Беларуска-славацкі размоўнік-даведнік
Выдавец: Радыёла-плюс
Памер: 216с.
Мінск 2011
Неўключаецца.
Môžete opraviť môj fotoaparát?
Zle funguje spúšť (objektív).
Nedá sa zapnúť.
муожете оправіть муой фотоапарат?
зле фунгуе спушть (обйектыў).
неда са запнуть.
ХАРЧАВАННЕ
STRAVOVANIE
Рэстарацыя. Кавярня. Бар • Reštaurácia. Kaviareň. Piváreň
У Славаччыне ёсць шмат дарагіх і недарагіх рэстарацыяў. На шклянку віна зазвычай ходзяць у карчму, дзе можна і паесці. У вялікіх гарадах сустракаюцца рэстарацыі як з нацыянальнымі, так і з іншаземнымі стравамі часцей гэта італьянская, кітайская, балканская, чэшская і венгерская кухні. Піва і віно (славацкае і замежнае) добрыя, іх зазвычай падносяць да абеду ці на вячэру.
Традыцыйнымі для славацкай кухні з'яўляюцца стравы са свініны, вэнджанага мяса, бульбы, мукі, капусты і малочных прадуктаў.
Галоўны наедак выпадае на абед. Славакі прызвычаіліся часцяком палуднаваць не дома. Багата рэстарацыяў у цэнтрах гарадоў прапаноўваюць адмысловае дзённае меню на абед (па-славацку denné menu), якое складаецца з першай і другой стравы і часцяком бывае таннейшае за астатнія стравы ў меню.
Рэстарацыі працуюць з панядзелка па нядзелю, з раніцы да ночы (зазвычай ад 10:00 да 22:00). У маленыкіх гарадах яны таксама адчыненыя да позняга часу. Крамы і рэстарацыі, якія працуюць кругласуткава, пазначаныя словамі «non-stop».
Памер гасцінцу («чаявых») для афіцыянтаў у Славаччыне зазвычай складае 5-10% ад кошту замовы.
Асноўнымі прадуктамі славацкай кухні былі і застаюцца малако, бульба і капуста, злучаючы якія гатуюцьсмачныя стравы, напрыклад, галушкі з капустаю страпачкі (strapačky). Аднак славацкаю нацыянальнаю страваю лічацца галушкі з брынзаю (bryndzové halušky).
Традыцыйна вялікаю папулярнасцю карысталіся малочныя прадукты, напрыклад, пахта (cmar), тварог (tvaroh), вяршкі (smotana), брынза (bryndza салёны тварог з авечынага малака) і авечыя сыры. Да самых улюбёных славацкіх малочных прадуктаў можна аднесці сырныя карбачыкі (syrové korbáčiky), вэнджаную і звычайную параніцу (parenica гатунак авечынага сыру), ашчэпкі (oštiepky таксама гатунак сыру) і, вядома, брынзу. Гэтыя сыры можна набыць у любой прадуктовай краме Славаччыны. Аднак лепш пакаштаваць іх проста ў вытворцаў, асабліва ў падтатранскім рэгіёне Ліптаў.
Як мы ўжо адзначылі, самаю тыповаю славацкай нацыянальнай стравай з'яўляюцца галушкі з брынзаю ды скваркамі. Для славакаў яны маюць тое ж значэнне, што для японцаў сушы або для італьянцаў піца. Гэта клёцкізбульбянога цеста, змяшаныязавечынайбрынзаю.Зверхуда порцыі дадаюць падсмажаны бекон і растоплены свіны тлушч. Запіваць галушкі найлепш кіслым малаком або пахтой (cmar). Штогод каля горнае вёсачкі Турэцка ля падножжа Вялікай Фатры адбываецца чэмпіянат свету па гатаванні і паглынанні галушак.
Да традыцыйнай славацкай кухні належаць і іншыя стравы, згатаваныя з бульбы (напрыклад, zemiakové placky дранікі, lokše бліны з варанай бульбы), з розных гатункаў авечынага сыру і капусты.
Падчас традыцыйнага славацкага абеду абавязкова мусіць прысутнічаць поліўка з капусты (kapustnica), з часнаку (cesnačka), якую ў некаторых мясцінах прыносяць проста ў булцы хлеба, з фасолі і сасісак (fazuľovica s párkom), з ялавічынай або курыны булён (hovädzí alebo slepačí vývar).
