КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— Яны ўсіх перарастуць,— казала бабуля. — I маму? — недаверліва пытаўся хлопчык. — I маму, і тату,— усміхалася бабуля. Мінуў некаторы час, і Жэнік сам пераканаўся, што бабуля гаварыла праўду. — Тата, стань побач з маім сланечнікам,— папрасіў аднаго разу Жэнік. Тата падышоў да сланечніка. I што ж вы думаеце? Сланечнік быў куды вышэйшы за тату! — Хутка яны да самага неба дарастуць! — смяяўся Уладзік. Да неба сланечнікі, вядома, не дацягнуліся, але выраслі высачэзныя. А потым зацвілі. Кветкі ў іх былі ярка-жоўтыя і, мусіць, большыя за татаў саламяны капялюш. — А ведаеце, унучкі, чаму яны сланечнікамі называюцца? — сказала аднойчы бабуля. — Чаму? — у адзін голас запыталі браты. — Бо яны самі нібы сонца. Бачыце, якія агністыя іх праменні-пялёсткі! I няўжо вы дагэтуль не заўважылі, што сланечнік заўсёды паварочвае свой тварык да сонца? Непрыкметна мінула квяцістае цёплае лета. На гародзе ўсё пачало даспяваць. Даспелі і Жэневы сланечнікі. I тады на градку пачалі прылятаць вераб’і. Яны зляталіся цэлымі чародкамі, садзіліся на сланечнікі і спрытна выдзёўбвалі з іх пукатыя буйныя зярняты. Але хлопчыкі не крыўдзіліся на птушак. На кожным сланечніку была такая безліч зярнят, што іх хапіла і птушкам, і Уладзіку, і Жэніку з сябрамі. А самы вялікі сланечнік хлопчыкі занеслі на школьную выстаўку. Ён яшчэ і цяпер там красуецца. Новы сшытак Лідзія Арабей Косцік вельмі любіў пачынаць новы сшытак. I першыя старонкі пісаў заўсёды вельмі акуратна, старанна. Літары выходзілі роўныя і прыгожыя. Але чым далей пісалася ў сшытку, тым бруднейшыя выходзілі старонкі, крывейшыя літары. А як перавальвала за палавіну, тут ужо невядома што рабілася. Літары пачыналі нібыта скакаць — то вылазіць зверху за лінейку, то сягаць пад яе, рабіліся нібы гарбатыя. Косціку і самому брыдка было глядзець на сапсаваны сшытак, і ён, не дапісаўшы яго да канца, кідаў і браў новы. Але з новым сшыткам выходзіла тое самае: зноў мазаніна, крывыя літары. I зноў прыходзілася браць новы. Аднойчы тата спыніўся каля стала, за якім рабіў урокі Косцік. Узяў у рукі адкінуты сшытак. — Бачу, сынок, не цэніш ты людской работы,— сказаў ён. — Якая работа! — запярэчыў сын.— Колькі там той сшытак каштуе! — Колькі каштуе... — паківаў з дакорам галавою тата.— А ці ведаеш ты, колькі трэба працы, каб такі сшытак зрабіць? — Падумаеш,— сказаў Косцік.— Некалькі лісткоў сашчапіць!.. — А як тыя лісткі робяцца, ты ведаеш? — 3 паперы. — Так, з паперы, а папера з чаго? Косцік маўчаў. — Папера з дрэва робіцца,— пачаў тлумачыць тата.— Значыць, каб сшытак зрабіць, трэба дрэва спілаваць... А каб дрэва спілаваць, бензапіла патрэбна... А пілу з металу робяць... А каб метал атрымаць, трэба спачатку руду знайсці... Потым вывезці яе з шахтаў на машынах, на цягніках... А машыны ды цягнікі таксама зрабіць трэба. Так што на твой сшытак сотні людзей працуюць, а можа, і тысячы. Геолагі руду шукаюць, сталявары метал выплаўляюць, рабочыя машыны робяць, машыністы ды шафёры водзяць цягнікі, самазвалы. А для той пілы, для самазвала яшчэ і бензін патрэбен, значыць, і нафту трэба з зямлі здабыць... Косцік слухаў тату і дзівіўся. Ён ніколі не думаў, што звычайны сшытак робяць так шмат людзей. — А тое дрэва? — гаварыў тата.