Доля беларускае культуры пад Саветамі 1920—1991 гг
Анатоль Тарас
Выдавец: Харвест
Памер: 336с.
Мінск 2012
ска», часткова ў рамане Уладзіміра Карпава «За годам год» або ў Пімена Панчанкі «Новыя вершы», у галіне літаратуразнаўства ў артыкуле Міхася Ларчанкі на балонках газэты «Літаратура і мастацтва» ў вабарону літаратурнае спадчыны Алеся Гаруна, Ядвігіна Ш., Каруся Каганца і вялікае станоўчае ролі газэты «Наша Ніва» ў гісторыі беларускае культуры. Таксама гэта прарывалася ў спробах рэгабілітацыі літаратурных згуртаваньняў «Узвышша», «Полымя» і «Маладняка» ў артыкулах Ю. Пшыркова або чыстае лірыкі ў артыкулах аб паэзіі Г. Бярозкі на балонкахтае-ж газэты «Літаратура і мастацтва» ў 1956 годзе.
Беларускія нацыянальныя ідэі часта і цяпер знаходзяць шчэліныдлясвайговыяўленьняўформегістарычнайтэматыкі, адыходу ад афіцыйнае тэматыкі ў сьвет чыстага мастацтва, прыроды і чалавечых жарсьцяў. Іх наяўнасьць ужо сама па сабе гаворыць за тое, што ніколі ня спыняецца змаганьне беларускага народу за свабоду разьвіцьця свае нацыянальнае культуры. Перад фактам нацыянальнае амбіцыі і сьведамасыді бальшавікі вымушаныя часта рабіць уступкі. Але яны толькі і гавораць за тое, што вольнае разьвіцьцё беларускае нацыянальнае культуры ня годзіцца зь існаваньнем камуністычнае таталітарнае дыктатуры.
Бібліяграфічныя зацемкі
1. Леннн, В. 14. Сочмнення, том 23, Москва, с. 27, 278.
2. Декларацня о провозглашеннн незавнснмой Советской Соішалнстнческой Республмкн Белорусснн. Сборннк «Практнческое разрешенме нацнонального вопроса в Белорусской Соцмалнстмческой Советской Республнке, часть I, Белоруссвзацня», Менск, 1927, с. 122. (Далей падаецца пад назовам «Белорусснзацня»),
3. Резолюцмя 2-го Всебелорусского Сьезда Советов по докладу о народном просвешеннй. «Белорусснзацня», с. 126—127.
4. Обраіценне ЦНК БССР к культурным работнікам — уроженцам Белорусснн. «Белорусснзацня», с. 132—133.
5. Чырвоны Дудар, беларускі дэкляматар, выд. «Савецкая Беларусь», 1924, с. 133-134.
6. «Вольны сьцяг», № 6 (8), Менск, 35.12.1921, с. 39.
7. Тамсама.
8. Тамсама, с. 40. Прыраўняй: Ст. Станкевіч. Нацыянальная палітыка Крэмля ў Беларусі. «Беларускі Зборнік» Інстытуту для
Вывучэньня гісторыі і культуры СССР. № 1, Мюнхэн, 1955, с. 40-42.
9. Нацыянальнае пытаньне, зборнік. Склаў Ш.А. Будзін. Дзяржаўнае выдавецтва Беларусі, Менск, 1932, с. 254.
10. Тамсама, с. 254.
11. Тамсама, с. 240.
12. Тамсама, с. 240.
13. Тамсама, с. 256.
14. Тамсама, с. 265.
15. Тамсама, с. 270-279.
16. Тамсама, с. 2 80.
17. Тамсама, с. 286—292.
18. Тамсама, с. 292—301.
19. Тамсама, с. 302—304.
20. «Белоруссмзацня», с. 133—139.
21. Тамсама, с. 140.
22. Тамсама, с. 140—142.
23. Тамсама, б. 142—146.
24. «Савецкая Беларусь», 21 кастрычніка 1925 г.
25. Цытуецца паводля кнігі «Навука на службе нацдэмаўскай контррэвалюцыі» пад рэдакцыяй акад. С. Я. Вальфсона, том I, выданьне Беларускай Акадэміі Навук, Інстытут Філёзофіі, Менск, 1931, с. 75. (Далей падаецца пад прозьвішчам рэдактара «Вальфсон»).
26. «Полымя», № 1, 1926; тут цытуецца паводля «Вальфсон», с. 75.
27. А. Баліцкі. Беларусізацыя культасьветных установаў. «Полымя», 1925, №4, с. 117.
28. Л. Каплан. Проблема культурнай рэволюцыі і нацыянальная культура. «Полымя», 1928, № 1; цытуецца паводля «Вальфсон», с. 77.
29. Запісы Беларускага Інстытуту Навукі і Мастацтва (БІНіМ), № 1 (5), Нью-Ёрк, 1954, с. 44.
30. «Белорусснзацня», с. 73—75.
31. Глядзі М. Шчакаціхін. «Нарысы з гісторыі беларускага мастацтва», том I, Менск, 1928.
