Беларусь-Японія Матэрыялы Другіх міжнар. чытанняў, прысвечаных памяці Іосіфа Гашкевіча

Беларусь-Японія

Матэрыялы Другіх міжнар. чытанняў, прысвечаных памяці Іосіфа Гашкевіча
Выдавец: Беларускі кнігазбор
Памер: 400с.
Мінск 2003
97.19 МБ
Вось да чаго прыводзяць высокія падаткі.
На такіх яркіх прыкладах было наказана, да якіх плачэўных вынікаў прыводзіць інфляцыя нацыянальных грошай, адсутнасць высокай матывацыі творчай працы. Галоўны вывад такі: хопіць вынаходзіць «уласны веласіпед», сваю беларускую мадэль, а актыўна брацца за ўкараненне праверанага сусветнага вопыту.
Анатоль Вярцінскі (Мінск)
ЭКАНОМІКА СЛОВА
На пачатку было слова...
А потым быў цуд. Эканамічны...
Зцікавасцю прачытаў нататкі Адеся Драбчука, якія нядаўна былі надрукаваны ў «Народнай волі» над загалоўкам «Чаму у нас немагчымы «эканамічны цуд»?» і ў якіх абагульняюцца вынікі семінара, праведзенага Фондам садзейнічання ўдасканаленню грамадскіх адносін «Экон».
На семінары ішла размова аб стане і праблемах беларускай эканомікі, выказваліся розныя меркаванні і нрапановы. I характэрна, што, як наведамляе аўтар нататак, удзельнікі дыскусіі «найперш зацікавіліся сакрэтам поспехаўЯпоніі і Германіі». Асабліва сакрэтам «эканамічнага цуду» пасляваеннай Японіі. I сапраўды, разбураная страшэннай вайной, бедная да таго ж на сельгасугоддзі і амаль пазбаўленая карысных выкапняў астраўная краіна праз дзесяць гадоў аднаўляецца, узнімае свой дабрабыт, а праз паўстагоддзе становіцца другой эканамічнай сілай у свеце пасля ЗШ А. Дабрабыт японцаў— адзін з самых высокіх, жывуць яны даўжэй за ўсіх. Без слова «цуд» напраўду не абыдзешся.
Як жа вытлумачвалі сакрэт, да якой высновы прыходзілі ўдзельнікі семінара? Яны мусілі пагадзіцца на тым агульнапрызнаным факце, што ў шэрагу методык па дасягненню высокага дабрабыту, распрацаваных эканамістамі, першым пунктам значацца веды — аснова чацвёртага, самага высокага на сённяшні дзень, этапа развіцця эканомікі. Менавіта гэтым шляхам, шляхам укаранення найноўшых навукова-тэхнічных ідэй, навукаёмкіх тэхналогій і пайшлі своечасова японцы. Узяўшыся пры гэтым за вырашэнне дзвюх неабходных прыярытэтных задач. Першая — умацаванне сваёй нацыянальнай валюты як абавязковай умовы эканамічнай самастойнасці. Другая — высокая матывацыя працы, працоўнай дзейнасці.
«Цвёрдая нацыянальная валюта і высокая матывацыя да працы — вось крылы японскага эканамічнага цуду», — заклю­чав Алесь Драбчук, дзелячыся ўражаннямі ад дыскусіі, што адбылася на семінары.
Пэўна, так яно і ёсць. Амаль так. Чаму — «амаль»? Таму, што ўдзельнікі семінара, здаецца, адзін з сакрэтаў «цуду» ўсё ж абышлі, пакінулі без увагі. I з гэтай причины я хацеў бы дадаць колькі слоў у працяг тэмы.
Справа ў тым, што для хуткага пасляваеннага адраджэння і, у прыватнасці, для эканамічнага ўзлёту Краіны ўзыходзячага сонца і беласнежнай сакуры двух згаданых крылаў было б, мабыць, недастаткова. Спатрэбіўся і адыграў сваю немалаважную ролю і такі «падкрылак», як духоўны фактар, фактар нацыянальна-патрыятычны. Не будучы эканамістам, спашлюся на аўтарытэтныя навуковыя сведчанні.
