Беларуска-расійскі слоўнік
Сцяпан Некрашэвіч, Мікалай Байкоў
Выдавец: Народная асвета
Памер: 363с.
Мінск 1993
Дыганьне «.—прнседанне (реверанс).
Дыгаць—прйседать (делать реверанс).
Дыгі м. мн.—см. дыганьне.
Дб/й зл.~да н.
Дык зл.—то, так.
Дыла н.—дышло, (ср. д&/шаль). Дыля,-лёўка ж.—толстая доска. Дымн/ца ж.—1) дымовая тру- ба, 2) дымянка {бот. Fuma- гіа). НТе.
Д&/нда ж.—босоножка. Сержп.
Дындаваць—бездельннчать, лентяйннчать.
Дындаль м.—бездельннк, лен- тяй.
Дырда аг. —верзнла, коломен- ская верста.
Дырдзіцца—вытягнвать ногя (пря смертй); умнрать.
Дыхавіца ж.—одышка, астма (болезнь).
Дыхавічны—астмііческйй; одышлйвый (Дыхавічны конь).
Дыхальны—дыхательный.
Дыханьне н.—дыханйе; жйзнь. Дыхаўка,-хніца ж.—дыхатель- ное горло, гортань.
Дыхаць—дышать.
Дыхнуць—дохнуть.
Д&/хту даць—насолнть; про- брать.
Дышаль м.—дышло {ср. дыла). Дыямэнт м.—алмаз.
Д‘ябал м.—дьявол.
Д‘ябаля н.—дьяволёнок.
Е (Ё).
£дка—больно от холода; мо- розно.
£днасьць ж.—еднненне.
£жа ж.—еда.
£зьдзіць—езднть.
£кат м. - пронзнтельный стон; вопль.
£катаньне н.—стонанне.
Акатаць—стонать, внзжать.
£каць,-кнуць—нкать,-кнуть; бнться (Сэрца ёкае).
£лапень м.—еловый пень;
остолоп.
£лачка ж.—елочка.
£лка ж— ель, елка.
£лка прс.—горько.
£лкасьць ж.—горечь.
£лкі—горькнй.
£луп м.—остолоп, олух.
£льніца ж.—пвхта (бот. Abies Tourn.) HTs.
Альніцавыя—елевые (бот. Abietaceae). HTs.
£міна ж.—продовольстві-іе, харчн.
£масьцьж.—вместнмость. НТі £містасьць ж.—вместнтель- ность. НТз.
£місты—вместнтельный.
£мка—ловко, метко, удобно
(На зборні ёй было ня ёмка. । а ў другім месцы пабаіцца. \ Ц. Гарт. С. Ц. 135 с.).
Дмкасьць ж.—ловкость, мет- кость.
£мкі—ловкнй, меткнй.
Енк м.—жалобный стон.
! £нканьне стонанне.
£нкаць—стонать.
Енчаньне н.—мученне, нстя- занне.
£нчыцца—мучнться.
Днчыць—мучнть, нстязать.
Ерш м.—ерш.
£сны—с‘естной, с'едобный. £сьці што—есть, кушать. £сьць,-цека—есть (глагол вспо- могательный).
£ўня ж.—овнн.
Жаба ж.—лягушка; жаба. Жабачка ж.—лягушечка. Жабіны—лягушечнй; жабнй. Ж«бка ж.—лягушечка, ангнна (болезнь).
Жабраваньне н.—нніценство- ванне.
Жабнік м.—водокрас {бот. Hydrocharis L). HTs.
Жабраваць—нншенствовать.
Жабрак м.—нніцнй.
Жабряцкі,-рлчы—ншценскнй.
Жабряцтва «.--нтценство.
Жабрачка ж.-ннідая,ннш.енка. | Жабурб/ньне н.—лягушачья нкра (янчкм). I
Жавальны—жевательный.
Жаваньне н.—жеванне.
Жаваць йіто—жевать (ср жвакаць, жмякаць).
Жав/нны—ежевнчный.
Жав/ны ж. мн.—ежевнка (ягоды).
Жагнаны—благословенный.
Жагнаньне н.—благословенне, осененне крестом.
Жагнацца—1J крестнться;
2) проіцаться.
