Давыд-Гарадок. Час і людзі.
Міхаіл Шэлехаў
Выдавец: Брэсцкае ўпраўленне па друку
Памер: 304с.
Брэст 2000
Структура і храналагічная перыядызацыя кнігі не выклікаюць пярэчанняў. Напісана яна простай і даходлівай мовай, апісанне падзей вядзецца цікава і захапляльна, у асобных месцах на ўзроўні сапраўднага мастацкага твора. Кніга чытаецца лёгка, аўтар дасканала валодае словам, уменнем у арыгінальнай форме падаваць фактычныя звесткі. Сапраўды, гэта гісторыя людзей і часу, выкладзеная ў цікавай захапляльнай форме.
Асобна трэба сказаць некалькі слоў пра пазіцыю аўтара кнігі. Розныя падзеі адбываліся на тэрыторыі Беларусі за доўгі шлях яе гістарычнага існавання. Аўтар не абыходзіцьу кнізе вострыхмомантаў асобных падзей. Асобныя чытачы, можа, і не зусім пагодзяцца з ацэнкай аўтарам тых ці іншых падзей. Розныя могуць быць прычыны такой нязгоды. Аднак аўтар, як сапраўдны гісторык і грамадзянін займае сваю мужную прынцыповую навуковую пазіцыю, што вызначаецца існуючымі фактамі, іх прычынамі і паследкамі. Гэта заслугоўвае павагі і пашаны. Аўтар мае права на сваю ацэнку, сваю пазіцыю, нягледзячы на магчымую нязгоду асобных апанентаў. Тым больш, што ацэнкі і высновы аўтара грунтоўна падмацаваны прыведзенымі фактамі, спасылкамі на аўтарытэтныя крыніцы і фундаментальныя даследаванні.
Узаключэнне магу толькі сказаць самыя шчырыя словы віншавання М. I. Шэлехаву з выхадам вельмі ўдалай і патрэбнай кнігі “Давыд-Гарадок. Час і людзі
Я віншую з выхадам гэтай кнігі таксама ўсіх жыхароў Давыд-Гарадка. Нямногім гарадам пашанцавала мець і свайго гісторыка-летапісца, і кніжку па гісторыі горада заўвесь час яго існавання: ад узнікнення да сённяшніх дзён.
Невялічкі Давыд-Гарадок падараваў беларускай кулыпуры паэта Леаніда Дранько-Майсюка, пісьменнікаў Георгія Марчука і Уладзіміра Глушакова, пісьменніка, кінарэжысёра і сцэнарыста Міхаіла Шэлехава (дарэчы, сына аўтара М. Шэлехава) імастака Уладзіміра Уродніча, скульптара Аляксандра Дранца, народнага скульптара малых формаў Уладзіміра Казелку. Цяпер да ліку славутых землякоў давыдгарадоццы з поўным правам могуць далучыць і свайго земляка-гісторыка Міхаіла Шэлехава, свайго, мясцовага Герадота і летапісца.
Я віншую з выхадам кнігі М. Шэлехава аматараў старажытнай гісторыі зусёй тэрыторыі Беларусі, што атрымалі карысную кнігу аб мінулым нашай Радзімы.
Я хачу звярнуцца да нашых краязнаўцаў, вучоных, пісьменнікаў, дзеячоў кулыпуры. Гісторыя нашай зямлі і нашага народа багата велічнымі ўчынкамі і трагічнымі падзеямі, што могуць стаць аб ’ектамі даследаванняў і вывучэння, тэмай навуковых і мастацкіх твораў.
Іх чакае ўважлівы і ўдзячны чытач, наш суайчыннік і сучаснік. Іх чакае беларуская культура, патрэбы пашырэння ведаў / выхавання грамадзян. Узорам такіх пгвораўможа стаць кніга піянера гэтай справы, давыдгарадзецкага гісторыка і краязнаўца Міхася Шэлехава “ДавыдГарадок. Час і людзі
Доктар гістарычных навук, прафесар П. ЛЫСЕНКА
Спадарожніцы жыцця, стваральніцы творчых умоў Ніне Аляксандраўне Шэлехавай гэту кнігу прысвячаю.
