893-1960) паэт, літаратуразнавец. 3Гадлеўскі Вінцэнт (1888-1942) палітычны і рэлігійны деяч, удзельнік Першага ўсебеларускага зьезду (1917), адзін з заснавальнікаў Беларускай хрысьціянскай дэмакратыі, уваходзіў у раду Беларускай народнай самапомачы; у 1942 г. расстраляны фашыстамі. л3аяц Леанард (1890-1935) палітычны дзеяч, з 1918 г. загадчык канцылярыі, дзяржаўны сакратар ураду БНР. 5Мікуліч Барыс (19121954) пісьменьнік, аўтар аповесьці пра М. Багдановіча.
Падарожа ў Пецярбург і менская батлейка (с. 45). 'Родзевіч Леапольд (1895— пасьля 1938) паэт, драматург, удзельнік нацыянальна-вызвольнага руху ў Заходняй Беларусі. Быў арыштаваны ў 1934 г., загінуў у Гулагу. Чваноўскі Вацлаў (1880-1943) палітычны і грамадзкі дзеяч, доктар тэхнічных навук, міністр асьветы БНР ва ўрадзе А. Луцкевіча. Падчас Другой сусьветнай вайны быў бургамістрам Менску, загінуў у выніку тэракту.
Менскія зьезды (с. 47). 'Варонка Язэп (1891-1952) грамадзкі і палітычны дзеяч, адзін з ініцыятараў абвяшчэння незалежнасьці Беларусі, узначальваў Урад БНР. 2Скірмунт Раман (1868-1939) грамадзкі і палітычны дзеяч. Быў дэпутатам 1-ай Дзяржаўнай Думы Расеі, узначальваў Беларускі нацыянальны камітэт у Менску, займаў пасаду прэм’ер-міністра БНР. 3Радзівіл Магдалена (дзявоч. Завіша, у першым замустве Красінская; 1861-1945) мэцэнатка, фінансавала дзейнасць Беларускага выдавецкага таварыства, суполкі “Загляне сонца ў наша ваконца” ды інш. ^Пасьля Вайсковага зьезду...маецца на ўвазе зьезд Заходняга фронту, скліканы ў Менску 18 кастрычніка 1917 г., які падтрымаў беларускую краёвую ўладу ў асобе Вялікай Беларускай рады. 5Круталевіч Вадзім (1922-2006) гісторык, праўнік, доктар юрыдычных навук; дасьледаваў гісторыю нацыянальна-дзяржаўнага будаўніцтва ў Беларусі. 6Метлін lean адвакат, быў памочнікам менскага губэрнскага камісара. 7Будзька Эдвард (18821958) палітычны і грамадзкі дзеяч. гКахановіч Міхал (1882-1934) палітычны і грамадзкі дзеяч, гісторык, пэдагог. 9Каравайчык Павал (1896-1937) грамадзкі дзеяч і пісьменьнік (псэўд. Павал Любецкіў загінуў падчас сталінскага тэрору. '°Адамовіч Аляксандр (1900-1937) палітычны дзеяч, з 1926 г. чалец ЦК КП(б) Б, з 1928 г. намесьнік наркаму земляроства БССР; загінуў падчас сталінскага тэрору. "Жылуновіч Зьміцер (псэўд. Цішка Гартны; 1887-1937) пісьменьнік ідзяржаўныдзеяч.старшыняЧасовагарабоча-сялянскагаўраду Беларусі(1919). пКраскоўскі Іван (1880-1955) грамадзкі дзеяч, пэдагог, дырэктар Дзьвінскай Беларускай гімназіі; пасьля Другой сусьветнай вайны жыў у Славакіі. '3Бурбіс Алесь (1885-1922) публіцыст, палітычны і грамадзкі дзеяч; быў консулам БНР у Маскве, з 1921 г. намесьнік наркаму замежных спраў БССР. ^Станкевіч Янка (1891-1976) грамадзка-палітычны дзеяч, доктар славянскай філялёгіі і гісторыі; быў паслом Сойму Рэчы Паспалітай, падчас Другой сусьветнай вайны ўваходзіў у Беларускую самапомач, з 1944 на эміграцыі. '5Мядзёлка Паўліна (1893-1974) мэмуарыстка і грамадзкая дзяячка. кЛюбаўскі Мацей (1860-1936) расейскі гісторык, дасьледаваў гісторыю ВКЛ. '7Доўнар-Запольскі Мітрафан (1867-1934) гісторык і этнограф, прафэсар Маскоўскага, Кіеўскага і Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэтаў. кКарскі Яўхім (1861-1931) філёлягславіст, заснавальнік беларускага мовазнаўства і літаратуразнаўства. Акадэмік Пецярбурскай Акадэміі навук, чалец Інстытуту беларускай культуры, Чэшскай Акадэміі навук. ^Шахматаў Аляксей (1864-1920) расейскі філёляг і гісторык, прафэсар Пецярбургскага ўнівэрсытэту, заснавальнік расейскай мовазнаўчай школы. 