Ангельска-беларускі слоўнік
Ян Пятроўскі
Выдавец: Тэхналогія
Памер: 178с.
Мінск 1993
Ангельска-беларускі слоўпік
English-Byelorussian dictionary
Беларуска-апгельскі слоўпік
Byelorussian-english dictionary
Ангельска-беларускі слоўнік
English-byelorussian dictionary
Ян ЛЯЖРОЎСЮ
Беларуска-ангельскі слоўнік
Byelorussian-english dictionary
Рэцэнзенты кандыдаты філалагічных навук Т.Суша, А.Шчука
Пятроўскі Я.
Ангельска-беларускі, беларуска-ангельскі слоўнікі-EnglishByelorussian, Byelorussian-English dictionaries.-Мн.: Тэхналогія, 1993.-174 с.
Слоўнікі змяшчаюць звыш 10 тысяч тэрмінаў.
Прызначаны моваведам, студэнтам, што вывучаюць ангельскую мову, суайчыннікам, каторыя жывуць у англамоўных краінах і імкнуцца ўдасканаліць родную мову, а таксама замежным грамадзянам, што бяруцца за вывучэнне беларускай мовы.
На Беларусі выдаецца ўпершыню.
©Я.Пятроўскі, ©”DAINOVA“, ©”Тэхналогія“, 1993
off /мфаўцм
Шаноўнае сііадарства!
Незалежная выдавейкая кампаігія Тэхналогія' прапануе вашай увазе сваё чарговае выдаіпіе Ангельска-Беларускі'" і "Беларуска-Ангельскі' слоўнікі вядомага дзсяча напіай эміграцыі з 3LLIA Яна Пятроўскага.
Нашы чытачы, а значыць, і наівы сябры, тыя, каторыя ўважліва сочаць за дэейнасцк) выдавецтва, ведаюць, што ўжо болып года мы выдасм і раслаўсюджваем на Бсларусі і за яе межамі фактычна адзіны ашламоўны часаіііс аб нашай рэспубліцы-'Беларускі Агляд", гаэету нашай эміграцыі 'Беларус'. За кароткі час выдавсцтва выііусціла ў свет вельмі неабходныя зараз слоўнікі "Расейска-Беларускіхімічны , 'Расейска-Бсларускіфізыялаітчны , "Расейска-Беларускі вайсковы", груіггоўную рэліпйную іірацу на родііай мовс "Будслаў сьвятыіія Беларусі', першую кнігу таленавітага беларускага паэта і барда Аііатоля Кудласевіча Плакун-трава
I в«ь, слоўнікі Пятроўскага. Хто ж такі Ян Пяіроўскі? Пісьменнік, навуковец, ііарадзіўся і вырас у Слуцку, пасля вядомых гістарычных віхур дзвюх сусветных войн 'пагасціў" у Нямеччыне, Аўстрыі, а зараз ужо доўгі час жыве ў 3U.IA. у штаце Флярыда. У свас амаль 90 год з’яўляецца дзейсішім і актыўным Прэзыдэіггам адукацыйнахарытатыўііага Фонду Яна і Аліцыі Пяіроўскіх, галоўная мзта каторага інфармаваііпс воіікавага свету аб Беларусі, спрыянне развіццю беларускай мовы і кулыуры, паіпырэншо нацыяналыіага друкаванага слова. Ян Пятроўскі аўгар 'Клясічпага грэцка-беларускага слоўігіка ", укладальнік шырокавядомага двутомніка 'Леішіыя дуімкі чалавска', перакладчык ца родную мову "Выбраных дыялёгаў' Платона, Унівэрсалыіай Дэклярацыі ііравоў чалавека'" і цэлага шэрагу іншых кніг.
Выданне гэтых слоўнікаў важна кансшнс ж перш за ўсе, як ііадкрэслілі сваёй рэцзіізіяй спецыялісты, у іілане вынучэння беларускай і ангельскай моў, алс, на ііаіп поглял, lie меньш важна яію і ў плане вяртаюія вялізарііага навуковага, культурнага і эпіаірафічнага ііласта нашай гісторыі, які ўмяшчаецца ў адным усяго слове "эміграцыяМенавіта таму, каб максімальна захаваць мову арыпнала, мы старалісь утіосіць у яго як мага менып правак, як прыклад, нават пакінулі кроіші ў канцы кожііага радка, ня змяігілі і св<х-асаблівук> іранскрыпцыю хацелася, каб Вы, дарагія чытачы, адчулі і дух, і трагічнасць, і пічасцс той страшэнна цяжкай эпохі...
Выдаць сёння кнігу сіірава вельмі складаная і дарагая, але дзякуй Богу, ёау> на родііай зямлі людзі, каторыя разумеюць, што няма івчога болып каіптоўпага за Л4ону і Бацькаўівчыну. Мы шчыра дзякуем усім, хто даііамагаў нам.
