КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— He, пане, не прадам: гэтай мой сынок. А пан прычапіўся як смала: прадай ды прадай! — Я табе,— кажа пан,— дам шмат грошай. Пачуў гэта сынок, падбег да бацькі і шэпча яму: — Прадавай, тата, толькі вазьмі ў пана за мяне жменю золата. He бойся, я ад яго ўцяку... Згадзіўся дзед і прадаў пану сына за жменю золата. Узяў пан хлопчыка, пасадзіў у кішэнь і паехаў. «Вось,— думае,— добрага аратага нажыў. Гэтакага ні ў кога няма. Няхай зайздросцяць мне ўсе паны!» Тым часам хлопчык прадраў панскую кішэнь, цішком вылез з яе ды выскачыў з брычкі. Пан нават і не пачуў. Паехаў сабе дамоў хваліцца дзіўным аратым. Агледзеўся хлопчык, аж кругом яго густы лес. Пахадзіў ён, пахадзіў па лесе і заблудзіўся. А тут і вечар настаў. Сеў ён пад елкаю і плача. Адкуль ні натрапіўся галодны воўк. Ухапіў ён хлопчыка і праглынуў яго. Апамятаўся хлопчык, пачаў брыкацца ў воўчым жываце, пачаў крычаць: — Гэй, воўк, нясі мяне дахаты! — He панясу,— кажа воўк. — Нябось, панясеш, як надакучу табе. — Паглядзім,— агрызнуўся воўк і пабег у поле шукаць авечак. Прыбягае да чарады авечак, а хлопчык як крыкне з воўчага жывата: — Гэй, пастухі, воўк па авечкі крадзецца! Пачулі гэта пастухі, прагналі злодзея. Ды яшчэ і сабак нацкавалі на яго. Прыбег воўк у лес і кажа хлопчыку: — Вылазь вон! — He, не вылезу,— адгукаецца хлопчык.— Нясі мяне дадому. — He панясу! — злуецца воўк. Выгаладаўся воўк ды зноў пайшоў шукаць спажывы. Але куды ні прыйдзе, усё няўдача: не дае яму хлопчык спакою. Зусім схуднеў воўк, ледзьве ногі цягае. А хлопчык усё сваё права правіць: — Нясі мяне дадому! Бачыць воўк —няма рады: панёс хлопчыка дадому. Прынёс да двара і кажа: — Вылазь. Вунь твая хата. — He,— адказвае хлопчык,— нясі на двор. Прынёс яго воўк на двор і зноў крычыць: — Вылазь! — He, нясі ў сенцы. Прынёс воўк яго ў сенцы. Тут хлопчык выскачыў вон ды як закрычыць: — Тата, хадзі воўка біць! Выбег бацька з качаргою і забіў воўка. Шкуру злупіў і бабе футра пашыў. А баба сасмажыла за гэта дзеду і сынку гуся. Тут і казка ўся. РАЗУМНАЯ ДАЧКА Жыў адзін бедны чалавек з жонкаю. Нарадзілася ў іх дачка. Прыйшлося спраўляць радзіны. А ў чалавека таго ні хлеба, ні да хлеба. Чым гасцей частаваць? Пайшоў бядняк на рэчку па ваду. Аж бачыць — ляжыць у кустах цялушка. Ды такая слабая, лядаштая, што сама і не ўстане. Прынёс ён цялушачку дахаты і кажа жонцы: — Давай зарэжам яе: будзе чым гасцей пачаставаць. Спадабалася жонцы цялушачка — такая рыжанькая ды лысенькая. — He,— адказвае яна,— хай лепш гадуецца. — Дык жа яна зусім кволенькая. Яе, відаць, нехта знарок выкінуў, каб у хляве не здохла. — Нічога, можа, як і выгадуем. Падрасце дачка — будзе ёй малако. Паслухаў чалавек жонку, і пачалі яны гадаваць цялушачку. Акрыяла тая, расце як на дражджах. I дачка таксама расце як на дражджах. Ды такая разумніца ўдалася, што і старыя ахвотна слухаюць яе. Выгадавалася з лысенькай цялушачкі слаўная карова. Падрасла дзяўчынка, стала ёй сем гадоў, пачала сама пасвіць карову. Загледзеўся аднойчы багаты сусед на карову бедняка. — Адкуль у цябе такая добрая карова? — пытаецца. Бядняк і расказаў яму ўсё, як было. — Эге,— кажа багацей,— дык гэта ж мая цялушка! Гэта я выкінуў яе — не думаў, што яна на ногі ўстане. He, тады я забяру сваю карову назад... Зажурыўся бедны чалавек. — Я ж яе гадаваў,— кажа.