Жывёльны свет
Тэматычны слоўнік
Выдавец: Беларуская навука
Памер: 239с.
Мінск 1999
Ёрш звычайны (а таксама і насар): ёрш (ерш, ерж, ірш) м. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, 3 нар.сл.), яршак м., яршўн м. Стол., Лельч. (ЛАБНГ, ТС), джэрш м., жэрш м., жэршык м. памянш. зах.-пал. г. (ЛП, Мат. апыт.), ажгір м., ажгур м., аджгўр м., ужгур м., яджгбр м., яджгір м., яжгур м., ячгўр м., яжжўр м. — паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, Мат. мін.-мал., Сцяшковіч, 3 нар.сл., Жукаў), іжджа м.,яжджэй м., яжджай м. — Круп. (ЛАБНГ, СПЗБ), джгір м., джыгір м. Мін. (СЦБ, Мат. мін.-мал., ЭПБ), саплівец м., сапляк м., саплюк м., сапёль м. — паўдн.р. (ЛАБНГ, ТС, ЖС, ЖНС, 3 нар.сл.), смаркач м. Петр., Нараўл. (3 нар.сл., Мат. Гом.), слізўн м., слізунёц м., слінявец м. паўдн.р. (ЛП), слюнька м. Чэрык., Краснап.,
Лоеў. (ЛАБНГ, Янкова), слюнцяй м. — Рэч. (ЛАБНГ), бабка ж. — Нараўл. (3 нар.сл.), бабыр (бабўр) м. паўдн. р. (ЛП, Янкова), бірж м. Нараўл. (3 нар.сл.), ваўчдк м. — Навагр., Стаўб., Бярэз. (ЛАБНГ, Мат. мін.-мал., СЦБ), пўўка ж. — Леп. (ЛАБНГ), курмёль м. Сен., Кругл. (ЛАБНГ, Мат.Маг.), калёка м. — Кругл. (Мат. Маг.), калючык м., калючка ж. — Дзятл., Карэл. (ЛАБНГ), царык м., цар м. — паўдн.р. (Жукаў).
Ёрш-насар: астрамыс (астрамўс) м., астрамўсік м. памянш. Жытк. (ТС), чыранбс м. Маг. р., Гом. р. (Жукаў), насар м., біручдк м. — мясц. (Жукаў).
Жэрах
Драпежная буйная рыба сямейства карпавых, з прагоністым, падціслым з бакоў целам, пакрытым дробнай светлай луской, і з шырокім ротам.
бялізна ж., белізна (белюзна, белезна, білізна, блізна) ж. — Маг. р., Гом. р., паўдн.р., а таксама Смален.р. (ЛАБНГ, ЛП, Н. сл-сць, 3 нар.сл., ЭПБ, Жукаў, Дабравольскі, Усачова), бялюга ж. паўдн. р. (ТС, ЛП, Шатэрнік, Жукаў), бялўга ж. — мясц. (Жукаў), бёлесць ж., бёлест м. — Маг.р., Смален.р. (Жукаў, Усачова), жараспёр м., жарасель м., жараствень м., жарствіль м., жарасцьвель м., жэрасць м., жывасцёр м. — паўн. р., а таксама Смален. р. (Жукаў, Шатэрнік, Дабравольскі, Усачова), жэрахм. — Гом.р. (Усачова), шаштапёр м. Смален.р. (Дабравольскі), шараспёр м. — паўн.-зах.з., Смален.р. (Жукаў, Дабравольскі), беласпёр м., белашпёр м., белашпёр м., дзеляспёр м. — паўн.-зах. з. (СПЗБ, ЖС, Жукаў, Усачова), бдлень м. — Астр. (СПЗБ), ганёц м. — паўн.-зах.з. (Усачова), конь м. Маг.р. (Усачова).
Карась
Рыба з кароткім целам, пакрытым цёмна-залацістай або цёмна-серабрыстай луской, водзіцца ў вадаёмах з воднай расліннасцю і ілістым дном.
карась м. агульн. (СПЗБ, 3 нар.сл., ЛП, Янкоўскі, Мат. апыт.), крась м. усх.-маг.р. (Юрчанка, Мат. апыт.), карпік м. ’срэбны карась’ — паўдн.р. (ЛП).
