Ангельска-беларускі слоўнік
Валентына Пашкевіч
Выдавец: Зміцер Колас
Памер: 1028с.
Мінск 2006
goose [gu:s] n., pl. geese 1. гусь f. 2. Informal дўріань -ня m., дуршца, разявакіа -i m. & f.
mouse [maus] n., pl. mice [mais] 1. мыш. мышка f.
2. Comput. мыш f. 3. нясьмёлы, сарамлівы чалавёк...
The gender of Belarusian nouns is indicated by an italicized letter.
f. = feminine — жаночы
m. = masculine — мужчынскі
n. = neuter ніякі
In Belarusian nouns of masculine gender the Genitive ending is given. (In rare cases the Genitive form is spelled out: акар акра, госьць гасьця, стол стала). The unchanging part of the word is separated from the changeable part by a bar:
walker fworkar] n. 1. пешахбд -a m., хадібк -ака m...
wallet [’wadat] n. кашаілёк -лька m.. партманэт -a m.
When Belarusian synonymous masculine nouns follow one another and have identical Genitive endings, then one ending is given for all of them at the end of the row:
clang [kleeg] n. ляскат, бразгат -y m...
clatter [’klsetar] n. 1. стук, звон -y m...
waiter t’weitar] n. 1. афіцыянт, кёльнэр -a m...
Also, when two or more synonymous nouns are of the same gender, then the gender or n.) is given for all of them at the end of the row:
abetment [a'betmant] n. падбіваньне; падбухтбрваньне;
заахвбчваньне n.
accordance [aferdans] n. згбднасьць; адпавёднасьць f...
bulk [Ьлік] n. 1. a) памёр, аб’ём -y m...
Often the feminine form of the Belarusian equivalent is given:
settler ['setalarj n. 1. пасялёніец -ца m., пасялёнка f... sewer II ['souar] n. швіец -яца m., швачка f.
іх
ADJECTIVES
Irregular forms of comparative and superlative adjectives are indicated:
bad [baed] adj. worse, worst...
good [god] adj. better, best...
VERBS
Transitivity or intransitivity of verbs is indicated by letters v.t. or v.i., respectively. If the verb is used both as transitive and intransitive, it is marked by “v.” only. In irregular verbs inflected forms are given:
abide [a'baid] v., abode or abided, abiding .
bid [bid] v.t., bade, bid or bad, bidden or bid, bidding ...
v.i. ...
Doubling of the final consonant in a verb in past tense and participles is given in parentheses:
nab Inaeb] v. (-bb-) SI. 1. злавіць...
nag [naeg] v. (-gg-) 1. даймаць кагб, дапякаць камў...
ILLUSTRATING EXAMPLES, SYNONYMS, AND IDIOMS
In verbal illustrating phrases marked by the dot the infinitive indicator to is implied. Whereas undotted verbal phrases are preceded by to'.
break I [breik] v.t., broke or Archaic brake, broken
1. разьбіваць; ламаць, рваць (нітку).
2. разьмёньваць (грбшы). 3. шкбдзіць, ламаць:
to break the machine паламаць машыну; to break
one's arm зламаць рукў. 4. парушаць. не датрымваць:
to break the law парўшыць закбн ...
• break away a) адламацца; адарвацца...
• break down a) папсавацца, зламацца...
• break in a) аб'яжджаць (маладбга каня), навучаць ...
In many entries examples are used to better explain the meaning of an English word or idiom.
make [meik] v.t., made 1. рабіць; будаваць, утвараць: to make a new dress пашыць нбвую сукёнку: to make a boat збудаваць чбвен;
to make a bed паслаць лбжак; to make a fire раскласьці агбнь ...
In some entries idiomatic expressions are given to illustrate the meaning of the entry-word. Corresponding Belarusian idioms, if found, are used:
boat |bout] — П. 1. чбвен, чаўна m., лбдка f. 2. вадаплаіў -ва, карабіёль -ля m.
v.i. 1. сядаць у чбвен, на вадаплаў, пльісьці чаўнбм абб вадаплавам
v.t. веславаць, перавбзіць чаўнбм
• burn one’s boats спаліць за саббю мастьі
• in the same boat y такім самым сганбвішчы абб ўмбвах
• miss the boat, Informal прапусьціць, празяваць нагоду
• rock the boat, Informal разгбйдваць чбвен, парўшаць
нармальны парадак
ЯК КАРЫСТАЦЦА СЛОЎНІКАМ
СКЛАД СЛОЎНІКА. ВЫМАЎЛЕНЬНЕ. ПРАВАПІС
Рэестар слоўніка складаецца з агульнаўжывальнай лексыкі ды найважнейшых геаграфічных назоваў.
