КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Стар. 50. Таблічкі — дошчачкі, якія ў рпоху Шэкспіра замянялі запісную кніжку. Стар. 51. Хіло, хо-хо! — так сакольнічыя клікалі сваіх сокалаў. Стар. 54. Н і с е t u b і q u e! (лат.) — i тут i ўсюды. A K T II Стар. 72. На яе выдатна белыя г р у д з і г э т ы я.— Дамы ў рпоху Шэкспіра насілі на грудзях мяшочак, у які хавалі лісты. Стар. 79. Фартуна — багіня лёсу, малявалася з павязкай на вачах, стоячы на адным коле (сімвал зменнасці). Стар. 80. Што такое субстанцыя а м б 1 - ц ы і ? — Шэкспір іранізуе над схаластычнай сістрмай мыслення. Стар. 84. Ч a р а д а д 3 я ц е й — дзіцячая трупа, якая складалася з пеўчых каралеўскай капрлы, атрымала дазвол выступаць публічна і карысталася шумным поспехам у Лондане. Поспех гртых дзяцей-харыстаў выклікаў перайманні, з’явілася япічэ некалькі дзіцячых труп, і акцёрам-прафесіяналам, у тым ліку, як відаць і шэкспіраўскай трупе, прыходзілася выязджаць у правінцыю, каб знайсці гледача. Стар. 84. Напалоханыя скрыпам г у с і н ы х п е р ’я ў — напалоханыя крытыкай. Стар. 85. 3 а х а п і л і Геркулеса р a 3 а м 3 г л о б у с а м.— На франтоне тратра «Глобус», удзельнікам якога быў Шркспір, стаяла фігура асілка Геркулеса з глобусам на спіне. Стар. 86. Маё абыходжанне 3 камедыянт а м і — з прыдворным грамадствам (у першую чаргу 3 каралём і каралевай). Стар. 87. С ц э н падзельных і с ц э н н е падзельны х.— Для п’ес, у якіх захоўваюпца тры адзінствы (часу, месца і дзеі), і для п’ес, у якіх яны не захоўваюцца. Стар. 87. С е н е к a — рымскі драматург I веку нашай эры, аўтар трагедый. П л а ў т — рымскі драматург III—II вякоў да нашай эры, славуты аўтар камедый. Стар. 88. I е ф а й, ізраільскі суддзя — біблейскі персанаж («Кніга суддзяў»), спачатку быў атаманам шайкі разбойнікаў, потым праславіўся, як ізраільскі патрыёт. ІІа просьбе ізраільскага народа стаў на чале апалчрння і выступіў супроць аманіцян, якіх разбіў. Існавала легенда, што перад паходам на аманіцян Іефай даў зарок, што ў выпадку перамогі ён прынясе ў ахвяру першае стваррнне, якое ўбачыць, вярнуўшыся. Адзіная дачка Іефая, якая вельмі любіла свайго бацьку, выйшла сустракаць яго за горад, 1 ён убачыў яе першую. Такім чынам Іефай павінен быў прынесці ў ахвяру сваю дачку. Гамлет цытуе старасвецкую англійскую баладу аб Іефаю, якая да нас не дайшла. Стар. 89. Мая панначка, мая паненачка! — Гамлет звяртаецца да мужчыны. У часы Шэкспіра жаночыя ролі выконваліся мужчынамі. Стар. 90. Энеева апавяданне Д ы д о н е. — Апавяданне, у якім траянскі герой Эней расказвае карфагенскай парыцы Дыдоне аб гібелі горада Троі (па Віргілію, «Энеіда», песня II). Прыям — траянскі gap, муж Г е к у б ы. П і р — сын Ахіла, адзін з гррчаскіх военачальнікаў. Грркі праніклі ў Трою наступным спосабам: яны зрабілі і паставілі перад гарадскою брамай вялізнага драўлянага каня, у сярЭДЗіне напоўненага войскам. Траянцы, не падазраючы здрады, увезлі гртага каня ў горад; грркі вылезлі з каня і разграмілі Трою. Стар. 90. Гірканскі з в е р — тыгр. Г і р к а н і я — вобласць у Персіі на паўднёвы ўсход ад Каспійскага мора (тады называлася Гірканскім морам). Стар. 91. I л і ё н — Троя, горад у Малой Азіі, праслаўлены Гамерам у парме «Іліяда». Стар. 91. Ц ы к л о п ы — міфічныя аднавокія волаты, што жывуць пад зямлёю альбо ў агнявых гарах, памочнікі богакаваля Гефеста (Вулкана), і куюць там для 3 е ў с a (Ю п і т э р а) перуны і маланкі, а для багоў зброю. М а р с — бог вайны. АКТ III Стар. 102. Чытай, глядзі ў кнігу — у малітвенпік. Стар. 104. Паднеслі мілае суквецце слоў — вершы на памяць. Стар. 109. Партрр-—У тагачасных англійскіх тратрах («Глобус», «Фартуна», «Лебедзь» ды інш.) існавалі тры разрады месц для гледачоў. Самыя танныя месцы знаходзіл?