КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Многие сферы культуры — фундаментальная наука (естественная и гуманитарная), литература, искусство, музыка, театр, образование — на первый, непросвещенный, взгляд вроде и не дают непосредственного, экономического эффекта. Но, как известно, самый большой вклад в становление нового, рыночного, экономически эффективного способа производства внесли Возрождение и Реформация благодаря созданию новой этики, которая была ориентирована на активную светскую деятельность, воспитывала индивидуально ответственного, трудолюбивого, добросовестного работника. В формирование современных представлений о важнейших принципах и компонентах цивилизованной социально-политической жизни — демократии, правовом государстве, свободе, правах человека, терпимости, общественном согласии и т. п. — также решающий вклад внесла ренессансная и просветительская общественно-философская мысль. Высочайший уровень и эффективность современного промышленного и сельскохозяйственного производства передовых стран мира — США, Японии, Германии — связан прежде всего с внедрением новейших научно-технических достижений, что было бы невозможно без общественного и государственного содействия в решении целого ряда фундаментальных научных проблем. Нет, не зря на протяжении истории ели свой хлеб создатели духовной культуры человечества, его просветители, воспитатели и хранители — ученые, писатели, художники, учителя, врачи и т. д. Во все времена культура и наука финансировались из двух источников: государственного бюджета и средств, поступающих от негосударственных организаций и частных лиц. Государство никогда не могло в должной мере удовлетворять культурные потребности общества. Что касается источника внегосударственного, частного финансирования, то он зависит от уровня общественного богатства в целом и богатства каждого члена общества в отдельности. До последнего времени у нас этот источник сводился к минимуму и наши культура и наука довольствовались скромной дотацией из государственного бюджета. Между тем общеизвестна та огромная роль в развитии культуры и науки, какую играют всевозможные фонды и частное меценатство за рубежом, особенно в США. В последнее время и в нашем обществе возникает потенциальная возможность для массового негосударственного, частного меценатства. Но чтобы эта возможность стала действитель- ностью, т. е. чтобы потенция превратилась в акт, действие, чтобы руководители предприятий, фирм, банков и т. п. добровольно согласились отдать часть своих заработанных денег на нужды белорусской культуры и науки, необходимы некоторые предпосылки для этого. Прежде всего понимание того, что национальное возрождение и обновление предполагают не только создание эффективной рыночной экономики, демократической политической системы, правового государства, здоровой и безопасной экологии, но и высокоразвитой духовной культуры, передовой науки. Только в такой связи и можно говорить о прогрессе нашего общества, на который мы возлагаем надежды и от которого зависит не столько наша жизнь, сколько жизнь наших детей и внуков. Всеми слоями общества, а не только интеллигенцией, должен быть глубоко осознан тот факт, что в силу сложившихся исторических обстоятельств в приоритетном покровительстве, меценатстве нуждается национальная белорусская культура во всех ее проявлениях. В поддержке со стороны частного меценатства нуждаются издания на белорусском языке — научные труды, учебники, популярные издания, журналы, газеты, художественная литература для детей и т. д. В покровительстве, материальной поддержке крайне заинтересована наша творческая молодежь — писатели, ученые, художники, артисты, особенно те, деятельность которых имеет большую культурную и научную ценность, но напрямую не связана с коммерческой отдачей. Почему бы, например, на средства меценатов не организовать двух-, трехгодичные командировки нашим молодым ученым-гуманитариям для работы в библиотеках и архивах Варшавы, Праги, Парижа, Ватикана, где содержатся богатейшие материалы по истории белорусской культуры?! Однако чтобы меценат с легкой душой готов был расстаться с немалыми деньгами, он должен иметь не только высокоразвитое самосознание, но и моральный, а также материальный стимулы. Здесь может пригодиться опыт писателей и ученых прошлого, которые посвящали свои труды тем, кто их материально поддерживал, отмечали их заслуги в предисловиях книг и т. п. Ведь многие богатые и знатные люди прошлого именно благодаря этому прославились: римлянин Меценат — покровитель Верги лия; Медичи и герцоги Сфорца — покровители Леонардо да Винчи; граф Саутгемптон — покровитель Шекспира; белорусский магнат Остафий Волович, финансировавший первую белорусскую книгу «Катехизис»; новогрудский воевода Федор Тышкевич-Скумин, материально поддержавший Б. Будного, переводчика цицероновского трактата «О старости» и др. Современные деятели белорусской культуры и науки также должны создавать своим меценатам соответствующий «имидж», известность, чаще упоминать их имена в печати, на телевидении, по радио, посвящать им свои работы, отмечать их вклад в предисловиях книг и т. п. Кстати, это будет лучшая реклама их предпринимательской деятельности. Что касается материального интереса, то, как известно, покровительство культуре и науке его не исключает. Белорусский бизнесмен при соответствующих обстоятельствах способен извлечь из своего меценатства реальную прибыль, в частности, финансируя издание хорошего учебника или книги талантливого писателя, философа, литератора, экономиста. Государство также должно поощрять меценатство: своей льготной налоговой политикой, режимом наибольшего благоприятствования меценатам в их производственной и торговой деятельности. Меценатство — это апробированный опытом истории институт, который, на наш взгляд, должен сыграть значительную роль в духовном, нравственном возрождении современного белорусского общества. Меценатство — это высокий патриотический и гуманистический акт. Меценатство — это самое выгодное вложение денег, примером чего может служить бессмертная слава белоруса Сапеги, русского Третьякова, шведа Нобеля, американца Карнеги. Звязда. 