• Газеты, часопісы і г.д.
  • Ахвяры і карнікі  Леанід Маракоў

    Ахвяры і карнікі

    Леанід Маракоў

    Памер: 440с.
    Мінск 2007
    120.33 МБ
    3	ліста В. Ермалаева сакратару ЦК КП(б)Б П. Панамарэнку:
    «У аддзеле кадраў ёсць заява, што Кунцэвіч... у 1930 годзе заганяў адміністрацыйна сялян у калгасы, абагульняў інвентар аж да курэй. У гэтай заяве гаворыцца, што Кунцэвіч меў сувязь з жонкай арыштаванага / што ёй расказваў пра мужа...
    Кунцэвіч—разбэшчаны ў бытавым плане чалавек, меў шырокія сувязіна глебе палавой распусты з невядомымі жанчынамі. С а слоў Быхоўскага мне вядома, што Кунцэвіч знаходзіўся ў сужыцці з 15 жанчынамі топькі супрацоўніцамі наркамата. Для гэтай мэты выкарыстоўваў кватэру Слукіна, дзе прымалася агентура...»
    3	ліста М. Сцерніна сакратару ЦК КП(б)Б П. Панамаренку:
    «Кунцевич говорил: «Вы умный человек, были редактором «Звязды». Поймите, в стенах НКВД сталь плавится... Никто из арестованных на свободу не выйдет. Вы находитесь в «ежовых
    вецкай улады на Палтаўшчыне, пазней старшыня ваенна-рэвалюцыйных камігэгаў у Прылупах, Ромені (Украіна). 3 1926 сакратар партко­ма завода «Серп-Молот» у Харкаве, загадчык арганізацыйнага аддзе­ла Харкаўскага абл. камітэта ВКП(б). 3 1936 у Беларуси. Арыштаваны ў жн. 1937. У крас. 1939 яшчэ знаходзіўся ў мінскай унутранай турме НКВД. Далейшы лес невядомы.
    1 НАРБ, ф. 4п, в. 21, с. 1805, л. 95-96.
    2 Тамсама, с. 1702, л. 2-4.
    рукавицах». У нас были люди покрепче вас, подпольщики, а писа­ли все, что нам надо. Напишите — останетесь живы. Нет — сгноим в подвале, поломаем кости, покалечим. Все равно — хоть перед смертью — напишете все, что нам надо... <...> не вы­держите...»'.
    3 ліста С. Кудмана2:
    «20 сентября 1937 года я был арестован без предъявления обвинения. . В течение двух месяцев меня мучили, применяя аб­солютно нечеловеческие методы следствия .. Я не выдержал мучений и вынужден был под диктовку следователя дать о себе ложные показания. На допросах я просил, умолял и доказывал сле­дователю, что я невиновный... Я заявлял об этом начальнику отделения Кунцевичу и пом. начальника следственного отдела Быховскому, но никто меня не слышал.. ,»3
    3 прысуду Ns 80 па крымінальнай справе № 106 (ад 2930.5.1939):
    «Кунцевич и Кулешов4 настолько избили арестованного (Якава Шэлега5. —Л. М.), что последний... на месте умер»в.
    1 НАРБ, ф. 4п, в. 21, с. 2547, л. 12-13.
    2 Кудман Самуіл [1898, Барысаў Мінскай губ., цяпер райцэнтр Мінскай вобл. — ?]. 3 сям'і каваля Давыда Кудмана (памёр у 1910). Атрымаў пачатковую адукацыю. Працаваў рабочым на заводах Днепрапятроўска (Украіна), на Барысаўскай электрастанцыі, у Саюзе металістаў у Мінску. У 1924 уступіў у ВКП(б). 3 1925 на кіруючых пасадах у розных раёнах БССР 3 1932 сакратар Смалявіцкага раённага камітэта ВКП(б). Быў жанаты, меў двое дзяцей. Арыштаваны 20.9.1937. Асуджаны 10.10.1938 асобай нарадай НКВД за «контррэвалюцыйную дзейнасць» да 8 гадоў ППК. Этапаваны ў Какорынскі лагерны пункт Усольскага канцлагера НКВД Пермскай вобл. (Салікамск). У сак. 1939 яшчэ знаходзіўся ў канцлагеры. Далейшы лес невядомы. Рэабілітаваны 30.9.1966 судовай калегіяй па крымінальных справах Вярхоўнага суда БССР. Асабовая спра­ва К. № 19560-с захоўваецца ў архіве КДБ Беларусь
    3 НАРБ, ф. 4п, в. 21, с. 1702, л. 2-4.
