КНІГІ ОНЛАЙН

Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць

Паляўнічы | Стары чалавек і мора | Планета людзей | Маленькі прынц

Антуан дэ Сент-Экзюперы, Эрнэст Хемінгуэй, Джэймс Олдрыдж

Выдавец: Юнацтва

Памер: 429с.

Мінск 1996

148.39 МБ

— Як гэта яны вас тут пакінулі? — спытаў ён.
Джыні нібыта здзівілася пытанню, але пасля павольная ўсмешка паказала, што яна зразумела. Яна ўстала, абьішла вакол стала і села каля Роя з падкрэсленай рашучасцю. Затым паглядзела на яго быццам з неразуменнем.
— Я думала, што Джэк расказаў...
— Што расказаў?
Яна зноў памаўчала.
— Спадзяюся, гэтым разам было добрае паляванне?
Рой ведаў цану гэтым яе спакойным словам: ён бачыў горад Таронта, чуў званок трамвайнага вагона, які вадзіў яе бацька, бачыў усіх гэтых гарадскіх жанчын, якія спяшаліся да сваіх пішучых машынак ці да прылаўкаў, каб абслугоўваць народ.
— А што? Чаму гэта так важна?
— Вось чаму. Я патраціла тыя шэсцьсот долараў. Я купіла гэтую хату і ўчастак на чатыры акры. На аўкцыёне. Ен ішоў асобна, вось я і купіла яго, Рой.
Рой ляпнуў сябе па тоўстых каленях.
— Вы купілі старую хату?! — сказаў ён.
— Купіла.
Ен гатовы быў кпіць над лёсам, смяяцца. Раптам ён усё зразумеў. Яму вярталі ўсё яго жыццё, а Эндзі нібыта і не было. Вось яна, пэўнасць, якую ўвесь час у яго адбіралі. Джын уцягнула яго назад у жыццё, яна
дала яму адзіна магчымы адказ — і менавіта тут, у Сент-Элене. Але свет зноў пагрозліва насоўваўся на яго.
— Чатыры акры гразі! — сказаў ён.— Вы хочаце зрабіць з мяне фермера? — Ен быў гатовы зноў растаптаць усё гэта.
— He, Рой, не,— сказала яна.— He кажыце, што я хачу зрабіць з вас фермера. Проста я купіла хату, вось і ўсё.
— Правільна, Джыні,— хуценька адказаў ён.
— Я зусім не хачу зрабіць з вас фермера,— паўтарыла яна.
— А ці ведаеце вы, што я не маю больш паляўнічага ўчастка,— сказаў ён.
— Я ведаю. Я бачыла ў горадзе Скоці і іншых,
— А мо і мне варта стаць фермерам,— бесклапотна прамовіў ён.
— Вы скончылі б, як і ваш брат Сэм.
Зараз ён цудоўна ведаў усё, усё, шо паслалі яму багі, але яму хацелася падражніць яе.
— А што, калі я пайду на поўнач? — сказаў ён.— Тады вы, вядомая рэч, выправіцеся ў свой Таронта?
— Вы можаце ісці куды хочаце,— спакойна адказала яна.— Я выкупіла гэтую ферму. Я і буду ўтрымліваць яе. А вы ідзіце куды хочаце!
— I вы думаеце справіцца з фермай? — ён стараўся запалохаць яе.— Вы думаеце, што адна справіцеся з чатырма акрамі?
— I з гэтым спраўлюся,— сказала яна.
— Праўда,— сказаў ён супакоена.— Бадай што справіцеся!
— А як вы? — спытала яна са сваім гарадскім лаканізмам.
— Што я...— пачаў ён.
Яна чакала.
Затым ён раптоўна пайшоў да дзвярэй.
— Я хутка вярнуся, Джыні,— сказаў ён.
— Куды ты? — гукнула яна наўздагон.
— Пайду паталкую з інспектарам,— азваўся ён і ў тое ж імгненне знік за дзвярыма.
Яна назірала, як ён спускаўся з ганка, а індзейскі сабака — за ім. Яна чула, як ён клікаў сабаку, бачыла, як ён, высока ўздымаючы кароткія ногі, з плюханнем ішоў па гразі, нібыта гэта была паляўнічая сцежка, і чула, як ён смяяўся сваім ранейшым смехам.
ЭРНЭСТ ХЕМІНГУЭЙ
СТАРЫ ЧАЛАВЕК I МОРА
АПОВЕСЦЬ
Гэта быў стары чалавек, які адзін у лодцы лавіў рыбу ў Гальфстрыме, і мінула ўжо восемдзесят чатыры дні, як ён не выцягнуў аніводнае. Першыя сорак дзён з ім быў хлопчык. Аднак пасля сарака дзён без улову хлопчыкавы бацькі сказалі сыну, што стары чалавек стаўся канчаткова і незваротна salao — гэта значыць, такі, якому ўжо ніколі не пашанцуе, і хлопчык мусіў пайсці ў мора з іншым рыбаком, які злавіў тры добрыя рыбіны першага ж тыдня. Хлопчыку было балюча бачыць, як стары чалавек штодня прыплываў з пустой лодкай, і ён заўжды спускаўся да мора, дапамагчы яму несці зматаныя шнуры альбо бусак, гарпун і ветразь, абкручаны вакол мачты. Ветразь быў залатаны (на гэта пайшлі мяхі з-пад мукі), звінуты, ветразь выглядаў сцягам вечнай паразы.