Жагнаць каго—благословлять, осенять крестом.
Жаданы—желанный, жела- тельный.
Жаданьне н— желанне.
Жадасьць ж.-—жадность.
Жадмць чаго—желать, хотеть.
Жадліва—жадно, с жадностью.
Жадлівасьць ж—сл/.жадасьць.
Жадлівы—жадный.
Жадны {польск. zadny)—толь- ко прй отрйцанйіі—нн однн.
Ждк м.—вентерь (рыболов. снасть).
Жалабліва—жалобно.
Жалаблівасьць ж.—печаль.
Жалаблівы—жалобный, пе- чальный.
Жалабнік м.—печальннк, за- ботннк.
Жалавяць (-лую)—жалеть, сетовать.
Жаласна-жалко, трогательно.
Жаласны—жалкнй, умнлцтель- ный, трогательный.
Жаласьліва—мнлостнво; умн- лнтельно, трогательно.
Жаласьлівасьць ж.—состра- дательность, трогательность. НТ2.
Жаласьлівы—мнлосердный, сострадательный; трогатель- ный.
Жаласьць ж.—1) жалость, состраданне; 2j печаль.
Жалеза н.—железо (ср. зяле- за). НТ5.
Жалёзісты—железнстый.
Жалезка утюг.
Жалезны—железный.
Жалезца н.—железко.
Жалейка ж.—свнрель, флейта.
Жаліцца—жаловаться, роп- тать.
Жалкаваньне н.—сожаленне.
Жалкаваць,-вацца—сожалеть.
Жалоба ж.— траур; паннхнда.
Жалобны—траурный.
Жаль м. (род. жллю)—жаль, печаль, сожаленне, обнда (/Каль на каго).
Жальба ж.—тоска, грусть.
Жалязьняк м.—1) заступ;
2) железняк. НТз.
Жандяр м.—жандарм.
Жан/х м — женнх.
Жаніханьне н.—ухажнванне за девнцамн, флнрт.
Жаніхацца—ухажнвать за де- внцамн, флнртовать.
Жашцца з кім—женнться
і (на ком).
I Жан/ць каго—женнть. Жангцьба ж:—женнтьба. Жанішок м.—уменьш. от жан/х.
Жанкг ж. мн.—женіцнны. Жаноцкі,-ночы—женскнй.
Жаночае—женская болезнь, менструацня.
Жануць каго—гнать.
Жанчына ж.—женшнна.
Жарабе,-бя п.—жеребёнок.
j Жарабец,-бок м.—жеребец.
I Жараб/ца ж.—молодая кобы- ! лнца.
j Жараб/цца—жеребнться.
I Жарало н.—жерло.
I Жарл/ва,-вы—-прожорлнво, ' -вый.
Жароўка ж.—лампочка нака- лнваннд,
Жарства ж.—гравнй, дресва.
: Жарт м.—шутка.
і Жартаваньне н.—шуткн.
; Жартавяць з каго—шутвть ' (над кем).
I Жартаслоўе н.—каламбур. НТ2. Жартаслоўны—каламбурный.
НТ2.
Жартаслоўца м— каламбурнст. НТ’.
Жартаўлгвы,-тоўны—шутлн- вый.
Жартаўн/к,-тоўнік—шутннк.
Жартаўн/ца ж.—шутннца. Жартачкі ж. mh.—w^wym. Жарты м. мн.—шуткн, шутов- ство.
Жарэбная—жеребая (кобыла).
Жаўна ж.—жолна.
Жаўнер м— солдат.
Жаўнерка ж.—солдатка.
Жаўнерскі—солдатскнй. Жаўранка ж.—жаворонок
(Alauda).
Жаўтазель м.—дрок (бот. Genista L). НТе.
Жаўтасот м.—осот желтый {бот. Sonchus L). НТв.
Жаўтачка,-ту/ха ж.—желтуха (болезнь).
Жаўток м.—желток.
Жаўтушка ж.—желтушннк
(бопг. Erysimum L). НТб. Жаўцець—желтеть.
Жаўцгзна ж.—желтнзна. Жаўцгць што—желтнть. Жах м.—ужас. НТ<.