20Канчар Яўсей (1882-1979) гісторык, грамадзка-палітычны дзеяч, адзін з арганізатараў Усебеларускага зьезду (1917). 21Касяк Іван (1879-1966) пэдагог, выпускнік Маладзечанскай настаўніцкай сэмінарыі; выкладаў у народнай вучэльні ў Ляндварове пад Вільняй. 22Грыб Тамаш (1895-1938) беларускі палітычны і культурны дзеяч, сябра Рады БНР, народны сакратар земляробства; жыў у Празе. 23Рак-Міхайлоўскі Сымон (1885-1938) публіцыст і грамадзка-
палітычны дзеяч. Быў паслом на Сойм Рэчы Паспалітай, адным з кіраўнікоў Беларускай сялянска-работніцкай грамады; загінуў падчас сталінскага тэрору. 24Шыла Мікола (1888-1948) грамадзкі дзеяч і журналіст, рэдактар газ. “Змаганьне” і час. “Шляхам жыцьця”, удзельнічаў у Другім усебеларускім кангрэсе (1944). 25Кандратовіч Кіпрыян (1859-1932) вайсковы дзеяч, генэрал, уваходзіў у Беларускую вайсковую раду. 26Русак Васіль (1896-1946) грамадзкі дзеяч, выдавец, прадпрымальнік, з 1931 г. кіраўнік Беларускага нацыянальнага камітэту ў Празе. 27Чарвякоў Аляксандр (1892-1937) дзяржаўны і палітычны дзеяч, адзін са стваральнікаў БССР. 2*Езавітаў Кастусь (1893-1946) беларускі палітычны і грамадзкі дзеяч, сакратар ваенных спраў у першым Урадзе БНР (1918), генэрал-маёр (1920). Узначальваў галоўную ваенную ўправу Беларускай Цэнтральнай Рады (1944). V1945 г. арыштаваны савецкімі спэцслужбамі ў Нямеччыне, памёр пасьля катаваньняўу менскай турме. 29ЛёсікЯзэп (1883-1940) мовазнавец, пісьменьнік, акадэмік Беларускай Акадэміі навук (1928); памёр у зьняволеньні ў турме г. Саратава. 30Прушынскі Аляксандр (псэўд. Алесь Гарун; 1887-1920) пісьменьнік і грамадзкі дзеяч, клясык беларускай літаратуры.
Вір грамадзкага жыцьця (с. 59). ]Вернікоўскі Тодар (1861пасьля 1935) палітычны і грамадзкі дзеяч; займаў сакратарскія пасады ў трох урадах БНР. 2Саюз гарадоў (Земска-гарадзкісаюз) агульнарасейскія ваенна-грамадзкія арганізацыі лібэральных памешчыкаў, якія забясьпечвалі фронт Першай сусьветнай вайны зброяй і прадуктамі. 3Усебеларускі зьезд (1917) першы ў гісторыі агульнанацыянальныфорумбеларускаганароду;быўразагнаныбальшавікамі, пасьля чаго створаны на зьездзе Выканаўчы камітэт перайшоў на нелегальнае становішча. 4Ленін Уладзімір (сапр. Ульянаў; 1870-1924) расейскі палітычны і дзяржаўны дзеяч, адзін з арганізатараў Кастрычніцкай рэвалюцыі (1917), старшыня Савету народных камісараў РСФСР. Лэзаўскі Людвіг (1887-1980) камісар унутраных спраў СНК Заходняй вобласьці і фронту, кіраваў разгонам Усебеларускага зьезду (1917). 6Серада lean (1879-1943) палітычны і грамадзкі дзеяч, старшыня Рады БНР (1918). 7Крэчаўскі Пятро (1879-1928) палітычны дзеяч і гісторык, старшыня Рады БНР (1919-1928); жыў у Празе. 3Аўсянік Антон (1888-1933?) грамадзкі і палітычны дзеяч, чалец Народнага сакратарыяту БНР. 93ахарка Васіль (1877-1943) палітычны дзеяч, з 1928 да 1943 г. намесьнік старшыні, старшыня Рады БНР. юБеларускай Рэспублікі дачакаліся...маецца на ўвазе стварэньне савецкай Беларусі, кантраляванай Масквой. "Дыла Язэп (1880-1973) пісьменьнік і грамадзкі дзеяч, камісар земляробства ў Часовым урадзе БССР.
Пяць гадоў у Альхоўніках (с. 64). 'Грынкевіч Станіслаў (1902-1945) лекарпсыханэўроляг, публіцыст, перакладчык, доктар мэдыцыны; у 1944 г. арыштаваны НКВД, загінуў у турме.
