EGOізмы
Сяргей Абламейка
Выдавец: Наша Ніва
Памер: 224с.
Вільня 2004
СЯРГЕЙ АБЛАМЕЙКА
ЕбОІЗМЫ
Vostraja Brama НАША HIBA 2004
Vostraja Brama
2004
СЯРГЕЙ
АБЛАМЕЙКА
EC ОІЗМЫ
Vostraja Brama НАШАНІВА Вільня 2004
ISBN 9955-437-19-7
UDK 882.6(437.l/.2)-8
Ab-53
Сяргей Абламейка.
Egoiзlяы. Канстатацыі. — «Наша Ніва»
(Бібліятэка «Вострая Брама», 6). — 2004. 224 с.
Рэдактар Сяргей Дубавец
Мастак Генадзь Мацур Макет Віктар Корзун
© Сяргей Абламейка, 2004
© Генадзь Мацур, 2004
© «Наша Ніва», 2004
Зьмест
Васіль Быкаў. Прадмова, 7
MODUS VIVENDI - ЛАД ЖЫЦЬЦЯ, 9
FILUM VITAE - НІТКА ЖЫЦЬЦЯ, 65
RATIO VIVENDI - СЭНС ЖЫЦЬЦЯ, 137
VITA ARTIUM - МАСТАЦКАЕ ЖЫЦЬЦЁ, 161
VITA PUBLIC A - ГРАМАДЗКАЕ ЖЫЦЬЦЁ, 183
VITA ТАСІТА - МАЎКЛІВАЕ ЖЫЦЬЦЁ, 211
ULTIMA RATIO - АПОШНІ АРГУМЭНТ, 217
Індэкс паняткаў, 219
Гэта — унівэрсальная кніга чалавечай (хрысьці- янскай, але ня толькі) маралі, побыту і жыцьцёвай мудрасьці, якая ахоплівае ці ня ўсе бакі людзкога існаваньня.
Вядома, што наша грамадзтва шмат дзесяці- годзьдзяў было пазбаўлена маральных набыткаў, выхоўвалася ў звыродлівых умовах камуністыч- най псэўдадэмакратыі — па сутнасьці, амараль- ным чынам. Пільная неабходнасьць спасьціжэнь- ня чалавечага досьведу і боскай мудрасьці, воль- ных ад татальнай камунізацыі людзкой сьвядо- масьці, была відавочнай. Каб упісацца ў сучасны эўрапейскі маральны кантэкст, найперш трэба яго спасьцігнуць.
Аўтар зрабіў вялікую справу, так ці інакш асэн- саваўшы шматзначную складанасьць чалавечага жыцьця, зь якога ён утварыў высновы — лякані- чныя і ёмістыя сэнтэнцыі, багатыя значэньнем і
сэнсам. He зважаючы на ўяўную даступнасьць, кнігу трэба чытаць нетаропка, з роздумам, як бы ўпершыню асэнсоўваючы кожны паварот лёгікі прапанаванага афарызму. Тады ён адкрыецца вам ва ўсёй глыбіні свае мудрасьці.
Добра, што сабраныя ў кнізе сэнтэнцыі ў баль- шыні сваёй пазбаўленыя спрошчанай павуча- льнасьці, сумнеўнай навуковасьці, выкладзеныя даступна для разуменьня, добрай беларускай мо- вай. У прамежках між імі яны як бы запрашаюць чытача да роздуму ў паўзах, часам, можа, не вык- лючаючы і нязгоды ў высновах ці фармулёўках. Тое пераважна там, дзе сэнс прэтэндуе на заліш- нюю катэгарычнасьць або ўнівэрсальнасьць сьцьверджаньня.
Маральны пагляд аўтара, часам бязьлітасны да чалавечай экзыстэнцыі, можа нават шакаваць. Але ўвогуле тое абгрунтавана, калі мець на ўвазе перажыты грамадзтвам час і набыты ім досьвед. Пракляты той досьвед яшчэ доўга будзе аказваць свой уплыў на ўсе бакі нашага існаваньня. Філя- зофія і мараль — у тым не выключэньне.
Прапанаваную аўтарам сыстэматызацыю кнігі трэба лічыць умоўнай. Улічваючы рознабаковасьць і ўнівэрсалізм зьместу, дамагацца дасканаласьці яе структуры, мабыць, было б залішнім клопатам. Нязробленае аўтарам можа зьдзейсьніць чытач ад- паведна ўласным паглядам і густам.
Галоўнае, што гэтая кніга — добрая і патрэб- ная для нашага грамадзтва, якое спрадвеку імкнец- ца зразумець сусьвет. Але чалавеку ў гэтай бязь- мерна складанай справе найперш трэба зразумець сябе.
Васіль Быкаў
MODUS VIVENDI
лад жыцьця
ЖЫЦЬЦЁ
Дзе б вы ні спыніліся, вы заўсёды ста- неце ў некага на дарозе.