— I яна цяпер мая. He згаджаецца багаты: — He аддасі па-добраму,— пойдзем да пана на суд. Што рабіць? Пайшлі да пана на суд. Багаты падаў пану руку, прывітаўся: ведама, багаты з багатым свае людзі. Пан кажа яму: — Садзіся ў мяне. Багаты сеў у крэсла, а бедны стаіць ля парога, шапку зняўшы. Пан на яго і не глядзіць. — Ну, што добрага скажаш? — пытаецца пан у багатага. — Ды вось, пане, якая справа,— пачаў скардзіцца багаты.— Сем гадоў таму назад гэты чалавек забраў маю цялушку і цяпер не аддае... Выслухаў пан і бедняка. А потым кажа ім: — Добра. Суд мой будзе такі. Загадаю вам тры загадкі: што на свеце сыцей за ўсё? што на свеце саладзей за ўсё? што на свеце шпарчэй за ўсё? Хто адгадае, таму і карова застанецца. А цяпер ідзіце дахаты, падумайце. Заўтра прыйдзеце з адгадкамі. Вярнуўся бедны чалавек дахаты, сеў і плача. — Чаго ты, тата, плачаш? — пытаецца дачка. — Ды так і так,— адказвае бацька,— хоча багаты сусед адабраць у нас карову. Пайшлі мы з ім да пана на суд. А той загадаў нам тры загадкі. Хто з нас адгадае, таму і карова застанецца. Дзе ж мне адгадаць тыя загадкі! — А якія, тата, загадкі? — пытаецца дачка. Бацька сказаў. — Нічога, тата, не турбуйся,— кажа дачка,— Кладзіся спаць. Раніца за вечар мудрэйшая: заўтра што-небудзь прыдумаем. А багаты прыйшоў дадому і радуецца: — Ну, баба, карова будзе наша! Трэба нам з табою толькі адгадаць тры загадкі: што на свеце сыцей, што саладзей і што шпарчэй? — Вось дзіва! — усміхнулася жонка.— Тут і адгадіаць няма чаго. Сыцей за нашага рабога парсюка нікога на свеце няма. Саладзей за ліпавы мёд ад нашых пчол таксама няма нічога. А шпарчэй за нашага гнедага жарабца ніхто не зможа бегчы: ён жа як памчыцца, дык і вецер не дагоніць! — Праўда,— згадзіўся мужык,— так я і скажу пану. Назаўтра прыходзяць бедны з багатым да пана. — Ну што: адгадалі мае загадкі? — пытаецца пан. Багаты выйшаў наперад: — Ды тут і адгадваць няма чаго: нікога і нічога на свеце няма сыцей за майго рабога парсюка, саладзей за ліпавы мёд ад маіх пчол і шпарчэй за майго гнедага жарабца. — А ты,— пытаецца пан у бедняка,— адгадаў? — Адгадаў, пане: няма нічога сыцей за зямлю, бо яна ўсіх корміць; няма нічога саладзей за сон, бо хоць якое гора, а заснеш, дык і забудзешся; і няма нічога шпарчэй за людскія думкі, бо сам ты яшчэ тут, а думкі ўжо далёка-далёка... Правільна адгадаў бядняк! Прыйшлося пану прысудзіць яму карову. — Хто цябе навучыў так адказваць на мае загадкі? — пытаецца пан у бедняка. — Мая дачка-сямігодка. Здзівіўся пан: не можа таго быць, каб такая малая беднякова дачка адгадала яго загадкі! Захацелася яму паглядзець разумную дзяўчынку. Прыехаў ён аднойчы да бедняка, а той якраз з жонкаю ў полі быў. Сустрэла пана беднякова дачка-сямігодка. — Дзяўчынка,— пытаецца пан,— да чаго мне коней прывязаць? Паглядзела дзяўчынка на сані і калёсы, што стаялі на двары, і кажа: — Можаш да зімы прывязаць, а можаш і да лета. Пан і вочы вылупіў: як гэта можна коней прывязаць да зімы або да лета? Смяецца, відаць, з яго гэтае дзяўчо! — Ну хоць да саней прывяжы, а хоць да калёс,— растлумачыла дзяўчынка. Бачыць пан: беднякова дачка сапраўды надта разумная. He гонар гэта пану. Дачуюцца людзі, што яна разумнейшая за яго, тады хоць з маёнтка ўцякай. Пагаварыў пан з дзяўчынкай і паехаў, а ёй сказаў, каб увечары бацька да яго ў маёнтак прыйшоў. Прыйшоў увечары бядняк да пана. — Нішто,— кажа пан,— разумная твая дачка.