У ангельскай частцы слоўніка ўжыты амэрыканскі правапіс. Для некаторых слоў падаецца таксама брытанскае напісаньне, адзначанае абрэвіятурай Brit. Калі амэрыканскае напісаньне мае два варыянты, падаюцца абодва, на першым месцы варыянт, часьцей ужываны. Альтэрнатыўнае напісаньне адзначаецца круглымі дужкамі.
Парадак загалоўных словаў альфабэтны. Калі ў якасьці загалоўных словаў выступаюць словазлучэньні. якія складаюцца з двух або больш кампанэнтаў, то іх месца ў рэестры залежыць ад альфабэтнага парадку кожнага кампанэнту. Прыкладам. want ad стаіць перад wanting.
Пры наяўнасьці артаграфічных, акцэнтных ці словаўтваральных варыянтаў, адзін зь іх рэкамэндуецца як асноўны, унармаваны. а другі — як дапушчальны, варыянтны. Калі згодна з альфабэтным рэестрам яны стаяць побач, то падаюцца ў адным слоўнікавым артыкуле. Першым падаецца слова, якое лічыцца нормай, другім ягоны варыянт. Калі варыянтныя словы займаюць розныя месцы адносна альфабэту, кожнае слова распрацоўваецца паасобку як загалоўнае.
Усе загалоўныя словы забясьпечаныя фанэтычнай транскрыпцыяй у квадратных дужках непасрэдна пасьля самога слова. Вымаўленьне даецца паводле сыстэмы Міжнароднай фанэтычнай транскрыпцыі. Націск у транскрыпцыі ставіцца перад націскным складам. Асноўны (першасны) націск абазначаецца знакам зьверху дадатковы (другасны) знакам зьнізу
Вымаўленьне не адзначаецца, калі ў ролі загалоўнага слова выступуае словазлучэньне, прыкладам. absentee landlord або bill of exchange. Вымаўленьне кожнага кампанэнта словазлучэньня паказанае ў альфабэтным рэестры слоўніка паасобку.
Усе словы беларускай часткі маюць націск, за выняткам аднаскладовых словаў і словаў зь літарай —ё-, якая заўсёды націскная.
УМОЎНЫЯ АБАЗНАЧЭНЬНІ
У беларускай частцы слоўнікавага артыкулу блізказначныя словы адзначаюцца арабскімі лічбамі (1, 2, 3 і г .д.). Сынонімы ў межах асобнай лічбы коскай або кропкай з коскай у залежнасьці ад сэмантычнай або стылістычнай блізкасьці. У чарговасьці сынонімаў псравага даецца спрадвечнабеларускім словам. Пры больш дакладнай сэмантычнай і стылістычнай градацыі ў межах лічбаў ужываюцца літары — а), б), в) і г.д.:
operation [jaipa'peifan] n. 1. дзёяньне п., праца to come into operation пачаць працаваць, дзёяць; in operation a) y дзёяньні, працўе. б) у выкарыстаньні, ва ўжытку. 2. кіраваньне, абслугбўваньне П.: the operation of a machine абслугбўваньне машыны.
3. апэрацыя f. ...
Амонімы абазначаюцца рымскімі лічбамі (I, II і г. д.)
mail I [meil] n. 1. пбшта. 2. карэспандэнцыя f
3. паштбвы транспарт...
mail II [meil] n. 1. кальчўга f. 2. браня f, панцыр -у т. ...
