КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— Быў на зялёным лузе, — адказаў леў. — Бачыў там самага дужага звера... — Якога? — пытаецца воўк. — Каня. — Гм...— кажа воўк. — Я іх не толькі бачыў, а і з’еў нямала. — Што ты выдумляеш! — усхадзіўся леў. — He можа быць. — To хадзем, ваша міласць, пабачыце, як я з ім распраўлюся. Падышлі леў з ваўком да лугу. — Ну, дзе ж той конь? — пытаецца воўк. — Ды вунь там, за кустамі ходзіць. — He бачу, — кажа воўк. Узяў леў ваўка пад лапаткі і падняў над сабою: — Цяпер бачыш? Маўчыць воўк як вады ў рот набраўшы. Паглядзеў на яго леў — а той і не дыхае: задушыў яго цар звяроў сваімі лапамі. Апусціў леў ваўка на зямлю і кажа: — Ну вось бачыш: ты толькі зірнуў на яго і то ўжо самлеў. А яшчэ выхваляўся! Што ж было б, каб мы падышлі блізка да гэтага звера: з’еў бы ён і цябе і мяне... Напалохаўся леў каня ды ўцёк. 3 таго часу ён і не жыве ў нас. Дзяцел, лісіца і варона Выдзеўб дзяцел у асіне дупло, збудаваў гняздо і вывеў дзетак — траіх дзетлянятак. Растуць малыя, а дзяцел цешыцца. «Выгадую, — думае, — дзяцей, на старасць падмога будзе...» Ды недарэмна кажуць: «Хто б дзятла ведаў, каб не яго доўгі нос?» He ўмеў ён радавацца сам сабе, а раструбіў на ўвесь лес пра сваіх дзяцей. Каго ні спаткае — усім хваліцца: «Якія ў мяне слаўныя дзеткі! I разумныя, і прыгожыя. Другіх такіх няма ні ў кога...» Дачулася пра гэта лісіца. Захацелася ёй маладых дзетлянятак пакаштаваць. Але як жа іх з гнязда дастаць? На дрэвы лазіць лісіца спрыту не мае. Дзяцел дзяцей гадуе — корміць, поіць, а лісіца каля асіны пахаджвае, зубы выскаляе і ўсё думае, як дзетлянятак са свету звесці. I надумалася-такі. Падыходзіць аднойчы да асіны ды давай хвастом па камлі стукаць. Высунуў дзяцел галаву з дупла: — Што ты, лісічка, робіш? Навошта маіх дзяцей пужаеш? — Вось як, — кажа лісіца, — дык у цябе і дзеці ёсць? — Ёсць, — адказвае дзяцел. — I такія ж слаўныя дзеткі! — Ну дык выганяй іх вон, ды і сам выбірайся, бо я зараз буду дрэва секчы... — Навошта табе гэтае дрэва? — пытаецца дзяцел. — Як гэта навошта? На дровы папілую, у печы паліць буду! — Ой, лісанька, ой, матанька! — пачаў прасіцца дзяцел. — Дай хоць дзяцей пагадаваць, тады і сячы сабе дрэва. Куды ж я цяпер з малымі падзенуся? А лісіца яшчэ мацней стукае хвастом па дрэве: — He магу я чакаць, пакуль ты дзяцей пагадуеш! Хто ж вінаваты, што ты якраз на гэтай асіне гняздо зрабіў! Мала лесу было, ці што? — Яно-то праўда, — кажа дзяцел, — лесу нямала. Ды хто мог ведаць, што табе гэтая старая трухлявая асіна на дровы спатрэбіцца... — Трэба было запытацца ў мяне, раней чым гняздо рабіць, — злуецца лісіца. — Сам вінаваты. Пачухаў дзяцел сваю стракатую галаву: — Што ж мне рабіць, лісанька? Дай раду. Аблізнулася лісіца, пакруціла хвастом ды кажа: — Скінь мне адно дзіця, тады не буду секчы дрэва. Падумаў дзяцел — шкада дзіцяці, але што зробіш: хоць двое яму застануцца. I скінуў адно дзетлянятка. Лісіца схапіла яго, пабегла за куст ды з’ела. Назаўтра зноў прыходзіць: — Скінь яшчэ адно дзіця, a то буду дрэва секчы. I давай хвастом па асіне барабаніць. Як ні прасіўся дзяцел, а давялося яшчэ адно сжінуць. Спадабаліся лісіцы дзетляняты, праз дзень зноў прыйшла. Шкада дзятлу апошняе дзіця аддаваць. — Пачакай, лісічка, хоць да заўтра, — просіцца ён. — Дай хоць трохі яшчэ з дзіцяці пацешыцца. — Добра, — згадзілася