    4 Куляшоў Кузьма Дзям’янавіч. Малодшы лейтэнант дзяржбяспекі, начальнік Рудзенскага раённага аддзялення УНКВД. Н. ў 1901 у в. Лабанаўка, цяпер Чэрыкаўскі р-н Магілёўскай вобл., у бел. сялянскай сям'і. Уступіў у ВКП(б) у 1926. У АДПУ з 1930. У 1939 асуджаны да ВМП
    5 Шэлег Якаў Уладзіміравіч [1897, в. Русаковічы, цяпер Рудзенскі р-н Мінскай вобл. — 31.3.1938, Мінск, турма НКВД], селянін-аднаасобнік. Збел. сялянскай сям'і. Быў жанаты, меўдзіця. Арыштаваны ў сак. 1938. Абвінавачваўся як «член антысавецкай арганізацыі». Рэабілітаваны пракуратурай БССР 19.8.1961. Асабовая справа Ш. № 19027-с захоўваецца ў архіве КДБ Беларусь
    6 НАРБ, ф. 4п, в. 21, с. 1808, л. 36-42.
    БЫХОВСКИЙ Виктор Эммануилович (лейтэнантдзяржбяспекі, начальнік аддзялення па справах нацыянал-фашыстаў 4-га СПА (1936-1937); катаваў на допытах падследных; дакладна вядома пра выпадкі з Антонам Баліцкім, Ананіем Дзякавым, Браніславам Тарашкевічам, Рыгорам Хацкевічам і інш ; калі тыя трацілі прытомнасць, утыкаў ім у шыю іголкі; дапытваў Анатоля Вольнага, Сяргея Гесэна, Алеся Дудара, Міхася Зарэцкага, Яна Скрыгана, Уладзіміра Хадыку, Міхася Чарота і інш.; ад даследчыкаў гісторыі беларускай літаратуры атрымаў мянушку «садыст»; арыштаваны 10.12.1938, асуджаны 20.4.1939 да 10 гадоў ППК).
    3 ліста В Ермалаева сакратару ЦК КП(б)Б П. Панамарэнку:
    «Быхоўскі — садыст, маральна разбэшчаны, фанабэрысты, ганарлівы, падхалім, кар’ерыст, распусны нізкі чалавек, які інтымна жыў з многімі невядомымі жанчынамі, у тым ліку з машыністкай 4-га аддзела...»
    3 заявы Я. Скрыгана Генеральнаму пракурору СССР (дат. 8.4.1954):
    «Следователь Быховский (1937) с первого же допроса начал требовать... лжи, клеветы, извращения фактов... и откровен­но заявил, что правды он и не требует. Со злобой он выкрикнул: «Ишь, сволоч, Иисус Христос нашелся, правда ему нужна! Нам нужна правда, которой от тебя требуют!.. Если ты советский человек, то должен подписать всё, что требует от тебя след­ствие. Это нужно в интересах государства...» После такой усер­дной работы Быховского вся — как моя, так и чужая — жизнь превращалась в сплошной жуткий комок грязи и преступлений».
    3 ліста М. Сцерніна сакратару ЦК КП(б)Б П. Панамарэнку:
    «Следователь Быховский «разъяснил» мне, что я был врагом партии с 1917 г., был всю жизнь двурушником-троцкистом, что меня завербовал Сурта' еще в 1917 г., что я был руководите-
    1	Сурта іван Захаравіч [10(22) 11.1893, в. Бяседавічы Клімавіцкага пав. Магілёўскай губ., цяпер Хоцімскі р-н Магілёўскай вобл. — 20.12.1937, Мінск, НКВД], дзяржаўны дзеяч, навуковец. 3 сялянскай сям'і. У 1918 уступіў у ВКП(б). Скончыў медыцынскі ф-т 2-га Маскоўскага ун-та (1918), Інстытут чырвонай прафесуры (1932). У 1933 нам. наркама асветы Беларусі, з 1933 наркам аховы здароўя Беларусь У 1936-37 прэзідэнтАН Беларусі. Аўтар навуковых работ па пытаниях метадалогіі і гісторыі прыродазнаўства. Кандыдат у члены ЦК ВКП(б). Быў жанаты, гадаваў дзіця. Арыштаваны 27.8.1937 у Мінску па адра­се: вул. Камунальная, 3-ці Дом Саветаў, кв. 35. Выключены з ВКП(б) у сувязі з арыштем. Асуджаны пазасудовым органам НКВД 19.12.1937 як «член антысавецкай арганізацыі правых» І за «шкодніцтва ў галіне аховы здароўя» да ВМП з канфіскацыяй маемасці. Расстраляны.
