Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 1
Памер: 850с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
D'apres le recensement de 1897 et les donnees scientifiques de I'academicien Karsky (voir 1'ouvrage intitule Bieloroussi 1.1° Vilna 1904) et d'un savant polonais Zoubovitch (voir «Bialorous i Bialoroussini» supplement aux N№ 1 et 2 «Biblioteka War[s]zawska» 1910) les gouvemements de Grodno et Vilna sont incontestablement Blanc-Russiens, excepte une toute petite partie du gouvemement de Vilna situee a 1'Ouest du reseau Grodno-Vilna-Dwinsk.
Vilna meme se trouve sur le territoire Blanc-Russien. Elle est environnee de provinces oil la population blanc-russienne predomine. Au gouvemement de Grodno le nombre des Blanc-Russiens atteint 75,9% (element lithuanien 0,2%) et au gouvemement de Vilna — 56% (element lithuanien 17,5%).
Le Gouvemement de la Republique Democratique de la Russie-Blanche ainsi que le dernier Congres reuni a Vilna les 9-10 juin 1919 (pendant 1'occupation polonaise) ont exprime le voeu (voir la resolution ci-jointe) de voir les peuples lithuanien et blanc-russien rctablir par un commun effort, leur ancien Etat, sous la forme d'une Federation comprenant toute la Lithuanie ethnographique et toute la Russie-Blanche. Malheureusement, le gouvemement lithuanien aspirant de s'emparer purement et simplement d'une partie du territoire BlancRussien, repoussa ce voeu.
En raison de tout ce qui est expose ci-dessus, et en considerant que 1'annexion d'une partie du territoire de la Russie-Blanche a Lithuanie n'est qu'un resultat du traite de Brest-Litovsk actuellement annule, la Delegation de la RussieBlanche a Paris demande a la Conference de la Paix de vouloir bien se baser pour resoudre la question des frontieres entre la Lithuanie et la Russie-Blanche, sur la statistique afficielle et les etudes scientifiques d'avant-guerre.
Elle lui demande egalement de tenir compte de la volonte des peuples interesses, volonte qui pourrait etre exprime par un plebiscite decidant de 1'attribution definitive des gouvemements de Grodno et Vilna a la Lithuanie ou a la Russie-Blanche.
Il est bien entendu que pour etre organise dans des conditions normales, donnant a la population toute liberte de manifester sa volonte ce plebiscite devrait etre precede de 1'evacuation du territoire par les troupes d'occupation polonaises et lithuaniennes.
582.2.33:007-013 — мк фра — VII
1298. Нота Дэлегацыі Беларускай Народнай Рэспублікі Мірнай Канфэрэнцыі ў Парыжы за 4.08.1919 з пратэстам супраць экплёатацыі Літвой натуральных багацьцяў Беларусі на тэрыторыях, прызнаных за Літвою Берасьцейскім мірным дагаворам
До св'Ьденія Бь.зорусской Делегацін дошло, что Лнтовское Правнтельство ведет с нностраннымн представнтелямн переговоры о предоставленін нм права эксплуатацін л-ьсных богатств, находягцнхся на террнторін Б-Ьлоруссін, включенной Германіей в состав Лнтвы на основанін Брест-Лнтовского договора (в Вяленской н Гродненской губернін, в частностн богатств знаменнтой Б-Ьлов-Ьжской Пуіцн).
Ввнду того, что Брестскій договор, опротестованный Радой Б-Ьлорусской Народной Республнкн уже 25 марта 1918 года, нын-ь анулнрован окончательно Версальскнм Мнром, прокламнрованіе Лнтовскнм Правнтельством, на основанін этого потерявшего снлу акта, Гродненской н Внленской губерній частью Лнтвы вопрекн ясно выраженной на Б'Ьлорусском КонгрессЬ в ВіільнЬ 9-10 іюня 1919 г. волг населенія этнхь Губерній, является актом грубаго беззаконія.
Б-Ьлорусская Делегація в Парнж'Ь, как выразнтельннца волн всего Б^лорусскаго Народа, заявляет пред лііцом Мнрной Конференцін н правнтельств Держав Согласія самый энергнчный протест протнв всякнх транзакцій с б'Ьлорусскнм національным нмуіцеством, совершаемых беззаконно Лнтовскіім Правнтельством на Б'Ьлорусской террнторін, н предупреждает, что Б'Ьлорусскій народ нн в коем случа'Ь не допустнт реалнзацін такнх транзакцій.