Кожнае загалоўнае ангельскае слова мае іраматычную характарыстыку ў выглядзе абрэвіятуры: • adj. = adjective прыметнік • adv. = adverb прыслоўе • interj. = interjection выклічнік • n. = noun назоўнік
• p.p. = past participle дзеепрыметнік мінулага часу
• prep. = preposition прыназоўнік
• pref. = prefix прэфікс. прыстаўка
• pres. p. = present participle дзеепрыметнік цяперашняга часу
• pron. = pronoun займеньнік
хі
• p.t. = past tense мінулы час
• v. = verb дзеяслоў
• v.i. = verb intransitive непераходны дзеяслоў
• v.t. = verb transitive пераходны дзеяслоў
Граматычны род беларускага назоўніка абазначаецца літарамі:
f = feminine — жаночы
т. = masculine мужчынскі
п. = neuter ніякі
Лічэбнікі (numerals) у ангельскай граматыцы залічаюцца да назоўнікаў або прыметнікаў у залежнасьці ад канктэксту.
Калі загалоўнае слова ўжываецца ў значэньні іншай часьціны мовы, яно памячаецца адпаведнай паметай з працяжнікам наперадзе ( n., adj., v.t. і г. д.):
master j'maestar] n. 1. а) гаспадар -a m„ уладальнік -a m.
б) капітан гандлёвага сўдна...
— adj. 1. галбўны: a master bedroom галбўная спальня.
2. высбкакваліфікаваны...
v.t. 1. адбльваць, асільваць. апанбўваць, перамагаць;
падпарадкоўваць сабе...
semiweekly [jsemi'wukli] adj. паўтыднёвы
adv. двойчы на тыдзень
— п. паўтыднёвік -а т. (часапіс, газэга)
Тэрміны й спэцыяльныя словы забясьпечваюцца, пры неабходнасьці, умоўнымі скаротамі. прыкладам Bot. (батаніка). Mus. (музыка). Psych, (псыхіятрыя). SI. (жаргон). Figur. (пераноснае). Obsol. (састарэлае).
ГРАМАТЫЧНЫЯ КАТЭГОРЫІ ЧАСЬЦІН МОВЫ
НАЗОЎНІК
Рэгулярная форма множнага ліку ангельскага назоўніка (з канчаткам -s, далучаным да формы адзіночнага ліку) звычайна ў слоўніку не падаецца. Для назоўнікаў зь няправільнай формай множнага ліку падаюцца паказьнікі множнага ліку або цалкам слова ў форме множнаг а ліку:
buddy ['badij n., pl. -dies Informal 1. блізкі сябра, калёгіа -i m. 2...
buffalo fbafaloo] n., pl. -loes, los or esp. coll. -Io бўйліа -ы, бўйвал -a m., бўйваліца f.. амэрыканскі бізбн ...
goose [gu:s] n., pl. geese l. гусь f. 2. Informal дўріань -ня m„
дурніца, разявакіа -i m. & f.
mouse [maos] n., pl. mice [mars) 1. мыш, мышка f.
2. Comput. мыш f. 3. нясьмёлы. сарамлівы чалавёк...
У беларускіх назоўніках мужчынскага роду адзначаныя канчаткі роднага склону -а або -у. (У асобных выпадках слова ў форме роднага склону падаецца поўнасьцю: акар акра, госьць гасьця, стол стала). Нязьменная частка назоўніка аддзяляецца ад канчатка вэртыкальнай рысачкай:
walker ['wo:kar] n. 1. пешахбд -а т.. хадібк -ака т...
wallet ['wa:lat] п. кашаілёк -лька т., партманэт -а т.
Калі прыводзяцца адзін за адным некалькі сынанімічных назоўнікаў мужчынскага роду з аднолькавым канчаткам роднага склону, то канчатак паказваецца ў канцы шэрагу:
clang [klreg] п. ляскат, бразгат -у т...
clatter ['klaetar] n. 1. стук, звон -у т...
waiter ['weitar] n. 1. афіцыянт, кёльнэр -a т...
хіі
У межах слоўнікавага артыкулу аналягічна абазначаецца род назоўнікаў п.) аднаго сынанімічнага шэрагу:
abetment [a'betmant] п. падбіваньне; падбухтбрваньне;
заахвбчваньне П.
accordance [aloirdans] п. згбднасьць; адпавёднасьць f...
bulk [Ьлік] n. 1. а) памёр, аб’ё.м -у т...
У назоўніках, якія абазначаюць прафэсію, занятак, месца жыхарства асобы, падаюцца абедзьве формы мужчынскага й жаночага роду:
settler ['setalarj n. 1. пасялёніец -ца т.. пасялёнка f...
КНІГІ ОНЛАЙН
