Чытанка для дзіцячага садка
Выдавец: Медзісонт
Памер: 372с.
Мінск 2008
Як схопіцца дзік, як кінецца наўцёкі! Толькі галлё трашчыць.
Кот напужаўся ды скок на дуб!
— Ну, — думае мядзведзь, — гэта ён мяне ўбачыў. Трэба ратавацца, пакуль не позна.
Грымнуўся мядзведзь з дуба проста на куст, пад якім воўк сядзеў А таму здалося, што гэта сам лісіцын гаспадар на яго напаў. Усхапіўся воўк ды ходу далей ад бяды! А мядзведзь за ім: трэсь-лом! трэсь-лом!
Уцякалі яны так, што заяц іх ледзьве праз гадзіну дагнаў. Дагнаў і кажа:
— Каб не паслухалі мяне ды не схаваліся, ён бы нас усіх з'еў! Ну і страшэнны звер!
А кот з хітрай лісіцай нагасцяваліся ды пайшлі сабе дахаты.
Сталяры
Артур Вольскі
Мы са Слаўкам — сталяры: робім лаўку на двары.
Жоўтыя апілкі сыплюцца з-пад пілкі.
Стружкі з-пад рубанкаў — вязкай абаранкаў.
Мы для лаўкі дошкі падгаблюем трошкі. Вось гатова спінка. Вось гатовы ножкі.
Тук-так-ток, тук-так-ток, — заспяваў малаток. Ды чамусьці цвікі загінаюцца ў бакі.
Выпраміш — і зноўку хіліць цвік галоўку. Аж да стомы працавалі, але лаўку змайстравалі.
Мы абодва рады надта, ды прыйшла сястрычка Ната.
Паглядзела і сказала: — 3 вашай працы толку мала.
Нават боязна садзіцца. Можа лаўка разваліцца...
Я ў адказ:
— Наадварот!
Прастаіць яна сто год...
Ната зноў: — Ну што ж, паглядзім...
Я — да Слаўкі:
— Сядзем?
— Сядзем!
Я саджуся.
Сеў і Слаўка...
Нас дваіх Трымае лаўка.
— Во, — кажу я дасястры, — мы са Слаўкам — сталяры!
Загадкі на градках
Рыгор Барадулін
От бабуля важна села I глядзіць навокал смела.
У зямлю схавала лапаць.
Як зачэпіш — будзеш плакаць. Гэта злосная бабуля Называецца... (цыбуля)
У бабулі родны брат Ласкавейшы быццам, А да слёз давесці рад, Так, як і сястрыца.
Сам сабе наўме панок, А прасцей сказаць... (часнок)
3 вусамі, А не стары. Зайздросныя вочы.
За што-небудзь на двары Учапіцца хоча.
Хопіць хітрасці на трох, Ну, на тое ж ён... (гарох)
He сыдзе з месца
Hi на крок, Зарыўшыся ў пярыну. Цярэбіць ціхі вецярок Ягоную чупрыну.
А возьмуць за чупрыну Ды выцягнуць з пярыны — Пачырванее, нібы рак.
Вядома, хто гэта... (бурак)
Хлопчык, які не можа хадзіць
Васіль Сухамлінскі
Фясною адзін селянін прадаў хату і выехаў у горад. Хату купіла жанчына, што прыехала з далёкай Поўначы.
Аднаго разу каля хаты, дзе пасялілася жанчына, ішоў са школы Паўлік. Ён убачыў у садзе хлопчыка.
Хлопчык сядзеў у калясцы. Ногі яго былі накрытыя вялікаю цёплаю хусткаю.
Паўлік здагадаўся: гэта сынок жанчыны, што прыехала з Поўначы.
— Як цябе завуць? — спытаўся Паўлік. — Хадзем у сажалку купацца...
— Васіль завуць мяне, — сказаў хлопчык. — Я не магу хадзіць...
— Чаму не можаш? — здзівіўся Паўлік. — Ніколі я не хадзіў бо ногі хворыя... Здзіўлены, Паўлік доўга глядзеў на Васілька. — I ты ў лесе не быў?
— He быў... — паціху адказаў Васілёк. Паўліку ж вельмі захацелася пайсці ў лес.
У лесе ён сарваў тры кветкі ландышу і прынёс Васільку.
Пурга
Сяргей Новік-Пяюн
Загуляла, закружыла, Свае песні завяла, Гурбы снегу наваліла, Усе сцежкі замяла. Сівер люта завывае, Свішча, гойкае, пяе, Снег ахапкамі кідае, Стрэхі ломіць, стрэхі рве. А пад раніцу сціхае
Ды малым шчанём скуліць...
I зямля супачывае — У белай світцы моцна спіць.
На каньках
Ларыса Геніюш
Вечар, лёд у агнях, А над елкай — месяц.
Едуць, едуць на каньках Міхасёк з Алесем.
