Гарадзенскі палімпсест 2010
Дзяржаўныя і сацыяльныя структуры, XVI-XX стст.
Выдавец: Зміцер Колас
Памер: 507с.
Мінск 2011
Ian Pieczak m(anu) pp.
Lukasz Skrobiackiewicz do te(g)o inwentarzu r?ke swe podpisal.
Дадатак 4. Інвентар двара Людвікі Караліны Радзівілаўны, 1679
Дакумент захоўваецца ў Галоўным архіве старажытных актаў (AGAD, Archiwum Radziwillow, dz XVIII, sygn. 323, k.9-13.).
[9] Inwentarz dworu Grodzienskiego Jasnie Oswieconey Xsi^zny Jeym(ifo)sci Panny Ludowiki Caroliny Radziwilowny Koniuszanki WXLitt(ewskieg)o zbudowanego w roku 1679.
Naprzod.
Wiachawszy do dworu wrota wielkie wieznie tarciczne zelaznemi gozdzikami tarcicie przybiane y zelazn^ u wierchu zwyczaynego bieguna. Blach^ dla lepszey mocy przybito. U tych ze wrot forta. Drzwi na zawiasach zelaznych, y z zelazem do zamykania wrot. Zasowka dwoista iako nalezy zelazna. Te wrota o trzech werciach pokryty guntami we dwa r^dy. Przy tych wrotach w prawey r^ce sklep murowany stary. Drzwi do szyiey nowoprzybioney na biegunach. U same(g)o sklepu w dole drzwi na zawiasach zelaznych z zaszcziepkq y proboiami do zamykania y kletk^ zelaznymi. Okien dwie nowoprzyrobione y kraty zelazne w obudwie Stronach. Z te(g)o sklepu wyszedszy drugi sklep murowany. Takze niedaleko tych wrot do tego sklepu nowa szyia drewniana przyrobiona. Drzwi do niey na biegunach. W samym sklepie w dole drzwi na zawiasach zelaznych z zaszcziepkq y proboiami zelaznymi. Wyszedszy z tego sklepu po prawey stronie dom nowy rumowny. Do kturego uchodzqc schodem przed77 progiem z tarcic w ieden rzqd zrobiony. W sieniach drzwi na zawiasach zelaznych sporych. U tych drzwi klamka to iest zapadnia ze srzodka y hantaba iedna s podworza z blaszkami dwiema. W tych sieniach okien szklanych w olow robionych. Z tych sieni po prawey stronie izba biala w kturey drzwi na zawiasach zelaznych s klamkq we wn^trz y z hantabami dwiema z obu stron zelaznymi y z blaszkami przy tych hantabach y z zaszcziepkQ zelaznq. W tey izbie okien szklanych w olow wrobionych cztery. W iedniem oknie iedna szybka niewiele wybito. W tey izbie law dwie a trzecia mala w drzwi. Z tey izby drzwi do drugiey izby tylney na zawiasach zelaznych takze [10] z klamkq wn^trzn^ y z dwiema hantabami y z blaszkami. W tey izbie law trzy, okien trzy w olow robionych. W tych izbach obudwuch piec ieden z kafli zielonych poliwanych. Przy tey ze izbie tylniey potrzebny transit, do kturego drzwi na zawiasach zelaznych z hantabQ, iedna y z zaszcziepkq zelaznq. W tych izbach kominkow murowanych pobielanych dwa. Z tych izb wyszedszy przez sieni izba przeciwna w kturey drzwi na zawiasach zelaznych z klamkq wn^trznq y klamki troch? odbito, hantab dwie zelaznych ze blaszkami. W tey izbie law dwie, okien szklanych w olow robionych trzy, z iedniego okna szyb trzy zbitych. Piec s kafli zelonych poliwanych y kominek wmurowany pobielany. Z tey izby alkierz do kturego wchodzi^c drzwi na zawiasach zelaznych z klamkq wn^trznq zelazn^. W tych drzwi hantab dwie zelazne ze blaszkami. W tym alkierzu okien
