Беларуская мова Эканамічная лексіка

Беларуская мова

Эканамічная лексіка
Выдавец: Выдавецтва Грыўцова
Памер: 216с.
Мінск 2010
60.56 МБ
У вучэбным дапаможніку змешчаны тэарэтычны матэрыял па ўсіх раздзелах курса «Беларуская мова: прафесійная лексіка». Для засваення і замацавання тэарэтычнага матэрыялу, павышэння культуры маўлення прапануецца вялікая колькасць заданняў і практыкаванняў, якія маюць выразную прафесійную (эканамічную) накіраванасць. Матэрыялы дапаможніка адаптаваны да новай рэдакцыі правілаў, уведзеных у дзеянне Законам Рэспублікі Беларусь «Аб Правілах беларускай арфаграфіі і пунктуацыі» (2008), якія ўступяць у сілу з 1 верасня 2010 г. Вучэбны дапаможнік утрымлівае шэраг спецыяльных тэкстаў для перакладу, «Кароткі руска-беларускі слоўнік тэрмінаў» і «Кароткі тлумачальны слоўнік тэрмінаў». Адрасуецца студэнтам эканамічных спецыяльнасцей ВНУ, выкладчыкам і ўсім, хто цікавіцца пытаннямі беларускай мовы.
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Суіцествует простая структура, которую можно лспользовать в любых выступленлях незавнснмо от темы, к кому бы вы нл обраіцалнсь. В таком влде вся ваша речь делнтся на четыре основных раздела, обрамляемых одной вводной л заключлтельной частямн: введенле, отправная точка, проблема, перспектлвы, предложенне, резюме. (Основы менеджмента)
Тэкст 3. Органлзуя маркетннговую деятельность в своей фпрме, её руководлтелл прлменяют определённую стратеглю маркетлнга. Толковый термннологнческнй словарь-справочннк «Маркетннг» предлагает ей такое определенне: «Стратегня маркетннга <англ. Strategy of marketings Формнрованне н реалнзацня целей н задач предпрнятня пронзводнтеля н экспортёра по каждому отдельному рынку (сегменту рынка) н каждому товару на определённый пернод временн (долгосрочный, среднесрочный) для
осуіцествлення пропзводствешю-коммерческон деятельностн в полном соответствші с рыночной снтуацней н возможностямн предпрнятня. Разрабатывается на основе нсследованнй н прогнозмровання коньюнктуры товарного рынка, нзучення товаров, покупателей, конкурентов».
Стратегня выхода на рынок определённой страны с определённым товаром является одной нз нанболее распространённых стратегнй международного маркетпнга. «В завнснмостн от прннятой стратегші формулнруются меропрмятня маркетннговых программ. Онп могут быть орнентнрованы: на макснмум эффекта незавнснмо от степенн рпска; на мнннмум рнска без ожнданнй большого эффекта; на разлнчные комбннаціш этнх двух подходов». (Па матэрыялах інтэрнэта)
Падрыхтуйце пісьмовае паведамленне на тэму «Будучая прафесія» а) у навуковым стылі; б) у публіцыстычным стылі. Параўнайце моўныя сродкі арганізацыі гэтых выказванняў у розных стылях.
4.	Перакладзіце тэксты на беларускую мову. Што вы можаце сказаць адносна іх функцыянальна-стылёвай прыналежнасці? Зрабіце пераказ у размоўным стылі.
Тэкст 1. Прнказ правовой акт, нздаваемый руководнтелем органнзацлл, предпрлятля, действуюгцнй на основе едлноначалля в целях разрешення основных н оператлвных задач. Право лзданля прнказа может быть предоставлено руководлтелем сволм заместнтелям іі руководлтелям структурных подразделенлй в пределах лх компетенцлл.
Текст прлказа по основной деятельностл состолт лз констатлруюшей л распорядлтельной частей. В первой называются прлчлны, целл мзданля документа л проводятся соответствуюіцле основання, во второй содержатся предплсанля с указанлем мсполнлтелей л сроков нсполненля.
Распорядмтельная часть начлнается словом «ПРНКАЗЫВАЮ» н лзлагается в повелнтельной форме. Пункты распоряднтельной частн должны носнть конкретный характер, позволяюіцнй органнзовать практнческую проверку пх выполнення. (Справочнйк менеджера)
Тэкст 2. Распоряженпе правовой документ, нздаваемый едннолнчно руководнтелем, главным образом коллегнального государственного органа, для решення оператнвных вопросов.
Распоряженне нмеет ограннченный срок действня н касается узкого круга органнзацнй, должностных лнц м граждан. В соответствнн с Констнтуішей Республнкн Беларусь распоряження мздаются Кабннетом мнннстров. Председателн нсполкомов местных Советов народных депутатов также нмеют право нздавать распоряженпя. Распоряження, нздаваемые от нменн нсполкомов, подшісываются только председателем, а не заместнтелем нлн секретарём. Распоряження могут нздавать руководмтелн предпрнятнй, структурных подразделеннй н др.
Реквнзнты распоряженнй, в основном, повторяют реквнзнты решеннй. В правовом отношеннн распоряженне равноценно прнказу. Поэтому нногда
распоряженне нздают вместо прнказа. В этом случае слово «прнказываю» заменяют словамн «обязываю», «предлагаю», «требую» н т.п. Между этнмн двумя правовымн актамн разннца состош в том, что прнказы пншутся по обіціім, всеобьемлюіцнм вопросам, а распоряження по частным. Распоряженне не согласовывается н не внзнруется. (Справочнйк менеджера)
5.	Спішыце тэксты, устаўляючы прапушчаныя літары. Падкрэсліце стылістычна афарбаваныя словы. Да якога стылю яны адносяцца? 3 якой мэтай ужывае іх аўтар? Назавіце словы іншамоўнага паходжання. Карыстаючыся «Слоўнікам іншамоўных слоў» А.М. Булыкі, растлумачце іх значэнне.
Тэкст 1. Г1ас...род брукаванага рынку ў гэтым п...цьдзясятвулічным заштатным гара...ку стаяў змрочны будынак два паверхі і вежа. Першы паверх быў схаваны за п...ўкругам дробных крам, з якіх гандляры, небаракі, прыкаваныя да рысы аседласці, напрамілуй бог заклікалі да сябе людзей. Дармідар у свята ці кірмашны дзень быў страшэ...ы. Над ж...лезным крамным дахам узвышаўся верх будынка і вежа, не лішне высокая, але гэткая, якая яна і павінна быць паводле таго, на што яе каліс...ці будавалі: малюсен...кія акенцы, як у астрозе, адно над адным, з якіх і страляць льга і наглядаць, ці далёка ад горада стаў варожы аблог, і верх готыка. 3 сярэдн... ве...а захавалася за гэтай будынінай назва ратуша. Аблупл...ная змураваная цэгла прастаяць можа яшчэ не мала часу. (К. Чорны)
Тэкст 2. Нібы на старадаўняй гравюры, бачу Шклоў канца вас...мна...атага стаго...я.
Бачу вялізны не ва ўсякім нават губернскім горадзе ёсць такі квадратны пляц з двухвежавай камяніцай гасцін...ага двара. У адной вежы гарадская ратуша, у другой купецкі склад. Цяжка гружаныя фуры рып, рып пад...язджаюць ад прыпынку да вежы-склада, і тады па ўсім пляцы і вуліцах паблізу дзівосныя пахі заморскага дабра: він...ых ягад, фінікаў, лімонаў, вінаграднага віна, воцату, апельсінаў. Крыклівая кучаравая дзятва высыпае на гэтыя пахі з яўрэйскай школы насупраць і круціцца каля ног дзецюкоўгру...чыкаў ну, жменьку фінікаў, дзядзечка гой, адну толькі жменьку! аж пакуль не па...скочыць апрануты ў чорнае настаўнік і не пачне заганяць вучняў назад у школу палкаю. (У. Мехаў «Старадаўняя гравюра»)
Тэкст 3. 3 вокнаў заезнага дома і з ганка пошты цікуюць на пацешнае відовішча чужаземныя госці. Тут і прапахлыя табакай маўчуны-баварцы ў скураных капелюхах з пёркамі. I французы, гжэчныя нават з хлапчукаміпасыльнымі ў крамах. I рухавыя італьянцы, усмешлівы позірк якіх апякае дзяўчат. I самавітыя грэкі. I фарсістыя гарачыя сербы.
Бачу вежу над гара...кою брамай. Бачу акуратныя пірамі...кі, студні абоч гэтай брамы. Дро...кія пралёткі і тарантасы суседзяў-паме...каў, зіхатлівыя шарабаны радавітай афіцэрскай моладзі з блізкіх палкоў, чыноўныя фа...тоны і ландо з губернскага Магілёва каля тых студняў спыняюцца. Апошнія два...аць гадоў каго толькі не прымае ў свае сцены Шклоў! Саноўных пецярбур...кіх в...льмож, ад імёнаў якіх абывацель пераходзіць на шэпт. Фана-
бэрыстых варшаўскіх магнатаў. Негацыянтаў, грашовай улады якіх пабойваюцца каралі і вялікія герцагі. Зорак італьянскай і францу...кай оперы. Бе...пасажных нявест з маламаёмасных дваранскіх сем...яў. Каго хач...ш спаткаеш у гара...ку. (У. Мехаў «Старадаўняя гравюра»)
6.	Прачытайце тэкст. Зрабіце яго стылістычны аналіз па наступным плане: 1) сітуацыя маўлення; 2) асноўныя стылёвыя рысы; 3) моўныя сродкі, з дапамогай якіх гэтыя стылёвыя рысы рэалізуюцца ў тэксце.
Паняцце «маркетынг» паходзіць ад лацінскага «markatus». У англійскай мове яно запісваецца «marketing» і ўтворана ад слова «market», якое перакладаецца на беларускую мову як «рынак».