Тыповае славацкае печыва пірагі з цеста на дражджах, а таксама булачкі (buchty) з сочывам, макам, тварагом ці арэхамі. На Раство пячэцца адмысловы пірог (Štedrák), напрыканцы масленічнага тыдня пончыкі з сочывам (šišky s lekvárom). 3 часам набыў папулярнасць гэтак званы «скаліцкі тырдзелнік» (Skalický trdelník), які раней пяклі толькі ў Загор'і. Гэта пірог цыліндрычнай формы з адтулінаю пасярэдзіне.Якзаедак да віна ці піва часцяком ужываюцца салёныя пірагі (пірог з капустаю
(kapustník), печыва з салёнага цеста са скваркамі (oškvarkovépagáče), бульбяное печыва з салёнага цеста (zemiakové pagáče).
У шматлікіх рэстарацыях можна пакаштаваць і традыцыйныя славацкія мясныя стравы, якімі калісьці частавалі гасцей пасля таго, як закалолі кабана (напрыклад, ятарніцу -jaternice кілбасу з мяса, пячонкі, крупаў і крыві; зельц tlačenka, халоднае huspenina і інш.).
3 масава распаўсюджанымі ліманадамі ўсясветных брэндаў ў Славаччыне паспяхова канкурыруюць мясцовыя безалкагольныя напоі Vinea i Kofola, а таксама многія гатункі сталовай мінеральнай вады, на якую краіна вельмі багатая.
Адмысловым славацкім алкагольным напоем з'яўляецца баравічка, якую вырабляюць з ялаўцовых шышачак (напрыклад, Spišská borovička). Папулярнасцю карыстаецца і слівовіца (асабліва Bošácka slivovica), а таксама палёнка (hriatô) сумесь з падсмажанага сала, спірту і мёду. У горных хатах не забудзьцеся пакаштаваць самагон, настоены на каранях гарычкі (Horec). 3 лікёраў найбольшай папулярнасцю карыстаецца Demänovka, якая вырабляецца з лекавых траваў і лясных ягад.
Апроч моцных алкагольных напояў, у Славаччыне вельмі шануецца піва. Славацкае піва вядомае высокаю якасцю і слыннымі брэндамі «Zlatý bažant», «Smädný mních» або «Topvar», смак якіх можна параўнаць з найлепшымі гатункамі чэшскага піва.У Славаччыне вырабляюцьтаксама якасныя гатункавыя віны, а сама традыцыя вырошчвання вінаграду бярэ пачатак яшчэ ад часоў Рымскай Імперыі. На паўднёвым усходзе Славаччыны знаходзіцца ўсясветна вядомы Такайскі вінаробчы рэгіён. Высокую якасць маюць і тыя віны, што вырабляюцца ý рэгіёне Малых Карпатаў (напрыклад, «Račianska frankovka»).
Вы можаце парэкамендаваць мне добрую (недарагую) рэстарацыю?
Mohli by ste mi odporučiť nejakú dobrú (lacnú) reštauráciu?
моглі бі сте мі отпоручіть неяку добру (лацну) рэштаўраціу?
92 í
A каторай гадзіне яна адчыняецца (зачыняецца)?
Той стол вольны?
Меню, калі ласка.
Што Вы будзеце есці (піць)?
У Вас ёсць...
дыябетычныя стравы?
дыетычныя стравы?
вегетарыянскія стравы?
Прынясіце, калі ласка, яшчэ адзін (адну)...
відэлец.
лыжку.
нож.
Што Вы можаце парэкамендаваць?..
Што ў Вас ёсць з фірмовых страваў?
Прынясіце, калі ласка, карту вінаў.
Смачна есці!
Дзякуй, Вам таксама!
O ktorej hodine sa otvára (zatvára)?
Je ten stôl ešte voľný?
Prosím si jedálny lístok.
Čo budete jesť (na pitie)?
Máte...
diabetické jedlá?
diétne jedlá?
vegetariánske jedlá?
Prosím si ešte jednu (jeden)...
-vidličku.
lyžicu.
nôž.
Čo by ste mi (nám) mohli odporučiť?..
Aké mate špeciality?
Prosím, prineste vínny lístok.
Dobrú chuť!
Ďakujem, podobne!
Харчаванне • Stravovanie o кторэй годіне ca отвара (затвара)?
е тэн стуол эште вольны?
просім сі едалны лісток.
чо будете есть (на пітіе)?
мате...
дыабэтыцкэ едла?
дыэтнэ едла?
вэгэтаріанскэ едла?
просім сі эште едну (едэн)...
відлічку.
лыжіцу.
нуош.
чо бі сте мі (нам) моглі 0ТП0ру4ІТЬ?..
акэ мате шпэціаліты?
просім, прінесте вінны лісток.
добру хуть! дякуем, подобне!
Харчаванне • Stravovanie
93
Дзе знаходзіцца Kde je tu WC? гдеетувэцэ?