Аўтар
АДМІНІСТРАЦЫЙНА-ГІСТАРЫЧНАЯ ДАВЕДКА
XII-XIV стагоддзі ГАРАДОК
XV-XVI стагоддзі ГАРАДОК ДАВЫДАЎ пач. XVII стагоддзя ДАВЬІД-ГАРАДОК
1100.
1112.
Сяр. XIV ст.
Замак удзельнага Пагарынскага княства.
Цэнтр удзельнага Гарадзецкага княства Тураўскай зямлі. Цэнтр удзельнага Гарадзецкага княства ў складзе Вялікага княства Літоўска-Рускага.
1413.
Цэнтр удзельнага Гарадзецкага княства Трокскага ваяводства.
1521.
Горад у Замкавай воласці Пінскага павета. Кароннае ўладанне каралевы Боны.
1551.
Цэнтр Замкавай воласці Пінскага павета, прыватнаўласніцкі горад князёў Радзівілаў з Магдэбургскім правам.
1793, 23.01.
1795.
1796, 22.01.
1797.
1861.
Уваход у склад Мінскай губерні Расійскай імперыі.
Цэнтр Гарадзецкага павета Мінскай губерні.
Указ аб прысваенні гораду Давыд-Гарадку герба.
Мястэчка Мозырскага павета Мінскай губерні.
Мястэчка Хорскай воласці Мозырскага павета Мінскай губерні.
1921, 01.03.
Мястэчка Хорскай гміны Столінскага павета Палескага ваяводства.
1939, 17.09.
Вызваленне ад польскай акупацыі. Уваходжанне ў склад Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі.
1940, 15.01.
Горад, цэнтр Давыд-Гарадоцкага раёна і гарадскога савета Пінскай вобласці.
1954, 8.01.
Цэнтр Давыд-Гарадоцкага раёна і гарадскога савета Брэсцкай вобласці.
1961, 19.01.
Цэнтр гарадскога савета Столінскага раёна Брэсцкай вобласці.
1990, 27.07.
Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце БССР (з 19.09.91 г. Рэспублікі Беларусь). Адміністрацыйны падзел не зменены.
ДАВЫД-ГАРАДОК У ЭНЦЫКЛАПЕДЫЧНЫХ ВЫДАННЯХ I ДАВЕДНІКАХ
ЖНВОПНСНАЯ РОССНЯ. Под обіцей редакцйей П. П. СеменоваТянь-Шанского. С.Петербургь. Тйпографйя М. К. Вольфа. 1882 г., стр. 380.
На островах рекй Горынй расположено местечко Давнд-Городок... По прнсоеднненйн этого края к Россйй, Давйд-Городок назначен был уездным городом, но в 1796 г. оставлен за штатом. В местечке на реке Горынй есть прйстань. Торговля довольно значнтельная, как в центре, куда стекалчсь даже йз дальнмх местностей окрестчые жнтелн, чтобы продать йлй йередать комйссйонерам для развоза по другнм городам свой домашнне заготовленйя, как напрймер, ветчйну, сушеную рыбу, дйчь в разчых вйдах, грнбы, сушечые слйвы й т. п.
Все это ежегодно прйвознтся в Вйльно й в другае города. Местные жйтелй также йзвестны отлйчною отделкою плетеных брйчек, в роде йзвестных “нетычанок”.
ЭНЦНКЛОПЕДПЧЕСКНЙ СЛОВАРЬ. йздателч Ф. А. Брокгаузь, й. А. Ефрон'ь. С.-Петербургь. 1893 г., стр. 9.
Давнд-Городок м. Мннской г., Мозырского у., на р. Горынй... В 1665 г. кй. Волконскнй разбчл здесь поляков, прн чем сжег местечко. В 1795 г. сделано уездчым гор. Мййской губ., затем упраздченным. В 1890 г. по Горынй в Д.-Городок лрнбыло 6 т. п. хлеба й 49 т. п. поварейной солй, а отправлено 24 т. п. леса. Жйт. около 4 т. ч., 2 лравославные церквй, костел, 3 евр. молнтвенных дома.