Згадваецца надрукаваны некалькі гадоў таму ў «Литературной газете» артыкул акадэміка Г. Маісеева «Ці можна гаварыць аб Расіі ў будучым часе?». Спыніўшыся на незвычайным гістарычным парадоксе: мы бедныя, тады як наша краіна неверагодна багатая прыроднымі рэсурсамі; японцы багатыя, хаця Японія амаль не мае тых жа рэсурсаў, — акадэмік зазначыў: «Успомнім, што японцы здзейснілі свой эканамічны цуд, толькі вярнуўшыся да сваіх традыцыйных нацыянальных каштоўнасцяў. Чаго варта хаця б сістэма пажыццёвага найму рабочых прадпрыемствам! Будучае магчымае, толькі калі ёсць мінулае».
На фенаменальны японскі досвед спасылаўся і другі расійскі вучоны, вядомы мовазнаўца Юрый Раждзественскі, выступаючы з лекцыямі-гутаркамі ў Мінску летам 1994 г. Я прысутнічаў на адной з гэтых лекцый, нават занатаваў збольшага яе змест і маю магчымасць прывесці зараз яго асноўныя моманты. У плане агульнаадукацыйных праектаў прафесар прапаноўваў сваю арыгінальную формулу выйсця з грамадскага крызісу. Формула складалася з трох наступных пунктаў: 1) патрабаваць стабільнасці; 2) змагацца з карупцыяй; 3) выдаваць слоўнікі.
Выдаваць слоўнікі? «Грамадскі крызіс і слоўнікі?» — пасыпаліся пытанні. «Так, так, вы правільна мяне зразумелі», — адказаў упэўнена прафе­сар і ў якасці ілюстрацыі прывёў японскі вопыт. Ледзьве акрыяўшы ад жахаў вайны, тлумачыў ён, японцы ўхапіліся, як за выратавальны круг, за нацыянальную ідэю і звязаную з ёй... філалогію, скарбніцу роднай мовы. Яны сталі горача ўнушаць сабе, што ў гэтых сферах іх дух не зломлены і таму ванну яны не прайгралі.
Паводле звестак Ю. Раждзественскага, цягам першых пасляваенных гадоў у Японіі адкрылася каля 200 інстытутаў роднай мовы. Акрамя чыста навуковых яны заняліся прыкладнымі праблемамі, у прыватнасці, праблемай збліжэння вуснай і літаратурнай форм мовы, укараненнем моўных форм ветлівасці (цяпер іх у японскай мове больш, чым у якой іншай), распрацоўкай стандартаў дзелавых і персанальных пісьмоўнікаў. Ну, і заняліся слоўнікам, сталі ўпарадкоўваць яго і ўводзіць у машинную памяць.
Але гэта яшчэ не ўсё. 3 той жа мэтай, з мэтай пераадолення маральнапсіхалагічных наступстваў вайны, пайшлі ў народ літаратары — празаікі і паэты, сталі весці на прадпрыемствах своеасаблівыя мовазнаўчыя гурткі,
дзе рабочыя далучаліся да азоў філалогіі, практыкаваліся ў прыгожым пісьменстве. Словам, рабілі тую справу, пра якую А. Салжаніцын сказаў: «Сбережение народа».
Менавіта ўсё гэта — рэзюміраваў прафесар Раждзественскі — паслужыла «адным з асноўных вытокаў, які даў магутнае развіццё грамадскага інтэлекту і адпаведна-паслядоўна — развіццё вытворчасці, эканомікі, узроўню жыцця».
Вось такі падыход, такі погляд на японскі адраджэнскі феномен. Хочаш не хочаш, а мусіш па-новаму паглядзець на звыклую механістычную тэорыю аб першасным базісе і другаснай надбудове. Кажучы словамі песні, усё пачынаецца з любові. У тым ліку і з любові да роднага слова, да любай матчынай мовы, да месцатаго, дзе (згадаем скарынаўскую мудрасць) «зродилися и ускормлены суть по Бозе, к тому месту великую ласку имають». 3 цудаў гэтых, з любові, з «вялікай ласкі» пачынаюцца, выходзіць, і цуды іншыя, у тым ліку і эканамічныя. Менавіта гэта меў, пэўна, на ўвазе наш выдатны мовазнавец Павел Сцяцко, які сказаў нядаўна, што наш дабрабыт залежыць у значнай меры ад адносін да роднай мовы.
