КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Але... і Шарык быў не вечны — надышлі старасць, глухата, бяссілле. «З’еліся» зубы, нейкі туман убіўся ў вочы, поўсць сыпалася, як з дзіравага меха сечка. I хоць шкадаваў гаспадар сабаку, ды трэба заводзіць новага — маладога, пільнага. Але не карміць жа двух — дзе ж набрацца ў вёсцы тых харчоў, калі нават парасяці не ведаеш што даць, каб нейкая скварчына была ў кубёлку? Узяў гаспадар вяроўку, закруціў вузельчык на Шарыкавай шыі, ускінуў на плячо ружжо — і пайшлі яны ў лес... Шарык адчуваў штосьці нядобрае, але за сваё доўгае сабачае жыццё прывык давяраць і слухацца гаспадара, таму цяпер паслухмяна і сумна клыпаў за ім. Прамінуўшы густы ельнік, прыпыніліся на палянцы, дзе чалавек прывязаў сабаку да сасны, адышоўся, рэзка зняў з пляча ружжо і, баючыся глядзець у вочы сабаку, выстраліў. Спалоханы лес адгукнуўся трывожным рэхам. Чалавек бачыў, як нейкая сіла падкінула Шарыка ад зямлі і зноў кінула на яе, бездапаможнага і нерухомага. He адвязваючы вяроўкі, чалавек рашуча пакрочыў ад гэтага жудаснага месца, выціраючы на хаду памакрэлыя вочы... Я наўмысна не называю вёску і прозвішча чалавека, узяўшага на сваю душу цяжкі грэх. Я вельмі рады, што ў гэтай трагедыі ёсць працяг, які закрануў сэрца кожнага, хто хоць краем вуха пачуў пра гэтае здарэнне. ...Мінула два тыдні. У чалавека быў ужо другі сабака — малады і дзёрзкі, услужлівы і пільны. Чалавек стараўся не думаць, не ўспамінаць пра забітага былога сябра, і жыццё зноў набыло клапатлівы, працоўны рух вясковага жыхара. Але аднойчы вечарам, калі чалавек стомлена сеў на ганак і з асалодай закурыў, гледзячы сабе пад ногі, ён усёй істотай адчуў на сабе нейчы погляд. Чалавек здрыгануўся і ўзняў галаву. Перад ім стаяў Шарык — схуднелы і змучаны, з выбітым вокам і перабітай пярэдняй лапай, якая крыва зраслася. 3 шыі звісала ўся ў запечанай крыві вяроўка. Шарык хістаўся і даверліва глядзеў адным вокам у вочы гаспадару. Цяжка паранены, ён выжыў, залізаў раны, перагрыз вяроўку і аддаў апошнія сілы, каб прыйсці да таго, каго лічыў сваім адзіным сябрам. « » У свае чатырнаццаць гадоў я даволі моцна «захварэў» паляваннем. А перадалася мне гэтая хвароба ад старэйшага брата Косціка, які начытаўся паляўнічай літаратуры, наслухаўся розных манюкаў і за апошнія капейкі купіў ружжо. На выхадныя дні ён наязджаў да нас у Карпілаўку з Мінска. 3 адным ружжом мы з Косцікам цягаліся па лясах з ранку да вечара, бабахалі налева і направа. У буднія дні я заставаўся гаспадаром ружжа... Аднаго дня, калі ад марозу і мяцеліцы нельга было нос выткнуць за дзверы, я ўскінуў на плячо ружжо, падперазаўся патранташам і падаўся ў лес — паляўнічага ж ногі кормяць. Мяне ўвесь час цягнула да Вапеннай гары — там непралазная глуш, мноства розных слядоў, асабліва рысіных, а мне вельмі хацелася запаляваць рысь, хоць тады я не ведаў, з якога боку да яе падступіцца... Гудуць дрэвы, стогнуць ад ветру, але ў лесе мяцеліца з ног не валіць — значна зацішней у ім. Ружжо — напагатове, вочы пільна абмацваюць кожны куток. Раптам з сасны на сасну пералятае рабчык, чапляецца за ніжні сук, і не паспеў я ўскінуць ружжо, як ён спікіраваў на снег у густы ельнічак. Я застыў і не зводзіў вачэй з невялічкага прасвету сярод елачак — павінен жа недзе мільгануць рабец. Стаю ў «сабачай стойцы», дрыжу ад азарту, не міргаю. He, думаю, я цябе перахітру, цярпення ў