Чарадзейнае дрэва
Чарльз Дыкенс, Фрэнсіс Браўн, Эндру Лэнг, Элеанора Фарджн, Дональд Бісет, Кэтлін Фойл, Памела Трэверс
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 127с.
Мінск 1980
— Божа мой! — у захапленні ўсклікнула Мэры Поппінс і зрабіла крок назад, каб лепш разгледзець малюнак.— Берт, што гэта такое?..
Апошнія словы яна ледзь вымавіла ад хвалявання. Прадавец Запалак таксама быў вельмі ўзрушаны і схапіў яе за руку.
— Мэры! — сказаў ён.— У мяне ёсць цудоўная думка. А чаму б нам не пайсці туды менавіта сёння, зараз жа? Удваіх туды, у карціну, га, Мэры?
I, усё яшчэ трымаючы Мэры Поппінс за руку, ён пацягнуў яе з вуліцы далей ад жалезных рэек і ліхтароў, проста ў сярэдзіну малюнка. Р-раз! I вось яны там, унутры яго!
Як многа там было зеляніны, і як ціха, і якая мяккая, сакавітая трава была ў іх пад нагамі! Яны не маглі паверыць, што ўсё гэта праўда, але зялёныя галіны ціха шамацелі над іх галовамі, маленькія рознакаляровыя кветкі абвівалі ім ногі. Мэры і Берт са здзіўленнем пазіралі адно на аднаго, і кожны прыкмячаў, што другі неяк змяніўся. Мэры Поппінс здалося, што Прадавец
1 Прыморскі гарадок на паўднёвым усходзе Англіі.
Запалак купіў сабе новы касцюм, бо цяпер на ім быў яркі пінжак з зялёнымі і чырвонымі палоскамі, белыя фланельныя штаны і — што самае дзіўнае! — новы саламяны капялюш. I ўвесь ён быў такі чысцюткі, быццам яго толькі што адпаліравалі.
— Берт, які ў цябе цудоўны выгляд! — з захапленнем усклікнула Мэры.
Берт з хвіліну не мог нічога адказаць. Ён утаропіўся на Мэры Поппінс шырока расплюшчанымі вачамі і ажно разявіў рот ад здзіўлення. Потым пракаўтнуў сліну і прагаварыў:
— Ну і ну!
I ўсё. Але ён сказаў гэта такім голасам і глядзеў на яе так замілавана, што яна выняла з сумачкі маленькае люстэрка і паглядзелася ў яго, і тут яна ўбачыла, што таксама змянілася. На плячах у яе быў плашч са штучнага шоўку, вышыты рознымі ўзорамі. Яна ўбачыла ў люстэрку і доўгае выгнутае пяро, якое звісала з яе капялюшыка і казытала шыю. Яе святочныя туфлі зніклі, а на іх месцы з’явіліся другія, куды прыгажэйшыя, з вялікімі зіхатлівымі алмазнымі спражкамі. На руках былі ўсё тыя ж белыя пальчаткі, і яна па-ранейшаму трымала парасон.
— Божа мой! — сказала Мэры Поппінс.— У мяне сапраўдны выхадны дзень!
Так, усё яшчэ радуючыся і цешачыся адно з аднаго, яны ішлі праз невялікі лес, пакуль не выйшлі на залітую сонцам паляну. I там, на зялёным століку, стаяў чай для полудня!
Пасярод стала ўзвышалася — яна была бадай што па пояс Мэры Поппінс! — груда пірожных з малінавым варэннем, а побач кіпеў вялікі медны чайнік.
— Каб я так жыла! — усклікнула Мэры Поппінс. Яна заўсёды гэтак гаварыла, калі была чым-небудзь вельмі задаволена.
— Ну і ну! — сказаў Прадавец Запалак. Гэта былі яго любімыя слоўцы. .
Ці не будзеце ласкавы прысесці, мадам? — спытаў чыйсьці голас.
Яны азірнуліся і ўбачылі высокага чалавека ў чорным пінжаку з сурвэткай на руцэ, які выходзіў з лесу.
МэрыПоппінс, да рэшты здзіўленая, плюхнулася ў адно з маленькіх зялёных крэслаў, што стаялі вакол стала. Прадавец Запалак вылупіў вочы і апусціўся ў другое.
— Я — афіцыянт,— сказаў чалавек у чорным пінжаку.
— Але я не бачыла вас на малюнку,— сказала Мэры Поппінс.
— А я стаяў за дрэвам,— растлумачыў Афіцыянт.
— Можа, прысядзеце? — ветліва спытала Мэры Поппінс,
— Афіцыянты ніколі не садзяцца, мадам,— сказаў Афіцыянт.
Аднак было відаць: яму прыемна, што яго запрасілі.
