Беларуская вёска ў міжваенны час: шляхі і формы савецкай мадэрнізацыі (1921-1939)
Выдавец: Выдавецтва БДУ
Памер: 240с.
Мінск 2014
30. Мйлов Л. В. Велмкорусскнй пахарь н особенностн россіійского нсторнческого процесса. М. : РОССПЭН, 1998. 573 с.
31. КожевнйковаЛ. М. Роль крестьянской обшнны ваграрной нсторнм й судьбе Росснн. йсторнческме, фнлософскме, полнтнческне н юрядйческне наукн, культурологня н нскусствоведенне. Вопросы теорнн н практнкн [Электронный ресурс]. Тамбов : Грамота, 2011. № 7 (13): в 3 ч. Ч. III. С. 85— 90. URL: www.gramota. net/editions/3.html (дата обрашенмя: 15.10.2013).
32. Полноесобраннезаконов Росснйскойнмпернн. Собр. З.Т. 20. Отд. 1. СПб., 1902. С. 762—764.
33. Голубеў В. Сельская гpaмaдaўпoльcкaйгicтapыягpaфii/MironowiczEugeniusz//Bial•oruskieZeszyty Historyczne. Беларус. гіст.зб. Bialystok: BialoruskieTowarzystwo Historyczne, 2008. № 30. C. 26—40.
34. Маскевіч Г. I. Да пытання аб вызначэнні тэрмінаў «сельская грамада» і «абшчына» ў Беларусі ў другой палове XIX ст. // Этнокультурное развнтме Беларусй в XIX — начале XXI в.: матерналы междунар. науч.-практ. конф. / редкол.: Т. А. Новогродскнй (отв. ред.) [н др.]. Ммнск : БГУ, 2011.
35. Маскевіч Г. I. Сацыяльная арганізацыя сельскай грамады Беларусі ў 60—90-я гг. XIX ст. // Весн. Беларус. дзярж. ун-та. Сер. 3. Гісторыя. Філасофія. Псіхалогія. Паліталогія. Эканоміка. Права. 2007. № 3. С. 13-18.
36. Зырянов П. Н. Крестьянская обшнна Европейской Росснп в 1907—1914 гг. М. : Наука, 1992. 256 с.
37. Сопйн В. С. Эволюцня росснйской крестьянской обшмны как неформального экономнческого ннстнтута // Проблемы совр. экон. 2009. № 4. С. 414—418.
38. Перспектнвный план развнтня сельского н лесного хозяйства БССР на 1925/26—1929/30 г. (Утвержден Правнтельством). Мннск : Наркомзем БССР, 1927. 945 с.
39. Фроянов Н. Я. Россня. Погруженне в бездну (Россня на нсходе XX века). СПб., 2009. 448 с.
40. Кофод К. А. 50 лет в Россмн. 1878—1920 / пер. с дат. К. Кофод ; преднсл. К.А.Х. Кофод. М. : Права человека, 1997. С. 134, 140—141.
41. ЛйпйнскййЛ. П. Столыпннская аграрная реформа в Белоруссмн. Мннск : йзд-во Белорус. гос. ун-та, 1978. 223 с.
42. ЕсйковС.А. Росснйская деревня в годы нэпа: к вопросуобальтернатнвахсталннской коллектпвнзацнн (по матерналам Центрального Черноземья). М. : РОССПЭН, 2010. 246 с.
43. Собранне узаконеннй н распоряженмй Рабоче-Крестьянского Правнтельства Соцналнстнческой Советской Республнкн Белоруссня. 1922. № 2. 1 апр. Ст. 16.
44. АлйеваЛ. В. Реалмзацня Земельного кодекса РСФСР 1922 г. в контексте эволюцнн крестьянской поземельной обшнны (на матермалах Псковской губернмк). Псков, 2006. С. 148—152.