    лем нацфашистской организации в Академии наук БССР. Сказал, что мне надо дать показания на Гэкало, Сурту... Якуба Коласа...
    Учитель Каменский'1 рассказывал, что его путем избиений вынуждали дать показания против поэта Якуба Коласа»2.
    3 агляднай даведкі (з архіўна-следчай справы Ne 8825) па абвінавачанні В. Быхоўскага (арг. 180 «а» КК БССР):
    «Стенографистка Жуковская показала, что... многие следо­ватели, являясь инструкторами по бою, ходили по кабинетам и избивали несознавшихся арестованных... Когда арестованные теряли сознание после избиения, [Быховский] колол их иголкой в шею... А. Балицкому дал прессом в лицо... арестованного [лите­ратора] 3. ставил ногами вверх к окну и избивал...»
    3 ліста А. Балціна3 сакратару ЦК КП(б)Б П. Панамарэнку:
    «27 месяцев я сижу в тюрьме совершенно без всякой вины... Меня не допрашивают, не предъявляют «улик» или конкретных обвинений, а просто бьют, истязают, плюют в лицо и нагло требуют писать то, что от меня требуется. Версия напраши­вается сама собой исходя из моего офиц. положения: я был нар­комом, следовательно, вербовал меня Гэлодед, информировал о задачах и методах их работы к-p орг. Моя практическая роль — вредительство в местной промышленности. В декабре 1937 г. следователь-бандит Быховский предъявил новые требования.
    Рэабілітаваны ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР 28.4.1956. Асабовая справа С. Ne 6631-с захоўваецца ў архіве КДБ Беларусь
    «По рассказу находившегося в одной камере с Суртой бывшего директора Речицкого дубилыю-экстрактного завода Лаптева, Сурта в камере плакал, говорил, что он написал свыше 100 страниц ложных показаний. У Сурты по [свидетельству] Лаптева был разбит задний проход...»
    Кр.: НАРБ, ф. 4п, в. 21, с. 2547, л. 43; БЭ. Т. 15; ЭГБ. Т. 6/1.
    1 Біяграфічныя звесткі не выяўлены.
    2 НАРБ, ф. 4п, в. 21, с. 2547, л. 14-15.
    3 Балцін Аўгуст Янавіч [сапр. Блюм Тэадор Янавіч, 5(17).1.1894, Газенпот Курляндскай губ., цяпер Айзпутэ, Латвія — 23.6.1953], дзяржаўны дзеяч. 3 верас. 1934 наркам мясцовай прамысловасці БССР. Член ЦБК СССР (1935-37) і ЦВК БССР (1929-37), старшыня Таварыства старых бальшавікоў (1933-37). Узнагароджаны ордэнам Леніна. 2.8.1937 вызвалены ад пасады наркама. Арыштаваны 4.9.1937 у Мінску па адрасе: вул. К. Маркса, д. 2, кв. 21. Асуджаны 9.6.1940 як«удзельнік антысавецкай трацкісцкай арганізацыі, якая існавала на тэрыторыі БССР з 1933 г.» да 10 гадоў ППК з канфіскацыяй маёмасці. Вызвале­ны ў канцы 1940-х г.
    Вспомнили, что я — латыш, а по словам следов. Быховского, «все латыши — шпионы», а значит, версия опять ясна: актив­ная роль в патышск. антисов. орг., шпионаж, связь с Кнориным в Москве и латышским консулом в Витебске. То, что я с Кнори­ным никогда в жизни не встречался и его не знаю лично, то, что я никогда не был у Витебского или какого-либо другого лате, консула — это не играет роли. Герману Волчку и Быховскому нужно, чтобы так было, и они имеют в своём распоряжении сред­ства добиться того, что им нужно.
    Когда применение жестоких пыток не заставило меня пи­сать всю эту смердящую ложь, ночью во время моего избиения приводили мою жену, показали мне её, говорили, что она всё слы­шала, упала в обморок и её унесли на носилках. И мне предлага­ли прямую сделку: «Пиши, если хочешь спасти жену. Будешь писать — её сейчас же выпустим, если не будешь, то я буду драть эту бл... так же, как и тебя». Это было прямое вымога­тельство, но у меня не оставалось никакого выхода. Я стал писать требовавшуюся от меня ложь. У моей жены обманом брали записки на моё имя, что она освобождена, живет на той же квартире и т. д., а в действительности она продолжала си­деть в тюрьме»1.
    3	ліста Э. Трыфсік сакратару ЦК КП(б)Б П. Панамарэнку:
    «Все обвинения против моего мужа2 необоснованны и были подписаны им после жесточайшего физического воздействия, без сомнения, в невменяемом состоянии...