Белая жанчына
Дзмітрый Пятровіч
Выдавец: Чатыры чвэрці
Памер: 176с.
Мінск 2012
Кацярына знікла амаль адразу, як з'явілася, — не хацела бачыць свайго «былога», ірваць лішні раз сэрца. Для яе ўсё скончылася са з'яўленнем яе дачкі на гэты свет — усе мары, надзеі, спадзяванні. Усё. I вось сёння вярнулася. Навошта? У кожнага сваё жыццё, якое марудна, але непазбежна набліжаецца да Суднага дня... «Усё ў руках Божых», — думала Кацярына, расчыняючы дзверы сваёй хаты...
Частка XI
Сіні «форд» пачаў набіраць хуткасць, калі вёска засталася за паваротам. Васіль Сцяпанавіч Войцік вёў машыну, не заўважаючы той прыгажосці, што раскінулася навокал. Перад вачыма стаяла сцэна спаткання яго з людзьмі, што выратавалі Джэка і... яго душу: Іванам Данілавічам, які першым знайшоў сабаку; Кацярынай, якая так і не стала яго жонкаю, але фактычна ўжо была ёю, калі б не маці; Інаю — яго дачкою. Той самай, пра якую ён успамінаў столькі год і пра якую нічога не ведалі Таццяна і дзеці. Да сённяшняга дня... 1 няхай! Няхай душа назаўжды будзе свабоднаю, як той матылёк, што лічыцца чамусьці легкадумным...
Андрэй, гледзячы за акно машыны, разважаў пра тое, як цяжка мець у жыцці арыенціры. Учора было адно, заўтра — другое, а паслязаўтра — нават боязна ўявіць што... Але ў душы ён радаваўся, што не дарэмна з'ездзіў: знайшлі з татам Джэка. Хаця Іна ніколі не будзе яго Даратэяй, а яе маці — яго цешчай...
Самым шчаслівым з усёй кампаніі, пэўна, быў Джэк, які выглядаў сапраўды задаволеным. Высунуўшы язык, сядзеў ён, узіраючыся праз акенца на палі і дрэвы, што праносіліся міма, і, здавалася, усміхаўся...
29.08.2009 г.
ЛНЁЛЫ
У аснову пакладзены рэальныя падзеі
J I ягнік набіраў хуткасць, адышоўшы ад станцыі. Копькі яшчэ 1—^такіх станцый будзе, пакупь дабярэшся да Мінска!
Курповіч устае, расчыняе акно — заспанка паўзе ўніз, упускаючы ў купэ парыў свежага петняга ветру. Той з радасцю шапясціць старонкамі кнігі на стапе, асвяжаючы стомпены ад доўгай паездкі твар Міхася.
Курповіч бярэ з сумкі пачатую бутэпьку мінерапкі, напівае ваду ў ппастмасавы кубак, і бурбапкі весепа скачуць па паверхні, запрашаючы спатопіць смагу. Міхась з прагнасцю п'е, моршчыцца: мінералка цёппая і таму зусім не смачная ў TaKyra спёку.
У купэ ён адзін. Спадарожнік яго сышоў яшчэ ўчора ўвечары. Курповічу вельмі пашчасціпа: з самага Пецярбурга (Міхась ехаў праз Маскву) у купэ разам з ім быў тоаькі адзін, у гадах, дзядзька з дыппаматам замест чамадана, чым здзівіў Курповіча. А што гэтаму дзядзьку! Сеў на цягнік раніцай, сышоў паспя абеду — начаваць жа не трэба!
У свае няпоўныя сорак гадоў Міхась Курловіч нямала пабачыў людзей, падназапасіў жыццёвага вопыту, аб'ездзіў увесь СССР, нават, зусім маладым, пабываў у ГДР і вельмі часта ўспамінаў пра гэта. Зараз жа ўсё змянілася: няма ІДР і ФРГ — ёсць адзіная Германія са сваімі парадкамі, сваімі законамі і праблемамі. СССР адышоў у нябыт, раскалоўшыся на шматлікія асколкі, якімі, здаецца, многія параніліся, — тыя, у каго душа неабыякавая. Як у таго Кая з казкі Андэрсена, заселі ў сэрцы і ў вачах некаторых людзей такія асколкі, вострыя зазубрыныкавалачкі, якія нават ніякімі слязьмі не растапіць. I ўсё пасля развалу былой вялікай — у любым сэнсе — дзяржавы...
Дзверы купэ раптам расчыніліся: у праёме стаяла правадніца — маладзенькая чорнавалосая дзяўчына з блакнотам у руцэ. Бровы яе цямнелі адной тонкай палоскай, і здавалася, што яна нахмурылася.
— Бойлер нагрэты, можаце наліць кіпеню для гарбаты, — прашчабятала правадніца.
