Гарадзенскі палімпсест 2010
Дзяржаўныя і сацыяльныя структуры, XVI-XX стст.
Выдавец: Зміцер Колас
Памер: 507с.
Мінск 2011
26 Тамсама. С. 43-48.
27 Тамсама. С. 44.
28 Тамсама. С. 48.
29 Losowski J. Kancelaria grodzka chelmska od XV do XVIII wieku. Studium o urz?dzie, dokumentacji, jej formach i roli w zyciu spoleczenstwa staropolskiego. Lublin, 2004. S. 70-73.
30 Полііцук B. Запровадження уряду возного в Луцькому повіті у 1567 році//Украінськлй археографічнлй іцорічнлк. Влп.7. Клів, 2002. С. 194-198.
31 Старченко Н. Возні на Воллні в останій третлні XVI-на початку XVII ст.: судові уряднлкл чл слугн? II Соціум. Альманах соціальноі історіі. Влп. 8. Кшв, 2008. С. 161.
32 Urz^dnicy Wielkiego ksi^stwa Litewskiego. Spisy. Wojew6dztwo Trockie XIV-XVIII wiek / Pod red. A.Rachuby / Opr. H.Lulewicz, A.Rachuba, P.P.Romaniuk, A.Haratym/ Przy wspdlpr. A.Macuka i J.Aniszczanki. Warszawa, 2009. S. 282-286, 304-310, 315-321.
33 ШаландаА. Замкавысуду Гарадзенскімпавеце(другаяпаловаХУ-1566 г.)//Гарадзенскі палімпсест. 2009. Дзяржаўныя ўстановы і палітычнае жыццё. XV-XX стст. / Пад рэд. А. Ф. Смаленчука, Н. У Сліж. Горадня, 2009. С. 8-34.
34 Лёс гродскіх актавых кніг Гарадзенскага павета патрабуе спецыяльнага даследавання.
35 Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі (далей НГАБ). Ф. 1711, воп. 1, адз. з. 186.
36 Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі у Гродна.
37 Гарадзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей (ГДГАМ).
38 НГАБ. Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 3, 4, 5, 6,7.
39 Шаланда А. Замкавы суд у Гарадзенскім павеце... С. 27.
40 Тамсама. С. 26.
41 Оппсанне документов п бумаг, храняшмхся в Московском Архпве Мннмстерства Юстнцмм (далей ОДБМАМЮ). Т. XXI. Москва, 1915. С. 374. А. Рахуба і Г. Люлевіч сцвярджаюць, што гэта быў Грыгорый Валовіч, якога памылкова назвалі Юрыем, гл.: UWKL WT. S.337. Праўда, ім мог быць і сын Марка Валовіча Юры, які ў 1558 г. быў карэнтагаўскім старостам, гл.: АВАК. Т. XXI. Акты Гродненского земского суда (15551558 г.). Внльна, 1894. С. 294.
42 UWKL WT. S. 337. АВАК. Т. XVII. Акты Гродненского земского суда (1539-1565 г.). Внльна, 1890. С. 435.
43 UWKL WT. S. 337. Як няпэўная падаецца дата 7 чэрвеня 1563 г. Пра Грыгорыя Хадкевіча гл.: Ісаевіч Я. Д. Рыгор Хадкевіч як выдавец і аўтар прадмоў II Спадчына Скарыны. 36. мат-лаў першых Скарынаўскіх чытанняў (1986). Мн„ 1989. С. 205-215. Грыцкевіч А. Грыгорый Хадкевіч (1510-1572) II Славутыя імёны Бацькаўшчыны. Зборнік. Вып. 2. Мн„ 2003. С. 54-65.
44 НГАБ. Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 3, арк. 93 адв., 95 адв.-96.
45 Шаланда А. Земскі суд Гарадзенскага павета ў 1555-1564 гг. II Гарадзенскі палімпсест. 2009. Дзяржаўныя ўстановы і палітычнае жыццё. XV-XX стст. / Пад рэд. А. Ф Смаленчука, Н. У. Сліж. Горадня, 2009. С. 49.
46 НГАБ. Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 3, арк. 99 адв.-100.
47 АВАК. Т. XVII. Внльна, 1890. С. 433-440, № 1009-1013. Сама кніга не захавалася, хаця да Першай Сусветнай вайны яна захоўвалася ў ВЦА пад № 10, датаваная 1562 г., гл.: Горбачевскнй Н. Н. Каталог древнпм актовым княгам... С. 236.
48 Шаланда А. Замкавы суд у Гарадзенскім павеце... С. 25.
49 АВАК. Т. XXII. Акты Слоннмскаго земскагосуда (1556-1571 г.). Вмльна, 1895. С. 65-77, № 129-152.
50 Доўнар-Запольскі М. В. Гісторыя Беларусі. С. 134-135; Vilimas D. Lietuvos Didziosios Kunigaikstystes zemes teismo sistemos formavimasis (1564-1588). Vilnius, 2006. P. 62, 278. Доўнар Ю. П. Судовая рэформа... C. 49.
