• Газеты, часопісы і г.д.
  • Ахвяры і карнікі  Леанід Маракоў

    Ахвяры і карнікі

    Леанід Маракоў

    Памер: 440с.
    Мінск 2007
    120.33 МБ
    1	НАРБ, ф. 4п, в. 21, с. 1703, л. 1-33.
    2	Грынштэйн Хема Барысавіч [1907, Бабруйск МИнскай губ., цяпер Магілёўская вобл. — ?], журналист. 3 сям’И рабочага. Меў нясконча-
    Серышев ходил по кабинетам следователей и избивал арес­тованных до потери сознания: Шидловского, Рассказова, Красиль­
    никова и других. Допрошенный по делу Шидловский показал:
    «В середине сентября 1937 года я находился под следстви­ем: мое дело вел следователь Кауфман. К нему для избиения меня заходил Серышев. Серышев меня лично избивал два раза. Пер­вый раз он меня бил под ложечку кулаками (пока я не упал и не потерял сознание). Будучи приведенным Кауфманам в чувство, я начал кричать. Серышев стал мне, лежащему на полу, ногой на горло, а затем всунул в рот носок ботинка. После этого вы­сыпал из плевательницы мне на лицо мусор.
    Второй раз Серышев меня бил плечами об стенку и, взяв за рукава гимнастерки, давил коленом в живот. Серышеву я зая­вил, что зря избиваете честного коммуниста. Он ответил: Мы тебя совсем убьем и отвечать не будем...»
    В декабре 1937 года Серышев вместе с Цейтлиным при до­просе арестованного Гоинштейна к последнему применяли са­дистские методы воздействия: били кулаками по лицу, били но­гами в живот, сажали на ножку перевернутой табуретки. В ре­зультате такого допроса Гэйнштейн дал вымышленные пока­зания...
    Серышев незаконно письменными распоряжениями оставлял осужден­ных к ВМН для дальнейшего допроса и допрашивал их исключительно са­дистскими методами...»'
    КАУФМАН Залман Исаакович (н. ў 1900 у Магілёўскай губ. у сям’і яўрэйскага рабочага. Скончыў прыватную яўрэйскую гімназію (1918). У ЧК з 1920. Памочнік упаўнаважанага Гомельскага аддзялення АДПУ БССР, упаўнаважаны Магілёўскай, потым Бабруйскай акругі, Жлобінскага, Парычскага, Рагачоўскага, Рэчыцкага р-наў. Са студз. 1935 — начальнік СПА УДБ Віцебскага гарадскога аддзялен-
    ную сярэдне-спецыяльную адукацыю. У 1930-я г. рэдактар шматтыражкі Бабруйскага лесакамбіната. Арыштаваны 2.9.1937. Абвінавачваўся ў «контррэвалюцыйнай дзейнасці». Вызвалены да суда. Рэабілітаваны Бабруйскім НКВД 15.12.1938. Далейшы лес невядомы. Аса­бовая справа Г. № 5781 захоўваецца ў архіве УКДБ Магілёўскай вобл.
    1 НАРБ, ф. 4п, в. 21, с. 1703, л. 24-33.
    ня НКВД. Са снеж. 1936 нам. начальніка 3-га аддзялення УДБ НКВД БССР. Катаваў на допытах падследных. 3 9.12.1937 начальнік УНКВД Палескай вобл. Арыштаваны ў 1939).
    ВАСИЛЬЕВ Александр Алексеевич* (н. ў 1897; у НКВД з 1921, лейтэнант дзяржбяспекі, начальнік 8-га аддзялення 3-га аддзела НКВД (1936-1937); дапытваў Сяргея Ракіту і інш.).
    МОРОШЕК Зорух Мейерович* (лейтэнант дзяржбяспекі, начальнік упраўлення НКВД на Беларускай чыгунцы; начальнік ад­дзялення 4-га аддзела УДБ НКВД БССР; дапытваў шэраг беларускіх пісьменнікаў і гаспадарчых дзеячаў (Г. У. Стрэле і інш,)).
    МІРКІН* (начальнік Мінскай турмы).
    ПЕРСКИЙ Михаил Абрамович (н. ў 1904; лейтэнант дзяржбяспекі (1936-1938); верагодна, начальнік аднаго з аддзяленняў 4-га СПА; катаваў на допытах Змітрака Астапенку, Сымона Баранавых, Анатоля Вольнага, Міхася Зарэцкага, Васіля Каваля, Яна Скрыгана, Юлія Таўбіна, Уладзіміра Хадыку і інш.).
    3	ліста С. Гваздзецкага сакратару ЦК КП(б)Б П. Панамарэнку:
    «Двадцать месяцев сижу в Минской тюрьме под следстви­ем... В ноябре 1937 г. меня вызвали на так званый допрос, где пытками заставили написать под диктовку следователя Берского (Перского. — Л. М.). что я враг народа, вредитель... Об этом насилии и издевательствах я
    написал наркому Берману, но очевид­но, мои заявления дальше следовате­ля не пошли. Я писал наркому Берма­ну, что большая надстройка над во­ротами тюрьмы превратилась в за­стенок, где кровью людей политы стены, от криков их движутся окна...»'
    СОКОЛОВ Алексей Иванович (н.
    1.10.1897 у Яраслаўскай губ. (Расія) у сям'і шаўца. Скончыў гарадское вучылішча ў Яраслаўлі. У ЯК з 1922. 3 1936 — начальнік аддзялення 4-га СПА УДБ НКВД БССР. 3 16.5.1937 — нам. начальніка 4-га СПА, нам. начальніка Мінскай турмы; разам з энкавэдыстамі
    1	НАРБ, ф. 4п, в. 21, с. 1805. л. 95-96.
    Абрамчыкам і Гарбацэвічам спаліў некалькі дзесяткаў тысяч рукапісаў беларускіх літаратараў. 3 1939 — нам. начальніка УНКВД Віцебскай вобл. Загінуў падчас 2-й сусветнай вайны.
    СЛЕДЧЫЯ
    АБРАМОВ* (афіцэр дзяржбяспекі, нам. начальніка Магілёўскага гарадскога аддзела НКВД1, потым у М;нску; арыштоўваў Міхася За­рэцкага і інш.).
    АВЕРБУХ (следчы, арыштоўваў і дапытваў Валерыя Маракова і інш., катаваў на допытах падследных).
    АЛЕКСЕЕВ (следчы).
    3 ліста У. Луканскага2 пракурору па асобых справах БССР:
    «Не предъявляя обвинения, меня направили в Минск, в тюрь­му НКВД; там приблизительно через месяц вызвали на допрос.
    Следователь, который допрашивал первым (на мою просьбу назвать свою фамилию ответил грубой бранью), на мой вопрос: «За что я арестован?» — стал мне доказывать, что если арес­тован, то значит, преступник... и если я хочу остаться в жи­вых, если не хочу превратиться в отбивную котлету и калеку, то должен признаться...
    1 3 ліста П. Панамарэнкі Г. Малянкову (ад 13.12.1938) «О недостат­ках и извращениях в работе органов НКВД Белоруссии, вскрытых в связи с проверкой кадров»:
    «Подозрение о том, что в Могилевском областном управлении НКВД существовала мародерская группа... подтвердилось. Разоб­лачены шесть сотрудников во главе с комендантом управления. У членов группы на сберкнижке обнаружены десятки тысяч рублей, десятки пар дамских туфепь, мужской обуви, шубы, 40 отрезов сукна и т. д. Думаю, что за счет только присвоения вещей расстрелянных такие суммы появиться не могли. Подозреваю... фиктивные расстре­лы и освобождение врагов в результате подкупа этой группы».
    2 Луканскі Уладзімір Сяргеевіч [1898, мяст. Ляхавічы Слуцкага пав Мінскай губ., цяпер райцентр Брэсцкай вобл — ?]. 3 пачатку 1-й су­светнай вайны з сям ей знаходзіўся ў бежанстве ў Расіі. У 1930-я г. працаваў настаўнікам СШ ў г. Сураж Віцебскай вобл. Быў жанаты, меў двое дзяцей. Арыштаваны 12.1.1938 падчас заняткаў у школе. Асу­джаны за «шпіянаж на карысць Польшчы» да 10 (?) гадоў ППК. Этапаваны ў Горна-Шорскі канцлагер НКВД Томскай чыгункі. Далейшы лес невядомы.
    Когда я начал доказывать свою правоту, то следователь по­звонил по телефону и в кабинет явилось два лица, начавшие меня избивать до тех пор, пока я не согласился давать такие показа­ния, какие требовал следователь...
    Через некоторое время меня вызвал следователь Алексеев, который, применяя методы пыток и побоев, заставил меня подписать протокол, в котором вся моя педагогическая деятель­ность представлена как вредительская в духе троцкизма...»1
    БАКУНИН (следчы, «працаваў» у адным кабінеце з Нячаевым).
    3 ліста М. Сцерніна сакратару ЦК КП(б)Б П Панамарэнку:
    «В декабре 1938 г. следователь Бакунин... на мое требова­ние дать возможность написать заявление товарищу Сталину издевательски ответил: «Заявление Сталину — это... (далей грубая лаянка. — Л. М.)»2.
    БАРСУКОВ (следчы, катаваў на допытах падследных).