мяне хопіць! Прайшло з паўгадзіны — толькі я хацеў плюнуць і пайсці далей, як у невялічкім «акенцы» паміж елачак нешта варухнулася (а мо падалося). На ўсякі выпадак складваюся і бабахаю ў тое акенца. Нічога не ўзляцела... Няўжо забіў рабчыка?! А можа, там нікога і не было?!. Хвалююся, не перазараджаю ружжо і бягу да таго месца. Падбег і... ледзь сам не грымнуўся з усіх чатырох — нічога не разумею. Перада мной на бялюткім снезе ляжыць мацёры вогненны ліс! Вось гэта дык да! Аказваецца, пакуль я, раскрыўшы рот, стаяў і чакаў рабчыка, ліс, які прабягаў непадалёку, пачуў свежыя сляды птушкі і хацеў паласавацца «маім» рабчыкам, але, бедалага, папаўся сам... Падвязаў я цераз плячо багаты трафей і з важнецкім выглядам пакрочыў праміком у Лысую Гару, дзе жыў самы сталы наш брат Коля. А дарога ў Лысую Гару пралягае праз Буды, вось я і «купаўся» ў паляўнічай славе, нядбайна адказваючы на шматлікія пытанні жыхароў тых вёсак: — Ліс пёр, як маланка, нават вочы не паспявалі за ім, але мой стрэл імгненна спыніў яго... Ды гэткіх лісаў я магу страляць хоць кожны дзень... Назад у Карпілаўку я ішоў праз Жукаўку — трэба ж было і там заявіць аб сабе... «Пакарыўшы» Жукаўку, я праміком, цераз лес і лугі падаўся дамоў Раптам чую, як недзе ў лесе сабака «з голасам» гоніць зайца. Па брэху пазнаю Абісінцавага ганчака, які самастойна, без «непрасыхаючага» гаспадара, штодзённа бегаў у лес і «зганяў ахвоту», ганяючы зайцоў. Прыслухаўся — брэх набліжаецца да мяне. Скокнуў я пад лазовы куст, і — зноў спёрла дыханне, дрыжу ад азарту. Бачу, як па лузе прама на мяне паволі клыпае заяц. Наогул, заяц ад сабакі ўцякае не з усіх ног, а з прыпынкамі, прысядаючы на заднія лапы і «стрыгучы» вушамі паветра. Гэты таксама — скок, скок— сядзе, скок, скок і паслухае... He «дакульгаўшы» метраў дваццаць да мяне, заяц сеў і натапырыў вушы. Сядзіць слупком, як наталерцы,—толькі страляй! Я старанна прыцэльваюся і думаю: «3 аднаго боку — вісіць ліс, з другога—заяц! Такога яшчэ свет не бачыў! Прыйдзецца зноў ісці ў Лысую Гару праз Буды...» Пакуль мае мазгі малявалі такія карціны, заяц зрабіў рэзкую скідку ўбок, каб збіць са следу сабаку,— я толькі паспеў ціскануць на курок, але заяц паспяхова паказаў мне адно месца і знік, растаў у снежнай завірусе. Я, ад злосці на сябе, схапіў з галавы шапку, кінуў пад ногі і давай таптаць яе нагамі, абзываючы сябе самымі апошнімі словамі: « », « » і гэтак далей. СУПЕРПАДАРУНАК Самае цяжкае — выбраць і купіць падарунак, калі ідзеш да некага на дзень нараджэння. Бывае, падабаецца падарунак — ды не дазваляюць грошы, цана «кусаецца», а калі грошы ўсё ж дазваляюць — дык падарунак, як кажуць, ні сабе, ні людзям. Вось і збіваеш апошнія падэшвы, туляючыся па крамах. Што ні кажыце, а складаная гэта справа — хадзіць на дні нараджэння! Уручаеш імянінніку тое, што купіў і бадзёра «падсалоджваеш»: — Вось! Самае лепшае і дарагое купіў! Спажывай! А ў беднага імянінніка ад разгубленасці сківіца адвісла, вусны дрыжаць ад крыўды, а вочы дык зусім крычаць: — Што ты мне купіў?! Я ж разлічваў на большае!.. Гэтак можна і свята сапсаваць, і наогул з гаспадаром пасварыцца. Але пажартавалў і хопіць! Прыехала ў маю Карпілаўку да сваіх бацькоў на адпачынак маладая жанчына з мужам і сынам аж з далёкай Керчы. У той Керчы ўсёй радасці — адно толькі мора, ды і тая адзіная радасць — для іншагародных адпачываючых і турыстаў. Мясцовым