Жахаць каго—пугать, стра- шпть {Даль цябе жахае. Я. Кол. Водг. 100 с).
Жахл/ва—боязлнво.
Жахл/васьць ж.—боязлнвость.
Жахл/вы—боязлнвый, устра- шаюіцнй.
Жахнуцца—ужаснуться, устра- шнться.
Жачка ж.—жнейка.
Жбан м.—жбан, кувшнн; ковш. Жбанок м.—кувшннец.
Жбаночак ж.—кувшпнчнк.
Жвава—проворно, резво, бой- ко.
Жвавасьць ж.—проворство, резвость, жнвость; бойкость.
Жвавы—проворный, резвый, жнвой; бойкнй.
Жваканьне н.—жеванне. Жвакаць—жевать, жвакать. Жваньне жеванне.
Жвір м.—гравнй, дресва (ср.
жарства).
Жвяканьне н.—чавканье. Жвякаць—чавкать.
Жгачка ж.—нзжога.
Жгучка ж, —крапнва (ср. жы- гучка).
Жлокаць ійто—с жадностью пнть.
Жлоктаньне н.—локанье.
Жло ктаць—локать.
Жлужта ж.—1) кадь для бу- ченья белья; 2) обжора.
Жл_уктаць—пнть большнмн глоткамн.
Жлуждіць (бялізнў)—бучлть бельё.
Жмакавы—жмыховый.
Жмакі м. мн.—выжнмкн, жмыхн.
Жманьне н.—выжнманне, сдав- лнванне.
Жмаць што, каго—жать, давнть.
Жменя ж.—горсть.
Жмгнда сг.—скряга (ср. ску- пяндзя).
Жмудзяк м.—жмуднн, лнтвнн.
Жмут м.—1) пук, клок (волос);
2) пучок, связка (пенькн).
Жмякаць—жвакаць.
Жнейка ж.—жнейка, жнея {ср. жачка).
Жнец м. (мн. л. жанцы)—жнец.
Жн/ва,-во н.—жатва.
Жн/вень м.—август.
Жн/веньне,-вішча н.—сжатое поле.
Жнгўны—жатвенный.
Жолаб м.—жолоб; выдолблен- ная колода.
Жолуд (мн. л. жалуд&/) м.— жолудь.
Жомчуг м.—жемчуг.
Жонка (мн. л. жонкі) , жена.
Жораў м.—журавль (Grus).
Жорны ж. мн.—ручная мель- ннца.
Жорстка—жестко, жестоко, сурово.
Жорсткасьць ж.—жесткость, жестокость, суровость.
Жорсткі—жесткнй, сухой, черствый; жестокнй, суровый.
Жоўкнуць—желтеть.
Жоўты—желтый.
Жоўць ж.—желчь.
Жуда ж.—жуть.
Жудасна—жутко, страшно. Жудасны—жуткнй, страшный. Ж_ужаль ж.—жужелнца,-жел- ка,-жаль (зоол. Carabus).
Жужла ж.—шлак. НТз.
Жуйка ж.—жвачка.
Жуковіна ж—перстень, кольцо. Сержп.
Жумрыць што—есть. Сержп. Жугшн м.—кафтан.
Жу/піць—говорнть, беседовать, разговарнвать. (Што каму рупіць, той тое й жупіць).
Жупл/вы—разговорчнвый, словоохотлнвый.
Жур м.—клюквенный кнсель.
Журавель м — 1) журавль;
2) шест у колодца. Журавельны—журавлнный. Журав/нны—клюквенный. Журав/ны ж. мн.—клюква
(бопг. Vaccinium Oxycoccus L).
Журбй ж.—грусть, тоска, печаль.
Журбавйцца,- ваць— журыцца. Журбл/ва—грустно, мннорно. Журблгвы—грустный, мннор- ный НТ2.
Журь/цца—грустнть, скучать, печалнться.
Жучок м.—жук; пряжка для лаптей. Сержп.
Ж_учыць каго—браннть, ругать. Жываед м.—жнвоглот.
Жывакост м.—окопннк (бот.
Symphytum L). НТв. Жывасглам—наснльно. Жыватворчы—жнвнтельный. Жываток м.—жнвотнк. Жываты м. мн.—домашнпе
пожнткн; домашннй скот. Жывац/на ж.—скотнна. Жывёла н.—жнвотное. Жыв^лінй ж.—жнвотнна, жы- вотное.