— Яно расло, можа, сто гадоў, а яго спілаваць трэба, завезці на фабрыку, каб паперу на твой сшытак зрабіць. У клетачку ці ў лінейку. А ты дапішаш сшытак да палавіны і выкідаеш... I новы пачынаеш... «Цікава, — думаў Косцік. — Калі на звычайны сшытак працуе тысячу чалавек, то як жа на ўсё астатняе?» I ён спытаў: — А штаны мае таксама многа людзей рабіла? — Таксама, сынок,— адказаў тата.— Спачатку трэба было лён пасеяць ды даглядаць лён, каб вырас. Потым на станках ніткі сукаць, фарбаваць іх. 3 тых нітак тканіну ткаць, потым на машынах з тканіны штаны шыць. А станкі ж ды машыны зноў з металу робяць, а метал — з руды... Усюды праца чалавечая, каб не яна, нічога не меў бы ты, а жыў, як першабытны чалавек, у пячоры. Косцік агледзеў свой стол. На ім ляжалі кніжкі, сшыткі, каляровыя алоўкі, ручка, лінейка. Ён узяў у рукі лінейку. I раптам уявіў, колькі людзей рабіла гэтую няхітрую прыладу. Асцярожна паклаў лінейку на стол, падсунуў да сябе недапісаны сшытак. I даў цвёрдае слова — пакуль гэтага не дапіша, новага не пачне. Васьмёрка не ў радасць Ганна Скаржынская-Савіцкая Дзімка і Косцік вярталіся са школы. — Вясна, дома не ўседзець, — разважаў Косцік. — А тут яшчэ вялікі верш на памяць трэба вучыць! — Людміла Паўлаўна нібыта здзекуецца з нас, — згаджаўся Дзімка. — Давай удвух не вывучым. Скажам, што ў дзённіку не запісана, не ведалі. — Атрымаць двойку ў канцы чвэрці — непрыемна, — вагаўся Косцік. — Дый мама што скажа? — Нічога нам не будзе, — не адступаў Дзімка. — He вывучым жа ўдвух. — Добра, тады не вучым! — згадзіўся нарэшце Косцік. Яны разышліся. Праз гадзіну недзе сустрэліся зноў і пачалі ганяць мяч у двары. Нагуляўшыся, развіталіся і пайшлі дадому. «Верш на памяць! — успомніў Дзімка. — Двойка ў канцы чвэрці сапсуе ўсе адзнакі. Трэба вучыць». Ён дастаў падручнік і пачаў чытаць верш. А Косцік спакойна павячэраў і лёг спаць. Назаўтра панурыя дружбакі крочылі ў школу. Размаўляць не хацелася. Кожны думаў пра сваё. У класе ўжо Косцік спытаў у Дзімкі: — Верш не вывучыў? — He, — схлусіў Дзімка. На ўроку Косцік сядзеў як на гарачым прыску. Сэрца сціскалася, калі Людміла Паўлаўна глядзела ў журнал, выбіраючы, каго выклікаць да дошкі. — Верш прачытае Дзіма Жук, — сказала настаўніца. Дзімка ўстаў і пайшоў да дошкі. Ён «шпарыў» верш і амаль не памыліўся. — Добра, — пахваліла Людміла Паўлаўна. — Пастаўлю табе восем. Аднак васьмёрка не цешыла Дзімку: ён адчуваў, што выглядае ў вачах сябра здраднікам. А Косцік, як толькі Дзімка сеў побач, схапіў свой ранец, не дачакаўшыся званка, выбег з класа з вачыма, поўнымі слёз. — Што здарылася, Дзіма? — спытала настаўніца. — Чаму Косця пайшоў з урока? — Косцік мне не прабачыць, — апусціўшы галаву, прашаптаў Дзімка. — Я толькі што згубіў сябра. — За што не прабачыць? — дапытвалася Людміла Паўлаўна. I яна, і вучні здзіўлена пазіралі на Дзімку. Ніхто нічога не разумеў. He разумеў і Дзімка, чаму ён так абышоўся з сябрам. Далонькі з пушынкамі Тамара Бунта Уладзік зайшоў на кухню і моўчкі сеў за стол. На кухні смачна пахла: бабуля пякла блінкі. Але Уладзік незадаволена нахмурыў бровы. — Хочаш блінок? — спытала бабуля. — Для цябе пяку! Яна стаяла каля пліты і не бачыла, што ўнук хмурыцца. — He хачу! — незадаволена адказаў Уладзік. Бабуля зняла з патэльні апошні блінок і падышла да ўнука. Яна ласкава пагладзіла яго па галоўцы. — He трэба! — зноў незадаволена сказаў Уладзік і, матлянуўшы галавой, скінуў бабуліну руку. — Чаму ж не трэба?.. — сказала бабуля, усміхаючыся. — Я ж цябе люблю... Яна села побач на крэсла. — Ну, што здарылася? «Што здарылася, што здарылася?! — сярдзіта падумаў Уладзік. — Нічога