51 Статут Вялікага княства Літоўскага 1566 г. (далей Статут ВКЛ 1566 г.) / Т. Доўнар, У Сатолін, Я. Юхо. Мн„ 2003. С. 43.
52 Vilimas D. Lietuvos Didziosios Kunigaikstystes zemes teismo sistemos... P. 104,281-282.
53 Ibid. P. 103,280-281.
54 Лаппо 14.14. Гродскнй суд 2 Велнксм княжестве Лятовском... С. 52.
55 Спірыдонаў М. Наваградчнна ў XVI-XVUI ст. Паны і прыгонныя П Памяць: Гістор.дакум. хроніка Навагруд. р-па. Мн„ 1996. С. 103'04.
56 Спірыдонаў М. Наваградчына ў XVI-XVIII ст. Паны і прыгонныя. С. 104.
57 Статут ВКЛ 1566 г. С. 108-109.
58 Спірыдонаў М. Наваградчынс ў XVI-XVIII ст. Паны і прыгонныя. С. 105.
59 Лаппо Н. 14. Гродскнй суд в Велнком княжестве Лптовском... С. 55.
60 Статут ВКЛ 1566 г. С. 108.
61 Лаппо Л Н. Гродскнй суд в Велмком княжестве Лнтовском... С. 59.
62 Шаланда А. Замкавы суд у Гарадзенскім павеце... С. 24-25.
63 Статут ВКЛ 1566 г. С. 109.
64 Pirmasis Lietuvos Statutas=IIepBbifl Ллтовскмй Статут: Tekstai sen^ja bait., lot. ir sen^ja lenkt} k. (далей PLS). T. 2. D. 1. Vilnius, 1983. P.42, 162, 164, 166.
65 Ластоўскі B. Нарысы з гісторыі Беларусі 11 Спадчына. 1996. № 5. C. 113.
“ Статут ВКЛ 1566 г. С. 109; Любавсклй М. К. Очерк лсторлл Ллтовско-Русского государства... С. 278.
67 Любавсклй М. К. Очерк лсторлл Ллтовско-Русского государства... С. 277.
68 Шаланда А. Замкавы суд у Гарадзенскім павеце... С. 16,24-25.
69 Статут ВКЛ 1566 г. С. 46.
70 UWKL WT. S.305. Пра яго гл.: Wolff J. Kniaziowie litewsko-ruscy od korica czternastego wieku. Warszawa, 1895. S. 240.
71 Радаман A., Галубовіч B., Вілімас Д. Земскія ўраднікі Гарадзенскага павета ВКЛ (другая палова XVI-першая палова XVII ст.) II Герольд Litherland. № 17. Горадня, 2006. С. 101; UWKL WT. S. 321.
72 Полііцук В. Князі Масальські на Воллні у XVI ст. за документамл Дзержавного історлчного архіву Ллтвл (руська тлтулована знать у просторі Веллкого Князівства Ллтовського). Клів, 2007. С. 15.
73 У А. Рахубы іГ. Люлевіча 1566 г. падстароства князя Івана Масальскага выпаў з-пад увагі, гл.: UWKL WT. S. 306. У той жа час «суддзёй і падстаростам» ён называе сябе ўвыпісе зкніг гарадзенскага гаспадарскага замку ад 18сакавіка 1566 г., гл.: НГАБ. Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 3, арк. 37.
74 Шаланда А. Земскі суд Гарадзенскага павета... С. 49, 51.
75 Юхо Я. Статут Вялікага княства Літоўскага 1566 годасамы дасканалы ўЕўропе тагачасны звод законаў II Статут ВКЛ 1566 г. С. 14.
76 Галубовіч В. Соймік Гарадзенскага павета ў XVI-XVII стст. II Гарадзенскі палімпсест. 2009. Дзяржаўныя ўстановы і палітычнае жыццё. XV-XX стст. / Пад рэд. А. Ф Смаленчука, Н. У Сліж. Горадня, 2009. С. 153.
77 Любавсклй М. К. Ллтовско-руссклй сейм. С. 680.
78 Документы Московскаго Архлва Млнлстерства Юстлцлл (далей ДМАМЮ). Т. I. Москва, 1897. Т. I. С. 170.
79 Любавсклй М. К. Ллтовско-руссклй сейм. С. 697-698.
80 Тамсама. С. 698.
81 Шаланда А. Земскі суд Гарадзенскага павета... С. 50.
82 Тамсама. С. 45.
83 НГАБ. Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 3, арк. 1-1 адв„ 122 адв., 148, 187.
84 Тамсама, арк. 35 адв.
85 Тамсама, арк. 35 адв.
86 Тамсама, арк. 35 адв.
87 Макслмейко Н. А. Сеймы Ллтовско-Русскаго государства до Любллнской унлл 1569 г. Харьков, 1902. С. 99.
88 Статут ВКЛ 1566 г. С. 99-100.
89 Старченко Н. Возні на Воллні... С. 136.
90 НГАБ. Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 6, арк. 96.
91 Старченко Н. Возні на Воллні... С. 135-136.
92 Тамсама. С. 161.