trzy w olow robione y kominek dla wzniecenia ognia murowany z cegiel asz na dach wyniesiony. Z tego alkierza id^c do izby drugiey tylniey drzwi na zawiasach zelaznych z klamk^ wn?trznq zelaznQ z hantabami dwiema y blaszkami. W tey izbie piec z kafli ze(lo)nych poliwany y kominek wmurowany pobielany. Okien szklanych w olow robionych dwa, law dwie. Z tey izby tylniey w lewo potrezebny transit do kturego drzwi na biegunach y hantaba iedna zelazna. Z tey izby wychodz^c do ponienwney przy alkierzu izby takze drzwi na zawiasach zelaznych z klamk^ wn?trzn$ zelazn^ y z hantabami dwiema y z blaszkami. A powrociwszy do sieni po lewy r?c? izba bokowa. Drzwi do ney na zawiasach zelaznych z klamkq zelaznq y z dwiema hantabami. Piec z kafli zelonych, law dwie y drugie drzwi do tylniey izby [iu]sz78 pomienioniey takze na zawiasach zelaznych z klamkq wn?trznq y z hantabami dwiema zelaznymi y z blaszkami. Okno idne szklane w olow robione. Z tey bokowey izby wyszedszy spizarnia nazwana, do kturey drzwi na zawiasach zelaznych z klamkq wn?trznq y z hantabami dwiema zelaznymi. W tey spizarni okno idne w olow robione. Tamze sciana iedna wynni?ta na drzwi nie mai^ca drzwi a ni uszkow. [ 11 ] Z tey spizarni wyszedszy wschodek na gur? z sieni drzwi do tego wschodu na zawiasach zelaznych z zaszcziepkq y proboiami zelaznymi. We wszystkim tym domie wszedszy pomost tarcicami [,.]79 gtinq wybito.
W tym pomienionym domie iako si? wyrwalo wiele gdzie okien. W kturey izbie iest wszytkich porachowawszy y praliczywszy uczyni dziewi?tnascie. Kazde o czterech kwatyrach na zawiasach zelaznych z zaszczepkami a przy kazdym oknie okiennicie na zawiasach zelaznych z przesowcami przez uszaczki zelaznemi z proboiami y z lancuszkami do zamykania za przodka ze wszytkim iako nalezy.
W tym domie kominy dwa krom alkierzowe(g)o kture kominy od fundamentu asz do stoli murowanego z cegel. A nad stolq drzewo glinq obmorowano a w samym wierchu na stolach wi?ciey niz w stan czlowieczy z ciegiel wymurowano po wtosku.
Ten dom wszytek kryty guntami.
Wyszedszy z tego domu drugi domek wchodzqc do sieni drzwi na begunach. W sieniach kuchnia komin wywiedziony na dach. Dzrewo w nim z gliny murowano y oblepiono. Po prawey stronie z sieni izba biata. Kuchnia w kturey drzwi na begunach. Law dwie, okien szklanych w olow robionych dwie, szybek w nich wybito trzy. Z tey izby komorka, do kturey drzwi na begunach. Okno iedno szklane, szyb dwie wybite. S tey komory z yzby wyszedszy naprzeciwko piekarnia. Do niey drzwi na begunach. W tey piekarni taw dwie, piec do pieczenia chleba, okien szklanych dwie w drzewo robionych. A w pomienioney izbie bialey takze piec z kafli polewanych zielonych z kominkiem w catosci wszytko. W tey izbie bialey stol ieden stolarskiey roboty na krzywych nogach.
[12] Wyszedszy z tego domu matego po prawey stronie staynia. Do ktorey wrota draniczne z zaszczepkq y proboiami zelaznemi do zamykania ktotkq. W tey stayni ztoby z konca w koniec na obudwa bokach. Pod tymi ztobami iasta zrobione po dwa dyle poprzybiane pod kazdym zlobem. Z tey stayni wyszedszy druga staynia takze wrota draniczne. W tey stayni ztob po obudwu Stronach s konca w koniec. Pod ztobami iasia zabite po dwa dyle. Wszedszy ze stayni obiedwie mchem bierwiena przescitane. Wyszedszy s tey stayni wciaszku drugiey ulicy wozownia. W kturey takze wrota draniczne z zaszczepkq y proboiami zelaznemi do zamykania klotkg. W tey wozowni ztob ieden stoigcy a dwa ztoby na ziemi lezgce. Te staynie y wozownia wciqsz kryta z iedniego boku gontami, a z drugiego boku dranicami. Z tey wozowni wyszedszy w lewo wrota od drugiey ulicy wierne mnieysze o dwuch werciach tarciczne zelaznemi gozdziekami tarcice poprzybiiane z blacha dla mocy u wierchu zelazng. W tych wrotach forta na zawiasach zelaznych tarcice zelaznemi gozdziekami przybita. W tych ze wrot pryt zasowisty zelazny do zamikania ktotkq. Te wrota pokryte gontami w ieden rzqd. Od tych wrot parkan do kola w stupy rzucany wszedy do kazdego stupa swidrem w wierszchu po przykr^cano.