жыхарам — не да мора. Трэба яшчэ дадаць, што ў той Керчы грыбамі і не пахне, a ў нас — лясы гніюць ад іх. А дзе вы бачылі чалавека, які б не любіў збіраць грыбы, асабліва баравічкі? Вось і гэтыя керчанцы за грыбамі ажно калоцяцца, гаворку пра іх з языкоў не скідваюць і кожную раніцу бягуць, спатыкаючыся, у лес... Але грыбы — не мох, не растуць па ўсім лесе без разбору. Кожны грыб любіць свае мясціны, ды і год на год не прыходзіцца. Напрыклад, мінулым годам — баравікі раслі па барах, па белых імхах, сёлета — па бярэзніках ды пад дубамі, наступным годам — могуць прытаіцца ў ельніках. Тут патрэбен асаблівы нюх. Можна цэлы дзень працягацца па лесе, а знайсці аднаго казляка, ды і за таго чэрві б’юцца. А можна і за гадзіну-дзве нарэзаць баравікоў — як падняць... Пабягуць чуць свет керчанцы ў лес, ногі адаб’юць па самую паясніцу, а нясуць дамоў нейкія сыраежкі, паедзеныя смаўжамі, чашчавікі счарнелыя, куркі ды некалькі лісіц, адным словам — смецце. Я звычайна ў лес не спяшаюся — у мяне «свае» запаведныя куткі. «Мае» грыбы — будуць мне! Ды і па лесе я іду паціху, туды-сюды крутнуся, прыпыняюся, аглядваюся — грыбы гэта любяць і не хаваюцца. Некаторы грыбнік імчыць па лесе, як лось, задраўшы галаву і збіваючы нагамі тое, што шукае, быццам грыбы растуць не пад нагамі, а на елках... Іду я з лесу дамоў — кошык паўнюткі адных баравікоў, ажно вывальваюцца. Параўняўся з хатай, у якой гасцююць керчанцы, і быў вымушаны прыпыніцца, бо яны ўбачылі мяне праз вокны і выскачылі на двор — ледзь дзверы з завесамі не знеслі. — Ай! Ой! Які цуд! Які жах! Дзе быў? А мы ж — ні разу! А ты ж кожны раз!.. А потым маладая жанчына слёзна папрасіла: — Калі не хочаш, каб у мяне разарвалася сэрца,— не хадзі болей пад нашымі вокнамі з такой прыгажосцю! Вельмі прашу — пашкадуй мяне! Я прыйшоў дахаты, напіўся вады, скінуў боты і сеў адпачыць на лаўку. Праз дарогу, на лузе збіралі рамонкі дзве дзяўчынкі — Кацюнька і Ірачка. Назбіралі вялізныя букеты і ідуць ля нашага плота, аб нечым шчабечуць. Пытаюся ў іх, навошта так многа рамонкаў, а яны адказваюць: — Сёння ж у цёці Наташы — дзень нараджэння! Я і рот раскрыў. Цёця Наташа —тэта ж керчанская жанчына, у якой ледзь сэрца не разарвалася ад маіх баравікоў. Я падскочыў з лаўкі, нібы сядзеў на вострым цвіку, схапіў кош з баравікамі і — подбегам да суседзяў. Заскокваю ў хату і стаўлю ля ног імянінніцы свой падарунак: — 3 днём нараджэння! Гэта вам! — і бачу, як вусны жанчыны заквітнелі радаснай усмешкай, а ў вачах успыхнуў шчаслівы агеньчык. «ЖЫДОЎСКАЯ» ГАРА Толькі я прыехаў на сваім «карчу» — «Жыгулях» — у Карпілаўку, як да мяне прыбегла Левандоўская Надзя і залямантавала скрозь слёзы: — А мой ты братачка! Памажы ж ты мне! А трэба ж ехаць у Лагойск у суд! А з Карпілаўкі ж у Лагойск можна трапіць толькі праз Мінск! А я б адна і праз Мінск даехала, а мне ж патрэбны дзве сведкі! А яны ж на аўтобусе праз Мінск ехаць адказваюцца — гэта ж за дзень не справішся...— і сыпле, і сыпле... У мяне аж галава закруцілася ад такога «наскоку». — Пачакай, Надзя! Што за суд, што за справы ў Лагойску?.. Высветлілася, што беднай жанчыне, якая ўжо восьмы дзесятак свайго жыцця пачала ўжываць, трэба ехаць у лагойскі суд і даказваць, што чорнае — заўсёды застаецца чорным... Надзю, калі яна была дзяўчынай, немцы ў сорак трэцім годзе пагналі ў Германію — у рабства. Глынула яна гора, аж горка стала на ўсё жыццё...