ся 3 трох бакоў сдрнічнай пляцоўкі і называліся партррам, грта былі стаячыя месцы на зямлі. Апроч партрра, існавалі ярусы (два), там сядзелі. Былі яшчр і ляжачыя месцы на сцрне — для дваран і тратралаў-аматараў. Стар. 109. Тэрмагант — лютае сарацынскае бажаство, якое часта фігуравала ў старажытных песнях і тратральных дзействах. I р а д — страшны тыран, герой сярэдневяковых англійскіх «міракляў» (царкоўных драм). Стар. 113. Існавала павер’е, што хамелеон жыве без яды (глытае паветра). Стар. 113. Вы калісьці ігралі ва ўніверсіт э Ц е.— Студрнты англійскіх універсітртаў (у Аксфордзе і Кембрыджы) на каляды, альбо калі прыязджалі знатныя асобы, ставілі п’есы, пераважна на лацінскай мове. Стар. 114. Я іграў Юлія Црзара.— У 1582 г. у Аксфордскім універсітэце была пастаўлена лацшская п’еса «Epilogue Caesaris interfecti» («Смерць Црзара»). Незадоўга да «Гамлета» сам Шркспір напісаў трагедыю «Юлій Цэзар». Стар. 116. Як таго каляднага к а н я.— У арыгінале — Hobby-horse, адна з фігур народнага тэатра: конская лялька, якую чапляў на сябе акцёр, ператвараючыся такім чынам у конніка. Пад уплывам пурытанскай пропаведзі (пурытане варожа адносіліся да тратра) яна выйшла з ужытку, на што і намякае Гамлет. Стар. 116. «Малечо» (malhecho)—слова іспанскае, азначае: «злачынства». Стар. 117. Надпіс на пярсцёнку.— Гамлет мае на ўвазе звычай выразаць на пярсцёнку розныя кароткія выслоўі ў вершаванай форме. Стар. 122. X о р — у англійскім тратры асоба, якая тлумачыць падзеі п’есы. Тррмін узяты з гррчаскай трагедыі, дзе хору адводзілася надзвычайна важнае месца. Стар. 122. Г е к а т a — багіня, уладарка ночы і месяйа. Стар. 123. Ёсць такая навел а.— Непасрэдная крыніца гртай устаўной п’есы нам невядома. У 1538 г. герцаг Урбінскі, жанаты на адной з Ганзага, быў забіты Луіджы Гандага, які ўліў яму атруту ў вуха. Стар. 124. К у с т пер’я на галаву — капялюш 3 пер’ямі, звычайная прыналежнасць акцёрскага гарнітура. Стар. 124. Д з в е праванскія ружы на р а з р а з н ы я чаравікі — спражкі ў выглядзе чырвоных руж, часамі з сяррбраным лісцем. Стар. 124. 0 м о й Д а м о н.— Дамон і Фіцій — два верныя сябры (вобразы з антычнай літаратуры). Стар. 124. Рыфма к слову «усё» будзе — «асёл». Стар. 127. Клянуся гртай парай хапуг і дpane ж н і к a ў.— Гамлет клянецца сваімі рукамі. Стар. 131. Душа Н е р о н а,—Нерон— рымскі імператар, які забіў сваю маці. Стар. 133. Н а мне ляжыць старэйшае прак- л я ц ц е— забойства брата.— Першым забойцам на зямлі лічыўся Каін, сын Адама і Евы, які забіў свайго брата Авеля. Стар. /47. Вось х т о паскорыць збор ы.— Гамлет паказвае на Палонія. A К Т IV Стар. 155. Гоп, гоп, л і с к а!—Гання блізка.— Словы з дзіцячай гульні. Стар. 166. Мой мілы—пілігрым.— Адзенпе пілігрыма нярэдка служыла маскаю для каханкаў. Капялюш упрыгожвалі ракавінкай. Стар. 167. Сава была дачкою пекар а.