Вільня (с. 68). 'Станкевіч Станіслаў (1886-1964) беларускі выдавец; з 1926 г. меў у Вільні ўласную кнігарню. 2Беларускае выдавецкае таварыства існавала ў Вільні ў 1913-1915, 1919-1930 гг.; заснавальнікі А. Луцкевіч, Б. Даніловіч і др. 3Луцкевіч Антон (1884-1942) палітычны і грамадзкі дзеяч, гісторык і літаратурны крытык, прэм’ер-міністр Рады БНР; загінуў падчас сталінскага тэрору. 4Манькоўскі Язэп (псэўд. Янка Окліч; 1880-я 1940-я) беларускі
і польскі публіцыст, перакладчык, выдавец. 5Працаваў тады ў “Вячэрняй газэце”...~ у названым грамадаўскім выданьні А. Луцкевіч працаваў з 1912 па 1914 г. 6Беларускі студэнцкі саюз арганізацыя студэнтаў Віленскага ўнівэрсытэту (1920-1930). 7Пачопка Янка (псэўд. Башкір; 1898-1977) пісьменьнік, грамадзкі дзеяч, аграном; быў рэдактарам час. “Праваслаўны беларус”. -Віленская Беларуская гімназія адна з першых беларускіх сярэдніх навучальных установаў у Заходняй Беларусі; дзейнічала ў 1919-1939 гг. 9Нагродзкі Зыгмунт (18661937) пісьменьнік і прадпрымальнік, заснавальнік віленскага “Народнага выдавецтва”, якое выпускала і беларускія кніп.1о“Студэнцкоя думка" грамадзкапалітычны і літаратурны час. Беларускага студэнцкага саюзу ў Вільні. "Войцік Антон (1998-1948) публіцыст, рэдактар грамадаўскіх газэтаў; з 1926 г. муж Л. Сівіцкай. '2Гаўрылік Язэп (1893-1937) грамадзкі і палітычны дзеяч, пасол Сойму Рэчы Паспалітай, адзін з заснавальнікаў Радашкавіцкай беларускай гімназіі; загінуў падчас сталінскага тэрору. ™“Сялянская праўда” выходзіла ў Вільні ў 1924 г. пад рэдакцыяй А. Войціка.
Шлюб з Антонам Войцікам / пераезд у Чыгуначную калёнію (с. 73). 'Татарын Серафім (1903-1988) удзельнік рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі, сябра КПЗБ. Рэдагаваў газ. “Наша праўда” (Вільня), правёў у польскіх турмах больш за сем гадоў. 7Машара Міхась (1902-1976) паэт, празаік, актывіст нацыянальна-вызвольнага руху ў Заходняй Беларусі. 3Сабалеўскі Юры (1889— 1957) грамадзкі і палітычны дзеяч, пасол Сойму Рэчы Паспалітай, падчас Другой сусьветнай вайны бургамістр Баранавічаў, віцэ-прэзыдэнт БЦР; з 1944 г. на эміграцыі. лКраўцоў Макар (сапр. Косьцевіч-, 1890 пасьля 1939) пісьменьнік, аўтар тэксту славутай песьні “Мы выйдзем шчыльнымі радамі” (музыка V. Тэраўскага). Быў дэлегатам I Усебеларускага зьезду, сябрам Рады БНР. Пасьля прыходу саветаў у Вільню арыштаваны НКВД. 5ГІаўловіч Сяргей (1875-1940) грамадзкі і культурны дзеяч, пэдагог. 6Каруза Павал (1906-1988) беларускі музычны і грамадзкі дзеяч, адзін з лідараў Беларускай хрысьціянскай дэмакратыі ў міжваенны пэрыяд, пасол Сойму Рэчы Паспалітай; быў рэдактарам газ. “Беларуская крыніца”. 7Стэповіч Альбін (1894-1934) кампазытар, выдавец, палітычны дзеяч; пасол Сойму Рэчы Паспалітай. Аўтар вядомай песьні “Беларусь перадусім”. аЯрэміч Фабіян (1891-1958) грамадзкі і палітычны дзеяч, віцэ-старшыня Беларускага пасольскага клюбу ў Сойме Рэчы Паспалітай. Падчас Другой сусьветнай вайны працаваў бургамістрам Барысава, за што быў асуджаны; пасьля вызваленьня жыў у Вільні. 9“3аранка” ілюстраваны час. для дзяцей; выходзіў у Вільні ў 1927-1931 гг. пад рэдакцыяй 3. Верас. юТаварыства беларускай школы культурна-асьветная арганізацыя, дзейнічала ў Заходняй Беларусі ў 1921-1937 гг. п“Саха” сельскагаспадарчы час., выходзіў у Вільні і Менску з 1912 па 1931 г. (нерэгулярна). пШнаркевіч Надзея (1897-1974) настаўніца, супрацоўніца галоўнай управы Таварыства беларускай школы, рэдактарка час. “Жаночая справа” і Шнаркевіч Язэп (?—1981) настаўнік, выкладаў у Віленскай беларускай гімназіі. пМарцінчык Мікалай (1901-1980) удзельнік нацыянальна-вызвольнага руху ў Заходняй Беларусі. Рэдагаваў час. “Студэнцкая думка”, быў намесьнікам старшыні Галоўнай управы Таварыства беларускай школы. Арыштоўваўся польскімі (1927 і 1930) і савецкімі (1948) уладамі; пасьля вызваленьня жыў у Гародні, працаваў лекарам. йТулейка Міхась (1915-1998) выпускнік Віленскага ўнівэрсытэту, адвакат. Падчас Другой сусьветнай вайны
КНІГІ ОНЛАЙН