— Але я ўсё ж разумнейшы. Даў пан бедняку рэшата яек. — На,— кажа,— занясі дачцэ і скажы, каб яна пасадзіла на іх квактуху і вывела мне да заўтра куранят на снеданне. А не зробіць гэтага — загадаю бізуноў даць. Прыйшоў бядняк дахаты засмучаны. Сеў на лаве і плача. — Чаго ты, тата, плачаш? — пытаецца дачка. — Ды вось, дачушка, бяда якая: загадаў табе пан новую загадку. — Якую? Бацька паказаў дачцэ рэшата з яйкамі: — Сказаў, каб ты на гэтыя яйкі квактуху пасадзіла і вывела куранят да заўтра яму на снеданне. Хіба ж гэта можна зрабіць? Дачка падумала і кажа: Нічога, тата. Заўтра што-небудзь прыдумаем. А пакуль што бяры, мама, гэтыя яйкі, пячы яечню на вячэру. Раніцай дачка кажа бацьку: — На табе, тата, гаршчок, ідзі.да пана. Скажы, каб ён за дзень ляда высек, выкарчаваў і ўзараў, проса пасеяў, зжаў і змалаціў ды ў гэты гаршчок насыпаў — куранят карміць. Пайшоў бацька да пана, падаў яму гаршчок і сказаў усё, як дачка загадала. Пан падкруціў вусы, паморшчыўся і кажа: — Разумная твая дачка, ды я ўсё ж разумнейшы! Узяў ён тры сцяблінкі льну, падаў бедняку: — Скажы дачцэ, каб яна да заўтра гэты лён сцерла, спрала, выткала і пашыла мне кашулю. Вярнуўся бацька дахаты засмучаны. Дачка пытаецца: — Што сказаў табе пан? Падаў бацька ёй тры сцяблінкі льну і расказаў, што пан загадаў. — Нічога,— адказвае дачка,— кладзіся, тата, спаць: заўтра што-небудзь прыдумаем. Назаўтра дае дачка бацьку тры кляновыя дубчыкі і кажа: — Занясі пану і папрасі: няхай ён іх пасадзіць, за адну ноч вырасціць і зробіць варштат для кросен, каб было на чым яму палатно для кашулі выткаць. Пайшоў бядняк да пана, падаў тры дубчыкі і сказаў, як дачка навучыла. Пачырванеў пан і кажа. — Разумная твая дачка — нічога не скажаш. Ды я ўсё ж разумнейшы! Перадай жа ты ёй, каб яна да мяне не пехатою прыйшла, не на кані прыехала, не голая і не адзетая, і каб падарунак мне прынесла, а я каб не мог яго прыняць. Калі зробіць усё гэта, то вазьму яе за дачку, вырасце — паняй будзе! А не зробіць — дрэнна ёй будзе... Вярнуўся бацька дахаты яшчэ больш засмучаны. — Ну што табе, тата, пан сказаў? — пытаецца дачка. — Ды вось, дачушка, нарабіла ты сваімі адгадкамі бяды і нам і сабе... Расказаў ёй бацька, што пан загадаў. Дачка засмяялася: — Нічога, тата. Як-небудзь абдурым пана і на гэты раз. Злаві ты мне толькі жывога зайца. Пайшоў бацька ў лес, паставіў сіло і злавіў зайца. Дачка закруцілася ў рыбацкую сетку замест сукенкі, села на кіёк і паехала з зайцам да пана. Пан стаіць на ганку і дзівіцца: зноў перахітрыла яго беднякова дачка! Узлаваўся ён і нацкаваў на яе сабак—думаў, тыя разарвуць разумніцу. Дзяўчына выпусціла з рук зайца — сабакі і памчаліся за ім. Падышла яна да пана. — Лаві,— кажа,— свой падарунак: вунь у лес пабег... Прыйшлося пану ўзяць разумную дзяўчынку за дачку. Паехаў неўзабаве пан за граніцу, а дзяўчынцы сказаў: — Глядзі ж, каб ты тут без мяне не судзіла маіх людзей, бо дрэнна табе будзе. Засталася дзяўчынка адна ў маёнтку. Здарылася ў гэты час такая справа. Пайшлі два дзядЗькі на кірмаш. Адзін купіў калёсы, другі — кабылу. Запрэглі кабылу ў калёсы і паехалі дамоў. Па дарозе спыніліся адпачыць. Ляглі і паснулі. А як прачнуліся, бачаць: бегае ля калёс малое жарабятка. Дзядзькі заспрачаліся. Той, чые калёсы былі, кажа: «Жарабя маё,— гэта мае калёсы ажарабіліся!» А той, чыя кабыла, сваё даводзіць: «Не, жарабя маё,— гэта мая кабыла ажарабілася!» Спрачаліся, спрачаліся ды парашылі ехаць да пана на суд. Прыехалі, а пана няма дома.