ЭНЦЙКЛОВЕДЙЧЕСКЙЙ СЛОВАРЬ РУССКОГО БЙБЛЙОГРАФЙЧЕСКОГО ЙНСТЙТУТА ГРАНАТЬ. С.-Петербургь. 1913 г., т. 17, стр. 473.
Давнд-Городок, м. Мййской губ., Мозырского уезда на р. Горынй. 13217 жйт., заннмаются огородвйчеством, рыбной ловлей, постройкой судов; торговля лесом й солью.
АРКАДЗЬ СМОЛІЧ. ' ГЕАГРАФІЯ БЕЛАРУСІ. Вільня. Выд-ва Б. А. Клецкіна. 1919 г. стар. 281.
Давыд-Гарадок ляжыць на вастравах р. Гарыні. Жыхары займаюцца будоўляй судзінаў, а таксама рыбалоўствам, гародчіцтвам, разводзяць цыбулю, служаць лоцманамі на судзінах і г. д.
Тутэйшыя мяшчане народ прамысловы. Яны вырабляюць вячдліну, кілбасы і сыры, загатаўляюць дзічычу, сушаную рыбу й грыбы, сушаную садавіву і вывозяць усё гэта ў вялікія беларускія месты, а таксама далёка за межы Беларусі (нават у Бесарабію). Рамеснікі вырабляюць спецыяльныя боты з доўгімі халявамі, якія таксама вывозяць на старану; робяць тут вельмі добрыя пляцёвыя брычкі.
БОЛЬШАЯ СОВЕТСКАЯ ЭНЦНКЛОПЕДНЯ. Москва. 1930 г., том 20, стр. 103.
Давнд-Городок, по-польскн Давндгрудек, гор. в Полесском воеводстве Польшн (до 1918 г. местечко Мозырского уезда Мннской губ.) на правом берегу р. Горынн, в 20 км от граннцы Белорусской ССР. 9.851 ж. (1921), вт. ч. (по данным польской статнстнкн) 5.724 белоруса н 2.452 еврея.
БОЛЬШАЯ СОВЕТСКАЯ ЭНЦНКЛОПЕДНЯ. 2-е нзд. Москва, 1952 г., том 13, стр. 258.
Давнд-Городок город, центр Давнд-Городокского района Пннской областн Белорусской ССР. Прнстань на р. Горынь, в 15 км от впадення в р. Прнпять. Расположен в 23 км к С. 3. от ж.-д. станцнн Лахва (на лнннн Гомель Пннск).
В Д.-Г. судоверфь, кнрпнчный завод, предпрнятня лесопнльной н пшцевой промышленностн. Нмеются 2 среднне школы, Дом культуры, 2 бнблнотекн, кннотеатр.
КРАТКАЯ ГЕОГРАФНЧЕСКАЯ ЭНЦПКЛОПЕДНЯ. Москва, 1960г.,том. 1,стр. 513.
Даввд-Городок город, ц. Давнд-Городокского р-на Брестской областн БССР, в 41 км отж.-д. ст. Горынь, 9 т. ж. (1959). Овоіцесуіннльный н маслодельческнй заводы.
БЕЛАРУСКАЯ САВЕЦКАЯ ЭНЦЫКЛАПЕДЫЯ. Мінск, 1971 г., т. 4, стар. 110.
Давыд-Гарадок горад у Столінскім р-не Брэсцкай вобл., прыстань на р. Гарынь (прыток Прыпяці). За 35 км на Пн-У ад Століна, 280 км ад Брэста, 41 км ад чыг. ст. Гарынь. Аўтобусная станцыя. 8,9 тыс. жыхароў (1970).