Першапачатковым прызначэннем маркетынгу было атрыманне прыбытку ад павелічэння аб’ёму продажу. Сёння маркетынг выступае ў больш складанай ролі гэта канцэпцыя кіравання прадпрыемствам ці ўстановай. Маркетынг як сістэма ўключае фарміраванне таварнай палітыкі, палітыкі цэн, размеркавання, а таксама фарміраванне попыту і стымуляванне збыту. Усё гэта называецца «комплекс маркетынгу».
Паняцце «маркетынг» гэта адначасова і навука, і майстэрства чалавечай дзейнасці ў розных галінах і сферах. Некаторыя замежныя вучоныя выказваюцца болып абагульнена: маркетынг гэта лад жыцця, стыль мыслення. Той, хто добра валодае сакрэтамі і ўмела іх выкарыстоўвае, пануе на рынку. Яго культурныя паслугі, вырабы і г.д. карыстаюцца вялікім попытам у спажыўцоў. Ён ведае, дзе, калі і як даць эфектыўную рэкламу, як стымуляваць збыт, калі і як трэба ўдасканаліць паслугу або змяніць яе на новую, як паводзіць сябе з канкурэнтамі («душыць» ці супрацоўнічаць) і шмат чаго іншага.
Дэвіз рынку: «У цябе ёсць шанц выкарыстай яго, а калі няма наракай на сябе. Май сяброў, бо будзеш на вуліцы». Хто добра валодае правіламі маркетынгу і хутка рэагуе на змены, той не дапускае хібаў, ловіць свой шанц у жыцці. Выжывае і квітнее ў жыцці ў цывілізаваным рынку той, хто працуе хутка, танна і якасна на канкрэтны сегмент ці «нішу» рынку, г.зн. на тых ці іншых спажыўцоў, задавальняючы іх попыт. (/. Кулік)
Падрыхтуйце пісьмовае паведамленне ў навуковым стылі на тэму «Маркетынг філасофія бізнэсу».
7.	Замяніце словы і словазлучэнні справавога стылю міжстылёвымі.
Мець месца, праявіць цікавасць, недавыкананне плана, ажыццяўляць кіраўніцтва, працаўладкаванне, распачаць вытворчасць, мабілізаваць сілы, мець на мэце, прыцягнуць да адказнасці, прыняць пад увагу.
8.	Прачытайце тэкст. Дайце яму назву, вызначце стыль. Дапоўніце змест тэксту сваімі правіламі.
Менеджар павінен умець дапамагчы іншым хутка асвоіць новыя метады і прыёмы. У працы менеджара сацыяльнай сферы вялікае значэнне маюць
зносіны з іншымі людзьмі, якія прыходзяць да кіраўніка са сваімі пытаннямі. Вельмі важна, каб менеджар мог выслухаць кожнага. Слуханне важная якасць кіраўніка.
Правілы слухання
1.	Праяўляйце поўную зацікаўленасць да суразмоўцы,
2.	Свае адносіны да суразмоўцы выражайце ўсмешкай (але не ўхмылкай).
3.	Слухайце, не звяртайце ўвагу на пабочныя з'явы.
4.	Давайце суразмоўцу выказвацца да канца.
5.	He прыкідвайцеся ўважлівым, а будзьце ім.
6.	Шукайце сэнс слоў суразмоўцы.
7.	Спакойна рэагуйце на заўвагі суразмоўцы.
8.	He спяшайцеся з вывадамі. (М.І. Міцкевіч)
9.	Прачытайце тэкст. Дакажыце, што ён належыць да навуковага стылю. Выпішыце словы і словазлучэнні, найбольш характэрныя для гэтага стылю. Ад выдзеленых назоўнікаў утварыце і запішыце прыметнікі.
Менеджарызм тэорыя навуковага кіравання вытворчасцю; кірунак эканамічнай думкі, які вывучае і разглядае ролю кіравання ў эканоміцы праз менеджараў. Узнік у 1880-1990-я гады ў ЗША. Заснавальнік Ф. Тэйлар. Распрацаваная ім сістэма кіравання была першай і ўдалай спробай стварэння навукі менеджменту. А. Файль, Г. Эмерсан, Г. Форд і іншыя абгрунтавалі неабходнасць падзелу працы ў апараце кіравання, яго іерархічную структуру і ролю, аўтарытэту кіраўніка для матэрыяльнага і маральнага стымулявання працы работнікаў. Выкарыстанне навуковага аналізу, эфектыўная сістэма кіравання і дасканалая арганізацыя паточна-канвеернага метаду дазвалялі прыхільнікам менеджарызму дамагчыся значнага зніжэння выдаткаў вытворчасці і павышэння прадукцыйнасці працы. Некаторыя прыхільнікі менеджарызму прызнавалі значэнне ў кіраванні чалавечага фактару, але іх рэкамендацыі зводзіліся пераважна да матэрыяльнага фактару справядлівай аплаты, матэрыяльнага стымулявання. Гэта абумовіла неабходнасць пошуку новых шляхоў росту эфектыўнасці вытворчасці, што прадвызначыла з’яўленне новых школ і тэорый (напрыклад, «школа чалавечых адносін», «тэорыя індустрыяльнага кіравання» і інш.). (Беларуская энцыклапедыя)