32. Больш дакладна аб гэтым у працах Ул.Сядуры «Вытокі беларускага мастацтва»: а) Беларуская архітэктура, «Запісы БІНіМ» 1952, № 2; б) Беларускае малярства, «Запісы БІНіМ» 1953, № 2; в) Да праблемы Рэнэсансу й барокка ў Беларусі, Разьбярства, Графіка і іншыя галіны мастацтва, «Запісы БІНіМ» 1954, № 1 (5); г) Мстокіі белорусского нскусства, «Новый журнал», НьюЙорк, 1954, кннга 36.
33. М. Шчакаціхін. Дрэварыты і орнамэнт у выданьнях Скарыньг. «Наш Край» 1926, № 1.
34. П.В. Владммнров. Доктор Францііск Скорнна, его переводы, печатные пздання н язык. СПб., 1888.
35. М. Касьпяровіч. Беларуская архітэктура. Віцебск, 1926; цытуецца паводля «Вальфсон», с. 203.
36. Харламповіч. Пяцігодзьдзе Беларускага Дзяржаўнага Музэю. «Наш Край» 1927, № 1, с. 10.
37. «Вальфсон», с. 205.
38. Белорусская культура. Сборннк I, Нзданне Белорусского обшества культурной связн с заграннцей. Менск, 1928, с. 49—54. / Далей падаецца як «Белорусская культура»/.
39. Тамсама, с. 54.
40. М. Касьпяровіч. Віленскі Беларускі Музэй. «Наш Край» 1929, № 3.
41. Глядзіце ў кнізе: The Byelorussian Theater and Drama (by Vladimir Seduro), New York, 1955.
42. Хроніка ў кнізе «Белорусская культура», с. 71.
43. Тамсама, с. 71.
44. Л. М. Клейнборт. Молодая Белоруссня. Менск, 1928, с. 438.
45. Дэклярацыя літаратурна-мастацкага згуртаваньня «Узвышша». Часапіс «Узвышша», 1927, № 1, с. 168—170.
46. А. Бабарэка. Узвышэнская паэзія. «Узвышша», 1929, № 6, с. 95.
47. «Белорусская культура», с. 65—68.
48. Тамсама, с. 58.
49. Тамсама, с. 59.
50. Тамсама, с. 60.
51. Тамсама, с. 60.
52. Тамсама, с. 61—62.
53. Тамсама, с. 64.
54. Тамсама, с. 55—57.
55. Анцыфераў. Краязнаўчае вывучэньне літаратуры. «Наш Край», 1928, № 6-7, с. 10.
57. Тамсама, с. 8.
58. Тамсама, с. 9.
59. Тамсама, с. 8.
60. Тамсама, с. 8.
61. S. Krushinsky. Byelorussian Communism and Nationalism. New York, 1953, p. 25.
62. «Белорусская культура», c. 70.
63. «Белорусская культура», c. 71.
64.1. Салма. Братнія сувязі. «Літаратура і мастацтва», 3 ліпеня 1957, с. 3.
65. Зьм. Сьнежка. Літаратурная Японія. «Узвышша», 1927, № 3.
66. Зьм. Сьнежка. Пралетарская літаратура Баўгарыі, «Узвышша», 1927, №6.
67. Зьм. Сьнежка. Бэльгійская літаратура, «Узвышша», 1928, № 1 (7).
68. Зьм.Сьнежка і Ф.Пэрго. Фінская літаратура, «Узвышша», 1927, № 4.
69. I. Цьвікевіч. Дзіцячая літаратура ў Японіі. «Узвышша», 1929, №4.
70. «Белорусснзацня», с. 81—82.
71. Тамсама, с. 82.
72. «Беларуская Крыніца», 21.10.1926 г. Цытую паводля «Белорусснзацня», с. 82—83.
73. «Белорусснзацмя», с. 83.
74. «Нацыянальнае пытаньне», с. 223.
75. Тамсама, с. 295.
76. Тамсама, с. 296.
77. Тамсама, с. 296.
78. Тамсама, с. 293.
79. ТодарГлыбоцкі. Пранашукрытыку. «Савецкая Беларусь», 7лістапада 1928 г.; яго-ж, Даволі анэкдотаў, там сама, 11 лістапада 1928 г.
80. Зм. Жылуновіч. Заўвагі кчасу. «Савецкая Беларусь», Іблістапада 1928 г.; яго-ж, Беларуская самабытнасьць і бязухільны інтэрнацыяналізм, там сама, 20 лістапада 1928 г.
81. Цытуецца паводля часапісу «Полымя Рэволюцыі», 1934, № 5, с. 143-144.
82. Рэзолюцыя Пленуму ЦК КП(б)Б, кастрычнік 1930 г., прынятая па дакладу тав. Гея — «Аб нацыянальным пытаньні». Зборнік «Нацыянальнае пытаньне», с. 304—314.
83. Тамсама, с. 307.
84. Тамсама, с. 315—320.
85. Тамсама, с. 321—320.
86. Тамсама, с. 317.
87. Тамсама, с. 328.