93 СтатутВКЛ 1566г. С. 100.
94 НГАБ. Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 7, арк. 322 адв.
95 Шаланда А. Земскі суд Гарадзенскага павета... С. 50.
96 Статут ВКЛ 1566 г. С. 44-45.
97 ДМАМЮ. Т. I. Москва, 1897. С. 174.
Павятовы соймік афіцыйна быў уведзены на Віленскім вальным сойме прывілеем ад 30 снежня 1565 г., гл.: Статут ВКЛ 1566 г. С. 47-48.
99 Спірыдонаў М. Наваградчына ў XVI-XVIII ст. Паны і прыгонныя. С. 103.
‘“"Тамсама.
101 Тамсама.
'“Любавскнй М. К. Лмтовско-русскмй сейм. С. 680.
103Спірыдонаў М. Наваградчына ў XVI-XVIII ст. Паны і прыгонныя. С. 103.
104Тамсама. С. 105.
1юТамсама. С. 104.
‘“Любавскнй М. К. Лнтовско-русскнй сейм. С. 680, 698.
107ДМАМЮ. С. 170.
108Rachuba A. Wielkie Ksi^stwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569-1763. Warszawa, 2002. S. 46.
‘“’Русская мстормческая бмблмотека (далей РІ4Б). Т. 33. Пгд, 1915. Стб. 346-357.
,10ДМАМЮ. С. 174.
111 Так Грыгорый Хадкевіч у сваім лісце звяртаўся да князя Івана Масальскага, гл.: Полііцук В. Князі Масальські на Воляні... С. 66-67, № 18.
'12Рэформа земскага суда ў Гарадзенскім павеце заслугоўвае спецыяльнага даследавання.
“’НГАБ Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 3, арк. 182.
114Тамсама, арк. 61 адв.
115 Шаланда А. Замкавы суд у Гарадзенскім павеце... С. 20.
116НГАБ Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 3, арк. 56.
117Тамсама, арк. 60 адв., 89.
118Тамсама, арк. 61 адв., 101 адв., 104.
"’Полііцук В. Князі Масальські на Волнні... С. 66-67, № 18.
120НГАБ Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 3, арк. 37.
121Тамсама, арк. 1 адв. і далей.
122Тамсама, арк. 36 адв.-37, 60 адв.
123Тамсама, арк. 36 адв.-37, 56,61 адв., 89,101 адв., 104,132, 209 адв.
124ДМАМЮ.С. 173.
125Статут ВКЛ 1566 г. С. 102.
126ДМАМЮ. С.477.
127Тамсама.
12*Тамсама.
129НГАБ Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 3, арк. 132 адв., 209 адв. Удакладняем тут інфармацыю пра князя Івана Масальскага, пададзеную ў: UWKL WT. S. 305-306. 4 лістапада 1566 г. апошняя, вядомая нам, дата знаходжання яго на ўрадзе гарадзенскага падстаросты.
130НГАБ Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 3, арк. 181,182.
131Тамсама, арк. 181 адв.
132 UWKL WT. S. 306.
133 Ibid. S.315.
134НГАБ Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 3, арк. 187 адв., 189 адв.
135 UWKL WT. S. 282.
13<'Шаланда А. Замкавы суд у Гарадзенскім павеце... С. 24-25; Шаланда А. Земскі суд Гарадзенскага павета... С. 44,49, 54, 57; UWKL WT. S. 315.
137 Верагодна, маёнтак Каплені ідэнтычны звёскай Капляны на рацэ Няводніца каля Беластоку, гл.: Slownik Geograficzny Krolestwa Polskiego i innych krajow slowianskich (далей SGKP). T. IV. Warszawa, 1883. S. 382.
138НГАБ Ф. 1755, воп. 1, адз. 3. 4, арк. 174 адв.
,39РЙБ. Т. 33. Пгд, 1915. Стб. 676.
140НГАБ Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 4, арк. 86.
Н1ДМАМЮ. С. 479.
142НГАБ Ф. 1711, воп. 1, адз. з. 186, арк. 3.
143НГАБ Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 4, арк. 176.
144 Лаппо Й.Н. Гродскнй суд в Велнком княжестве Лмтовском... С. 68.
145Статут ВКЛ 1566 г. С. 108.
146Лаппо 14.14. Гродсквй суд в Веляком княжестве Лмтовском... С. 68.
І47НГАБ Ф. 1755, воп. 1, адз. з. 3, арк. 187 адв., 189 адв. (1566 г.); Спр.4. Арк.67, 253 адв., 256 адв. (1567 г.), 164 адв., 178адв.-179, 181 адв., 196 адв., 201 адв., 211 адв., 332 адв,333 (1568 г.), 84 адв„ 136,151 адв., 158 адв., 161,166 адв., 168 адв., 170-173,176 адв.-177, 189, 193, 195, 205, 208 адв., 215 адв., 227 адв„ 235 адв. (1569 г.), 348, 355 адв. (1570 г.); адз. з. 5, арк. 73 адв., 75 (1568 г.).
148 UWKL WT.S. 282.