• • •
Сэнс і бессэнсоўнасьць жыцьця злуча- юцца ў боль па ім.
Трагічнага ў нашым жыцьці значна болып, чым мы ад яго чакаем і гатовыя прыняць.
Ведаць сваю будучыню ня дадзена ніко- му. Ствараць сваю будучыню — дадзена ўсім.
Жыцьцё — гэта мастацтва лавіраваць сярод гаўна.
Кажуць, палітыка — брудная справа. Ці разумеюць яны, што ўсё наша жыць- цё — палітыка?
Мала хто хоча задаволіцца малым, але болыпасьці — давядзецца.
Як добра магло б скласьціся нашае жыцьцё, калі б мы яшчэ дзецьмі ведалі, што людзі ня толькі памыляюцца, але й ня хочуць нічога ведаць аб гэтым.
I якімі разумнымі мы былі б, калі б загадзя ведалі, што людзей ня толькі ня трэба клікаць пад свае сьцягі, але й самім нам ня трэба ўставаць пад чыесьці...
Сутыкненьне інтарэсаў трэба было б назваць жыцьцём, а супадзеньне інтарэ- саў — сяброўствам ці каханьнем.
Добра было б, калі б мы яшчэ ў мала- досьці разумелі, што да нас нікому няма
справы. А калі й ёсьць, дык часьцей для таго, каб зрабіць сваю справу за наш кошт.
Чым менш спадзявацца ад жыцьця, тым большым уявіцца тое, што ад яго атрымаем.
У кожнага з нас — свае ўзьлёты. I ва ўсіх — адна памылка: мы чакаем вяр- шыні тады, калі стаім на ёй...
Больш за ўсё мы памятаем і шкадуем аб тым, чаго хацелі, але гэтак і не атры- малі.
Перш чым выказаць думку, добра па- думайце, ці сапраўды цікавіцца вашым меркаваньнем той, да каго вы зьвер- нецеся.
Самае неабходнае ў жыцьці чалавека — спакой. Пры гэтым тыя, хто яго мае, усяляк імкнуцца яго пазбыцца.
Чаму ён няшчасны, хай кожны запы- тае ў сябе.
Гэта няпраўда, што існуе нейкая сусь- ветная энтрапія, якая ўраўнаважвае посьпехі і няўдачы кожнага. Але кожны асабіста павінен быць да гэтага гатовы.
Нехта нечага ўсё жыцьцё хоча, а нех- та гэта ўсё жыцьцё робіць. Розьніца.
Для пасьпяховага жыцьця трэба знач- на менш адукацыі, чым некаторыя ма- юць.
Ня хочаце ісьці наперад — пойдзеце назад.
Хаос вакол нас — уяўны. Насамрэч усё рухаецца наперад.
Дабрыня да патрэбных людзей пры- носіць страты.
Часьцей пытайце ў сябе, што заста- нецца па вас пасьля сьмерці. Гэта дапа- можа вам пазбавіцца ад некаторых жарсь- цяў і надасьць жыцьцю новы сэнс. Калі пасьля вас застануцца добрыя дзеці — гэта ня горшы варыянт.
• • •
Спыняцца і азірацца карысна. Бо пась- ля азіраньня можа аказацца, што "перад" стаў бокам альбо й задам.
Ня ўсе ведаюць, куды ісьці. Таму тыя, хто ведае — карысныя для іншых. Бяда, што і першым, і другім уласьціва памы- ляцца: адзін не туды вядзе, другі не за тым ідзе.
Чым хутчэй кожны зразумее, што ён — адзін, тым лепш і для яго, і для нава- кольных.
Фатальнае спрацоўвае і дзейнічае ме- навіта там, дзе нам ня трэба і дзе мы яго менш за ўсё чакаем. Таму мы і называем яго фатальным.
Умацоўвацца трэба не для таго, каб быць мацнейшым за ўсіх, але для таго, каб у патрэбным месцы і часе стаць мац- нейшым за астатніх.
Хто хаваецца ў кусты, той там і за- стаецца.
Праблемаў значна болып, чымся люд- зей, здольных іх вырашаць.
Мары замінаюць будаваць рэчаіс- насьць.
Той, хто не ўважае сябе больш вар- тым за іншых, лягчэй стрывае перамогу менш вартага.
Перамагае ня той, хто мае рацыю, але той... хто перамагае.
Нам заўсёды нечага не хапае, і менав- іта таму мы рухаемся наперад. Шукаем нястачу.
Сыйшоўшы напаўдарозе з дыстанцыі, мы пазбаўляем сябе ня толькі радасьці перамогі, але й прыкрасьці паразы.
He забывайце пра сябе. Асабліва тады, калі з усіх бакоў вас да гэтага заахво- чваюць тыя, хто не забывае пра сябе.
He забывайце пра сябе і тады, калі з усіх бакоў навакольныя заклікаюць вас не забыцца пра іх.
