Жывёльны свет
Тэматычны слоўнік
Выдавец: Беларуская навука
Памер: 239с.
Мінск 1999
Рабчык
Невялікая лясная птушка сямейства цецеруковых з рабым апярэннем і чубком на галаве.
рабчык м. — усх.-пал. р. (ЛП, Янкова), рабдк м. Кліч., Стол. (ТС, ЖС), верабдк м. — Лаг. (СЦБ), арабак м. — мясц. (ПБ), рабёц м. — Гарад. (Каспяровіч), гарапка ж. — Стол. (НС).
Сава
Начная драпежная птушка з вялікай галавой і вялікімі вачыма.
сава ж. — агульн. (СПЗБ, ЛП, Бялькевіч, Янкоўскі, Мат. апыт.), скўгалка ж. — Лельч. (Мат. Гом.), пацькала н. — мясц. (Мат. Гом.) , пупыр м. Ваўк. (Сцяшковіч).
Салавей
Маленькая шэрая птушка, якая вылучаецца вельмі прыгожым спевам.
салавёй м. агульн. (АЛА , СПЗБ, ЛП, Бялькевіч, Станкевіч, Янкоўскі), салавёйка м. Ганц., Капат. (АЛА), ляскўн м. экспр. Гродз. (Сцяшковіч).
Саракуш
Невялікая драпежная птушка атрада вераб’іных са стракатым апярэннем і доўгім ступеньчатым хвастом.
саракапўдм. Стол. (Л П), саракапыт м. Жытк. (Мат. Гом.), жулан м. — Светлагор. (Мат. Гом.), гусачбк м. — Маз. (ПБ), жыддк м. — Лельч. (Мат. Гом.).
Сарока
Птушка з доўгім хвастом і чорным з белым апярэннем.
сарбка ж. агульн. (АЛА, СПЗБ, ЛП, Станкевіч), скірга ж. — Стол. (ТС), даўгахвбстка ж. — Карэл. (Сцяшковіч), чбкаўка ж. — мясц. (НЛГ).
Сіваваронка
Пералётная птушка з яркім зеленавата-блакітным апярэннем; сіваграк.
сіваварбнка ж. — асн. мас. г., за выключэннем паўдн.усх.з. (ЛАБНГ, СПЗБ), сівая варбнка — Мін. р. (ЛАБНГ, СПЗБ), сівая варона — Гродз., Ганц., Пін., Лун. (ЛАБНГ, СПЗБ), сіўка-варбнка ж. — Віц. р., Віл. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч), сівакракшаж. — Бяроз. (СПЗБ), сіваракша ж. Стол. (ЛП), сівашыйка ж. — Карэл., Дзятл. (ЛАБНГ, СПЗБ), сіваплёчка ж. — Клім., Івац. (ЛАБНГ), сізаварбнка ж. — паўн. р. (ЛАБНГ, ПБ), сізая варбнка — Латгал. р. (СПЗБ), сіняварбнка ж. — Іўеў., Мядз., Дзярж., Уздз. (ЛАБНГ), сіняўрбнка ж. Вілен. р. (СПЗБ), сіняпташка ж. — Драг. (ЛАБНГ), сінюга ж., сінюха ж. — паўдн. р. (ЛАБНГ, ПБ), сінякратка ж. Драг. (ЛАБНГ), шараварбнка ж. Воран. (ЛАБНГ), зялёная варбна — Латгал. р. (СПЗБ), сівагрбк м., сіваграка ж. — усх.-маг.р., Смален. р. (ЛАБНГ, Насовіч, Станкевіч, Растаргуеў, ПБ), сівакрбк. м., сівакрбка ж., сівагрбха ж. — усх.-пал.р. (ЛАБНГ, Мат. Гом., ЛП, Янкова, Шаталава), сівадрака ж. — усх.пал.р. (ЛАБНГ, ЛП), сівадраж. — Лельч. (ЛАБНГ), сівярака ж. Маз. (ЛАБНГ), грбгўш м. Кам. (ЛАБНГ), /рагбльчык м. — Кобр. (ЛАБНГ), краска ж. — мясц. (ПБ), красёха ж. — Малар. (ЛАБНГ), красблька ж. Кобр. (ЛАБНГ), краснавдльчык м. Чач. (ЖС).