Карп
Рыба з шырокім целам, пакрытым буйной луской (і без лускі), якую разводзяць і вырошчваюць у сажалках, штучных вадаёмах; культурная разнавіднасць сазана.
карп м. — агульн. (СПЗБ, ЛП, Мат. апыт.), карпа м. — Слаўг. (Мат. апыт.), кбрап м. — паўдн.р. (ЛП, Жукаў), сазан м. — паўдн. р.(Жукаў).
Колюшка (трохыголкавая і дзевяцііголкавая)
Дробная рыба з трыма або дзевяццю калючкамі на спіне, а таксама па баках і на брушку.
калюшка ж. -Астр., Воран. (СПЗБ, Мат. Гродз.),раг«тка ж. — Іўеў., Бераст., а таксама Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сцяшковіч), рагўлька ж. мясц. (Жукаў), каза ж. — Пол. (Мат. апыт.), ваўчбк м. — мясц. (Жукаў).
Краснапёрка
Рыба, падобная да плоткі, але з жаўтавата-залацістай або серабрыстай луской і ярка-чырвонымі плаўнікамі.
краснапёрка ж. агульн. (СПЗБ, ЛП, 3 нар.сл., Усачова, Мат. апыт.), краснапёра ж. — паўн.-зах.з., а таксама Вілен. р. (СПЗБ), краснапёруха ж. — паўдн.р. (ЛП), краснавдчка ж. мясц. (Жукаў), красўля ж. Смален. р. (Дабравольскі), красаўкаж. — Пол., Ушацк. (НС, 3 нар.сл.), украсліца ж. — Гарад. (НЛ), чырвонапёркаж. — Дзятл. (Мат. Гродз.), чарбмуха (царэмуха) ж. паўдн.р. (ЛП), чарнўха ж., чармнўха ж. , чарндха ж. Маг.р., Гом.р. (Жукаў), чарналюга ж. — Гом. р. (Жукаў), калінаўка ж. — паўдн. р. (ЛП).
Лешч
Буйная рыба з шырокім плоскім целам.
Буйная рыба гэтага віду: лешч м. агульн. (СПЗБ, ТС, 3 нар.сл., Каспяровіч, Бялькевіч, Драздовіч, Жукаў, Усачова, ЭСБМ, Мат. апыт.), ляшч м. Вілен.р., зах.-бран. р. (СПЗБ, Растаргуеў).
Назвы па часе нерасту: красавік м. — Жытк. (Мат. Гом.), вярбдвік м., вёрбавік м. — паўн.-зах.з., а таксама Лоеў. (Жукаў, Янкова), лаздвік м. — паўн.-зах.з. (Жукаў), кала-
савік м. — Пол. (3 нар.сл., Жукаў), юр’евік м. — Маг.р. (Жукаў), мікбльнік м. — паўн.-зах.з., паўдн.р. (Жукаў, Усачова), ябланевік м. — паўн.-зах.з. (Жукаў, Усачова), калбснік м. — Брасл. (Усачова), сіняк м. — паўн.-зах.з. (Жукаў), чарбмушнік м. — паўн.р. (Жукаў), бярдзавік м. — паўн.р. (Жукаў), лапўшнік м. — Брасл. (Усачова), садбвік м., сінюк м. — мясц. (Жукаў), чарбха м. — Смален. р. (Дабравольскі).