1991. 18 ліп. Шлях народа да сапраўднага быцця: прынцыпы, каштоўнасці, ідэалы Праца А. С. Майхровіча, вядомага даследчыка гісторыі філасофскай думкі і культуры Беларусі, «Які ён, шлях Беларусі да дэмакратычнай дзяржавы?» змяшчае ў сабе шэраг асноватворных, лёсавызначальных ідэй сучаснага сацыяльна-эканамічнага, палітычнага і нацыянальна-куль- турнага развіцця Беларусі. Нягледзячы на тое, што пытан ні, закранутыя ў кнізе, абмяркоўваліся ў друку, аўтар прапануе сваё бачанне, якое абапіраецца на грунтоўнае веданне айчыннай і сусветнай гісторыка-культурнай традыцыі, рэальную ацэнку сацыяльна-эканамічнай і палітычнай сучаснасці. Не ўсімі аўтарскія думкі будуць прыняты безагаворачна, што натуральна. Але ж, упэўнены, што пытанні і праблемы, якія вырашае і закранае А. С. Майхровіч, не пакінуць абыякавымі ніводнага сумленнага грамадзяніна Беларусі. Гісторыя беларускага народа прадстаўлена Майхровічам як адвечны і цяжкі шлях да ісціннага, сапраўднага быцця (дарэчы, тэта асноватворная канцэптуальная ўстаноўка, на якой грунтуюцца яго галоўныя навуковыя працы «Беларускія рэвалюцыйныя дэмакраты», «Янка Купала і Якуб Колас», «Пошук ісціннага быцця і чалавека» і інш.). На гэтым цярністым шляху беларускі народ на працягу многіх стагоддзяў ствараў свае нацыянальна-грамадскія каштоўнасці, фарміраваў ідэалы, нягледзячы на ўсе перашкоды, сваім розумам, воляй, працай, потам, крывёю, мужнасцю, вытрыманасцю, цярплівасцю вырашаў тыя праблемы, якія ён лічыў і лічыць галоўнымі — гэта праблема дзяржаўнага суверэнітэту; нацыянальнага самазахавання, культуры, роднай мовы; эфектыўнай эканомікі; аптымальнага грамадска-дзяржаўнага ладу; цывілізаваных адносін з суседзямі і інш. Адна з галоўных гістарычных праблем, якую беларускі народ вырашае ўжо не адно стагоддзе — праблема палітычнай незалежнасці, або дзяржаўнага суверэнітэту. Дзяржаўны суверэнітэт, на думку аўтара, гэта вышэйшая нацыянальна-грамадзянская каштоўнасць, увасабленне годнасці і недатыкальнасці народа, перадумовы яго руху да свабоднага і паўнавартаснага жыцця [с. 24]. Дзяржаўнасць, якую будуе беларускі народ, не абстрактнае паняцце. Як справядліва мяркуе Майхровіч, яна павінна мець два вымярэнні — па-першае, нацыянальнае, па-другое, дэмакратычнае, што вынікае з гістарычнага лёсу, менталітэту, палітычных традыцый,побыту, нораваў беларускага народа як супольнасці. Прычым адно знітавана з другім, паколькі ідэя нацыянальнай дзяржаўнасці, якая грунтуецца на прынцыпе роўнасці ўсіх народаў, што жывуць у Беларусі, можа быць здзейснена толькі ва ўмовах дэмакратыі. Аўтар падкрэслівае, што ўсе спробы ігнараваць нацыянальны фактар у пабудове сучаснай беларускай дзяржавы, падмяніць або зацямніць яго агульнагуманістычнай, прагматычнай ці якой іншай ідэяй вядуць да размывания і абясцэньвання сутнасці дзяржаўнага суверэнітэту, трактоўкі Беларусі як аморфнага эканамічнага і нацыянальнага рэгіёна [79, с. 15]. Як вядома, ідэя беларускай дзяржаўнасці бярэ пачатак са старажытных часоў. На працягу стагоддзяў яна прымала розныя, спецыфічныя канкрэтна-гістарычныя формы, але сугнасць яе ў асноўным заставалася адной і той жа. У рэшце рэшт гістарычны вопыт паказаў, што аптымальнае развіццё народа і краіны магчымы толькі ва ўмовах дзяржаўнай самастойнасці, незалежнасці, калі зыходным, адпраўным пунктам усякай — эканамічнай, сацыяльнай, палітычнай, дыпламатычнай, культурнай, міждзяржаўнай, рэлігійнацаркоўнай — інтэграцыйнай і іншай дзейнасці будуць у першую чаргу ўласныя нацыянальныя інтарэсы. Гэта разумелі і нашы папярэднікі, прычым не толькі беларускія, але і расійскія грамадскія, культурныя дзеячы, вучоныя. Яшчэ ў пачатку XX ст. выдатны рускі гісторык Мацей Любаўскі, рэктар Маскоўскага універсітэта (1911 — 1917), аўтар прац «Очерк истории Лито веко-Русского государства до Люблинской унии включительно», «Основные моменты истории Белоруссии» і іншых прыходзіць да высновы, што галоўнай перашкодай на шляху натурал ьнага, паўнавартаснага гістарычнага развіцця беларускага народа з’яўлялася адсутнасць уласнай, нацыянальнай дзяржаўнасці. У працэсе станаўлення інтэграванай беларуска-ўкраінска-літоўскай дзяржавы — Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага — М. Любаўскі бачыў як станоўчыя, так і адмоўныя моманты. У прыватнасці, ён падкрэслівае, што шмат жыццёвых сіл беларускага народа ў XIV—XVI стст. было затрачана на будаўніцтва міжнацыянальнай дзяржаўнасці, грамадскасці, культуры. Адным з адмоўных і трагічных вынікаў такога становішча як у эпоху Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага, так і ў пазнейшыя часы вучоны лічыў масавую эміграцыю беларусаў. Прычым эміграцыя ва ўяўленні