лісіца. — Прыйду заўтра. Сядзіць дзяцел у дупле, бядуе і ўсё думае, як яму ад лісіцы ўратавацца. Ды нічога прыдумаць не можа. Тым часам прылятае да яго ў госці кума — шэрая варона. — Так і так, — кажа ёй дзяцел, апусціўшы нос. — He да гасцей мне, кумка: апошняе дзіця лісіца адбірае... Варона была птушка старая і разумная, не такая, як іншыя. — Дурань ты, — кажа яна, — не аддавай! — Дык жа лісіца дрэва ссячэ і ўсё роўна загубіць нас. — Гэта яна толькі страшыць цябе. Як прыйдзе заўтра, ты скажы ёй: «Сячы сабе, я цябе не баюся!» Зарадаваўся дзяцел, падзякаваў вароне-куме за разумную параду і нават добра пачаставаў яе за гэта жукамі-караедамі. Прыбягае назаўтра лісіца. — Ну, дзяцел, — кажа, — скідай апошняе дзіця, a то зараз дрэва ссяку. А дзяцел высунуў свой доўгі нос з дупла і кажа: — Сячы сабе, я цябе не баюся! Здзівілася лісіца: адкуль гэта дзяцел розуму набраўся? — Хто цябе навучыў так гаварыць? — пытаецца яна. — Сваячка мая — варона, — смела адказаў дзяцел. Узлавалася лісіца на дзятлаву куму — шэрую варону. «Пачакай жа, — думае, — я табе не дарую гэтага». I пайшла прэч, глытаючы сліну. Думала яна, думала, як вароне адпомсціць, і надумалася-такі. Выбегла на палянку, легла і прыкінулася мёртвай. Убачыла гэта варона з дрэва. «Эге, — зарадавалася, — нядрэнная спажыва валяецца». Тут яна крыламі — мах, мах! I як бачыш каля лісіцы апынулася. Дзеўбанула спачатку ў хвост, каб праверыць, ці сапраўды лісіца мёртвая. А тая — нават не зварухнулася. Ляжыць, як дохлая. Варона пасмялела, падскочыла да галавы і ўжо намерылася дзеўбануць у вока... А лісіца як усхопіцца ды цап варону за нагу! — Ага! — зарагатала лісіца, выскаліўшы зубы.— Папалася мне на абед замест дзетляняці. Будзеш ведаць, як дзятла вучыць. — Ну што ж, — кажа варона, — перахітрыла ты мяне. Цяпер я толькі аднаго баюся: каб ты не мучыла мяне так, як твая маці мучыла маю маці. — А як жа яна мучыла? Нешта я не памятаю. — Бо ты малая тады была... — Дык раскажы хоць, — зацікавілася лісіца. — Добра, раскажу, — згадзілася варона. — Было яно так. Твая маці злавіла маю маці. Вось як ты мяне зараз. — Ну, вядома, — перапыніла яе лісіца. — Мая маці была не такая дурная, як твая. — Так, так, — адказала варона. — Яна і праўда была разумная, твая маці, бо не захацела есці маю маці з пер’ем: пер’е ж нясмачнае! — Вядома, нясмачнае, — падтакнула лісіца. — Дык твая маці зрабіла вось як: узяла два рэшаты, усадзіла туды маю маці, потым склала рэшаты адно да аднаго ды як пусціла іх з крутой тары, дык на маёй маці ні пярынкі не засталося — усё чыста асыпалася. Бр-р! — скаланулася варона. — Гэта самая страшная пакута для нас, варон... «Добра ж, — падумала лісіца, — не буду я дурнейшай за сваю маці». Дастала яна два рэшаты, усадзіла туды дзятлаву куму ды пусціла рэшаты з гары. Рэшаты раз’ехаліся ў бакі, а варона ўзнялася і паляцела на дрэва. Кот Максім Жылі дзед і баба. Мелі яны сына і ката. Сына звалі Марцінам, а ката — Максімам. Памерлі дзед і баба. Застаўся Марцін з катом Максімам. Марцін гулыай быў вялікі, усё на печы ляжаў, а кот яму яду насіў: то птушку дзе зловіць, то каўбасу ці сала ў суседзяў украдзе... Вось так жылі яны, жылі — згарэла хата, адна гліняная печ засталася. — Што рабіць будзем? — пытаецца кот у гаспадара.