45. Пятнлетннй план развнтнялесного хозяйства Гомельского н Речішкого округов на 1926/1927— 1930/1931 гг. II НАРБ. Ф. 48. Ф. 1. Спр. 1803.
46. Елйзаров С. А. Формнрованне н функцноннрованне снстемы адмнннстратнвно-террпторпального деленмя БССР (1919—1991 гг.). Гомель : ГГТУ нм. П. О. Сухого, 2009. 222 с.
47. Ревйнскйй П. Новый закон о земле в БССР // Вперед. 1924. № 3. С. 24—29.
48. Суханов Н. Обшмна в советском аграрном законодательстве II На аграрном фронте. 1926. № 170-171. С. 97-110.
49. Кубанйн М. Обшнна прн днктатуре пролетарната (ответ Н. Суханову) // На аграрном фронте. 1926. № 170-171. С. 107-125.
50. ПрйіцеповД. Зечельная полнтнка на прнсоедяненных террнторнях//3везда. 1927. № 170,171.
51. АлйеваЛ. В. Реалмзацня Земельного кодекса РСФСР 1922 г. в контексте эволюцнн крестьянской поземельной обшнны (на матерпалах Псковской губерннн). Псков, 2006. С. 148—152.
52. СЗ 1928 г. № 69. Ст. 642 |Электронный ресурс]. URL: http://pravo.levonevsky.org/baza/soviet/ sssr6640.htm/
53. Постановленне ЦНК н СНК СССР от 24 августа 1927 г. «О самообложеннп» // СЗ СССР. 1927. №51. Ст. 509.
54. Трагедня советской деревнн. Коллектнвнзацня н раскулачнванне. 1927-1939 : в 5 т. /подред. В. Даннлова [н др.] ; отв. ред. В. П. Даннлов ; сост.: В. Данмлов, М. Кудюкнна. М. : РОССПЭН, 1999. Т. 1 : Май 1927 ноябрь 1929. С. 299-307.
55. Юзурй Танйучй. К нсторнн коллектнвнзацнн сельского хозяйства в СССР. Государство н обшнна Ц Россня в XX веке. Судьбы нсторнческой наукн / под обш. ред. A. Н. Сахарова. М. : Наука, 1996. С. 365.
56. Протоколы заседанмй Бюро ЦК КП(б) Белорусснн н матерналы к нпм. № 35—45. 27 сент. — 23 нояб. на 372 л. // НАРБ. Ф. 4п. Bon. 1. Спр. 4328.
57. Рязанов В. Т. Экономнческое развнтііе Росснн: реформы н росснйское хозяйство в XIX—XX вв. СПб. : Наука ; С.-Петерб. нздат. фпрма, 1999. 796 с.
58. Головко A. А. Местные Советы Белорусспм в борьбе за соцналнстнческое переустройство сельского хозяйства (1929—1935). Мннск, 1962.
59. Трагедня советской деревнп. Коллектнвнзацня н раскулачнванне. 1927—1939: в 5 т. / под ред. В. Даніілова |н др.]. М.: РОССПЭН, 2000. Т. 2 : Ноябрь 1929 — декабрь 1930. 927 с.
60. Скопцов С. Г. Органпзацмя крестьянскнх коммтетов обшественной взанмопомошм БССР (1921 — 1922 гг.) // Ученые зап. БГУ нм. В. 14. Леннна. Ммнск, 1955. Вып. 2 ; Он же. Крестьянскне коммтеты взанмопомопіп в борьбе за восстановленне сельского хозяйства БССР в 1922—1923 гг. // Ученые зап. БГУ нм. В. Н. Леннна. Мннск, 1957. Вып. 36 : Он же. Крестьянскне комнтеты обшественной взапмопомошн БССР в восстановнтельный пернод (1921 — 1925 гг.) : автореф. ... днс. канд. нст. наук. Мннск, 1953.
61. Грйгорьев Г. А. Крестьянскне обшества взанмопомошн БССР: 1921 —1930 гт./подред. В. А. Полуяна. Мінск : Навука і тэхніка. 1993. 108 с.