Гусцяра, а таксама і лешч (звычайна невялікі): гусцяра (усцяра) ж., гусцёрка (усцёрка) ж., гусцярва ж., усцюр м. — паўдн.р. (Усачова), гусцёрына ж. — паўн. р.(СПЗБ, СЦБ, 3 нар.сл., Жукаў, Усачова), сцёркаж. — паўн.р. (Жукаў, ЭПБ), лускар м. — паўн. р. (ЛАБНГ), лупар м. Маг.р. (Усачова), лускёрка ж.—паўн. р. (Усачова), ласкўрына ж. — Пол. (3 нар.сл.), ласкірка ж. — паўн. р. (Жукаў, Мат. апыт.), пласкірка ж. — паўдн.р. (ЛП, Жукаў), ласкір м., пласкір м., ласкутдк м. Чэрык. (Бялькевіч, Усачова), пласкўха ж. Гл. (Янкоўскі), лёскаўка ж., лёска ж., ляскўха ж., плёскаўка ж., блёскаўка ж., падлёска ж. — паўдн. р.(ЛАБНГ, ЛП), ляска ж.,ляскаўкаж. — паўдн. р.(ЛП, Мат. Гом., Усачова),лёшчаўка ж. паўдн. р. (ЛАБНГ, ЛП), ляшчўк м. паўдн. р. (ЛАБНГ, ЛП), падляшчбўка ж. — паўдн.р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, ЛП, 3 нар.сл.), падлёшчык м. пераважна ўсх. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, Каспяровіч, Жукаў), крупёль м., кругёль м., крўглік м. — зах.-пал. г. (ЛП, ТС), кромпль м. — паўн. р. (Жукаў), сухашчэпка ж. — Чэрык. (ЛАБНГ), сухарэбрыца ж. — паўн.-зах.з. (Жукаў), сухарбба ж. — паўн.зах.з., а таксама Вілен. р.(Усачова), губар м. мясц. (Жукаў), лётка — паўн.р. (Каспяровіч, Жукаў, Усачова), сівўха — паўн. р. (Жукаў).
Сінец: сіньга ж., сінёц м. паўдн.р. (ЭПБ, Жукаў), кляпёц м. — паўдн.р. (Жукаў), лёскаўка ж. усх.-пал.р. (ЛП).
Белавочка: белавочка ж., кляпёц м., глазач м., лупар м., сінёц м., сіньга ж. — паўдн. р. (Жукаў, ЭПБ, ЛЛБ, Усачова), губар м. мясц. (Жукаў), сдпа ж. — паўдн. р. (ЛП), касатка ж. паўдн. р. (ТС, ЛП).
Лінь
Рыба з брускаваты.м целам, пакрытым дробнай зеленавата-залацістай луской і густой сліззю, жыве ў зарасцях воднай расліннасці.
лін м., лінь м., лінбк м. памянш., лінік м. памянш. — агулыз. (СПЗБ, ЛП, СЦБ, НЛ, 3 нар.сл., Насовіч, 72
Шатэрнік, Каспяровіч, Бялькевіч, Янкоўскі, Шаталава, Усачова), лень м. — Гарад. (НЛ).
Назвы па часе нерасту: ільнік м. — Смален. р. (Дабравольскі), наліўнік м. Смален.р. (Дабравольскі), калінік м. паўдн.р. (Усачова), альхдвікм. — Смален. р. (Дабравольскі).
Мінога
Невялікая рыбападобная жывёліна з целам шэрага колеру без лускі, формай нагадвае чарвяка і жыве ў рэчках на дне, закапаўшыся ў чысты пясок.
вўгрыца ж., угрыца ж. — Гродз., Уздз. (ЛАБНГ, Сл. Гродз., Жукаў), гўгрык м. — Жытк. (ТС), верацёнка ж., верацённіца ж., верацённік м. — Маг.р., Гом.р. (СПЗБ, Жукаў, Мат. апыт.), сікм., сіклаж., сікблка (сікбўка) ж., сікаўка ж. — Mar., Бых., Петр. (ЖНС, Мат. Гом., Мат. апыт.), мінбга ж. — Астр. (СПЗБ), вяртўх м. — Par. (СПЗБ), свіга ж. — Гродз. (Мат. апыт.), піскўн м,— Смален.р. (Дабравольскі), уюн м., уюнчык м., юравіца ж., мянёга ж. мясц. (Жукаў).
Мірон
Буйная рыба з доўтім цыліндрычным целам зеленавата-жоўтага колеру, пакрытым луской, з вусамі пад рылам; жыве ў рэках у мясцінах з хуткім цячэннем, трымаючыся на дне.
мірбнм. — Маг.р., Гом.р. (Жукаў, ЛЛБ, Н.сл-сць),лшрЗна ж., мардна ж. паўдн. р. (Жукаў, ЛЛБ, Н.сл-сць), келб м., гелбм., марскі келб(гелб) — паўн.-зах.з. (Жукаў, ЛАБНГ, ЛЛБ, НЛ), вусач м., вансач м. — агульн.(СЦБ, ЛЛБ, Мат. апыт.).