прыбіральня?
Рахунак, калі ласка. Účet prosím. учет просім.
Будзеце плаціць na- Budete platiť zvlášť будете платіть
асобку або разам? alebo spolu? звлашть алебо сполу?
Мы будзем плаціць Budeme platiť zvlášť будемэ платіть
паасобку (разам). (spolu). звлашть (сполу).
• Слоўнік да тэмы «Рэстарацыя. Кавярня. Бар»
абед
obed
обэт
афіцыянт(-ка)
čašník (čašníčka)
чашнік (чашнічка)
бар
bar / piváreň
бар / піварэнь
бутэлька
fľaša
фляша
вада
voda
вода
відэлец
vidlička
відлічка
воцат
ocot
оцот
вячэра
večera
вэчера
гарчы ца
horčica
горчіца
другая страва
druhý chod
другі хот
дыета
diéta
дыета
дэсерт
dezert
дэзэрт
ежа
jedlo
едло
жорсткі
tvrdý
твырды
запрашаць
pozývať
позівать
з'есці
zjesť
зйесть
кавярня
kaviareň
кавіарэнь
кансерваваны
nakladaný
накладаны
келіх
pohár
norap
лыжка
lyžica
лыжіца
лыжка для гарбаты
čajová lyžička
чаёва лыжічка
меню
jedálny lístok/ menu
едалны лісток / мэну
напой
nápoj
напой
нож
nôž
нуош
перац
čierne korenie
чіернэ корэніе
попельніца
popolník
пополнік
рахунак
účet
учет
рэстарацыя
reštaurácia
рэштаўраціа
свежы
čerstvý
черстві
смачны
chutný
хутны
сняданак
raňajky
раняйкі
соль
soľ
соль
соус
omáčka
омачка
спецыі
korenie
корэніе
сподак
podšálka
потшалка
сталовая лыжка
stolová lyžica
столова лыжіца
страва
jedlo
едло
сурвэтка
servítka
сэрвітка
сыры
surový
сурові
талерка
tanier
таніер
філіжанка
šálka
шалка
халодны
studený
студены
хлеб
chlieb
хліеп
цукар
cukor
цукор
чайнік
kanvica
канвіца
шклянка
pohár
погар
штопар
vývrtka
вівыртка
Славацкая * Slovenské špeciality/ нацыянальная кухня domáce jedlá
галушкі з брынзы
са скваркамі (з кілбаскаю, са смятанаю)
хатнія варэнікі (з брынзаю, з тварагом, з сочывам, бульбаю, са скваркамі)
галушкі з капустай
галушкі зтварагу
дранікі
bryndzové halušky so slaninou (s klobásou, s kyslou smotanou)
domáce pirohy (bryndzové, tvarohové, lekvárové, zemiakové, so slaninou)
kapustové strapačky
tvarohové halušky
zemiakové placky
бріндзовэ галушкі зо сланіноў (с клобасоў, с кіслоў смотаноў)
домацэ пірогі
(бріндзовэ, твароговэ, лекваровэ, зэміаковэ, зо сланіноў)
капустовэ страпачкі
твароговэ галушкі
зэміаковэ плацкі
Безалкагольныя напоі. Nealkoholické nápoje.
Цёплыя напоі Teplé nápoje
апельсінавы сок
pomarančový džús
помаранчові джус
безалкагольнае піва
nealkoholické / nealko
неалкоголіцкэ/ не-
pivo
алко піво
вада
voda
вода
гарачы шакалад
horúca čokoláda
горуца чоколада
гарбата...
čaj...
чай...
чорная
čierny
чіерны
-зялёная
zelený
зэлены
з садавіны
ovocný
-овоцны
з лімонам
s citrónom
с цітроном
грэйпфрутавы сок
grepový džús
грэпові джус
кава...
Kava...
кава...
эспрэса
espresso
-эспрэсо
натуральная
-zalievaná
заліевана
па-турэцку
-turecká
-турэцка
распушчальная
rozpustná
роспустна
-з малаком
s mliekom
з мліеком
какава
kakao
какао
капучына
cappuccino
капучіно
кока-кола
coca-cola
кока-кола
кофала
kofola
кофола
ліманад
limonáda
лімонада
мінеральная вада
minerálna voda / minerálka
мінэрална вода / мінэралка
содавая
sóda
сода
сок
džús
Джус
спрайт
sprite
спрайт
таматны сок
paradajkový džús
парадайкові джус
тонік
tonik
тонік
фанта
fanta
фанта
яблычны сок
jablkový džús
КНІГІ ОНЛАЙН