— Вялікі дзякуй, — Міхась якраз трымаў у руцэ мінералку. Усміхнуўся сам сабе, падумаўшы: «I хто ў такую спёку гарбату п'е?».
Курловіч выцер з ілба пот — вельмі захацелася высунуць галаву з акна, падставіць твар ветру. Так і зрабіў. Сонца на мо мант асляпіла яго, Неўзабаве, расплюшчыўшы вочы, Міхась павярнуў галаву налева: доўгі хвост цягніка, як вусень, цягнецца ўперадзе, быццам бы не спяшаючыся. Хаця хуткасць гэтага «вусеня» даволі высокая, а яшчэ грукат колаў у такт — і Курловіч з задавальненнем адчувае, як усё цела напаўняецца свежасцю і ў галаве праясняецца.
«Які цуд вакол! Нідзе больш на зямлі няма такой прыгажосці, яку нас, на Беларусі! Святы, непаўторны край... Любы край...»
Праязджалі, напэўна, Полаччыну. Вунь зялёны малады бярозавы гаёк на ўзгорку, а за ім некалькі хат — як грыбная сямейка, прытуліліся побач на адным месцы. Ад іх у розныя бакі,
як павуцінкі, разбягаюцца дарожкі, губляючыся дзесьці далёка-далёка...
«Вось так і чалавек, пакінуўшы аднойчы родную хату, павінен выбраць сваю, толькі для яго прызначаную сцежку...
Міхась вельмі любіў сваіх бацькоў. Нават надоўга ад'язджаючы кудысьці, ён заўсёды тэлефанаваў маці, хаця сустракаліся яны не так часта, як хацелася б. Як і любы дарослы чалавек, ён амаль не меў вольнага часу — выходзіў з дому яшчэ на ранку, а вяртаўся позна, калі ўсе спалі. У ягонай душы з года ў год расло адчуванне, што жыццё, несучыся стралою, робіць дзяцей дарослымі, а дарослых — старымі. А людзі ў гэтай гонцы нічога не заўважаюць: няма часу прыпыніцца, перавесці дух, азірнуцца назад. Міхась даволі ясна памятаў сваіх бацькоў, калі ім было па трыццаць гадоў. I зараз дзіўна, што ім ужо па шэсцьдзясят — нібы гадоў тых увогуле не было. Аде яму самому амаль сорак, расце сын, а на галаве яго бацькі ўжо ляжыць, не растаючы, снег... Яму, як сыну, вельмі хацелася б спыніць гэты бязлітасны час, але... Дзе ж ты, вечная маладосць?..
* * *
...Вецер зноў уварваўся ў купэ — расчыніліся дзверы.
—Добры вечар! Гэта сёмае купэ? Я не памыліўся? — пачуўся голас.
Курловіч павярнуўся: перад ім з чамаданам у адной руцэ і пінжаком у другой стаяў невысокі цёмнавалосы чалавек гадоў сарака.
— Добры дзень! He памыліліся.
Мужчына паставіў чамадан.
— Ну, паколькі не памыліўся, давайце знаёміцца. Сямён, — чалавек усміхнуўся, працягнуў руку.
— Міхась, — Курловіч паціснуў новаму спадарожніку руку, зірнуў таму ў вочы. Поціск у яго візаві быў цвёрды — сапраўдны, мужчынскі. Позірк — шчыры, адкрыты.
«Такая спёка, а чалавек як з міжнароднага сімпозіума — белая кашуля, гальштук. Дзіўна толькі, калі ён мог сесці на цягнік? Апошні раз спыняліся толькі прыкладна з гадзіну таму», — падумаў Курловіч.
Быццам бы зразумеўшы яго думкі, Сямён сказаў:
— Я ўжо хвілін пяцьдзясят дабіраюся да гэтага купэ — з правадніцай загаварыліся...
Курловіч міжволі звярнуў увагу на правую руку новага знаёмага — заручальнага пярсцёнка на безыменным пальцы не было. «Твар маладжавы, падбародак валявы, з ямачкай, лёгкая сівізна ў валасах, вочы з павалокай, строгі касцюм — такія падабаюцца жанчынам...»
— Сапраўды, вы ўжо ў вагоне, куды спяшацца?
* * л
Тым часам сонца за акном рыхтавалася да сну. Пагусцелі цені, што несліся за цягніком, раз-пораз заглядваючы ў акно. Знікалі фарбы, само паветра, здавалася, гусцела ў вячэрняй млосці. I толькі гарызонт палаў, як куфар з каштоўным каменнем, — рубінавымі промнямі сонца, сапфірава-бірузовымі аблокамі, падсвечанымі дзіўным брыльянтам<онцам. I ўсе гэтыя пурпурова-пярэстыя фарбы знікалі па меры таго, як сонца апускалася ўсё ніжэй і ніжэй...