Стары чалавек быў худы і змардаваны, з глыбокімі маршчынамі на патыліцы. На ягоных шчоках збягалі ўніз карычневыя плямы няшкоднага скурнага захворвання, што ўзнікае ад сонечнага адлюстравання ў трапічным моры. Рукі яго, што цягнулі шнуры з цяжкімі рыбамі, былі прарэзаны глыбокімі шрамамі. Але ніводны з іх не быў свежы, яны нагадвалі сгарыя распоквіны ў пустыні, якая некалі была морам.
Усё ў яго было старое, апроч вачэй колеру мора, вясёлых і непераможных.
— Сант’яга,— сказаў яму хлопчык, калі яны, ўцягнуўшы лодку, караскаліся на бераг.— Я мог бы пайсці з табой зноў. Мы зарабілі трохі грошай.
Стары чалавек навучыў хлопчыка рыбачыць, і хлопчык любіў яго.
— He,— адказаў стары чалавек.— Ты трапіў на шчаслівую лодку. Заставайся тамака.
— Але ж згадай, як ты восемдзесят сем дзён быў
без рыбы, а потым мы лавілі вялізныя рыбіны кожнага дня тры тыдні запар.
— Памятаю,— сказаў стары чалавек.— Я ведаю, ты пакінуў мяне не таму, што сумняваўся.
— Мой бацька прымусіў мяне пайсці ад цябе. Я ж малы і павінен слухацца яго.
— Ведаю,— сказаў стары чалавек.— Гэта зусім нармальна.
— Ен не надта верыць у тваю ўдачу.
— Так,— пагадзіўся стары чалавек.— Але мы не страцілі веры. Ці ж не праўда?
— Вядома,— сказаў хлопчык.— Я хацеў бы пачаставаць цябе півам на «Тэрасе»1, а потым мы ўзялі б ежу дадому.
— Чаму ж не,— адказаў стары чалавек.— Паміж намі, рыбакамі, усё проста.
Яны ўселіся на «Тэрасе», багата хто з рыбакоў пакепліваў са старога чалавека, але ён не злаваўся. А рыбакам сталага веку было сумна бачыць яго, але яны не паказвалі гэтага і ветліва гутарылі пра плынь і глыбіні, дзе яны цягнулі за сабой лёскі, пра ўстойлівае добрае надвор’е і пра тое, што яны бачылі. Рыбакі, якім у гэты дзень пашанцавала, прыплылі ўжо, растрыбушылі сваіх марлінаў і занеслі іх, пакладзеных на ўсю даўжыню ўпоперак дзвюх дошак (ля кожнага канца пахістваліся па два чалавекі), у рыбарню, дзе рыбіны чакалі, пакуль рэфрыжэратары адвязуць іх на рынак у Гавану. Тыя, хто злавіў акул, занеслі іх на акулаву фабрыку, на другі бок бухты, дзе яны павіслі на блоках пасля таго, як з іх дасталі печань, адрэзалі плаўнікі, злупілі шкуры і нарэзалі мяса на доўгія, вузкія кавалкі для засолкі.
Вецер з усходу падзьмуў быў над гаванню і прынёс аж сюды пах з акулавай фабрыкі, але толькі слабое падабенства таго смуроду, бо вецер зноў павярнуў на поўнач, а потым аціх зусім, і на «Тэрасе» было прыемна і сонечна.
— Сант’яга,— вымавіў хлопчык.
— Слухаю цябе,— абазваўся стары чалавек. Ен трымаў у руцэ шклянку і думаў пра далёкае мінулае.
— Ці магу я пайсці ў мора і налавіць табе сардзін на заўтра?
Назва страўні (тут і далей заўвагі перакладчыка).
— He. Ідзі гуляй у бейсбол. Я пакуль што магу веславаць, а Раджэліа будзе закідваць сетку.
— Мне ахвота пайсці. Калі я не магу лавіць рыбу з табою, дык я хацеў бы дапамагчы табе як-небудзь інакш.
— Ты паставіў мне піва,— сказаў стары чалавек,— ты ўжо мужчына.
— Колькі гадоў было мне, калі ты ўпершыню ўзяў мяне на лодку?
— Пяць, і ты ледзь застаўся жывы, калі я ўцягнуў занадта наравістую рыбу, і тая магла ўшчэнт разбіць лодку. Ці памятаеш ты?
— Я памятаю, як пляскала і грукала хвастом рыбіна і як трэснула, зламаўшыся, лаўка, і стук дубінкі. Памятаю, як ты шпурнуў мяне на нос, дзе ляжалі мокрыя зматаныя шнуры, і ўся лодка дрыжала, а ты бамберыў рыбіну, і гук быў такі, як быццам ты ссякаў дрэва, а навакол мяне быў салодкі пах крыві.