582.2.33:022&г — мк фра — VIII
582.2.33:085 — мк рас
1299. Тэлеграма дыпляматычнага прадстаўніка БНР у Бэрліне Лявона Зайца (Бэрлін) старшыні Дэлегацыі БНР на Мірнай Канфэрэнцыі ў Парыжы Антону Луцкевічу (Парыж) за 4.08.1919
Mission diplomatique extraordinaire de la Republique Democratique Blanche-Ruthenienne.
No. 101/2061
Berlin, Le 4 aout 1919.
Kaiseralee 209 I
Telegramme
Monsieur le President de la Delegation de la Republique Democratique Blanche-Ruthenienne Antoine de Loutckewitch, Paris VIII.
24 Rue Bayard.
Selon les dernieres nouvelles de Grodno on remarque un renforcement du terreur polonais sur le territoire de la Republique Blanche-Ruthenienne.-
Les organisations nationales sont dispersees. Les edifices de la «Rada» et du cercle «Bjelaruskaja Chatka» sont fermes et seelies.-
Nos mendataires les messieurs Gryb, Miadziolko, Antonoff et Fogt sont arretes et mis en prison apres qu'ils etaient prives des fonds publics.
De meme sont arretes I'eveque Wladimir aussi que les messieurs Jakowiouk, Boeff et le pretre Korczinski; celui dernier fut terrasse et maltraite par les soldats polonais.
Nous nous adressons a vous Monsieur le President en demandant que vous feriez tout pour exiger la delivrance de ci-dessus mentionnees personnes.
Le Representant diplomatique
L.Saiats
582.2.33:031
1300. Мэмарандум Літоўскага Ўраду (Коўна) Камітэту Жыдоўскіх Дэлегацыяў пры мірнай канфэрэнцыі ў Парыжы за 5.08.1919 аб юрыдычным становішчы жыдоўскага насельніцтва Літвы
582.2.50:006 — мк
1301. Пратакол паседжаньня Надзвычайнай Дыпляматычнай Місіі Беларускай Народнай Рэспублікі ў Бэрліне за 7.08.1919
Журнал
пасядзэньня пры учасьці Час. Намесьніка Старшыні Рады Народных Міністраў В.Захарко, Пасла ў Бэрліне і Дзержаўнаго Кантралёра Л.Зайца, Члена Місіі Е.Белевіча і Упаунамочэннага у справе ваеннапалонных беларусаў у Чэхіі М.Вершыніна за 7 жнівеня 1919 г. м. Бэрлін
Слухалі Пастанавілі
1. Справу аб прыняцьці учасьця ў 1. Для беларускіх патрэбаў прыняць выданьні агульнаго славянскаго тыучасьце ў выданьні гэтаго тыднёвіднёвіка ў Празе. ка, падпісаўшыся на 100 нумароў гэ-
2. Аб надрукаваньні па чэску новай палітычнай брашуры Цвікевіча «Беларусь», якая ужо безплатна друкуецца ў чэскай газэце «Трыбуна». Перэклад для газэты з расейскай мовы на чэскую гэтай брашуры каштаваў 400 кр.
таго журналу кажды тыдзень, а ўсяго на месяц 400 №№, што будзе каштаваць менш больш да 250 крон на месяц.
2. Пакуль што з друкам адзельнай кніжкі гэтай брашуры устрымацца. Дазволіць узяць на пакрыцьцё выдатку па перэкладу брашуры са скарбовых грошы, адпушчаных п. Вершыніну на справы ваеннапалонных.
3. Справу аб павелічэньні пэнсыі 3. Павялічыць п. Вершыніну пэнсыю старшыні беларускай калёніі ў Прада дзевяцьсот (900) крон на месяц, зе, які, калі ня атрымае павялічэнкаб ён мог аддацца справе ваеннапанай пэнсыі, то ня будзе магчымасьці лонных беларусоў і беларускай спрамець аддацца ўсецэла справе беларуве наагул ўсецэла.
скай, бо мусіць шукаць працы з боку.
4. Справу аб авансе для працы сярод ваеннапалонных беларусоў у Чэхіі і наагул для беларускай працы ў Празе.
4. Павялічыць упаўнамочэннаму у справах ваеннапалонных п. Вершыніну аванс пад атчот яшчэ на чатыры тысячы (4.000) крон, а усяго з раней выданымі 6.000 крон аванс саставіць дзесяць тысяч (10.000) крон чэскіх.