— Вашы вустрыцы, містэр,— сказаў ён і падсунуў талерку да Прадаўца Запалак,— і ваш відэлец! — Ён выцер відэлец сурвэткай і падаў яго Берту.
Яны пачалі палуднаваць, а Афіцыянт стаяў побач і сачыў, каб у іх было ўсё, што ім трэба.
— Усё-такі і праўда мы ядзім іх,— прашаптала Мэры Поппінс, беручы з груды верхняе пірожнае з малінавым варэннем.
— Ну і ну! — згадзіўся Прадавец Запалак, кладучы сабе два самыя вялікія.
— Чаю? — спытаў Афіцыянт і наліў кожнаму ў кубкі з чайніка.
Яны выпілі па адным кубку, потым яшчэ па два. 3 асалодай прыкончылі груду пірожных з малінавым варэннем. Пасля гэтага ўсталі і змахнулі крошкі.
— Плаціць нічога не трэба,— сказаў Афіцыянт, перш чым яны паспелі папрасіць у яго рахунак.— Гэта для вашай прыемнасці. Вунь там вы знойдзеце карусель! — I ён паказаў рукой на прагал паміж дрэвамі, дзе Мэры Поппінс і Прадавец Запалак убачылі некалькі драўляных конікаў, якія круціліся на падстаўцы.
— Як цікава! — усклікнула Мэры Поппінс.— Я памятаю, што гэтага таксама не бачыла на малюнку.
— Ага,— сказаў Прадавец Запалак, які і сам гэтага не памятаў,— разумееш, гэта было на заднім плане.
Як толькі яны падышлі да каруселі, яна запаволіла ход. Яны скокнулі на яе: Мэры Поппінс на варанога каня, Прадавец Запалак на буланага. I калі зноў зайграла музыка, яны рушылі ў дарогу і праехалі вярхом аж да Ярмута і назад, бо абое больш за ўсё хацелі пабачыць гэтую мясцінку.
Калі яны вярнуліся, ужо амаль сцямнела. Афіцыянт чакаў іх.
— Мне вельмі шкада, панове,— ветліва сказаў ён,— але ў сем гадзін мы зачыняем. Такія правілы, вы ж разумееце. Дазвольце мне паказаць вам выхад.
Яны кіўнулі ў знак згоды, ён узмахнуў сурвэткай і пайшоў наперадзе іх праз лес.
— На гэты раз ты намаляваў цудоўную карціну, Берт,— сказала Мэры Поппінс і ўзяла Прадаўца Запалак пад руку.
— Я зрабіў усё, што мог,— сціпла адказаў Прадавец Запалак. Але было відаць, што ён і сам вельмі задаволены сабою.
У гэты час Афіцыянт спыніўся перад імі каля белых дзвярэй, быццам намаляваных крэйдай.
— Вось,— сказаў ён.— Гэта выхад.
— Дзякуй вам, да пабачэння! — сказала Мэры Поппінс і паціснула яму руку.
— Да пабачэння, мадам! — адказаў Афіцыянт і пакланіўся так нізка, штс стукнуўся галавой аб калені.
Пасля ён кіўнуў Прадаўцу Запалак. Той схіліў галаву набок, падміргнуў Афіцыянту і такім манерам развітаўся з ім. Затым Мэры Поппінс прайшла ў белыя дзверы, і Прадавец Запалак падаўся за ёю.
I вось дзіва! Толькі яны пераступілі парог, як тут жа пяро ўпала з яе капялюшыка, шаўковы плашч — з плячэй, алмазы — з туфляў. Яркае адзенне Прадаўца Запалак пацямнела, саламяны капялюш ператварыўся ў старую паношаную кепку. Мэры Поппінс азірнулася і адразу зразумела, што адбылося. Стоячы на тратуары, яна з хвіліну пазірала на Берта, потым пашукала вачамі Афіцыянта ў лесе, намаляваным Прадаўцом Запалак. Але Афіцыянта нідзе не было відаць. На карціне нікога не было, нішто там не варушылася. Нават карусель знікла. Засталіся толькі спакойныя дрэвы, трава і нерухомы шматок мора ўдалечыні.
Мэры Поппінс і Берт усміхнуліся адно аднаму.
Хто-хто, а яны ведалі, што знаходзіцца за дрэвамі.
Калі Мэры Поппінс вярталася ў дом Бэнксаў, Джэйн і Майкл выбеглі ёй насустрач.
— Дзе вы былі? — спыталі дзеці.
— У Краіне Цудаў,— адказала Мэры Поппінс,
— Вы бачылі Золушку? — спытала ў яе Джэйн.
— Ха, Золушка! — хмыкнула Мэры Поппінс.— Гэта не для мяне. Падумаеш, Золушка!
— А мо Рабінзона Круза? — пацікавіўся Майкл.