У Д.-Г. раённае аб’яднанне сельгастэхнікі, інструменталызы завод, масласырзавод, камбінат быт. абслугоўвання, хлебазавод, 2 сярэднія школы, школа рабочай моладзі, дзіцячыя яслі-сад, муз. і спарт. школы, Дом піянсраў, Дом культуры, кінатэатр, 2 масавыя бібліятэкі, бальніца, дыспансер.
БОЛЬШАЯ СОВЕТСКАЯ ЭНЦНКЛОПЕДНЯ. 3-е нзд. Москва. 1972 г., том 7, стр. 481.
Давнд-Городок... Основателем города счнтается владнмнро-волынскнй князь Давнд йгоревнч, которому после сьезда князей в Внтнчеве (1100) прннадлежало также н Погорынье.
ЗБОР ПОМНІКАЎ ГІСТОРЫІ I КУЛЬТУРЫ БЕЛАРУСІ. БРЭСЦКАЯ ВОБЛАСЦЬ. Мінск. 1984 г., стар. 348-350.
АРТЫКУЛЫ: Давыд-Гарадок. Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан. Гарадзішча. Георгіеўская царква. Грунтовы могільнік. MariBa Юрчанкі. Помнік Леніну. Помнік у гонар 40-годдзя Савецкай улады.
ЭНЦЫКЛАПЕДЫЯ ЛІТАРАТУРЫ I МАСТАЦТВА БЕЛАРУСІ. Мінск. 1985 г., том 2, стар. 252-255.
АРТЫКУЛЫ: Давыд-Гарадок. Давыд-Гарадоцка-Тураўскі строй. Давыд-Гарадоцкая Георгіеўская царква. Давыд-Гарадоцкая званіца. Давыд-Гарадоцкі замак. Давыд-Гарадоцкія куфры.
АРХЕАЛОГІЯIНУМІЗМАТЫКА БЕЛАРУСІ. ЭНЦЫКЛАПЕДЫЯ. Мінск. 1993 г., стар. гл. арфавіт.
АРТЫКУЛЫ: Давыд-Гарадок. Давыд-Гарадоцкі замак. Давыд-Гарадоцкія археалагічныя помнікі.
Археолагі, якія вывучалі Давыд-Гарадок:
Кухарэнка Юрый Уладзіміравіч (1919-1980),
Лысенка Пётр Фёдаравіч нар. 1931 г.
Якімовіч Раман Іванавіч (1889-1951)
АРХІТЭКТУРА БЕЛАРУСІ. ЭНЦЫКЛАПЕДЫЧНЫ ДАВЕДНІК. Мінск. 1993 г., стар. 190-192.
АРТЫКУЛЫ: Давыд-Гарадок. Давыд-Гарадоцкая Георгіеўская царква. Давыд-Гарадоцкі замак.
ПАМЯЦЬ. БЕЛАРУСЬ. РЭСПУБЛІКАНСКАЯ КНІГА. Выд-ва “Беларуская энцыклапедыя”. Мінск. 1995 г., стар. 105.
Раздзел “Столінскі раён”, у які ўваходзіць артыкул “Давыд-Гарадок”.
ЭНЦЫКЛАПЕДЫЯ ГІСТОРЫІ БЕЛАРУСІ. Мінск. 1996 г., том 3, стар. 189-191.
АРТЫКУЛЫ: Давыд-Гарадок. Давыд-Гарадоцкае паўстанне 16481650 гг., Давыд-Гарадоцкі замак. Давыд-Гарадоцкі павет. Давыд-Гарадоцкі раён. Давыд-Гарадоцкія баі 1943 г.
БЕЛАРУСКАЯ ЭНЦЫКЛАПЕДЫЯ. Мінск. 1997, том 5, стар. 567569.
Давыд-Гарадок, горад у Столінскім раёне Брэсцкай вобласці, прыстань на р. Гарынь. За 35 км ад г. Століна, 280 км ад г. Брэста, 41 км ад чыг. ст. Гарынь на лініі Лунінец Сарны. 7,2 тыс. ж. (1997).
КНІГІ ОНЛАЙН