Бачаць хлопцы: Таня To ўпадзе, то ўстане. — Ой, ізноў я на баку! Дай хутчэй, Алесь, руку. — To трымайся, калі ласка, Дапаможа і Міхаська. Мы дзяўчатак анідзе He пакінем у бядзе.
Лісіца і сабакі
Руская народная казка
егла лісіца па полі. Hi адсюль ні адтуль — выскачылі сабакі і пагналіся за ёю.
Лісіца ну ўцякаць! Бегла, бегла ды пад пянёк у нару і залезла. Сядзіць у нары і кажа са-
ма сабе:
— Вушкі, вушкі, што вы рабілі?
— Мы слухалі ды слухалі, каб сабакі лісічку не з'елі.
— Ножкі, ножкі, што вы рабілі?
— Мы ўцякалі ды ўцякалі, каб сабакі лісічку не дагналі.
— Вочкі, вочкі, што вы рабілі?
— Мы глядзелі ды глядзелі, каб сабакі лісічку не з'елі.
— А ты, хвост, што рабіў?
— Я за пні, за кусты, за калоды чапляўся.
— А, дык ты вунь які? Наце ж, сабакі, ешце мой хвост!
Сабакі ўхапіліся за хвост і выцягнулі лісіцу. Ледзь жывая ўцякла яна ад іх.
Селянін, мядзведзь і лісіца
Беларуская народная казка
Лраў селянін поле. He канём, а валом. А вол такі лянівы быў, што проста бяда. Hi голасу не слухае, ні пугі не баіцца. Раззлаваўся селянін на вала ды як крыкне на яго:
— Ану, каб цябе мядзведзь задушыў!
Толькі ён так сказаў, аж тут і мядзведзь ідзе.
— Ну давай, — кажа да аратага, — свайго вала. Я яго задушу.
Пачухаў селянін патыліцу. Шкада стала яму вала. Ды і араць не будзе на чым. Сам жа сахі не пацягнеш.
Вось ён і пачаў прасіцца ў мядзведзя:
— Дай, — кажа, — хоць загон дакончу. А ты схадзі тым часам за мяжу, у быльнёг, адпачні там.
— Добра, — згадзіўсямядзведзь. — Спяшацца мне няма куды.
Пайшоў ён за мяжу і лёг адпачываць. Бяжыць з лесу лісіца, спынілася каля селяніна:
— Тру-ру-ру! Гэй, чалавеча, ці не бачыў ты тут ваўкоў-медзвядзёў? Стральцы едуць, пра іх пытаюцца.
— He, лісанька, не бачыў — адказвае ён.
А хітрая лісіца пакруцілася, пакруцілася каля воза ды зноў пытаецца:
— А што гэта там за мяжою ляжыць?
— Калода на лучыну, — кажа селянін.
Лісіца памахала хвастом:
— Каб гэта была калода, дык яна б на возе ляжала...
Сказала так і пабегла ў лес.
Пачуў гэта мядзведзь і просіцца ў селяніна: — Палажы мяне на воз.
Селянін палажыў яго на воз.
Зноў прыбягае лісіца.
— Тру-ру-ру! Гэй, чалавеча, ці не бачыў ты ваўкоў-медзвядзёў? Стральцы едуць, пра іх пытаюцца.
— He, не бачыў...
— А што гэта ў цябе на возе ляжыць?
— Калода на лучыну.
— Каб гэта была калода, яна б вяроўкаю была прывязаная.
Сказала так і пабегла ў лес. Мядзведзь кажа селяніну:
— Прывяжы мяне вяроўкаю.
Узяў селянін вяроўку ды так увязаў мядзведзя, што той і не зварухнецца. А лісіца тут як тут:
— Тру-ру-ру! Гэй, чалавеча, ці не бачыў ты ваўкоў-медзвядзёў? Стральцы едуць, пра іх пытаюцца.
— He, не бачыў.
— А што гэта ў цябе на возе ляжыць?
— Калода на лучыну.
— Каб гэта была калода, у ёй бы сякера тырчала.
Сказала і пабегла ў лес. Мядзведзь дужа напужаўся стральцоў, просіць селяніна:
— Зрабі, каб на мне сякера тырчала.
— Добра, — кажа селянін.
Узяў ён сякеру і ўсадзіў з размаху ў мядзведзя. Мядзведзь трохі паварушыўся — ды і дух з яго вон. А лісіца зноў тут.
— Ну, цяпер дай мне гасцінца за вала, — кажа да селяніна.
— Якога?
— Мяшок курэй.
— Добра, — кажа селянін, — дам табе гасцінца. Пачакай трошкі.
Пайшоў селянін дахаты па курэй, а тут і сапраўды наехалі стральцы з сабакамі. убачылі сабакі лісіцу ды за ёю. Лісіца і ад курэй адраклася. Ледзь да сваёй нары дабегла.
Ускочыла ў нару, задыхалася.