Перш эа ўсе шчыраму беларусу, бізнэсмэну > мецэнату Адаму Палюховічу і хлонцам з 'Дайновы ", каторая стала фундатарам выдання і. дзякуючы якой, амаль ііраз ііаўстагоддзя слоўнікі Пятроўскага вярнуліся на Радзіму.
Дзякуй таксама Алсне Шчука, выкладчыцы Менскага ііістытута замежііых моў, Міколе Цмыгу, адказнаму сакратару міжнародііай асацьшцыі Белфранс ' і яівчэ раз усім тым добрым людзям, што мслі дачынешіе да нараджэння кнігі!
I апошняе. Гэтая ківга наша п^ішая сііроба груіггоўііага і сур'ёзііага вьідашія, таму мы будзем радьі сардэчна ўсім Вашым парадам, крытычюям заўвагам, даііамозе і іірікта шчыраму роднаму словуі
3 пайагам, Вай^аў Беш/алавіч.
JifiMtnqjHjH нааллжлай &яаа£ецкай ісамлаяй
Наш час адзначаны пашырэннем і паглыбленнем інтарэсу да гісторыі і культуры нашага народу, да яго культурных здабыткаў у розных галінах чалавечай дзейнасці і адпаведных ведаў. Пачэснае месца тут трэба адвесці і філалагічным працам, у тым ліку і слоўнікам рознага тыпу.
Слоўнік Яна Пятроўскага належыць да так званых перакладных слоўнікаў, у якіх шляхам перакладу параўноўваюцца словы, а часам і выразы дзвюх (альбо болей) моваў. Гэты слоўнік быў выдадзены ў 1946 г. у Аўстрыі. Натуральна, ён не можа не быць адбіткам тагачасных умоваў і стану лексікаграфічнай практыкі ў галіне перакладной слоўнікавай працы. Тым не меньш, гэты слоўнік вельмі значная з'ява ў беларускай лексікаграфіі. Дык у чым жа навуковая і гістарычная вартасць гэтай працы Яна Пятроўскага?
Псрш-наперш, выбраўшы для параўнання менавіта ангельскую мову, ён не мог карыстацца вопы ітм папярэднікаў (якіх не было) і вымушаны быў апірацца толькі на сваю ўласную дасведчанасць. 1 паколькі пасля другой сусветнай вайны ангельская мова стала самай распаўсюджанай на Захадзе, ён тым самым спрыяў і распаўсюджванню сваё*й роднай мовы ці хаця б пэўных ведаў аб ёй за межамі Беларусі.
Па-другое, як ад.метную станоўчую рысу гатага слоўніка трэба адзначыць яго рэестр, большую частку якога складаюць шырокаўжывальныя словы. Асобнай ухвалы заслугоўвае слоўнае багацце беларускага рэестру як у ангельска-беларускай, так і беларуска-ангельскай частках слоўніка. У адрозненні ад некаторых пазнейшых слоўнікаў, ён пазбаўлены прыкметнага ўплыву русіфікацыі беларускай мовы,
I нарэшце, з рэтраспектыўнага пункту гледжання (а прайшло ўжо амаль паўстагоддзя) варта падкрэсліць, што слоўнікам Яна Пятроўскага быў закладзены падмурак у іншамоўна-беларускую і беларускаіншамоўную лексікаграфію, якая апошнім часам пачала паспяхова распрацоўвацца як у Беларусі, так і за яе межамі. Тут можна было б прывесці цэлы спіс слоўнікаў, але мы нагадаем толькі у якасці самых апошніх Byelorussian-English and English-Byelorussian Dictionary А.Ушкевіча i А.Зязюліна i Англа-беларускі слоўнік грамадскапалітычнай лексікі Л.Карповіча і Л.Казыры.
Усё гэта дае магчымасць сцвярджаць, што слоўнік Яна Пятроўскага ўжо адыграў і будзе адыгрываць пэўную ролю ў справе адраджэння беларускай культуры і мовы, нашай нацыянальнай свядомасці.
Jit Суша
з4 Ulrica, кануыуаіНія <рілалайчкых нав^к, с/ацэпЛм Менскага ІксЛыЛі{іІіа за-ллжных моі
Улажыў Ян ПЯТРОЎСКІ |
ENGLISH WHITE RUSSIAN DICTIONARY I by John Piatrousky ।
Першае Выданьне
1946
Лінц над Дунаем. Аўстрыя.