Сініца
Пеўчая дробная птушка з лімонна-жоўтым апярэннем падбрушша і жаўтлява-зялёнай спіной.
сініца ж., сінічка ж. агульн. (АЛА, ЛП, Янкоўскі), сінюк м., сінючбк м. — паўн. зах. з. (АЛА, СПЗБ, Мат. Гродз., Янкоўскі), сінічбк м., сінчык м. — Петр., Лоеў., Браг. (Мат. Гом., Янкова), сіньдзікм. — Гл. (Янкоўскі), сівбкрана ж. Петр. (Мат. Гом.), снягўр м., снягурка ж. Гл., Стол. (ЛП, Янкоўскі), зімбўка ж. Карэл. (Сцяшковіч), зімуха ж. Стол. (ЛП), сікбрка ж. Іўеў. (Сцяшковіч), кракдха ж. — Лун. (Шаталава), ёўчык м. — Лельч. (Мат. Гом.), бібік м. — Стаўб. (Мат. мін.-мал.).
Скапа
Буйная драпежная птушка сямейства ястрабіных, з буравата-белым апярэннем, жыве каля рэк і харчуецца рыбай.
скаба ж. — Маст. (ЛП, ПБ), рыбалбў м. — мясц. (ПБ).
Слонка
Лясная птушка з рудавата-бурым апярэннем і доўгай дзюбай; лясны кулік.
слбнка ж. — агульн. (Бялькевіч, ПБ), слбмка ж. — Маз. (ЛП, ПБ, ЭПБ), слука ж. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ, ЛП).
Снягір
Невялікая лясная птушка з кідкім ярка-чырвоным падбрушшам.
снігір м. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.), снягўр м. — Карэл., Стол., Маз. (ЛП, ПБ), снягўркаж. — Стол. (ЛП), снягурчык м. Лельч. (ЛП), гіль м. — паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ПБ, Каспяровіч). гілё'к м. — Мядз., Воран., Лід. (СЦБ, Сл. Гродз.), краснапёрчык м. — Светлагор. (Мат. Гом.), папбк м. — Смарг. (Сл. Гродз.), грачўн м. — Лід. (Сл. Гродз.).
Сойка
Лясная птушка сярэдняй велічыні са стракатым апярэннем і чорным доўгім хвастом.
сдйка ж., соя ж. — пераважна паўдн. р., спарадычна агульн. (ЛАБНГ, ЛП), карбза ж., карбза ж. віц.-маг. г. (Каспяровіч, Гарэцкі, Мат.Гом.).
Сокал
Драпежная птушка з цёмна-бурым у спалучэнні з белым апярэннем, моцнай дзюбай і доўгімі вострымі крыламі.
сбкал м. — агульн. (Мат. апыт.), сакдл м. — паўн.-зах. з., Вілен. р. (СПЗБ, НЛГ), аралбк м., карагдльчык м., чаглдк — паўн. р. (ПБ, ЭПБ), шулячбк м. ’кобчык’ Пін. (ПБ), кабёц м. ’кобчык’ — Смален. р. (Каспяровіч), галубятнік м. ’дзербнік’ — Слуц. (ПБ).
Стрыж
Птушка з чорным апярэннем, па велічыні крыху большая за ластаўку, з доўгімі серпападобнымі крыламі.
стрыж м. — агульн. (ЛАБНГ), гранбк м. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ), свіргўль м. — Ушацк., Бярэз., Слаўг. (ЛАБНГ), свірчбк м. — Зэльв. (ЛАБНГ), пікун м. — Стол. (ЛП), каршачбк м. — Гл. (Янкоўскі), рбмісь м. — Лун. (ЛАБНГ, Шаталава).
Удод
Лясная невялікая птушка са стракатым апярэннем, веерападобным чубам на галаве і доўгай загнутай уніз дзюбай.
