Жывёльны свет
Тэматычны слоўнік
Выдавец: Беларуская навука
Памер: 239с.
Мінск 1999
верабёй м., верабёйчык м. памянш. — паўн.-усх. д., спарадычна ўсх.з. (ЛАБНГ, АЛА, Шатэрнік, Бялькевіч), вардбух м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, ЛП), верабяк м. — Шчуч. (3 нар. сл.), врўбаль м. — Воран. (Мат. Гродз.), ерабёй м. — Карэл. (НЛ), арабёй м. Гродз. р. (АЛА), арабўшак м. Іван., Бяроз. (ЛАБНГ), арабёйка м. — Маз. (ЛП, ПБ),йдабеек м. — Лун. (Шаталава), арабёшак м. — Пін. (АЛА, НЛ, Шаталава), рабўшак м., рабўшчык м. — Драг. (ЛАБНГ), гарабёй м. -Паням. р. (ЛАБНГ), гарабўхм. — Ганц., Малар. (ЛАБНГ), гарабёшак м. Пін. (АЛА, НЛ, Шаталава), гарабдк м., гарабўчык м. — Івац. (АЛА, Мат. апыт.), швбраб м. Бяроз., Кобр., Драг. (ЛАБНГ, АЛА), швараббк м. Бяроз. (ЛАБНГ), канаплянік м. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, АЛА, СЦБ, ЖС, Мат.Гом., ЛП), канаплюк м. Акц., Рэч., Петр. (АЛА, Мат.Гом.), канаплянка ж. — Стол., Лельч., Петр., Калінк., Маз. (Мат. Гом., ЛП), прасянік м. — Стол., Лельч., Маз. (ЛАБНГ, ЛП), прасянюк м. — Лельч. (ЛАБНГ), смётнік м. — Пух., Івац. (ЛАБНГ), смятнюк м. — Лельч. 40
(НЛ), смяцюх м. — Слон. (ЖНС), сявёц м. — Капыл. (ЛАБНГ), сярак м. Петр. (ЛАБНГ), шарэйчык — Іўеў. (Сцяшковіч), падпавётнічак м. — Лоеў. (Янкова), падстрэшнік м. Карэл. (Сцяшковіч), жыд м., жыдбк м., жыдзюк м. — паўдн.-усх. з. (ТС, Мат. Гом.); палявы верабей: юрчык м. — Маз. (ЛП), мазўрак м. — Стол. (ЛП).
Галка
Аселая сярэдняй велічыні птушка сямейства крумкачовых з чорным апярэннем цела і шэрым—шыі і галавы.
галка ж. — агульн., за выключэннем паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, Бялькевіч), галіца ж. — ІМаст., Валож., Лун., Стол. (ЛАБНГ, СЦБ, ТС, ЛП, НС, Шаталава, Насовіч, Станкевіч), галёц м. — Віл. (ЛАБНГ, СПЗБ), каўка ж., калка ж. — паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. мін.-мал., Сл. Гродз., ЖС, Каспяровіч, Сцяшковіч, Шаталава, Насовіч).
Глушэц
Лясная буйная птушка сямейства цецерукоў з пярэстым апярэннем.
глушэц м. віц.-маг. г., усх.-пал.р. (СПЗБ, ЛП, ПБ, Бялькевіч, Насовіч, Янкоўскі, Станкевіч), глусёц м. — мясц. (НЛГ), глушак м. Паст., Жытк. (СПЗБ, ТС), глухар м. Стол. (ЛП), глушбнь м. — Смален. р. (Дабравольскі), глушмёнь м. — Краснап. (Бялькевіч), глуст м. —Жытк. (Мат. апыт.), турлўшка ж. — усх.-маг.р. (Бялькевіч), кдгут м. — мясц. (ПБ, ЭПБ).
Голуб
Птушка сярэдняй велічыні з пераважна шызым розных адценняў апярэннем.
гдлуб м. агульн., за выключэннем паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, АЛА, Бялькевіч), галўб (алўб) — пераважна паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Станкевіч), галубёц м. усх.-маг.р., спарадычна ў іншых месцах (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, ЛП), галубдк м. — зах.-пал. г. і поўдзень гродз.-бар. г. (ЛАБНГ, АЛА).
Дзікі голуб туркаўка: тўркаўка ж. — усх. -пал.р., паўн. р. (ТС, ЛП, Мат. Гом.. Каспяровіч, ПБ), турўкалка {ту-
рукдўка) ж. — Стол. (ЛАБНГ, ЛП), тўрчалка ж., тўрчык м. — Светлагор. (Мат. Гом.), турбк м. мясц. (Станкевіч), турлўшка ж. — Смален.р. (Дабравольскі), гарлянка ж. — Жытк. (ТС), гарлячдк м. — m^cu. (НЛГ), гдлуб лазавы — Лельч. (ЛП).
Дзікі голуб вяхір: вяцюг м. — Чэрык. (ЛАБНГ).
Дзікі голуб клінтух: клінтўх м. Краснап. (Бялькевіч).
Самка: галўбка ж. — агульн. (ЛАБНГ, АЛА, Бялькевіч, Янкова), гблубіца ж. Гродз. (АЛА), галўба ж. Смален.р. (Дабравольскі).
Грак
Пералётная птушка, падобная да вароны, з чорным бліскучым апярэннем.
грак м. — асн. мас.г. (СПЗБ, ЛП, Бялькевіч, Шатэрнік, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, ПБ), грач м.— Стол. (ЛП), гайваранм. — Беластоц. р. (СПЗБ, Насовіч), крумклан м. — Вілен.р. (СПЗБ), крук малы Стол. (ЛП),чорная вараняка — Малар., Драг., Лельч., Маз. (ЛП).
Птушаня ў гракоў: грачаня н., грачанё н., грачанёнак м. — адпаведна паўдн.-зах.д., сярэд.-бел. г., паўн.-усх. д., гракавянё н.— Карэл. (Сцяшковіч).
Гусь
Буйная вадаплаўная дзікая і свойская птушка.
Агульная назва гўсі мн., гусёнькі мн. памянш.-ласк. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Мат.Гродз., Бялькевіч, Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.), гыні мн. мясц. (Насовіч, Станкевіч), цёшкі мн. ласк,—Краснап. (Мат. Маг.), гагата мн. зборн. фалькл. (Н. сл-сць), гёгі мн. ’парода гусей’ — Дзярж., Пін., Рэч., Кір. (ЛАБНГ, СПЗБ), лаббндзі мн. ’парода гусей з гузамі над дзюбаю, японскія гусі’ — Шчуч. (СПЗБ).
Самка: гусьж. паўдн.-зах.д., сярэд.-бел.г. (АЛАўгўсіна ж. віц.-маг. г. (ДАБМ, АЛА, Мат. Маг., Шаталава, Яўсееў), гуа'на ж. спарадычна паўн.-зах.з. (АЛА), гусіна ж. Бых. (Нар. сл-сць), гўсыня ж. — Лёзн., Слаўг. (АЛА), гўска ж., гўсачка ж. памянш.-ласк. паўн.-зах. з., зах.-пал. г., паўдн.-усх. з. (АЛА, ЛП, Мат. Гродз., Мат. апыт.), гуся ж.
— паўн. р., Калінк., Вілен. р. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ), гусіха ж. Асіп. (АЛА), гўсеніца ж. Лёзн. (АЛА), гьшька ж. ласк. Бял. (Яўсееў).
Самец: гуаік м., гусачдк м. памянш. — агульн. (АЛА, СПЗБ, Мат. Гродз., ЛП, Бялькевіч, Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт ).
Гусяня: гусяня н., гусяняпіка н. памянш.— паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Мат. Гродз.), гусянё' н. сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гродз.), гусё н. — Іўеў. (Мат. мін.-мал.), гусянёнак м. паўн.-усх. д. (ЛАБНГ, АЛА, Насовіч, Яўсееў, Мат. апыт.), гусёнак м. — спарадычна паўн.-усх.д., Пін. (ЛАБНГ, АЛА), гусянюк м. — Гродз., Воран.(ЛАБНГ, АЛА, Мат. Гродз.), гусянбк м. Пін. (ЛАБНГ, АЛА), гусюк м., гусяняк м. — Воран., Вілен. р. (АЛА, СПЗБ, Шаталава), вулянёнак м. — Круп. (СЦБ), цёцік м. — Бял. (Яўсееў), зюляняты мн., зюленькі памянш.ласк. Лаг. (СЦБ).
Дзяркач
Лугавая невялікая птушка сямейства пастушковых з характэрным скрыпучым крыкам.
дзяркач м. — паўдн. р., Ушацк., Докш., Краснап. (ЛАБНГ, ЛП, Янкоўскі, Янкова), дзяргач м. — паўн. р. (ЛАБНГ, СЦБ, ЭПБ, ПБ), дзяргун м. — мясц. (ПБ, ЭПБ), драч м. усх. з., паўдн. р. (ЛАБНГ, ЛП, Бялькевіч, Каспяровіч, Янкова, Янкоўскі, Яўсееў, Насовіч), хрусцёль м. — мясц. (Насовіч), карасцёлка ж., карасцяліца ж. — Малар. (ЛП), жагарыс м. — Вілен. р. (СПЗБ).
Дзяцел
Лясная птушка з доўгай моцнай дзюбай, якая здабывае корм з-пад кары дрэў.
дзяцел м., дзятлік м. памянш. — агульн. (АЛА, ЛП, Бялькевіч, Станкевіч), дзяцельм. Гродз. р., Вілен. р. (СПЗБ), дзяхцел м., дзяхцёл м. — зах.-пал.г. (АЛА), дзяхтоль м. — Беластоц. р. (СГІЗБ), яцёл м. Кам., Драг. (АЛА, ЛП, ЖНС), стукач м. Астр. (Сл. Гродз.), дублік м. Іўеў. (Сцяшковіч).
Жаўна: жаўна ж. — агульн. (СПЗБ, Сл. Гродз., Мат. мін.-мал., ЛП, ПБ, Янкова, Гарэцкі, Насовіч), дзяцел чбрны — мясц. (ЭПБ).
Драфа
Буйная палявая птушка атрада жураўлепадобных з доўгай шыяй і моцнымі нагамі.
крдхва ж. — Добр, (ПБ), дроп м. — мясц. (ПБ, Насовіч), гроп м. мясц. (Насовіч).
Дрозд
Лясная пеўчая птушка атрада вераб’іных.
дрозд м. — агульн. (ЛП, Мат. апыт.), касуцснь м. ’чорны дрозд’ Драг., Маз. (ЛП).
Жаваранак
Палявая невялікая пеўчая птушка атрада вераб’іных з чубком на галаве.
жаваранакм,паўдн.-зах. д., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ), жаваранка ж. — пераважна паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, Станкевіч), жаварбнка ж. — Гродз. (ЛАБНГ), жавараначка ж. — Драг. (ЛП), жарванак м. Асіп., Гл., Акц., Светлагор., Маз. (ЛАБНГ), жаўранак м. — усх.-маг. р, (ЛАБНГ), жаўнарак м. -Крыч., Касц. (АЛА), жаўрбнак м. —Лельч. (Мат.Гом.), жаўранік м. — Рас. (ЛАБНГ), жарванка ж. — Старадарож., Калінк. (ЛАБНГ, АЛА), жарнаўка ж. Бярэз. (ЛАБНГ, СПЗБ), жаўранка ж. — спарадычна паўн.-усх.д. (ЛАБНГ, СЦБ, Каспяровіч, Станкевіч), жаўнарка ж. — Беш., Капат., Лельч. (АЛА), жаўрўк м., жаўручбк м. — Гродз. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Станкевіч), жаўрбнак м. — паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Н. сл-сць), скаўрбнак м. паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, АЛА, СПЗБ, Н. сл-сць); скарбнка ж. — Ашм. (ЛАБНГ), гарададблік м. — Лун. (Шаталава), гарадбк м. — Лельч. (ЛП), целявбз м. Рэч. (ЛАБНГ), трапятўха ж. Маз. (ЛП).
Жаўтабрушка (жоўтая пліска, а таксама аўсянка, амялушка)
Невялікая пералётная пеўчая птушка з ярка-жоўтым падбрушшам і доўгім хвастом.