Аўтар нататак «Чаму ў нас немагчымы «эканамічны цуд»?» слушна гаворыць у заключэнні пра тое, «да якіх плачэўных вынікаў прыводзіць інфляцыя нацыянальных грошай, адсутнасць высокай матывацыі да творчай працы». Да гэтай высновы трэба яшчэ дадаць: і інфляцыя традыцыйных нацыянальных каштоўнасцяў, адсутнасць высокай матывацыі да памкнення быць нацыянальна свядомымі людзьмі, быць гаспадарамі ў сваім доме, мець сваю суверэнную дзяржаўнасць.
Мария Эйсмонт(Минск)
ЯПОНИЯ: ОЧЕВИДНАЯ И НЕВЕРОЯТНАЯ
Международный токийский аэропорт «Нарита». Улыбающи­еся таможенники. Паспортный контроль. Позади 9 часов перелета. Я ступаю на токийскую землю...
«Добро пожаловать в Японию...»
ЗАТЯЖНОЙ КРИЗИС
D Японии мы знаем немало. Об этой загадочной стране много написано. Но слышать и читать — это одно, другое дело — увидеть Японию собственными глазами...
Последние 30 лет достижения японцев изумляли европей­цев, на успехи западных соседей с опаской поглядывали амери­канцы. Ни одна страна мира не могла похвастаться такими тем­пами развития экономики.
Расцвет Японии приходится на середину 70-х. В начале 80-х Страна восходящего солнца становится одним из важнейших экономических центров мира наравне с США и ведущими ев­ропейскими странами. С 1991 г. Япония занимает первое место в списке держав, оказывающих безвозмездную помощь разви­вающимся странам. Например, в 1998 г. правительство Японии выделило этим странам 10,7 миллиарда долларов США. Соеди­ненные Штаты Америки, для сравнения, — 8,1 миллиарда дол­ларов, а Франция, стоящая третьей в этом списке, — 5,9 милли­арда долларов.
Япония занимает второе место в мире после США по коли­честву денежных взносов в такие организации, как ООН, Меж­дународный банк реконструкции и развития, Международный валютный фонд. Чтобы представить, насколько далеко она ушла в своем экономическом развитии, достаточно привести две циф­ры. Внутренний валовый продукт Японии равен внутреннему валовому продукту всех стран Юго-Восточной Азии, а общий бюджет Токио превышает общий бюджет Китая.
При этом японцы говорят о том, что последние десять лет страна переживает экономический кризис. Причем эту, с нашей
точки зрения, парадоксальную мысль приходилось слышать не только от ученых-экономистов. О причинах затяжного кризиса рассуждали чинов­ники Министерства иностранных дел, сотрудники ведущих японских ком­паний, водители такси и домохозяйки.
Я живу в Беларуси, где слово «кризис» стало повседневным, но найти его признаки в современной Японии оказалось не так просто. Для меня, как, видимо, и для всех иностранцев, Япония — цветущая страна с высо­чайшим уровнем жизни, где, простите, даже в общественных туалетах сто­ят унитазы с компьютерным управлением, где не только школьник, но и каждый пенсионер знает, а главное умеет пользоваться Интернетом.
Пожалуй, только наличие бомжей на улицах Токио говорило о том, что есть и в этой стране проблемы. Правда, сами японцы абсолютно не стесня­ются своих бездомных. Говорят, что это совсем не несчастные люди, а обыч­ные «любители улиц», которые не хотят работать. И спят они под мостами и на скамейках парков лишь потому, что такая жизнь им нравится. В каж­дом японском городе есть дома для бомжей, где могут жить те, кто потерял работу и кров.
Однако, если ознакомиться со статистикой, то оказывается, что и вправ­ду последние десять лет в Японии не наблюдалось реального экономичес­кого роста. В эти годы разорялись банки, падали цены на акции японских предприятий, росла безработица, в ведущих отраслях экономики отмечал­ся явный спад. Например, уменьшились объемы производства в автомоби­лестроении. Если в 1990 г. с заводских конвейеров Японии сошло 13 мил­лионов 487 тысяч «Тойот», «Мазд», «Ниссанов» и других автомобилей, то в 1998 г. — 10 миллионов 50 тысяч. Экспорт автомобилей упал с 5 милли­онов 831 до 4 миллионов 529 тысяч штук в год.
Что удивительно, на фоне этого кризиса рядовые японцы приобретали недвижимость и с еще большей активностью покупали машины. Если в 1970 г. только треть японских семей имели машину, то в 1980-м — уже больше половины, а в 1999 г. в гараже у 82,5% японских семей стояло хотя бы одно авто.