Л.Заяц Захарко Белевнч
Пастанаўлене выслухаў Н.Вершынін
582.2.01:045&г — ра
582.2.01:046 — мк
1302. Ліст [Аркадзя Смоліча?] (Вільня) [... (Бэрлін)?] за 8.08.1919 8-VIII 919
Дарагія сябры!
Карыстаючы з выпадку і ласкавасьці падаўцы гэтага хочу паведаміць Вас аб сабе. Жыў здароў і вясёл — можа ні саўсім, але гэта ізноў рэч іншая. Хутка будзе два месяцы, як я у Вільні. Апошнія часы чакаю выпадку каб трапіць у Менск — на роднае папялішча. Здаецца гэтымі днямі яго возьмуць1. Агледзіўшыся там на мейсцы, я пастараюся паведаміць і вас; ну пэўнеж заапякуюся і Вашымі жонкамі. Між іншым Крачэўскую здаецца вывязьлі у Бабруйск. Што да іншых — вестак ні маю. У Смаленску ёсьць такія нашыя закладнікі: Іваноўскі Вацлаў, Трэпка Антон, кс. Анд. Цікота, кс. Кміт і нейкі Банін(?). Добра было б, каб і Вы там аб іх долі паклапаціліся; бо мы тут стараемся. Весткі зь Менску вельмі рэдкія і няпэўныя. — Цьвікевіч у Варшаві сядзіць і нічога ня робіць. У гэтых днях чакаем яго тут. Думаю яго выправіць на падмогу Антону. Пасьля навінаў прывезяных Бялевічам, іншых ня маем. Старайцеся Вы нас паведаміць.
Палітычныя навіны такія. Тэррор ня спыняецца. Грыб ужо тры тыдні сядзіць у вастрозе; выпускаць яго тым часам ня хочуць. Пасадзілі яго за артыкул у «Родным Краю», якога ён выдаваў у Горадні (але артыкул быў нават ні яго; подпіс быў: «Чэр.»2[)] Аднак яго трымаюць. Але, што найгорш, пасадзілі Паўліну Мядзіолку, якая нібы супрацоўнічала ў газэці і была каррэктарам; і бедная дзеўчына сядзіць так сама каторы ужо час. Быў арыштаваны рэдактар «Беларускай Думкі» Падгайскі3 за нейкі артыкул; прасядзеў і ён тыдні са два; цяпер выпусьцілі пад заклад. Гродзенская Управа арыштавана. Корчынскага і Боева выслалі у Кракаў. Шмат у каго паадбіралі грошы — між іншым у Грыба 20 тыс. Наагул здаецца польская палітыка крутанула управа. — Рада В. і Г. такія-сякія гутаркі з Польскім Урадам вядзе, асабліва што да войска. Здаецца, справа гэтая ужо пастаноўленая: будзем мець войска, нацыянальная, з нашымі ахвіцэрамі, але ведама у строгай субардынацыі да польскай каманды. Вайсковая камісія складаецца з — Станкевіча, Алексюка, Кушэля і Мурашкі4. Саўсім няма добрых беларусаў-спэцыялістаў. Калі б Вы маглі падаслаць — было б вельмі цэнна. Старшынёю Рады цяпер Тарашкевіч5. Ен жа найбольш і з палякамі гутаркі вядзе. — Палякі наагул яшчэ ня ведаюць што рабіць з Беларусьсю. На усякі выпадак падтрымліваюць Раду. Найбольш пераважае здаецца у іх ідэя фэдэрацыі з усёю гістарычнаю Літвою.
Вось што не забудзьцеся — прыслаць грошай. Найлепяй гэта зрабіць цераз Дубейкоўскага. У зьвязку з узяцьцем Менску нам каб стаць на ногі патрэбны грошы, якіх 200-300 тыс. Адшкадуйце ужо іх. Можа удасца адкуль небудзь з другой крыніцы дастаць пасьля, а цяпер трэба.
Стварылі мы курсы вучыцельскія, на іх — каля 150 чал.6 Ідуць вельмі добра. Чытаюць Ластоўскі, Душэўскі, Станкевіч, Гарэцкі і інш. Я не чытаю, бо тут мяйсцовых хапае. Друкуем кніжкі. — Палітычная праца блізка таго што немажліва, асабліва на вёсцы. Жывецца цяжкавата.
КНІГІ ОНЛАЙН