Небясьпекі бываюць гэткія нечаканыя і вычварныя, што нават асьцярожныя і прадбачлівыя людзі здагадваюцца пра іх, калі ўжо позна.
Як лёгка радзіць і як цяжка парадзіць!
Пляны бываюць зьдзяйсьняльныя і не. I гэта залежыць не ад плянаў, але ад таго, хто іх выконвае.
Пачуцьцё бясьпекі часьцей за ўсё пад- манлівае і таму — небясьпечнае.
Калі вам нехта сеў на галаву — ад- моўцеся ўдаваць фатэль.
Прыкра, але мы патрэбныя тады, калі патрэбныя.
Паміраюць усе бяз розьніцы. Затое жывуць — з розьніцай.
Выйсьці знаходзяцца з усіх сыту- ацыяў. Проста знойдзенае выйсьце не ад- наўляе страчаных магчымасьцяў.
Калі вас выкарыстоўвае мярзотнік, значыць, вы дазваляеце яму гэта рабіць.
*
• • •
Мы моцна памыляемся, калі ня хочам назваць сёньняшні дзень жыцьцём, а даз- валяем гэтак звацца толькі ўчору і заў- тру.
Праспаўшы час прыняцьця рашэнь- няў, мы вымушаныя прымаць лекі.
Як часта мы не разумеем, ад каго сап- раўды залежыць наш лёс, і як проста тлу- мачацца многія складанасьці нашага жыцьця!
• • •
He чакайце, што вас убачыць той, хто бачыць толькі сябе. Гэта ж датычыць і вашых праблемаў.
• • •
Толькі самыя імпэтныя ды адчайныя паддаюцца імгненнаму інтарэсу на шко- ду інтарэсу сталаму. Але адвярніся ад нас фартуна, пакінь нас наш анёл-апякун, здарся з намі бяда, — і што тады той доў- гатрывалы інтарэс? Мы ўсё жыцьцё пась- ля будзем успамінаць інтарэс імгненны і тое, як удала мы яму паддаліся. Чалавек жыве сёньня і марнуе сябе сёньня ж. Шчасьлівы той, хто знайшоў балянс паміж імгненным і вечным.
Незайздросная доля таго, хто сваю долю паставіў у залежнасьць ад чужой апініі.
Бывае, мы вельмі добра робім зь пер- шага разу, і псуем пасьля, пачынаючы папраўляць.
Як часта мы шкадуем аб тым, што некалі рабілі, не шкадуючы сілаў!
Як часта жыцьцё сутыкае нас з цыні- чнымі асобамі, якія паводзяцца з намі паводле старога прынцыпу: "I б'юць, і плакаць не даюць..."
Недаробленае — можна дарабіць, a вось нязробленае — часта пачынаць ужо няма сэнсу.
Як горача мы, бывае, чакаем падтры- мкі ад таго, хто, як і мы, разумее прад- мет нашага абурэньня ці асуджэньня. I як наіўна пасьля зьдзіўляемся, калі за- мест падтрымкі чуем кан'юнктурную пахвальбу таму, што крытыкуем. Разу- мець і гаварыць аб гэтым — розныя рэчы.
Мы псуем сабе жыцьцё не тады, калі крочым па ім, але тады, калі выбіраем свой шлях.
Як часта мы шкадуем рэчы і не шка- дуем дзеля іх сябе!
Цяжэй дапамагчы таму, хто сам віна- ваты.
Адзін робіць сабе імя і грошы, а другі робіць сабе тое самае на ім.
Падзеі, часам, ня трэба аналізаваць. У іх трэба браць удзел.
Віну нельга выкупіць. Зробленае ёсьць зробленае. Лепш да віны справу не даводзіць.
Мы заўжды не гатовыя да расплаты.
Дэманстраваць свае пачуцьці — нера- зумна.
Цяжка і сказаць, што лепш: зада- вальненьне ці незадаволенасьць. I тое, і тое маюць свае перавагі... • • •
Цяжка быць ва ўсім вінаватым. Яшчэ цяжэй ня быць вінаватым у кожнай з праблемаў свайго жыцьця.
Кожны з нас дасягае ў жыцьці кропкі, адкуль ёсьць шмат шляхоў: наперад і на- зад, да добрага і злога, да ўдачы і пара- зы... I многія, замест таго, каб вырашыць, куды пайсьці, шукаюць, дзе там пры- сесьці.
Сказаць "не магу" значна прасьцей, чым зрабіць.
Спадзявацца можна ня толькі на сябе. А вось пакладацца трэба толькі на сябе.
• • •
Ніхто ня можа быць гатовым да ўся- го, а здараецца якраз усё.
Як выжыць не за кошт іншых у сыту- ацыі, дзе ўсе выжыць ня могуць?
• • •
Як часта мы імкнемся ў залатую клет- ку, а трапіўшы туды, пачынаем тужыць па волі. Калі ж дзьверы раптам адчыняюцца, мы разумеем, што з клеткі ня хочам...
КНІГІ ОНЛАЙН