не здарылася!» I праўда: нічога не здарылася. Яму проста стала сумна. Нядаўна ён хварэў, і таму пакуль сядзіць дома. Вось яму і сумна. — А ты мяне любіш? — раптам спытала бабуля. Уладзік, насупіўшыся, упарта маўчаў. — Пагладзь мяне па руцэ, — папрасіла бабуля і паклала сваю руку на стол. — Калі ласка... Уладзік сціснуў рукі ў кулачкі і схаваў іх за спінай. — А-а, разумею... У цябе на далоньках, мусіць, выраслі злыя калючкі, і ты баішся мяне падрапаць? — сказала бабуля. — Няма ў мяне ніякіх калючак! — запярэчыў Уладзік. Але неяк не надта ўпэўнена запярэчыў. — Давай праверым! — прапанавала бабуля. — Ану, пакажы свае далонькі! Уладзік трохі павагаўся, але ўсё ж такі дастаў рукі з-за спіны і расціснуў кулачкі. Яму і самому хацелася паглядзець, ці не выраслі на яго далонях калючкі ад таго, што ён чамусьці сярдуе на бабулю. — Ура! — узрадавалася бабуля. — Аніякіх злых калючак у цябе няма, і ты можаш смела пагладзіць мяне па руцэ! Яна сама ўзяла руку Уладзіка і правяла ёю па сваёй. — Ды ў цябе далонькі не з калючкамі, а з пушынкамі! — усклікнула бабуля. — I пушынак аніякіх у мяне няма! — сказаў Уладзік, але ўжо зусім не сярдзіта. — Як гэта няма? — здзіўлена спытала бабуля. — А чаму ж тады твае далонькі такія пяшчотныя і ласкавыя? Уладзік памаўчаў, а потым сказаў: — Таму што я таксама цябе люблю. Мікіткаў сон (Скарочана) Лідзія Арабей На вуліцы было надта горача. Сонца пякло, награваючы сцены дамоў, б’ючы ў шыбы і адсвечваючы ад іх новымі гарачымі промнямі. Было так млосна, што не хацелася гуляць ні ў якія гульні, і хлопчыкі ў двары сядзелі як асалавелыя. I раптам Мікіта, які заўсёды быў здатны на выдумкі, зірнуў на ўсіх павесялела і крыкнуў: — Давайце аблівацца вадою! Хлопчыкі ўміг ажылі, ускочылі з лаўкі і пабеглі дахаты па бутэлькі. У іх налівалі ваду, у корках рабілі дзірачкі — і бутэлька-палівачка гатова. Дзеці не раз забаўляліся такім абліваннем, і цяпер, у гарачыню, хіба можна было прыдумаць забаву весялейшую? Скора хлопчыкі бегалі па двары з тымі бутэлькамі і аблівалі адзін аднаго. Струмень трапляў то спераду, то ззаду, то з бакоў, і скора хлопчыкі былі мокрыя з ног да галавы. Больш не было горача, але дзеці абліваліся б, мусіць, да вечара, каб іх з дому не паклікалі абедаць. Прыбег дадому і Мікітка. Бабка аж завохкала, убачыўшы такога мокрага ўнука, пачала яго выціраць, а потым пакарміла і загадала: — Спаць! Пасля абеду — ціхі час! Прывык Мікітка бабку слухацца. Спаць дык спаць. Лёг у свой ложак і ўміг заснуў. I прыснілася яму, што бегаюць яны з хлопчыкамі па двары і вадою з бутэлек абліваюцца. I так ім весела, так хораша! I раптам — галасок, тоненькі, кволы. He то скарга, не то песенька: He магу я з дзеткамі забаўляцца I вадой з бутэлечкі аблівацца. Прырасла я ножкаю да зямлі, Можа б ты, Мікітка, мяне паліў... Азірнуўся Мікітка ў сне і бачыць — кветачка, што расла ў іх агародчыку пад акном, апусціла галоўку, абвяла лісточкамі, сагнулася сцяблінкаю ледзь не да зямлі і плача, але плача без слёз. На слёзы вада патрэбна, а кветачка ні кроплі вады не мае, усю высушыла пякучае сонца. I цікава ў сне Мікітку — няўжо кветачка ўмее спяваць, гаварыць? Хіба яна жывая? А калі прачнуўся — адразу ў двор і пад акно, туды, дзе і праўда расла кветачка. Глядзіць — ну і дзіва! Зусім як у сне — абвяла кветачка, галоўку апусціла, лісточкі вісяць; толькі нічога не гаворыць кветачка, не спявае сваёй песенькі, маўчыць. А Мікіта ж помніць тую песеньку слова ў слова: