КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Вярнуўся ён да бацькі маркотны. — He ўпільнаваў— кажа,— злодзея: зноў адзін яблык сарваў... На другую ноч сярэдні сын, Піліп, кажа: — Пайду я пільнаваць. Быць таго не можа, каб не ўпільнаваў! Пайшоў ён, прымасціўся на драбінах ды выцінае сабе на дудцы розныя полечкі. Усю ноч іграў, а пад дзень дужа спаць захацелася,— ён і задрамаў. Раптам праз сон чуе: нешта над га- лавою моцна зашумела, залопала. Пакуль прачнуўся — зноў аднаго яблыка няма! Брыдка яму ў хату ісці, ды што зробіш: не дапільнаваў злодзея. На трэці дзень меншы сын, Іван, кажа: — Дрэнныя з вас, браты, вартаўнікі. Вось я пайду, то на чым ні стане, а прыпільную злодзея. Усе толькі пасмяяліся з яго гаворкі: ат, вядома, — дурань! Набраў Іван цэлы жмут лучынак і пайшоў на варту. Сядзіць на драбінах, стружа лучынкі ды песенькі пад нос сабе мармыча. Пачало на дзень займацца. Чуе Іван — нешта здалёку зашумела. Стаіўся ён, углядаецца. Аж бачыць — ляціць да яблыні вялікі залаты птах. Падляцеў блізка і хацеў яблык схапіць, а Іван злаўчыўся ды цап яго за доўгі хвост! Вырваўся птах і паляцеў без яблыка. Глядзіць Іван, аж у яго руцэ тры залатыя пяры засталіся. Прыбег ён у хату, пабудзіў усіх. — Глядзіце,— кажа,— я злодзея дапільнаваў і тры залатыя пяры ў яго з хваста вырваў... Паглядзелі браты і пачырванелі ад сораму, што не яны, а дурань славы даказаў. Узяла іх зайздрасць. — Добра ж, — кажа старэйшы брат, — паеду я ў свет залатога птаха шукаць. Узяў ён адно пяро для прыметы, набраў харчоў, грошай на дарогу ды паехаў. Мінула, можа, з паўгода, а ні Сцяпана, ні птаха няма. Тады сярэдні брат кажа да бацькі: — Паеду хіба я шукаць залатога птаха. Можа, заадно і брата знайду. Набраў і ён усялякіх прыпасаў на дарогу ды паехаў. Мінуў цэлы год, а ні братоў, ні птаха і слыхам не чуваць. Бядуе бацька, а Іван стружа лучынкі ў запечку ды мармыча сабе пад нос: — Трэба, мусіць, мне самому ў дарогу выбірацца. Падумаў бацька: «Што ж, прапалі разумныя сыны, няхай і гэты, дурань, прападае». I не стаў яму пярэчыць. Нічога не ўзяў Іван з сабою: ні грошай, ні хлеба. Толькі ўзяў трэцяе пяро, кій у рукі і ножыксцізорык, той, якім лучынкі стругаў. I пайшоў пехатою залатога птаха шукаць. Ідзе ён, ідзе, а ўжо і вечарэць пачынае. Чуе ён воўчы голас недалёка. Пайшоў на той голас. Бачыць — сядзіць у глыбокай яме старая ваўчыха. — Ты чаго тут выеш? — пытаецца Іван у ваўчыхі. — Ды вось бяда якая,— адказвае ваўчыха,— бегла на паляванне, а трапіла ў яму... Памажы мне, добры чалавек, выбрацца адсюль. Я табе, чым хочаш, адплачу. Іван кажа: — Ты, старая ваўчыха, усюды гайсаеш, усюды бываеш: ці не скажаш мне, дзе жыве залаты птах? Калі скажаш, то вызвалю цябе з ямы. — I скажу табе і нават завяду да яго,— просіцца ваўчыха. — А не падманеш? — He. — Hy, TO глядзі. Прынёс Іван дзве жардзіны сукаватыя, апусціў у яму. Выскачыла ваўчыха па жэрдках наверх і кажа Івану: — Дзякую за ратунак. А цяпер сядай на мяне, я цябе хутчэй завязу туды, чым ты сам дойдзеш. Сеў Іван на ваўчыху, тая і паджгала, не разбіраючы дарогі: па палях, па лясах, па балотных кустах. Іван толькі за вушы трымаецца, каб не скінуцца. Пераплылі мора. Бачыць Іван — стаіць на беразе мора залаты палац. Ваўчыха кажа: — Ідзі ў гэты палац. Толькі паціхусеньку, памалюсеньку, каб нідзе і не шархнуў, бо гэта зачараваны палац: усё ў ім спіць. Апе калі ты неасцярожна дакранешся да чаго, то ўсё абудзіцца, і тады жывым табе адтуль не выбрацца. Як увойдзеш у браму, убачыш там двух сабак. Яны на жалезных ланцугах да слупоў прыкуты. Глядзі ж, не пабудзі іх, бо як забрэшуць яны, то ўвесь палац на ногі ўзнімуць. Мінеш гэтак браму, увойдзеш у першы пакой. Там вісіць меч бразгучы. Ён залаты, дарагімі камянямі аздоблены. Але ты яго не чапай, бо ён пачне бразджаць і ўсіх пабудзіць. Увойдзеш у другі пакой, там вісіць гадзіннік пявучы, і яго не чапай, а ідзі проста ў трэці пакой: у ім убачыш залатую клетку, а ў той клетцы і сядзіць залаты птах. Вымі яго асцярожна з клеткі і сам варочайся да мяне. Пайшоў Іван у зачараваны палац. Мінуў браму з сабакамі, увайшоў у першы пакой, у другі. Бачыць — розных майстроў тут безліч: і сталяры, і слесары, і муляры. А каля іх варта з шаблямі ды стрэльбамі. I дзе хто што рабіў, там і заснуў. Падзівіўся Іван на іх ды пайшоў далей, у трэці пакой. Вось перад ім і залатая клетка вісіць, а ў ёй залаты птах сядзіць. Як убачыў Іван птахазлодзея, дык і на перасцярогу забыўся. Схапіў клетку, сарваў са сцяны. I тут такі звон пайшоў... Напалохаўся Іван ды назад. У другім пакоі зачапіўся знячэўку за залаты гадзіннік. Той давай спяваць, на ўсе лады выцінаць. Пабег Іван далей. Ускочыў у першы пакой, схапіў меч — вельмі ж ён прыгожы быў! А меч як забразджыць... Усё ў зачараваным палацы абудзілася. Усе кінуліся за Іванам. Ды Іван не драмаў — як страла праляцеў каля сабак і выскачыў з палаца. Бачыць ваўчыха — бяда: Іван імчыцца на ўвесь дух, а за ім цэлая пагоня. Падскочыла да яго ваўчыха. — Сядай, — кажа, — на мяне хутчэй! Сеў Іван, а ваўчыха — у мора і паплыла. Пераплыў Іван мора і просіць ваўчыху: — Скажы, дзе мае браты. Я не магу без іх дадому вярнуцца. — Эх, — уздыхнула ваўчыха, — не шукай ты лепш братоў, бо яны цябе са свету звядуць. — He звядуць, — адказвае Іван. — Ну, калі ты такі смелы, то ідзі на каралеўскі двор, — там твае браты ў астрозе сядзяць. Толь- кі глядзі, сцеражыся іх... Яны табе дабра не жадаюць. Развітаўся Іван з ваўчыхай, падзякаваў ёй і падаўся на каралеўскі двор. Прыйшоў да караля, прывітаўся. — Што скажаш? — пытаецца кароль. — Выпусці маіх братоў, — кажа Іван. — Навошта ты іх у астрозе трымаеш? Кароль кажа: — He выпушчу. Твае браты хацелі лепшых маіх коней пакрасці. Іван і так і сяк просіць — не згаджаецца кароль. — Дык я выкуплю іх. — Чым жа ты выкупіш? Дастаў Іван з-пад світкі залаты меч: — Вось табе выкуп. Паглядзеў кароль на меч — спадабаўся: такога ў яго няма! — Ну, добра, — згадзіўся кароль, — забірай сваіх братоў. Толькі болыл не пускай іх у маё каралеўства. Забраў Іван братоў, расказаў ім, як дастаў залатога птаха, і пайшлі ўсе разам дахаты. Прыйшлі яны ў цёмны лес, браты забілі Івана, а самі забралі залатога птаха ды пабеглі дамоў. Шмат часу мінула ці не, здарылася трапіць у той лес ваўчысе. Чуе яна — дзесьці чалавек блізка. Пабегла ў той бок і ўбачыла забітага Івана. — Вось, — бядуе ваўчыха, — як ты мяне паслухаў! А я ж табе казала, я ж цябе навучала: асцерагайся ліхіх братоў! Пабегла ваўчыха на высокую гару, дастала пляшачку жывой вады. Вярнулася і ажывіла Івана. Устаў ён, пацягнуўся: — Ох, як жа я доўга спаў! — Спаць бы табе тут век-векам, каб не я,— кажа ваўчыха. — А дзе ж мае браты? — пытаецца Іван. — Дома. Спяшайся хутчэй і ты дадому. Там твой бацька з радасці, што браты вярнуліся і залатога птаха прынеслі, бяседу ладзіць. З’язджаюцца да яго нават паны і каралі на дзіва глядзець. Але бацька цяпер цябе не пазнае, бо ты змяніўся ад жывой вады. Дык ты, як прыйдзеш дахаты, папрасіся да кухара за памочніка. А як зварыцца страва, то ўпусці ў яе па кропельцы жывой вады. Навучыла ваўчыха Івана, што яму рабіць, і пабегла. Вярнуўся Іван дадому. А там і праўда госці збіраюцца. Кухар аж разрываецца адзін — шмат розных страў трэба наварыць ды напячы для гасцей. Падышоў Іван да кухара: — Давай я табе памагаць буду. — Добра, — згадзіўся кухар, — памагай, бо мне аднаму не ўправіцца. Узяўся Іван памагаць. А потым і кажа кухару: — Ты, дзядзька, стары, змарыўся, адпачні, a я ўжо сам усё скончу. Бачыць кухар, што памочнік яго добра стараецца, і лёг адпачыць. Згатаваў Іван абед, уліў у кожную страву па кроплі жывой вады і пабудзіў кухара. Той панёс абед да сталоў. Бяседнікі ядуць і стравы хваляць — вельмі ж усё смачна згатавана! Пасля абеду кліча гаспадар кухара, дае яму гасцінца і дзякуе за смачныя стравы. Кухар кажа: — Гэта ж тут адзін хлопец у мяне за памочніка быў, дык ён і наварыў такіх смачных страў. Сам я гатаваць гэтак не ўмею. Гаспадар кажа: — Дык пакліч яго да мяне, трэба і яму падзякаваць. Паклікалі Івана. Гаспадар пытаецца: — Дзе ты навучыўся такія смачныя стравы варыць? — Бяда ўсяму навучыць,— адказвае Іван. — Якая ж у цябе, хлопча, бяда? Іван і расказаў пра тое, як ён залатога птаха дастаў, як братоў у караля выкупіў і як яны яго забілі, а добрая ваўчыха ажывіла... Стаяць браты моўчкі, белыя як палатно, a бацька пытаецца: — Дык гэта ж ты, мусіць, мой меншы сын Іван? — Але, — кажа Іван.— Я птаха дастаў і слова стрымаў, а яны — браты мае разумныя — ліхадзеі! Выгнаў бацька старэйшых сыноў з дому, а з Іванам і цяпер жыве. Сабака і воўк Быў у аднаго гаспадара сабака. Шчыра служыў ён гаспадару, ды не агледзеўся, як пастарэў. Горш сталі бачыць яго вочы, і цяжэй яму стала вартаваць гаспадарава дабро. Тады скупая гаспадыня перастала карміць яго, а потым і зусім пачала з двара праганяць. «Чым так жыць, — думае сабака, — лепш няхай мяне воўк з’есць». Надумаўся ён і пайшоў у лес шукаць ваўка. Ідзе ён лесам, а тут насустрач і воўк бяжыць. — Куды, сабака, ідзеш? — пытаецца воўк. — Да цябе. — Чаго? — З’еш ты мяне, воўча... I расказаў ён ваўку пра сваю бяду. Бачыць воўк, што сабака надта худы — яшчэ зубы паломіць, і кажа: — He, цяпер я цябе есці не буду. Трэба, каб ты трохі патлусцеў. — Як жа я патлусцею, — кажа сабака, — калі мяне гаспадыня зусім не корміць? — Нічога. Мы зробім так, што яна цябе з ахвотаю будзе карміць. — Дзе там! — пакруціў хвастом сабака. — Гаспадыня мая вельмі скупая. — Слухай ты мяне, — кажа воўк. — Ідзі дадому і сядзі там на агародзе. Адвячоркам, як пачне цямнець, я прыбягу і ўхаплю лепшага гаспадаровага падсвінака. Ты наробіш брэху, пабяжыш за мною, і я табе аддам падсвінака. Гаспадар убачыць гэта і загадае гаспадыні добра карміць цябе. А праз месяц, як патлусцееш, — прыходзь да мяне, тады я цябе з’ем. Сабака падумаў і згадзіўся. Адвячоркам прыбег воўк, ухапіў падсвінака і павалок цераз агароды. Тут сабака як наробіць ляманту, як кінецца за ваўком... Пачуў гэта гаспадар, выскачыў з хаты, бачыць: воўк падсвінака валачэ цераз агароды, а сабака яго даганяе, адбірае. — Туйга! Туйга! — закрычаў гаспадар на ўсю сілу. — Кусі яго, Лыска!