Мянтуз
Драпежная рыба, якая жыве ў халодных чыстых рэках і азёрах, трымаючыся на дне сярод камянёў і карчоў, з круглаватым падоўжаным целам з шэрай зеленаватай скурай у цёмных плямах, пакрытай вельмі дробнай луской.
мянтўз м., мянтўс м., мінтўз м., мінтўс м., мантўз м. — агульн., пераважна ўсходняя частка Віц. і Mar. р., захад Гродз. р., паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, СПЗБ, 3 нар.сл., Бялькевіч, Насовіч), мянёк м. цэнтр. з., паўдн. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гродз., Янкоўскі, Бялькевіч), мень м. пераважна
паўдн.-усх.з. (ЛАБНГ, Мат.Гом., Янкова, Каспяровіч), ка м. — поўнач цэнтр. з. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гродз.,3 нар.сл., Сцяшковіч, Каспяровіч), мяк м., мняк м. — Гродз., Ваўк. (СПЗБ, Сцяшковіч), вягал м., вягел м., вягала м. поўнач паўн.-зах.з.(ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ), грўмжа ж. Смарг. (Сл. Гродз.), балабаж., балабушкаж. — Слаўг., Бых. (ЛАБНГ, ЖНС), рбпуха ж. — Жытк. (ЛАБНГ, ТС), малькач м. Навагр. (СГІЗБ), налім м. Мсцісл., а таксама Латгал.р. (СПЗБ, Бялькевіч).
Падуст
Рыба з круглаватым падоўжаным целам з цёмна-зялёнай спіной, серабрыстымі бакамі, з чырванаватажаўтлявымі плаўнікамі, жыве ў рэках і трымаецца табуном.
падўст м. — усх.з. (Жукаў, Усачова), падўста ж. — паўн. р. (СПЗБ, Каспяровіч, Усачова),падўздаж. — Астр. (СПЗБ), цырта ж., цітра ж. — паўн.-зах.з. (СПЗБ, Жукаў), сіг м., сіга ж. — паўн.-зах.з. (Жукаў), свінка ж., свінюкм. — паўн,зах.з. (Жукаў), чарнапўз м. — паўн.-зах.з. (Жукаў), чарнакдл м. — паўдн. р. (Жукаў), астрамўс м. — паўдн. р. (Усачова, гл. Ёршў пясчанка ж. ’малы падуст’ — Смален.р. (Дабравольскі).
Плотка
Невялікая рыба з нешырокім, прыплюснутым з бакоў целам, пакрытым серабрыстай луской, з цёмна-зеленаватай спінкай, ружовымі плаўнікамі, жыве ў рэчках і азёрах табунамі.
плдтка ж., платвіна ж., платвіца ж. — агульн. (СПЗБ, ЛП, Насовіч, Бялькевіч, Мат. апыт.), плаціца ж. агульн., але пераважна паўдн.р. (ЛП, ТС, ЛЛБ, Жукаў, Усачова), платва ж. зборн. — агульн. (СПЗБ, ЛЛБ, Жукаў, Усачова, Мат. апыт.), плоць ж. зборн. — агульн., але пераважна паўдн.р. (ЛП, СПЗБ, НЛ, ЛЛБ, Мат. Маг., Сцяшковіч, Насовіч), абляк м. — паўдн. р.(ЛП, ТС, 3 нар.сл., Усачова), вдбліца ж. — паўн.-усх.з. (Янкова, Жукаў), таран м. — Чэрв., Слаўг. (Каспяровіч, Мат. апыт.), чубак м. — усх,маг.р. (Насовіч); буйная плотка: караўка ж. паўдн.р. (ЛП), караваха ж. мясц. (Жукаў), таўстакбра ж., таўстакорка ж. — паўдн. р. (ТС), ябрынь ж. — зах.-пал. г. (ЛП), баба ж., бабіца ж., бўбліца ж. паўдн. р. (ЛП, ТС); дробная плотка і розная іншая падобная да яе рыба: вязё'нка ж. ’нейкі від
КНІГІ ОНЛАЙН