А сабакі стаяць, лісіцу вартуюць, з нары не выпускаюць.
Надакучыла лісіцы ў нары сядзець, парашыла яна ад сабак адкупіцца.
— Вочы, вочы, — кажа лісіца, — што вы рабілі, як я ад сабак уцякала?
— Глядзелі, куды табе бегчы.
— А вы, вушы?
— Слухалі, ці блізка сабакі.
— А вы, ногі?
— Хутчэй беглі, цябе ратавалі.
— А ты, хвост, што рабіў?
— А я ўсё то за пень, то за калоду чапляўся.
— Ну, хвасцішча-дурнішча, аддам жа я цябе сабакам!
I выставіла хвост з нары:
— Наце вам, сабакі, хвост!
Сабакі ўхапіліся за хвост ды і лісіцу разам з ім выцягнулі.
Заяц-хвалько
Руская народная казка
7~ ыў-быў заяц у лесе. Улетку яму добра было, а зімою кепска — даводзілася да Л®>сялян на прыгумень бегаць авёс красці.
Прыбягае ён да аднаго селяніна на прыгумень, а тут ужо чарада зайцоў От ён і пачаў ім хваліцца:
— У мяне не вусы, а вусішчы, не лапы, а лапішчы, не зубы, а зубішчы — я нікога не баюся.
Зайцы і расказалі цётцы вароне пра гэтага хвалька. Цётка варона пайшла хвалька шукаць і знайшла яго пад карчом. Заяц спужаўся:
— Цётка варона, я не буду больш хваліцца!
— А як ты выхваляўся?
— Што ў мяне не вусы, а вусішчы, не лапы, a лапішчы, не зубы, а зубішчы.
Вось яна яго трошкі і паўшчувала:
— Больш не выхваляйся!
Аднойчы сядзела варона на плоце, сабакі яе схапілі і давай шкуматаць, а заяц гэта ўбачыў: «Як бы гэта вароне памагчы?»
Выскачыў на пагорачак і сеў. Сабакі ўбачылі зайца, кінулі варону — ды за ім, а варона зноў на плот. А заяц ад сабак уцёк.
Праз нейкі час варона зноў сустрэла гэтага зайца і кажа яму:
— Вось цяпер ты малайчына, не выхваляка, а сапраўдны смяляка!
3 выраю
Канстанцыя Буйла
Ляцяць да нас, ляцяць яны з далёкай, цёплай стараны; нясецца крык іх над зямлёй, бо бачаць ўжо край родны свой. Прывет з далёкай стараны нам радасна нясуць яны.
I ў крыку тым, здаецца мне, аб цёплай кажуць чужыне. He страшыць сцюжай там зіма, ні злых
марозаў там няма, а краскі вечна там растуць, у гаях птушачкі пяюць; густой апрануты ліствой, штось шэпчуць дрэўцы між сабой... У іх цяні руччы бягуць, і птушкі райскія жывуць, што, хвост спусціўшы над зямлёй, гараць, як краскі, між ліствой.
— Скажэце ж, птушачкі, вы мне, што ж не былі ў тэй вы старане? 3 краю, што завецца земскі рай, вы леціцё ў наш сумны край!
Здалёк ледзь чутна крык ляціць:
— Хоць добра у краю тым жыць, хоць век пануе там вясна, мілей нам родна старана: тут маткі гнёзды нам вілі, сярод лясоў тых мы жылі, тут гадавалі нас яны, сюды ляцім мы штовясны.
Сакавік і яго сёстры
Клаўдзія Каліна
Вылі ў Сакавіка дзве сястры: старэйшая — багатая ды ганарыстая і малодшая — бедная, затое добрая і ласкавая.
Багатая жыла на далёкай поўначы ў прыгожым палацы, а бедная — на цёплым поўдні ў сялянскай хаце.
У багатай сястры дарагія ўборы ды самацветы ў скрынях ляжаць, а ў беднай усяго таго багацця, што прыгожыя кветкі ў садочку цвітуць ды птушкі на розныя галасы шчабечуць. I сама яна вясёлая, гарззлівая, ходзіць па садочку ды песні спявае.
Багатая і бедная сёстры любілі ездзіць да брата Сакавіка ў госці.
Бывае, гляне Сакавік на неба, бачыць: птушкі з поўдня ляцяць, на радзіму з выраю вяртаюцца.
— Гэта мая малодшая сястрыца да мяне ў госці едзе! — радуецца Сакавік.
I вось ужо следам за птушкамі грукоча па палях і лугах прыбраны зялёнымі галінкамі вазок малодшай сястры.
Сястра з братам сардэчна вітаецца, ласкава яму ўсміхаецца. I ад гэтай усмешкі расцвітаюць першыя пралескі.
Брат сястру вядзе ў святліцу сасновую, саджае за стол дубовы. Рады ён сустрэчы з любай сястрою.
КНІГІ ОНЛАЙН