Гледзячы наўсю гэтую прыгажосць, Міхась міжволі падумаў: «Нашы продкі таксама калісьці бачылі гэты цікавы спектакль, і мы бачым, і нашы нашчадкі абавязкова павінны ўбачыць... Галоўнае, каб да гэтай прыгажосці мы ніколі не прывыкалі — кожны раз бачылі ўсё нібы па-новаму».
Зноў ляснулі дзверы — у купэ зазірнула правадніца, уручыла Сямёну пасцельную бялізну, падміргнула яму, як старому знаёмаму, усміхнулася. Потым пажадала ўсім добрай ночы і знікла.
— Вось фея знікла ў начной цішы, і зноўку — ні душы!.. — з ходу вьідаў Сямён, зірнуўшы ўслед дзяўчыне.
— Гэта што — экспромт?
— A то! Кожны раз бачу якую-небудзь прыгажуню і вершы ёй гатовы складаць, —усміхнуўся Сямён.
Ён ужо схаваў у чамадан галынтук, а кашулю і штаны з пінжаком падвесіў пад верхнюю паліцу на складной вешалцы, якая знайшлася ў чамадане, і ўжо быў апрануты ў сінія спартыўныя штаны і белую майку з надпісам «The Beatles».
Пасцяліўшы сабе, Сямён пачаў даставаць з чамадана прадукты: некалькі памідораў і агуркоў, каўбасу, хлеб, яйкі.
— Вы не жадаеце павячэраць? — спытаў ён у Міхася. — А то я не люблю адзінокія сняданкі і вячэры.
— Па мне яшчэ даволі рана для вячэры, — адказаў Курловіч, — але чаму мне не скласці кампанію добраму чалавеку?
Міхась таксама дастаў свае прыпасы: кавалак халоднай смажанай свініны, хлеб, бляшанку шпротаў, непачатую бутэльку мінералкі.
— У цягніку гэта, вядома, забаронена... Але што за вячэра без чаркі? — усміхнуўся Сямён і выцягнуў аднекуль бутэльку каньяку. — 3 джэнтльменскага набору! — горда зазначыў ён і спытаў: — Вы, спадзяюся, не супраць?
Курловіч добра ведаў розныя гісторыі пра тое, што ў цягніках «выпадковыя» спадарожнікі могуць падсыпаць клафелін ці іншую бурду, а потым абабраць да ніткі. Але Міхасю, як і любому іншаму чалавеку, не магло нават прыйсці ў галаву, што такое можа здарыцца менавіта з ім. А сённяшні яго новы знаёмы зусім не быў падобны на злачынцу, вёў сябе проста, натуральна, шчыра. Курловіч з хвіліну падумаў, потым згадзіўся.
Сямён наліў каньяк.
— Ну што, за знаёмства?
Выпілі. Сямён узяў кавалачак каўбасы.
— Дагестанскі каньяк... Цудоўны напой, нектар багоў. Закусваць агурком яго — сапраўдны грэх. Лепш — шакаладам.
Міхась зрабіў некалькі бутэрбродаў са шпротамі. Адзін узяў.
— Чым займаецеся ў гэтым жыцці? — пачаў размову Сямён.
— Хачу адкрыць сваю справу. Таму і ездзіў у Піцер — знаёмыя ў мяне там. Грошы пакуль шукаю — хто ж дасць, калі не знаёмыя? Але... «воз н ныне там». Пакуль не атрымалася: не хочуць пачынаць з малога — адразу, бачыш, ім ўсё давай! Так што справу сваю трэба на Радзіме пачынаць, Калі змагу, канечне... — Міхась змоўк, задумліва зірнуў за акно.
Ноч даўно панавала за гэтым акном, шчыльнымі фіранкамі цемры закрыўшы будучы, новы дзень ад чалавечых вачэй, якія ўжо даўно зліпаліся ад стомы.
— А я круціў баранку дваццаць год: спачатку на аўтабазе, а потым «Ікаруо вадзіў... А ўвогуле, паколькі мы ўжо знаёмыя, едзем разам, то трэба выпіць на брудэршафт! Згодны?
Курловіч кіўнуў. Сямён разліў па кубках каньяк.
— Ну што, за здароўе! Каб яго нам на доўгія гады яшчэ хапіла!
— Давай.
— Ведаеш, — працягваў Сямён, — ёсць адзін няпісаны закон для такіх вацдроўнікаў, як мы з табою. Калі сустракаюцца два зусім незнаёмыя таварышы ў поездзе, самалёце, аўтобусе, то часцей за ўсё яны могуць расказваць адзін аднаму ўсё, што захочуць, нічога не баючыся, — яны ж хутка раз'едуцца і ніколі больш не ўбачацца!
КНІГІ ОНЛАЙН