62. Грйгорьев В. С. Соцнальная работа в росснйской деревне (крестьянская взанмопомоіць в первой половнне XX в.). Чебоксары. 1998.
63. Стенограмма, протоколы н другне матерналы IX сьезда КП(б)Б (1-й экз.). Начато: декабрь 1925 г„ на 585 с. // НАРБ. Ф. 4п. Bon. 1. Спр. 1983.
64. Матерналы кдокладу Совета народных комнссаров БССР Совету народных комнссаровСССР. Мннск, 1928. С. 48-49.
65. Прышчэпаў Зьм. Задачы рэканструкцыі сельскай гаспадаркі ў сёлетнюю пасеўкампанію // Савецкае будаўніцтва. 1928. № 3—4. С. 55.
66. Стенограмма X конференцнн (V сьезд КП(б)Б). 15—20 октября 1921 г., на 334 л. // НАРБ. Ф. 4п. Bon. 1. Спр. 417.
67. Бородкйн Л. Н. Сннергетнка в нзученнн неустойчнвых нсторнко-полнтнческнх процессов: от «равновесня ужаса» к «ужасу неравновесня» // Крыніцазнаўства і спецыяльныя гістарычныя дысцыпліны : навук. зб. Вып. 3 /рэдкал. : У. Н. Сідарцоў, С. М. Ходзін (адк. рэдактары) [і інш.]. Мінск : БДУ, 2007. С. 118-128.
68. Князева Е. Н., Курдюмов С. П. Жнзнь нежнвого с точкн зрення сннергетнкн // Сннергетнка. Труды семннара : матермалы круглого стола «Самоорганнзацня н сннергетнка: нден, подходы н перспектмвы» / ред.: В. А. Садовнмчнй [н др.]. М., 2000. Т. 3. С. 59.
3.3. ПАўСЯДЗЁННАЕ ЖЫЦЦЁ БЕААРУСКАЙ ВЁСКЬ ЭКАНАМІЧНЫЯ ПАВОДЗІНЫ
I САЦЫЯАЬНАЯ ПСІХААОПЯ СЯАЯНСТВА
У навуковай літаратуры прысутнічае вялікая колькасць вызначэнняў паўсядзённасці. Звычайна пад гэтымтэрмінам разумеецца пэўная сферасацыякультурнай рэальнасці, заснаваная на сістэмнай паўтаральнасці сэнсаў чалавечага быцця і якая мае прасторавыя і часавыя межы. Структура паўсядзённасці ўключае ў сябе ўсё жыццёвае асяроддзе чалавека, у прыватнасці ўмовы жыцця (быту, пражывання, рацыёнухарчавання і г. д.), працы, адпачынку, а таксама фактары, што ўплываюць на фарміраванне свядомасці і нормы паводзін, сацыяльна-палітычныя схільнасці. Паўсядзённасцьзасноўваецца натрадыцыях, якія перадаюцца ад пакалення да пакалення.
Паўсядзённасць уключае ў сябе як агульныя рысы гістарычнага развіцця, так і рэгіянальныя, канфесійныя і найыянальныя асаблівасці. Ілыбокімі зменамі з’яўляюцца, згодна Талкоту Парсансу, тыя, што закранаюць сістэму культуры. Эканамічныя іпалітычныя перавароты, якія не кранаюцьузроўню культуры ў грамадстве, не змяняюць самое грамадства ў яго аснове. Культура — гэта штосьці знешняе для чалавека і адначасова змест яго свядомасці і дзейнасці. Яе неабходны элемент складаюць каштоўнасці. Этналогія і этнаграфія размяжоўваюць народную (традыцыйна-бытавую) культуру — народныя веды, сістэма этычных норм, фальклор, песенна-музычная і выяўленчая творчасць) і культуру прафесійную — навуку, літаратуру, харэаграфію і інш. Пры гэтым, звяртаючыся да культуры народнай, мы павінны ўяўляць калі не залежнасць, то вельмі цесную ўзаемасувязь культуры духоўнай з матэрыяльнай, якая выяўляецца і вывучаецца заўсёды ў nayHan гістарычнай форме. Традыцыя як сутнасць сялянскага жыцця архаізавала пэўныя формы, садзейнічала марудным зменам ва ўсіх яго сферах, пачынаючы ад
вытворчай. Разам з тым яна забяспечвала ўстойлівасць і пераемнасць. Хуткая дынамікажыцця, якая акрэслілася напярэдадні і на пачатку XX ст., стварала пэўныя выклікі для стабільнага функйыянавання сістэмы сялянскага жыцця. У такіх умовах як альтэрнатыва гэтым зменам аднаўлялася і адначасова трансфарміравалася роля абшчыны-грамады.
