Асновы медыцынскіх ведаў і аховы здароўя дзяцей

Асновы медыцынскіх ведаў і аховы здароўя дзяцей

Выдавец: Вышэйшая школа
Памер: 421с.
Мінск 1996
142.72 МБ
Л я ч э н н е. Пры адсутнасці ўскладненняў праводзяць сімптаматычнае лячэнне, накіраванае на падтрыманне гігіенічнага стану дзіцяці з мэтай прафілактыкі далучэння другаснай бактэрыяльнай інфекцыі. Нельга дапускаць расчэсвання скуры, бо гэта можа прывесці да стварэння рубцоў. Для прафілактыкі гэтага ўскладнення каротка стрыгуць ногці і сочаць -ва чысцінёй рук дзіцяці. Падсыханне пузыркоў паскараюць змазваннем іх 1 % спіртавым расгворам брыльянтавага зялёнага ці 1—2 % растворам калію перманганату. Поласць рота рэкамендуецца паласкаць слабымі дэзінфекцыйнымі растворамі.
Пры паяўленні цяжкіх ускладненняў прымяняюць антыбіётыкі.
Прафілактыка. У сувязі з высокай заразнасцю ветраной воспы хворы падлягае неадкладнай ізаляцыі. Ізаляцыя спыняецца праз 5 дзён пасля паяўлення апошняга свежага элементу высыпкі. Дзеці, якія былі ў кантакце з хворым і не хварэлі ветраной воспай, падлягаюць адасабленню з 11-га па 21-ы дзень з моманту кантакту. Такім дзецям рэкамендуецца серапрафілактыка шляхам унутрымышачнай ін’екцыі 3—6 мл гама-глабуліну.
Пасля ізаляцыі хворага памяшканне праветрываюць. У сувязі з нізкай устойлівасцю ўзбуджальніка хваробы іншыя віды дэзінфекцыі можна не праводзіць.
3.8.3.	Шкарлятына
Шкарлятына — вострая інфекцыйная хвароба, якая паражае пераважна дзяцей, звычайна ва ўзросце ад 2 да 7 гадоў. Больш высокая захворвальнасць адзначаецца ў асенне-зімовы перыяд.
Этыялогія. Узбуджальнік шкарлятыны — гемалітычны стрэптакок.
Крыніца інфекцыі — хворы чалавек або бактэрыяносьбіт. Заражэнне адбываецца паветрана-капельным шляхам, не выключаецца імавернасць інфіцыравання прамым і ўскосным кантактным шляхам. Крыніцай заражэння могуць быць дарослыя хворыя з лёгкай формай шкарлятынознай ангіны. Узбуджальнік інфекцыі некаторы час захоўваецца на прадметах, якімі карыстаўся хворы. Хворы чалавек небяспечны для здаровых на працягу хваробы і некаторы час пасля ачуньвання. Больш часта гемалітычны стрэптакок пранікае ў арганізм чалавека праз слізістыя абалонкі верхніх дыхальных шляхоў. Пасля пападання на слізістую абалонку стрэптакок хутка размнажаецца і выдзяляе моцны таксін, які ўсмоктваецца ў кроў. Пры гэтым узнікаюць мясцовае запаленне слізістых абалонак, агульнае недамаганне, сып на скуры, паражэнне нервовай і сардэчна-сасудзістай сістэмы.
Клінічная карціна. Інкубацыйны перыяд працягваецца ад 2 да 14, а часцей ад 2 да 7 дзён. Захворванне пачынаецца раптоўна: хутка павышаецца тэмпература, паяўляюцца агульнае недамаганне, боль у горле, моташнасць і рвота. Гарачка не мае тыповага характару і залежыць ад цяжкасці хваробы. Па цяжкасці клінічнай карціны адрозніваюць шкарлятыну лёгкай формы з субфебрыльнай тэмпературай, сярэдняй цяжкасці — з умеранай гарачкай (да 39 °C) і цяжкай формы — з высокай гарачкай (39—41 °C).
Важнейшыя клінічныя сімптомы: 1) ангіна з болем .у горле, пунсовай афарбоўкай мяккага нёба, прыпухлымі міндалінамі з некратычным налётам; 2) гарачка; 3) сып на скуры, які паяўляецца ў першыя 24—48 гадзін і мае дробнакропкавы характар на чырвовым фоне. Асабліва інтэнсіўны ён на згінальных паверхнях канечнасцяў і нізе жывата (на твары не бывае). Сып чырвонай ці пунсовай афарбоўкі велічынёй з макавае зерне. На твары застаецца бледнай скура на падбародку і над верхняй губой (так званы «белы шкарлятынозны трохвугольнік»); 4) малінавы язык з 4-га дня хваробы.
Усе праяўленні сімптомаў хваробы захоўваюцца 3—5 дзён, a затым паступова знікаюць. Да канца першага ці на пачатку другога тыдня на месцы сыпу з’яўляецца пласціністае лушчэнне, спачатку на шыі, мочках вушэй, а затым на кончыках пальцаў рук і ног, на далонях і падэшвах; на тулаве лушчэнне мае вотруб’епадобны характар. Лушчэнне заканчваецца праз 2—3 тыдні.
Цяжкія формы шкарлятыны ў апошнія гады сустракаюцца рэдка. Аднак і пры лёгкім цячэнні хваробы могуць узнікаць ускладненні з боку сэрца, нырак, нервовай сістэмы (пнеўманія, атыт, нефрыт, міякардыт і інш.).
Пры даследаванні крыві ў першыя дні хваробы выяўляецца нейтрафільны лейкацытоз, а пасля знікнення сыпу — эазінафілія.
Д ы я г н а з устанаўліваюць на аснове трыяды клінічных сімптомаў: ангіна, сып і малінавы язык. Пры дыягностыцы неабходна выключыць адзёр, краснуху, сываратачную хваробу.
Л я ч э н н е лёгкіх форм шкарлятыны можа праводзіцца ў хатніх умовах. Для гэтага хворага змяшчаюць у асобны пакой, выдзяляюць яму асабістыя посуд, цацкі, ручнік і пасцельныя рэчы. Незалежна ад формы шкарлятыны дзіцяці назначаюць пасцельны рэжым у сувязі з тым, што і пасля нармалізацыі тэмпературы могуць назірацца змены з боку сардэчна-сасудзістай сістэмы. Пры балючасці глытання ў першыя дні даюць малочна-раслінную ежу. Па меры ачуньвання пераводзяць на звычайную ежу, але з выключэннем вострых страў і моцных булёнаў. Даюць піць чай з лімонам, сокі з агародніны і фруктаў, журавінавы морс. У памяшканні, дзе ляжыць хворы, два разы на дзень праводзяць вільготную ўборку, добра праветрываюць яго праз кожныя 2 гадзіны па 15—20 хвілін. Посуд дзіцяці мыюць асобна і кіпяцяць. Пасцельную бялізну таксама абавязкова кіпяцяць. Догляд дзіцяці выконваюць у халаце, рот і нос закрываюць марлевай маскай, якую зМяняюць кожны дзень і кіпяцяць. Пасля кантакту з хворым рукі мыюць з мылам, халат пры выхадзе з памяшкання знімаюць і кожны дзень прасуюць. Штодзень дзіцяці выконваюць ранішні туалет, мыюць рукі перад ядой і падмываюць. Пасля нармалізацыі тэмпературы дазваляецца гігіенічны душ ці ванна. Дзецям ранняга ўзросту ванны робяць штодня або праз дзень па 10 хвілін з тэмпературай вады 38 °C без мачалкі ці губкі.
Дзеці павінны рэгулярна паласкаць рот растворам пітной соды (1 чайная лыжка на шклянку кіпячонай вады) або фурацыліну (1 таблетка на шклянку вады).
Незалежна ад цяжкасці хваробы галоўнае месца ў лячэнні займаюць прэпараты пеніцыліну (15000—20000 АД/кг масы ў суткі) або эрытраміцыну. Пры выяўнай інтаксікацыі прымяняюць плазмазамяняльныя растворы (гемадэз, энтэрадэз, палідэз), агульнаўмацавальныя і седатыўныя сродкі.
Прафілактыка. Незалежна ад цяжкасці хваробы хворы падлягае ізаляцыі. У бальніцы ці дома ізаляцыя працягваецца не менш як 10 дзён. Дзяцей дашкольнага ўзросту і вучняў першых двух класаў дапускаюць у яслі-сад ці ў школу толькі праз 12 дзён пасля выпіскі з бальніцы ці дамашняй ізаляцыі, г. зн. не раней
чым праз 22 дні ад пачатку хваробы. Дзяцей, якія не хварэлі шкарлятынай і былі ў кантакце з хворым, не дапускаюць у дзіцячыя ўстановы і ў першыя два класы школы на працягу 7 дзён з моманту ізаляцыі хворага. За астатнімі кантактавымі дзецьмі (старэй 8 год) і дарослымі, якія працуюць у дзіцячых установах, на такі ж тэрмін устанаўліваюць медыцынскі нагляд.
Пры захворванні ангінай дарослых іх патрэбна ізаляваць ад дзяцей у сувязі з тым, што ангіна можа аказацца шкарлятынознай.
3.8.4.	Коклюш
Коклюш — вострая інфекцыйная хвароба з цыклічным працяканнем і характэрнымі прыступамі сутаргавага кашлю.
Этыялогія. Узбуджальнік коклюшу — бактэрыя, якая мае форму кароткай палачкі. Быў адкрыты бельгійскім вучоным Бардэ і французскім вучоным Жангу ў 1906 г. Коклюшная палачка няўстойлівая ў знешнім асяроддзі: ад прамога сонечнага святла яна гіне на працягу адной гадзіны, пры тэмпературы 56 °C — праз 10—15 хвілін, хутка гіне і ад уздзеяння дэзінфекцыйных сродкаў.
Крыніца інфекцыі — хворы чалавек ці бактэрыяносьбіт. Заражэнне адбываецца паветрана-капельным шляхам. Бактэрыі Бардэ — Жангу пры размове, кашлі і чханні хворага з дробнымі капелькамі сліны, слізі і макроты трапляюць у паветра, а затым у дыхальныя шляхі здаровых людзей. Хворы чалавек выдзяляе ўзбуджальніка інфекцыі да 4—6-га тыдня хваробы. Заражэнне магчымае толькі пры кантакце з хворым. Імавернасць заражэння цераз прадметы навакольнага асяроддзя практычна выключаецца. Болып часта коклюш паражае дзяцей ад 1 да 5 гадоў, але часам хварэюць і дзеці да года. Пасля хваробы ствараецца стойкі імунітэт, паўторныя захворванні здараюцца вельмі рэдка.
Клінічная карціна. Інкубацыйны перыяд працягваецца ад 2 да 15, аднак часцей бывае 5—9 дзён. За гэты час сімптомы хваробы не выяўляюцца. Пасля гэтага ў цячэнні хваробы адрозніваюць тры перыяды: катаральны, сутаргавы і перыяд вырашэння.
Кртаральны перыяд працягваецца да 2 тыдняў. Пачатак хваробы нетыповы. Паяўляюцца агульнае недамаганне, насмарк, кашаль. павышаецца тэмпература да субфебрыльнай (37—38 °C), а потым зніжаецца да нармальнай. Праз 7—10 дзён ад пачатку захворвання кашаль узмацняецца і даходзіць да сутаргавых прыступаў, часта з ірвотай. У час прыступу твар становіцца прыпухлы і сінюшны. Нярэдка пры гэтым здараецца міжвольнае мочаспусканне і дэфекацыя. Колькасць прыступаў залежыць ад цяжкасці хваробы, але звычайна не перавышае 10 ў суткі.
Сутаргавы перыяд працягваецца ад 1 да 5 тыдняў. Колькасць сутаргавых прыступаў кашлю ўзрастае ад 10 да 50. Прыступы становяцца больш працяглыя (да 2—3 хвілін), суправаджаюцца глыбокім свісцячым удыхам з-за сутаргавага звужэння гартані. Цяжкаснь хваробы залежыць ад працягласці і частаты прыступаў сутаргавага кашлю.
Перыяд вырашэння, або папраўкі, працягваецца 1—3 тыдні. Паступова кашаль аслабляецца, прыступы становяцца радзейшымі і менш працяглымі.
Агульная працягласць коклюшу — ад 5 да 12 тыдняў. Хворы лічыцца заразным на працягу 30 дзён ад пачатку хваробы.
Пры даследаванні крыві выяўляецца лейкацытоз з адметным лімфацытозам.
Магчымыя ўскладненні: пнеўманія, бранхіт (асабліва ў дзяцей ад 1 да 3 гадоў), насавыя крывацёкі, спыненне дыхання.
Д ы я г н а з устанаўліваюць на аснове клінічных сімптомаў і бактэрыялагічнага даследавання макроты на выяўленне бактэрый Бардэ—Жангу.
Л я ч э н н е. Незалежна ад цяжкасці коклюшу галоўнае месца ў лячэнні адводзіцца антыбіётыкам (эрытраміцын, ампіцылін і інш.). Эрытраміцын прымаюць унутр па 5000—10000 АД на кілаграм масы 4 разы на дзень. Ампіцылін назначаюць унутр незалежна ад прыёму ежы дарослым па 0,5 г 4—6 разоў у суткі, дзецям — 100 мг/кг масы ў суткі, якія дзеляць на 4—6 прыёмаў. Працягласць лячэння залежыць ад цяжкасці хваробы (ад 5—10 дзён да 2—3 тыдняў і болей).
Важнае месца ў лячэнні займае правільна арганізаваны догляд хворага дзіцяці. Яго змяшчаюць у асобны пакой, у якім два разы ў суткі праводзяць вільготную ўборку і добрае праветрыванне. Пасцельны рэжым назначаюць толькі пры павышанай тэмпературы і развіцці ўскладненняў. Хворае дзіця з нармальнай тэмпературай павінна больш часу быць на свежым паветры, але асобна ад дзяцей. Вельмі добра дзейнічае на хворых коклюшам дзяцей свежае халоднае паветра, якое паляпшае вентыляцыю лёгкіх, узмацняе кіслародны абмен: прыступы кашлю становяцца радзейшыя і слабейшыя.