Жывёлінны—жнвотный.
Жывёльнасьць ж.—жнвотное царство, фауна. НТз.
Жывйц м.—жнвчнк.
Жыв/ца н.—смола, древесный клей, каннфоль.
Жыв/цца (-ўлюся)—кормнть- ся, пнтаться.
Жыв/ць (-ўл/о) каго—кор- мнть, пнтать.
Жывот м.—1) жнвот; жнзнь;
2) жнтне. {Ануфры чытае жывоты сьвятых. Баг.
СБ . 77 ст.).
Жыг м.—мнг.
Жыгала н.—шшіо для выжя- гання дерева; жало.
Жыгаць—сновать, мелькать.
Жбггаць,-ган_уць каго—хле- стать,-стнуть, ударнть (хле- сткнм).
Жыгучка ж.—крапнва (ср. жгучка).
Жыжа ж.—огонь.
Жыжка ж.—1) жндкость;
2) крапнва.
Жыла ж.—1) вена; 2) жнла (ср. зложжа).
Жь/ламаць ж.—жнмолость (Lonicera Xylosteum L).
Жыр м.—кормежка (Качкі паляцелі на жыр).
Жыравлньне ж.—откармлм- ванне, кормленне.
Жыравацца—откармлнваться, кормнться.
Жыраваць каго—откармлн- вать, кормнть.
Жырафа ж.—жнрафа. ЗТ.
Ж&/та жнто, рожь (бот.
Secale L).
Жыта «. зб.—жнто на корне; хлеба.
Жб/тні—ржаной.
Жытнішча н.—ржаное поле.
Жыўленьне н.—прокормленне, пнтанне.
Жыўнасьць ж.—корм; домаш- нне жывотные.
Жыўцом—жнвьём.
Жыхар м.—жнтель.
Жыхарка ж.—жытельннца.
Жыхарскі—жнтельскнй.
Жыхарства н.—жнтельство.
Жыцік м.—плевел (бот.
Lolium L).
Жыць—жнть, обнтать.
Жыцьцё н.—жнтьё, жнзнь.
Жыцьц£васьць ж.—жнзнен- ность.
Жыцьцёвы—жнзненный.
Жыцьцяпіс м.—бнографня, жнзнеопнсанне. НТг.
Жыцьцяпгсец м.—бнограф, жнзнеопнсатель. НТз.
Жыцьцяшсны—бнографнче- скнй, жнзнеопнсательный.
Жыцьцячл/ннасьць ж.—жнзне- деятельность. НТі.
Жыцьцячынны—жнзнедеятель- ный.
Жычка ж.—красная хлопчато- бумажная ленточка в косе
і (Коска жычкаю павіта.
Я. Куп. Шл. ж. 95 с.).
і Жзбры ж. мн.—жабры.
! Жэрдка ж.—жердь.
Жэрці што—жрать, пожпрать.
Жэўжык м.—жнвчнк; верто- прах, пострел.
3 прыйм. з род.—нз (чего;) с, от (чего); з творн.—с (кем, чем).
За прыйм. з творн.—прн (За бацькамі лепей было жыці); з він.—во время (За Саса было досыць мяса); чрез, спустя (За гадзіну прыйду); злуч.—чем, нежелн (прн сравннт. степенн).
Заамбонны—заамвонный.
Забабонны—предрассудоч- ный; суеверный.
Забабоны м. мн.—предрас- судкн, суеверне (Рэлігійныя забабоны).
Забава ж.—1) забава, нгра;
2) промедленне.
Забавіцца.-віць—см. забаўляц- ца,-ляць.
Забадзяцца—загуляться, за- ходнться.
Забагац^ць—разбогатеть.
Забалбатаць,—лматаць—зало- потать.
Забаранаваць што—заборо- ннть.
Забараняць,-н/ць што каму —запреіцать,-ретнть.
Забарвіць што—закраснть.
Я- Кол. НЗ XVIII Забарсваць,-саць (абору}— продевать бечевку в лапоть. Забаўка ж.—1) нгра, нгрушка;