Для сялянства міжваеннага часу заставалася нераздзеленасць гаспадарчага, сацыяльнага і культурна-бытавога жыцця, пэўнае адзінства селяніна і прыроды. Духоўнае жыццё, быт сялянства немагчыма зразумець без вывучэння сутнасці сялянскай гаспадаркі як цэласнага арганізма ва ўсёй сукупнасці яе ўзаемасувязяў (з горадам, уладай і г. д.). Прыродныя цыклы перадвызначаліхарактар працы, паслядоўнасць сельскагаспадарчай вытворчасці і, такім чынам, усе іншыя бакі вясковагажыцця, уключаючы ўяўленні, вераванні, звычаі, рытуалы [1, с. 276—304]. Фарміравалася пэўная сістэма сялянскага жыцця, пры гэтым змены ў адной з яе элементаў перадвызначалі трансфармацыю іншых. Для замежных аўтараў, даследчыкаў, пераважна з горада, часам даволі незразумелым быў пэўны аптымізм, які прысутнічаў у асяроддзі сялянства нават у самы складаны час. Між тым ён грунтаваўся на тых цыклічных зменах, якія дыктавала сялянству прырода (зіма, вясна, лета, восень) і пацвярджаўся традыцыяй, вопытам продкаў.
Пры наяўнасці агульныхтэндэнцый успрымання сялянствам навацый маюцца полаўзроставыя асаблівасці. Сярод сталага насельніцтва і жанчын у болыпай ступені праяўляўся кансерватызм, а самай схільнай да ўспрымання навацыйных мадэлей паводзін была моладзь. Змены традыцыйных асноў сялянскага жыцця ў 1920-я гг. выяўляліся ўдвух кірунках: з аднаго боку, бурылася замкнёнасць сялянскага свету, што выяўлялася ў пранікненні гарадской культуры, новай агратэхнікі, змен становішча жанчыны і г. д., з другога — адыход ад патрыярхальных асноў згубнаадбіваўся намаральным абліччы сялянства. Памеркаванні М. М. Есікавай, сяляне былі не самымі лепшымі прадпрымальнікамі, аддаючы перавагу правераным стагоддзямі, традыцыйным формам агракультуры [2], М. В. Доўнар-Запольскі таксама адзначаў, што «беларус — найперш земляроб, а ў астатніх справах не адрозніваўся прадпрымальніцкімі здольнасцямі» [3, с. 278]. Ваўсякім разе, тых, хто спекуляваў на цяжкасцях, на хлебе, сяляне не падтрымлівалі. Нават НК.УС напрыканцы 1920-х гг. пазначаў, што «свядомыя» сяляне сцвярджаюць, быпцам барацьба ўлады са «спекулянтамі» садзейнічае зніжэнню цэн (даклад прадстаўніка АДПУ па Беларускай ваеннай акрузе 10 лютага 1928 г.). АДПУ была выяўлена вялікая «колькасць» хлебафуражнага запасу, асабліва па Аршанскай акрузе [4, с. 687, 688],
КНІГІ ОНЛАЙН