— Ты сапраўды памятаеш, ці я табе гэта расказваў?
— Я памятаю ўсё з таго самага часу, як мы ўпершыню разам пайшлі ў мора.
Стары чалавек зірнуў на яго абпаленымі сонцам, поўнымі даверу і любасці вачыма.
— Калі б ты быў маім, хлопчык, я ўзяў бы цябе ў мора, рызыкнуў бы,— сказаў ён.— Але ты — бацькаў і матчын сын, і ты на шчаслівай лодцы.
— Ці магу я налавіць табе сардзін? I я ведаю, дзе можна дастаць чатыры прынады.
— У мяне яшчэ сённяшнія засталіся. Я паклаў іх у скрынку з соллю.
— Дазволь мне дадаць чатыры свежыя.
— Адну,— сказаў стары чалавек. Вера і надзея ніколі не пакідала яго. Але цяпер як быццам ветрык атуліў іх сваім павевам.
— Дзве,— сказаў хлопчык.
— Дзве дык дзве,— пагадзіўся стары чалавек.— Ты іх не свіснуў?
— Бывала і такое,— сказаў хлопчык.— Але гэтыя купіў.
— Дзякуй,— сказаў стары чалавек. Ен быў занадта просты, каб дзівіцца: калі да яго прыйшла пакора? Але ён ведаў, што яна прыйшла, і ведаў, што ў ёй няма ганьбы і яна не прычыніла аніякай страты праўдзівай гордасці.
— 3 гэткай плынню заўтра маецца быць неблагі дзень,— сказаў ён.
— Куды ты рушыш лавіць? — спьітаўся хлопчык.
— Як найдалей, а вярнуся, калі пераменіцца вецер. Хачу выйсці давідна.
— Я пастараюся зрабіць так, каб мой рыбак таксама лавіў далёка,— сказаў хлопчык.— Калі ты зачэпіш на кручок нешта сапраўды буйнае, мы зможам прыйсці Ta66 на дапамогу.
— Ен не любіць працаваць занадта далёка.
— He любіць,— згадзіўся хлопчык.— Але я ўбачу гэткае, чаго ён не можа ўбачыць: да прыкладу, птушку, што лётае над вадой, каб падабрацца да рыбіны, і выпраўлю яго ў пагоню за дэльфінам.
— Ен так кепска бачыць?
— Амаль сляпы.
— Дзіўна,— заўважыў стары чалавек.— Ен ніколі не лавіў чарапах, а якраз гэта псуе вочы.
— Але ж ты не год, не два лавіў чарапах каля Маскітавага берага1, але зрок у цябе добры.
— Я — дзіўны стары чалавек.
— Але ці дастаткова ў цябе цяпер сілы, каб справіцца з сапраўды буйнай рыбай?
— Думаю, што так. I, апроч таго, ёсць розныя хітрыкі.
— Давай занясем прычындалле дадому,— сказаў хлопчык.— Тады я вазьму сетку і пайду па сардзіны.
Яны сабралі ледзь не ўсе снасці. Стары чалавек нёс мачту на сваім плячы, а хлопчык нёс драўляную скрынку з туга скручанымі карычневымі шнурамі, бусак і гарпун са стралой. Скрынка з прынадамі заставалася пад кармой лодкі разам з дубінкай, якую ўжывалі, каб аглушыць рыбу, калі тую падцягвалі сеткай да борта.
Ніхто не краў у старога чалавека, але не шкодзіла забраць ветразь і цяжкія шнуры дадому, бо ад расы яны маглі адсырэць, і хоць стары чалавек пэўна ведаў, што ніхто з тутэйшых людзей не паквапіцца на яго маёмасць, бусак і гарпун былі б непатрэбнай спакусай У лодцы.
Яны разам узняліся па дарозе да халупы старога чалавека і ўвайшлі ў яе праз адчыненыя дзверы. Стары чалавек прыставіў мачту разам з абкручаным вакол яе ветразем да сцяны, хлопчык паклаў скрынку да іншае начынне ля яе. Мачта была ў даўжыню амаль
Вузкая паласа зямлі на ўсходзе Нікарагуа.
гэткая, як адзін пакой халупы. У халупе, зробленай з моцных прылісткаў каралеўскай пальмы, што завуцца guano, меліся: ложак, стол, адно крэсла і на земляной падлозе месца для гатавання на драўнінным вугалі. На карычневых сценах з разгладжаных лістоў трывалага валакністага guano, якія перакрывалі адзін аднаго, вісела каляровая карцінка з Найсвяцейшым Сэрцам Гасподнім ды яшчэ адна з Кабрэнскай Маці Божай. Яны засталіся ад ягонай жонкі. Раней тут на сцяне была і падмаляваная жончына фатаграфія, але надта журботна яму рабілася, калі ён глядзеў на яе, і тая зараз ляжала на паліцы пад ягонай чыстай кашуляй.