© Рэпрадукцыя Святланы Арцішэўскай
АНГЕЛЬСКАЯ АБЭЦЭДА
The English Alphabet
A, a эй
J, j джэй
S, S эс
В, Ь бі
К, k кэй
Т, t ті
С, с сі
L, 1 эль
U, U ю
D, d ді
М, m эм
V, V ві
Е, е і
N, п эн
W, w даблью
F, f эф
О, о оў
X, X экс
G, g джі
Р, р ПІ
Y, у ўай
Н, h эйч
Q, q кыо
Z, Z зэд
I, і ай
R, г а(р)
ЗАЎВАГІ
1. Цяжка паясьняльны ангельскі гук th пераказаны ў гэтым слоўніку літарай О (фіта). Гук th творыцца ў наступны спосаб: кончык языка кладзецца на верхні рад зубоў, і тады выціскаецца паветра ( не выгаварваючы пры гэтым ані С, ані Д )• У гэткі спосаб атрыманы гук выгаварваецца пераважна глуха.
2. Пасьля кожнага ангельскага слова, у дужках, пададзена выгаворка яго.
3. Коска, якая стаіць у слове выгаворкі, абазначае акцэнт і адносіцца да складу слова, які папераджае гэтую коску. ( Коска замест знаку акцэнту паўстала выключна з тэхнічнае прычыпы).
4. Знак “ заступае знак цільды.
5. Літара 1 павінна чытацца як беларуская літара г ( лацінская g). (Паўстала яна гэтаксама з тэхнічнае прычыны).
6. Беларускае слова, напісанае з дужкамі, трэба чытаць як два словы, нпр.: (вы)піць выпіць, піць, або : моц(насьць) моц, моцнасьць.
7. Ангельскія дзеясловы, напісаныя : go, to (ісьні), eat, to (есьці) і г.д., павінны чытацца : to go, to eat i г.д. Пададзены яны ў форме дзеяслова і н ф і н і т ы ў.
Ужытыя скарочанні
1. pl. plural number ( множны лік ),
2. pret. preterit ( прошлы час ),
3 уст. устаралае ( слова ),
4. ск. скарот,
5. прынм. прыймя.
6. нпр. напрыклад,
7. ам. амэрыканскі,
8. бсл. беларускі. (Па методыцы Я.Пятроўскага)
A
a, an (э, эн) неперакладальныя: a man чалавек; an eagle арол. abandon, to (эбэ.ндн) пакінуць (без апекі).
aback (эбэ.к) назад, тылам.
abbot ( э.бэт) манах, абат.
abhor, to (эбго,р) мець (чуць)^ абрыдласьць; брыдзіцца.
abhorrence (эбго.рэнс) абрыджаньне. абрыдласьць; пагарда.
abide, to (эбай.д ) чакаць ( церняліва); астацца.
abiding ( эбай.дінГ) працяглы, сталы.
-place (-плейс) месца затрыманьня.
ability (эбі.літі) здольнасьць.
able (эйбль) здольны , у стане; дзейны.
abolish, to (эбо.ліш) спыніць; ухіліць; зьнішчыць.
abolishment (эбо.лішмэнт) спыненьне; ухіленьне; зьнішчэнне.
abolition (эболі.шн) спыненьне; ухіленьне; зьніжтажэньне.
abound, to (эбаў.нд) быць у дастатку.
to with ( уіО ) кішэць.
abounding (эбаў.ндінГ) багаты; дастатковы; дасыта.
about (эбаў,т) каля, прыблізна; навакол.
above (эба,в) аб; наверсе; недзе.
abroad (эбро.д) надварэ. * надворку; за граніцаю.
abrupt ( эбра.пт) хуткі; неспадзяваны; зьнічэўку.
absence (э.бсэнс) няпрысутнасьць.
absent (э.бсэнт) няпрысутны.
absolute (э.бсолют) бязумоўны; поўны; абсалютны.
absorb, to (эбсо.рб) скарыстаць; абсарбаваць absurd (эбсэ.рд) бесцэнсоўны, абсурдны. abundance (эба.ндэнс) дастатак; багацьце. abundant (эба.ндэнт) поўны; дастатковы; багаты. abuse (абью.з) надужыцьце.
abuse, to (абью.з) надужываць.
accent, to (эксэ.нт) акцэнтаваць.
accept, to (эксэ,пт) прыняць; зацьвердзіць; акцэптаваць.
acceptable (эксэ.птэбль) прынімальны.
acceptance (эксэ.птэнс) прыняцьце.
accessible (эксэ.сібль) асягальны; даступны.
accession (эксэ.шн) прыбліжэньне; уступ(леньне); прырост.
accident (э,ксідэнт) здарэньне.
acclaim, to (эклэй.м) радасна вітаць, прывітаць.
accommodation train ( экомодэй.шн трэйн) пасажырскі цягнік accompany , to (эка.мпэні) таварышыць , правесьці.
accomplish, to ( эко.мпліш) выканаць, правесьці.
accord, to (эко.рд) сузгодзіць; датарнаваць.
accordance (эко.рдэнс) сузгодзьдзе;сугучнасьць.