удбд м. усх.-маг.р., Стол., Латгал. р. (СПЗБ, ЛП, Бялькевіч, Насовіч), удўт м. Малар. (ЛП), дод м. — Стаўб. (СЦБ), аўдбт м.,аўдўт м., вбўдат м. Брасл., Касц., Стол., Лельч., Маз. (СПЗБ, ЛП, Мат. Гом.), кухач м. — Стаўб. (СЦБ), тўкаўка ж. — Віц.р. (Каспяровіч), фўткала ж. Гродз. (СПЗБ), вўтва ж. Драг. (ЛП), зязюля жыддўская — Стол., Старадарож. (ЛП, Мат. апыт.).
Цецярук
Лясная буйная птушка з чорным (у самак стракатым) апярэннем.
цецярўк м. — агульн., за выключэннем усх.-маг. р.
(ЛАБНГ, СПЗБ, ПБ, Гарэцкі, Каспяровіч), цецярлюк м. — усх.-маг. р. (Гарэцкі, Бялькевіч, Насовіч, Яўсееў, Мат. апыт.), цярлюк м. — Чач. (Мат. Гом.), цярўк м. Латгал. р. (СПЗБ), цёцер м. — Чэрык. (ЛАБНГ), касяк м. Маз. (ЛП), касач м. Чач. (Мат. Гом.).
Самка: цяцёра ж. агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, НЛГ, Станкевіч, Янкоўскі), цяцёраж. Латгал. р. (СПЗБ), цяцёрка ж. Стол. (ЛАБНГ), цецеручыха ж. — Шчуч. (СПЗБ), цяцёрва ж. — Стол. (ТС).
Чайка
Вадаплаўная птушка з белым у спалучэнні з чорным апярэннем і густым, шчыльным пер’ем.
чайка ж. — агульн. (СПЗБ, ЛП, Мат. апыт.), чаіца ж. — усх.-маг. р. (Мат. апыт.), марская варбна — Гродз., Ваўк. (СПЗБ), мбва ж. Ваўк. (СПЗБ); крачка: крач м. — Лоеў. (Янкова, ПБ), крачок м. — Стол. (ЛП), крачка ж. — мясц. (ПБ), крычка ж. — паўдн. р. (ТС, Мат. Гом., Н. сл-сць, ПБ, ЭПБ), кручбк м. — мясц. (ПБ, ЭПБ), рыбалка ж. — мясц. (ПБ, ЭПБ), рыбачка ж. — мясц. (ПБ, ЭПБ), рыбак м. — Жытк. (Н. сл-сць), рыбітва ж. — Брасл. (СПЗБ); вялікая чайка: мартын м. — паўдн.-усх.з. (РБ),рыбак наглы — Жытк. (РБ); сівая чайка: баба ж. — Жытк. (ТС), бабка ж. — паўн. р. (ПБ), клыгўн м. — мясц. (ПБ), мартын м. — Мсцісл. (ПБ).
Чакан
Лугавая дробная птушка сямейства драздовых з чорным або чорна-бурым апярэннем галавы.
ёчык м. — Мсцісл. (3 нар.сл.), вычык м. — Мсцісл., Смален. р. (3 нар. сл., Дабравольскі), ічык м. Светлагор. (Мат. Гом.), вдйчык м. Стол. (ТС).
Чапля
Буйная птушка з шэрым або белым апярэннем, з вялікай вострай дзюбай і доўгай шыяй, трымаецца каля азёр і рэк.
чапля ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, ПБ, ЛП, Гарэцкі, Каспяровіч), цапля ж. паўн.-зах. з., Латгал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гродз.), валяваха ж. паўдн.-усх.з. (ЛАБНГ,
ЭПБ, ПБ, НС, Янкова, Янкоўскі), каня ж. усх.-пал.р. (ТС, ПБ).
Самец: чапёль м. Паст. (ЛАБНГ).
Чомга
Вадаплаўная буйная птушка са стракатым апярэннем і чорным чубам на галаве.
нырЗц м., нарэц м. паўдн. р. (СЦБ, ТС, ПБ), нурэц м. Лельч, (ЛП), нырбк м. — Жытк. (ЛП, ЭПБ), кавур м., каўр м., гагара ж. ГІол., Леп. (ПБ).
Чыж
Лясная невялікая пеўчая птушка з жаўтлявым апярэннем і чорнай галоўкай.
чыж м., чыжык м. — агульн. (СПЗБ, ЛП, Мат. апыт.), чачбк м. — Бял. (Яўсееў).