— Існавала народнае паданне пра дачку пекара, якую Хрыстос за яе скупасць ператварыў у саву. Стар. 167. Валянцінаў дзень—14 лютага, калі дзяўчаты і хлопцы гадаюць аб сваіх суджаных, шукаюць сабе «Валянціна» альбо «Валянціну». Часамі «Валянцінай» лічылася першая дзяўчына, якая сустракалася ў гртую раніцу. Стар. 171. Чаго ты ўзбунтаваўся, як гіг а н т ? — Паводле грэчаскіх міфаў, гіганты паўсталі супроць алімпійскіх багоў і ўздумалі штурмаваць неба. Стар. 173. I, як самаахвярны пелікан, аддам ім кроў сва ю.— Лічылі, што пелікан корміць сваіх дзяцей уласнай кроўю. Стар. 173. Уваходзіць А ф е л і я.— У некаторых выданнях «Гамлета» даецца наступная ррмарка: «Уваходзіць Афелія, убраная ў травы і ў кветкі». Стар. /74. Вось размарын і г. д.— Афелія раздае кветкі, магчыма, уяўныя, неіснуючыя, згодна з іх сімвалічным значэннем. Размарын — верная памяць. Кроп (ліслівасць і фальш), а таксама казялец (здрада) яна дае каралю. Руту (раскаянне і сумныя ўспаміны) — каралеве. Стакрот'ачкі — фалып. Фіялкі — вернасць. АКТ V Стар. 191. Уваходзяць два б л а з н ы (two clowns — два клоуны).— У Шркспіра не толькі ў камедыях, але 1 ў трагедыях блазны пападаюцца часта. Іх задача — па- цяшаць публіку жартамі, каламбурамі, сваёй нязграбнасшо і г. д. Слова «clown» азначае: «селянін» (мужык). Селянін выводзіўся на сцэну яшчэ ў сяррдневяковых фарсах і інтэрмедыях, прычым, як правіла, у камічным выглядзе. Урршце грта дало вядомае тэатральнае, пазней цыркавое амплуа клоуна. Сгар. 193. Ён першы набыў сабе ўзбраенн е.— У арыгінале ігра словам «arms», якое мае два значрнні: 1) герб, 2) рукі. Стар. 194. Ёген— магчыма, імя ўласніка карчмы, суседняй з тратрам «Глобус». Стар. 200. Вось у ж о трыццаць го д.— У супастаўленні з папяррднім выходзіць, што Гамлету было трыццаць год. Стар. 202. Аляксандр — Аляксандр Македонскі. Стар. 205. П е л і ё н, А л і м п і далей 0 с с a — горы ў Гррцыі, якія гіганты, узбунтаваўшыся супроць багоў, ускінулі адна на адну, каб заўладаць небам. Стар. 211. Убіўся клінам паміж абраннем і маёй надзея й.— Гамлет пасля смерці свайго бацькі сам збіраўся быць каралём, але трон дастаўся дзядзьку. Стар. 216. Ш э с ць берберыйскіх коней — г. зн. арабскіх. Берберыя — ранейшая назва паўночна-заходніх абласцей Афрыкі (Марока, Алжыр, Туніс і Трыпалі). Стар. 218. Пабегла кнігаўка з яечкам на м а к а ў ц ы,— Лічылася, што кнігаўка пачынае бегапь, ледзь вылупіўшыся з яйка. Насмешка над маладым Озрыкам, які корчыць з сябе сталага прыдворнага. Стар. 225. Е н цяжкі і задыхаецц а.— У арыгінале «He’s fat and scant of breath». Некаторыя лічаць, што ўвядзенне Шэкспірам гртых слоў у тркст трагедыі тлумачыцца паўнатою акцёра Рычарда Бербрджа, першага выканаўцы ролі Гамлета ў тратры «Глобус». Сам ПІэкспір выконваў ролю здані бацькі Гамлета. Стар. 229. Дай кубак мне; пусці; я так х a ч у.— У некаторых выданнях пасля гртых слоў ёсць наступная ррмарка: «Яны змагаюцца, і Гамлет адбірае кубак». Стар. 230. Цішыня — кане ц.— У арыгінале: «The rest is silence». Літаральны пераклад: «Астатняе — маўчанйе». Шэкспгр Вгльям. Гамлет, прынц Дацкі. Трагедыя. Мінск, выдавецтва «Беларусь», 1964. Н(Англ) На белорусском языке. Вйльям Шекспйр. Гамлет, прннц Датскнй. Трагедпя. Нздательство «Беларусь» Государственного комнтета Совета Мннпстров Белорусской ССР по печатп. Редакцпя художественной лптературы. Мннск, 1964. Рэдактар В. Нікіфаровіч. Мастацкі рэдактар М. Гуціеў. Тэхнічны рэдактар. Н. Сцяпанава. Карэктары Г. Славінская і Л. Баўдзей Здадзена ў набор 23/1 1964 г. Падп. да друку 26/11 1964 г. Тыраж