    БАСИНКЕВИЧ (следчы, лейтэнант дзяржбяспекі (ліст. 1936); дапытваў Сяргея Дарожнага, Васіля Каваля, Яна Скрыгана, Васіля Сташэўскага, Уладзіміра Хадыку і інш.).
    БИКСОН.
    БОНДАРЕНКО (следчы).
    3 ліста М. Сцерніна сакратару ЦК КП(б)Б П. Панамарэнку:
    «С 7 по 11 июля — 4 суток — я стоял на «конвейере» у следователя Бондаренко. На конвейере подследственный сто­ит в солдатской стойке, со сжатыми ногами, сдвинутыми нос­ками и опущенными вдоль корпуса руками. Ему не дают в это время двигаться с места, не дают ни пищи, ни воды. День сме­няет ночь, сутки сменяют сутки, а подследственный все сто­ит в таком положении без движения и без сна. Следователь в это время уговаривает писать. У меня на конвейере сменялись три следователя...
    На конвейере опухают руки, ноги. Человек после конвейера не может идти, падает. От отсутствия сна и невероятного физического и нервного переутомления наступают дикие зри­тельские и слуховые галлюцинации»3.
    1 НАРБ, ф. 4п, в. 21, с. 1806, л. 136-139.
    2 Тамсама, с. 2547, л. 7.
    3 Тамсама, л. 17-18.
    БУРМИСТРОВ (следчы, катаваў на допытах падследных).
    БЫСТРОВ Николай Михайлович* (н. ў 1908 у сям’і тульскага рабочага. У ліст. 1917 уступіў у чырвонагвардзейскі латышскі атрад спецпрызначэння ў Смольным у Петраградзе. Браў удзел у ліквідацыі белагвардзейскіх бандаў і ў разгоне Устаноўчага сходу. У сак. 1918 атрад лераехаў з урадам у Маскву-Крэмль, дзе Б., паводле яго слоў, «неаднаразова даводзілася ахоўваць кабінет У. I. Леніна». Браў удзел у падаўленні мяцяжу анархістаў і паўстанні левых эсэраў. Асабіста ўдзельнічаў у вызваленні з палону левых эсэраў у Пакроўскіх казармах Ф. Э. Дзяржынскага. У маі 1919 паступіў на работу ў органы ЧК, у якіх на розных аператыўных пасадах працаваў да дня арышту. Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР ад Старадарожскай выбарчай акругі. Арыштаваны, верагодна, у 1938. Абвінавачваўся як «член нацыянал-фашыстоўскай латышскай шпіёнскай арганізацыі».
    ВИЛЬДФЛУШ (ВИЛЬФЛУШ) (следчы, лейтэнант дзяржбяспекі; далытваў Сяргея Дарожнага і інш.).
    вйлько.
    ВИНЬКОВЕЦКИЙ (следчы, катаваў на допытах падследных).
    3 ліста М. Сцерніна сакратару ЦК КП(б)Б П. Панамарэнку:
    «Неоднократно, примерно с 4 до 6 утра меня избивала «бри­гада». Собирались следователи Морев, Виньковецкий, Годин, Крупеньков и еще два, фамилии которых не знаю. ...Лебедев, блон­дин с вьющимися волосами, тонкими чертами лица, выделялся в бригаде своей жестокостью. «Бригада» била, одновременно при­меняя различные приемы: один рвал волосы, другой давил на гор­ло, третий оплевывал лицо, остальные били кулаками и сапога­ми по голове, груди, животу, ногам. Это «бригада» играла в «футбол», помещая меня в центре, били по очереди сапогами — кто куда попадет»'.
    ВИХОРЕВ Фома Антонович (сяржант дзяржбяспекі; н. ў 1908 у Маскве ў сям’і рускага рабочага; атрымаў пачатковую адукацыю; уступіўу ВКП(б)(1931); у АДПУ з 1932; удзельнічаўу арыштах Міхася Зарэцкага і інш.; абшукваў арыштаваных пры паступленні ва ўнутраную турму НКВД; катаваў на допытах падследных; асуджа­ны да 10 гадоў ППК).
    1	НАРБ, ф. 4п, в. 21, с. 2547, л. 22.
    3 прысуду № 78 па крымінальнай справе № 99 (ад 25.5.1939):
    «Вихорев, работая следователем УГБ НКВД СССР, в пе­риод сентябрь-декабрь 1937 г., пользуясь своим служебным положением, при допросах арестованных Потовича и Чикилевского применял методы физического воздействия, избивал их, сажал на кончик стула и на ножку переверну­того стула, таким путем заставлял их давать на себя вы­мышленные показания... Вихорев применял методы физи­ческого воздействия к тем арестованным, которые к нему никакого отношения не имели, ходил по кабинетам других следователей и избивал арестованных Шидловского, Басинкевича и Рассказова