— Рабінзон Круза — пф-ф! — чмыхнула Мэры Поппінс.
— Дык як жа вы гаворыце, што там пабылі? Тады гэта не наша Краіна Цудаў!
Мэры Поппінс паблажліва чмыхнула.
— Хіба вы не ведаеце,— сказала яна спачувальна,— што ў кожнага ёсць свая Краіна Цудаў?
Яна яшчэ раз чмыхнула і пайшла наверх, каб зняць свае белыя пальчаткі і пакласці на месца парасон.
Раздзел трэці
СМЯХОТНЫ ГАЗ
— Вы ўпэўнены, што ён будзе дома? — спытала Джэйн, калі яны выйшлі з аўтобуса — яна, Майкл і Мэры Поппінс.
— Калі б мой дзядзюхна збіраўся кудынебудзь пайсці, ён не запрашаў бы нас на чай,— адказала Мэры Поппінс, відавочна вельмі пакрыўджаная гэтым пытаннем. На ёй быў сіні жакет з сярэбранымі гузікамі і ў тон яму сіні капялюшык. А ў тыя дні, калі яна гэтак адзявалася, пакрыўдзіць яе было лягчэй за ўсё.
Усе трое сабраліся адведаць дзядзьку Мэры Поппінс, містэра Вігга. Майкл і Джэйн так даўно марылі пра гэтае падарожжа і знаёмства і цяпер больш за ўсё баяліся, што раптам не застануць містэра Вігга дома.
— А чаму яго завуць містэр Вігг, ён што— носіць парык? 1— спытаў Майкл, спяшаючыся не адстаць ад Мэры Поппінс.
— Яго завуць Вігг, таму што гэта яго прозвішча. I ён не носіць парыка. Ён лысы,— сказала Мэры Поппінс.— I калі я пачую яшчэ хоць адно пытанне, мы адразу ж вернемся дадому.— I яна чмыхнула, як заўжды, калі была чым-небудзь незадаволена.
Джэйн і Майкл зірнулі адно на аднаго і насупіліся. Гэта азначала: «Давай не будзем ні аб чым у яе пытацца, a то мы ніколі не пабываем у дзядзюхны Вігга».
Мэры Поппінс прыпынілася, каб папра-
1 Вігг і слова «парык» гучаць па-англійску амаль аднолькава.
віць свой капялюшык, перад тытунёвай крамкай на рагу. Там была адна з тых пацешных вітрын, у якой вы бачыце не адно, а тры свае адлюстраванні. Так што, калі глядзецца ў яе даволі доўга, дык пачынае здавацца, што вы — гэта ўжо не вы, а цэлы натоўп зусім іншых людзей. I ўсё ж Мэры Поппінс задаволена ўздыхнула, калі ўбачыла тры свае адлюстраванні — кожнае ў сінім жакеце з сярэбранымі гузікамі і ў тон яму сінім капялюшыку. Ёй здалося, што гэта так прыгожа! I яна нават пашкадавала, што там усдго тры, а не дванаццаць або нават трыццаць Мэры Поппінс.
— Хадзем,— сказала яна рашуча, быццам гэта Майкл і Джэйн затрымлівалі яе.
Яны звярнулі на рагу вуліцы і пазванілі ў дом нумар 3 на Робертсан-Роуд. Джэйн і Майкл пачулі, як дзесьці далёка адгукнуўся званок. Яны радаваліся, што праз хвіліну, сама больш праз дзве, упершыню ў жыцці будуць піць чай з дзядзькам Мэры Поппінс містэрам Віггам.
— Калі ён дома, вядома,— шапнула Джэйн Майклу.
У гэты момант дзверы шырока расчыніліся і з’явілася сухарлявая бледная лэдзі.
— Ён дома? — хуценька спытаў Майкл.
— Я папрасіла б і была б вельмі ўдзячна, каб весці размову ты дазволіў мнё,— сказа-
ла Мэры Поппінс і паглядзела на хлопчыка так, што проста жах.
— Добры дзень, місіс Вігг,— ветліва сказала Джэйн.
— Місіс Вігг! — усклікнула худая лэдзі голасам яшчэ больш тонкім, чым яна сама.— Як вы смееце называць мяне місіс Birr? He, даруйце! Збаў божа! Я проста міс Персіммон і ганаруся гэтым. Падумаць толькі, місіс Вігг!
Відаць было, што яна дужа раззлавалася, і дзеці падумалі, што містэр Вігг, мусіць, вельмі дзіўны чалавек, калі міс Персіммон так радуецца, што яна не місіс Вігг.
— Прама наверх і першыя дзверы на лесвічнай пляцоўцы,— сказала міс Персіммон і заспяшалася прэч, паўтараючы тонкім абураным голасам: — Місіс Вігг, падумаць толькі!