88. Тамсама, с. 316, Пастанова Бюро ЦК і Прэзыдыюму Ц1< КП(б)Б «Абузмацненьнібарацьбызухіламіўнацыянальным пытаньні», пункт 3.
89. «Асьвета», 1929, № 10.
90. Тамсама, 1929, № 11-12.
91. «Комуністычнае выхаваньне», 1930, № 1.
92. Тамсама, 1930, № 9—10.
93. Тамсама, № 12, 1930.
94. Тамсама.
95. Тамсама, 1930, № 12.
96. Тамсама, 1931, № 2.
91. Тамсама.
98. Тамсама.
99. Тамсама
100. Тамсама, 1931, № 3—4.
101. «Савецкая краіна», 1931, № 1.
102. Тамсама.
103. Тамсама, 1931, № 1 і № 2.
104. Тамсама, 1931, № 2.
105. Тамсама.
106. Тамсама.
107. Тамсама, 1931, № 3.
108. Тамсама.
109. Тамсама.
110. Тамсама, 1931, №4.
111. Тамсама.
112. Заява тав. Ігнатоўскага. Перадрук з газэты «Звязда». Часапіс «Комуністычнае выхаваньне» 1930, № 12 (сьнежань), с. 33—34.
113. Тамсама, с. 34.
114. Тамсама, с. 35.
115. Тамсама, с. 35—41.
116. Заява тав. Ігнатоўскага. «Комуністычнае выхаваньне», 1930, № 12, с. 36-38.
117. Тамсама, с. 40—41.
118. «Звязда», 28 жніўня 1933 г.
119. Цытуецца паводля тэксту пастановы, надрукаванага ў кнізе: Праф. М.П. Ламцёў. Беларуская граматыка. Фанэтыка і правапіс, Менск, 1935, с. 67—68.
120. Прыраўняй: Я. Станкевіч. Моўная палітыка балынавікоў Беларускай ССР. «Беларускі Зборнік» Інстытутудля вывучэньня СССР, № 2, Мюнхэн, 1955.
121. П. Урбан. Да пытаньня нацыянальнага супраціву ў СССР (на прыкладзе БССР). «Беларускі Зборнік» Інстытуту для вывучэньня СССР, № 9, Мюнхэн, 1958, с. 38, 40, 50—53.
122. «Комуністычнае выхаваньне», 1934, № 3—4, с. 8.
123. «Маладняк», 1931, № 6—7, с. 116.
124. Тамсама, с. 112.
125. Цытуецца паводля Л. Ліманоўскага «За два гады клясавае барацьбы ў літаратуры», «Маладняк», 1931, № 6—7, с. 88.
126. Тамсама, с. 89.
127. О. Канакоцін. «Літаратура — зброя клясавай барацьбы». Менск, 1931, с. 71.
128. Тамсама, с. 72.
129. «Вальфсон», с. 79.
130. Тамсама.
131. Ангельскі тэкст прамовы Уладыслава Галубка глядзіце ў кнізе: The Byelorussian Theater and Drama (by Vladimir Seduro). New York, 1955, pp. 420-422.
132. Тамсама, pp. 198—200.
133. Рэпартаж з Рэспубліканскай нарады кіраўнікоў кафэдраў і выкладчыкаў грамадзкіх навук. «Звязда», 7 лютага 1947, с. 3.
134. Тамсама.
135. П. Клпмов, Н. Цветков. «0 недостатках в печатной пропаганде н в лптературе Белорусспп». «Культура н жнзнь», Москва, № 1, 11 января 1947 г. Перепечатка в газете «Советская Белоруссня» 15 января 1947 г.
136. Той-жа артыкул у газэце «Культура н жнзнь», с. 3.
137. Міхась Ларчанка. Творчасьць Алеся Гаруна, «Беларусь», 1945, № 5, с. 27-30.
138. Г. Шчарбатаў. У палоне скажоных уяўленьняў і архаічных вобразаў. «Звязда», 27 ліпеня 1951 г.
139. «Звязда», 22 верасьня 1952.
140. Тамсама.
141. «Советская Белоруссня», 30 ліпеня 1954 г.
142. Тамсама, 17 верасьня 1954 г.
143. Становішча беларускай совецкай літаратуры пасьля XX зьезду КПСС і яе задачы. Даклад старшыні праўленьня Саюза пісьменьнікаў БССР Пятруся Броўкі. «Літаратура і мастацтва», 20 сакавіка 1957, с. 3.
144. На пленуме праўленьня Саюза пісьменьнікаў Беларусі. «Літаратура і мастацтва», 23 сакавіка 1957, с. 3.
145. «Звязда», 12 студзеня 1957.
146. «Літаратура і мастацтва», 23 сакавіка 1957 г.
147. «Літаратура і мастацтва», 26 ліпеня 1956.
148. Кандрат Крапіва. Збортвораўутрохтамах. Том 3. П’есы. Менск, 1956, с. 488.
149. В.Н. Леннн. О націіональном п нацпонально-колонпальном вопросе. Москва, 1956, с. 551.
КНІГІ ОНЛАЙН