— Трэба хату будаваць. — Ат, — кажа Марцін, — навошта нам хата? Хопіць і печы. Пажылі яны з год на печы, а тут і печ развалілася. — Што рабіць будзем? — зноў пытаецца кот у гаспадара. — Ты, — кажа Марцін, — як сабе хочаш, а я надумаўся жаніцца: вазьму багатую жонку, яна мне пабудуе хату. — Хто за такога гультая пойдзе замуж?! — смяецца кот. — Ты ж толькі любіш ляжаць на печы, у цябе і выгляд нечалавечы. — Пойдзе! — кажа Марцін. — Няма чаго смяяцца! Сама царэўна пойдзе. Ідзі, Максім, да цара. Скажы яму — так і так, пан Марцін, па прозвішчу Глінскі-Папялінскі, сватаецца да тваёй дачкі. Ну і зрабі ўсё як трэба: нагавары яму, што багацейшага за мяне пана ва ўсім царстве не знайсці... — Цяжкую ты загадаў мне службу, пан Марцін Глінскі-Папялінскі, — кажа кот. — Нічога, ідзі, a то папругі дастанеш! — пагразіў яму гаспадар. — Ну што ж, папрабую шчасця. Нанасіў кот гультаю Марціну яды ў запас, каб той з голаду не памёр, а сам выправіўся ў далёкую дарогу. Ідзе ён, ідзе, прыходзіць у лес. Бяжыць насустрач заяц. — Куды, кот, ідзеш? — пытаецца ён. — Да цара. — Чаго? Кот падумаў і кажа: — На суд... — На які суд? — Праўды хачу дайсці. — Якой праўды? — А вось якой. Дзе што кошка ўкрадзе або нашкодзіць — усё на ката звальваюць. Кот, кажуць, смятану злізаў, кот сала ўкраў... А ката там і блізка не было. He магу я цярпець такога паклёпу на сябе. — Пайду хіба і я з табою! — кажа заяц. — Чаго? — Таксама на суд. Дзе што зайчыха зробіць — усё на зайца кажуць. Хто ў садзе прышчэпы папсаваў? Заяц! Каго сабакі ганяюць? Зайца! А там зусім і не заяц быў, а зайчыха. He магу я такой няславы цярпець. Пайду да цара на суд. — Дык што ж ты — адзін пойдзеш? — кажа кот. — Хто табе аднаму на судзе паверыць? Там трэба сведак мець. — А ты чаму адзін ідзеш? — Ну, у мяне іншая справа. Там у мяне дзядзькі, бацькі, дзяды, браты жывуць. Усе па слову скажуць, мне і павераць. Вось каб ты набраў сотні тры сведак, тады можна смела ісці. Тут як бачыш з усіх бакоў пасыпаліся зайцы. Назбягалася іх цэлая чарада. Прывёў кот Максім зайцоў да царскіх палацаў. Бачыць — на двары вялікі хлеў стаіць. Ён і кажа зайцам: — Пачакайце вы ў гэтым хляве. Скончыцца мой суд, тады я вашу скаргу падам цару. Зайцы паскакалі ў хлеў, а кот — бразь! — ды і зачыніў іх там на засаўку. Ідзе ён да царскіх палацаў, падскакваючы, у ладкі плешчучы. Узыходзіць на ганак, стукае ў дзверы: — Адчыніце! Адчыніў яму салдат-вартавы. — Чаго трэба? — пытаецца. — Пакажы, дзе цар жыве. Салдат паказаў. Увайшоў кот Максім у вялікі пакой, а там цар сядзіць. — Добры дзень, ваша вялічаства-вымператарства! — Добры дзень, каток! — адказвае цар. — Што скажаш? — Ды вось прыслаў табе мой гаспадар пан Марцін Глінскі-Папялінскі гасцінчыка. — Дзе ж той гасцінчык? — У хляве. Прыйшоў цар у хлеў, паглядзеў, а там поўна зайцоў, як зачыніць. — Мусіць, дужа багаты твой гаспадар, калі гэтулькі зайцоў прыслаў? — дзівіцца цар. — Мусіць, у яго яшчэ болыл ёсць. — Ён, панок-царок, такі багаты, што дай ты рады. Усяго ў яго многа, няма толькі гаспадыні ў пакоях. Прыслаў мяне тваю дачку сватаць. Павёў цар ката ў палацы, накарміў, напаіў ды яшчэ і на дарогу ў торбу даў. А пра дачку змаўчаў. Вярнуўся кот Максім дахаты. А яго гаспадар ледзьве дыхае: усе катовы запасы даўно паеў. Развязаў кот торбу, дастаў адтуль усё, што з дарогі засталося, і пачаў карміць гаспадара. Акрыяў сяк-так пан Глінскі-Папялінскі ды пытаецца ў ката: — Ну, што табе цар сказаў? — Нічога цікавага, — кажа кот.