жаўтабрўшка ж. — паўдн.р., Лід., Навагр. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, ПБ, НЛГ), жаўтапўзік м. Стол. (ЛП), жаўтагрўдка ж. — Маз. (ЛП), жаўтўшка ж. Браг. (Мат. Гом.), жаўтыр м. — Светлагор. (Мат. Гом.).
Журавель
Балотная буйная пералётная птушка з доўгімі нагамі і шыяй, з доўгай прамой дзюбай.
журавёль м., журавёй м., ждравель м., жураўль м. — агульн. (СПЗБ, ТС, ЛП, Бялькевіч, Яўсееў, ПБ, Мат. апыт.), ждраў м. — віц.-маг. г. (Бялькевіч, Гарэцкі, Каспяровіч, Насовіч, ПБ, ЭПБ), жураўм., жўраўм. — паўн.-зах.з. (СЦБ, Сл. Гродз., Насовіч, ПБ, ЭПБ), журм. — усх.-пал. р. (ТС), вясёлік м., весялёц м., васілёц м. — усх.-пал.р. (ТС, ЛП).
Самка: жураўка ж. — усх.-пал.р. (ТС, НЛГ), жураўліха ж. — Мсцісл., Чач. (Мат. апыт.).
Зязюля
Лясная сярэдняй велічыні пералётная птушка, якая звычайна не ўе гнязда і кладзе яйкі ў чужыя гнёзды.
зязюляж., зязюлькаж. памянш.-ласк. агульн. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, Бялькевіч, Станкевіч), зазўля ж. — зах.-пал. г. (АЛА, ЛП, Шаталава), загзўля ж. Пін. (ДАБМ), заўзюля ж., заўзюлька ж. памянш.-ласк., заўзуля ж., заўзулька ж. памянш.-ласк. сл.-маз. г. (ДАБМ, АЛА, НЛГ, ЛП, Янкоўскі, Шаталава), дзяўзюля ж, — Капат. (АЛА), кукўля ж.,кукўла ж., кукўлечка ж. памянш.-ласк. — пераважна пол.мін. г. (ДАБМ, АЛА, СПЗБ, НЛГ, Мат. Гом., Сцяшковіч, Янкоўскі, Яўсееў), кукўлка ж. — спарадычна пол.-мін. г. (ДАБМ, АЛА, Шаталава), кукўлька ж. — Барыс., Краснап. (АЛА, Бялькевіч), кўкаўка ж. — Рэч. (НЛГ), кукдўка ж. — Свісл. (Цыхун), свістўха ж. — Смарг. (Сцяшковіч).
Івалга
Пеўчая невялікая птушка з залаціста-жоўтым або зеленаватым апярэннем.
івалга ж. — Стол., Маз., Мсцісл. (ЛП, Мат. апыт.), ілава ж. — Стол. (ЛП), івал м. — Светлагор., Лельч. (Мат. Гом.), івень м. Маз. (ЛП), ёўкала н. — Стол. (ТС), жаўна ж. — паўдн.р. (ПБ).
Індык
Самая буйная свойская птушка атрада курыных, з вялікім разгалістым хвастом.
Агульная назва: індыкі' (гіндыкі) мн. агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Янкоўскі, Бялькевіч, Насовіч, Мат. апыт.), андыкі (гандыкі) мн. паўдн. р. (ЛАБНГ, ТС, Шаталава), ендыкі (вендыкі) мн. зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ТС, Мат. апыт.), юндыкі мн. — спарадычна ўсх. з. (ЛАБНГ, Мат. апыт.), індзюкі мн. спарадычна ўсх.з., Дзятл., Маст., Нясв., Кобр. (ЛАБНГ), андзюкі (гандзюкі) мн. — спарадычна зах.-пал. г. (ЛАБНГ), індзюры мн. — Брэсц. (ЛАБНГ).
Самец: індык (гіндык) м., андык (гандык) м., яндык (вяндык) м., юндьік м.ўндзюк м., андзюк (гандзюк) м., індзюр м. — мясц. (Мат. апыт.).
Самка; індычка ж., андычка (гандычка) ж., яндычка (вяндычка) ж., юндычка ж., індзючка ж., індзюшка ж., індзюка ж. — мясц. (Мат. апыт.).
КНІГІ ОНЛАЙН