Шпак
Пеўчая сярэдняй велічыт птушка з чорным апярэннем.
шпак м. агульн. (ЛАБНГ, ЛП, Гарэцкі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, ПБ), скварэц м. — спарадычна пераважна віц.-маг. г. (ЛАБНГ, 3 нар.сл.), скарэц м. — Стол. (ЛП).
Шчыгол
Дробная пеўчая птушка з яркім стракатым апярэннем.
шчыгол м., шчагдл м. — агульн. (АЛА, СПЗБ, ЛП), шчыгёл м., шчагёль м. Воран., Гродз. (АЛА), шчыгал м. Стол. (ЛП), шчыгла м. паўн.-зах.з. (АЛА, СПЗБ, Станкевіч), шчыглі'к м. — Ашм., Лун., Краснап. (АЛА, ЛАБНГ), шчыдлік м. Маз., Пін. (АЛА), шчыльнік м. — Івац. (АЛА).
1.3. ІІАЎЗУНЫ I ЗЕМНАВОДНЫЯ
Вуж
Неядавітая змяя з шэрай, бураватай, амаль чорнай спіной, белым у чорныя плямы брухам і жоўтымі плямамі па баках галавы.
вуж м. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Шатэрнік, Насовіч, Мат. апыт.), гуж м. — Паням. р., зах.-пал. г., Акц., Асіп., Кліч. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гродз.), уж м. — спарадычна паўн.-зах.з., зах.-пал. г., Віц., Вілен. р. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ),южм. зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА), вужака ж., вужачка ж. памянш., вуджака ж. — паўн.-усх. д., за выключэннем віцебскай падгрупы гаворак, Мін. р., Чэрв. р., спарадычна паўдн.-усх.з., Драг. (ЛАБНГ, АЛА, Шатэрнік, Бялькевіч, Насовіч), гужака ж.,ужакаж. — Віл., Лаг. (ЛАБНГ, АЛА, ЖС), вужак м., гужак м., ужак м. — паўн.-зах.з., Вілен. р.(ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ), вўжліс м. — Вілен. р.(СПЗБ), гад м. — усх.-пал.р. (ТС, НС), гёбра ж. Валож. (СЦБ), даўгўн м. — Дзятл. (Сл. Гродз.), заскрбнец м. Валож. (ЛАБНГ).
Самка: вужьгха ж. — Стол., Слаўг. (ТС, Мат. апыт.), вужачыха ж. Слаўг. (Мат. апыт.).
Гадзюка
Ядавітая змяя шэрага або буравата-шэрага колеру з цёмнай зігзагападобнай паласой уздоўж спіны.
гадзюкаж — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Насовіч), гадзюга ж. — паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, СПЗБ), гадзюк м. — Смарг., Брэсц., Вілен.р. (ЛАБНГ, СПЗБ), гадзіна ж. — паўн.-зах. з., усходняя частка зах.-пал. г., Маз. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, НС), гадыня ж. — паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ), гад м. поўнач паўн.-зах. з., зах.-пал. г., Рэч. (ЛАБНГ), гадаўка ж. — Гарад. (ЛАБНГ), вуж м. — спарадычна Паням. р., Чашн. (ЛАБНГ), вужака ж. — паўн,усх.д. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.), змяя ж. Гродз. р., віц.-маг. г., спарадычна зах.-пал. г. і ўсх.-пал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ), жмяяж. — Ваўк. (ЛАБНГ), верацённіца (верацённіца) ж. спарадычна паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ), кбмля ж. Хойн. (ЛАБНГ).
Самец: круль м. — Брасл. (СПЗБ).
Жаба, рапуха, квакша і інш.
Бясхвостыя земнаводныя жывёлы з бугрыстай, часта бародаўчатай слізкай скурай бурага, шэрага або зялёнага колеру.
Агульная назва: жабы мн. — агульн., за выключэннем віц.-маг. г. (ЛАБНГ).
Малая жаба: жабка ж., ляжбнька ж. Краснап. (Бялькевіч), жабўцькаж. — Чэрв. (Шатэрнік), жўжалка ж. — Паст. (СПЗБ).
КНІГІ ОНЛАЙН