W tym ze domie budynek co postawiony dla Xcia Im Pana Stolnika WoXoLitto wygody to iest przy pierwszych wrotach wielkich izdebka z kuchnig. Do tey kuchni wchodzgc worta dranicznie, sciana iedna wzdtusz a po poprzewna do parkanu przyrobiona, druga do izdebki. Drzwi na begunach, piec z kafli biatych zepsowana. Law dwie.
[13] Regestr iako wiele roznego naczynia w tym domie zostato w skoruwnym Jeymi(tos)c w roku 1679.
W domu wielkim stolow robory stolarskiey swiedm Zydelkow malych poiedynkowych catych pi^dziesigt Zepsowanych zydelkow dziesi^c
Cebrow swiedm
Wanienek cztery
Szoflikow trzy
Beczek piwnych dziesi^c
Beczek do wozenia wody trzy
Dziezek do pieczenia chleba trzy
Lozek catych siedm a ziamane iedne w wczown
Koryto pasludowskie iednie
Fas80 do zsypania m?ki trzy
Wiader dwie
Wedtug tego opisania odebratem w dozor moy Grodzienski dwor Jasna Oswieconey Xi^zny Jeymci Panny Konuszanki WoXoLitto d(ie) 2 april 1679.
Tomas Canszor.
Дадатак 5. Інвентар двара Барбары Крышпінаўны Кершэнштэйнаўны на вуліцы Маставая, 1683
Дакумент захоўваецца ў Галоўным архіве старажытных актаў (AGAD, Archiwum Radziwillow, dz XVIII, sygn. 323, k. 1-3.).
[1] Inwentarz dworu lasnie Oswieconey Xeny ley msci Paniey Podkanclerzyney y Hetmanowey WXL w Grodnie miescie IKMsci na Ulicie Wysokiey nazwaney Mostowey id^c do rzeki Niemna z Rynku po lewey stronie w roku terazneyszym 1683 m(i$)c(iq)a augusta 7 dnia.
Naprzod wchodzqc do dworu wrota dwoiste wielkie na biegunach z tarcici gozdmi zelaznymi zbiane. Wchodzqc w dwor po lewey stronie przy wrotach izdebka mala z sieni^ y z komory. Naprzeciw izdebki drzwi troie na biegunach. W izbie okien szklanych dwie w drzewo oprawnych. Ten budynak dranicami kryty. Idqc od izbedki budynak wielki stary. Wchodzqc do budynku drzwi stare na zawiasach zelaznych ze dwiema tylko hantabami okien trzy w oiow oprawnych naprawy potrzebuiQ. Piec zruinowany z kominkiem. U tey izby pomost z tarcic wymos(z)czony. W przedzie tey izby alkierz, u tego alkierza drzwi na zawiasach zelaznych, hantaba zelazna iedna. Okien dwie szklanych w otow oprawnych iedney kwatery niemasz. Ten alkierz bez pomostu. Z tego alkierzu w boku komoreczka mala drzwi na biegunach. Z tey izby w boku komora drzwi na zawiasach, hantaba zelazna iedna. [2] Okien szklanych trzy w olow oprawnych caley kwatery iedney niemasz ynne okna potluczone. Piec z gruchotana kaflany z kominkiem. Pomost w tey komorze tarcicami wystany. Z tey ze komory komorka na zlozenie rzeczy. Drzwi na zawiasach zelaznych. Z tego schowana komorka potrzebna. Drzwi na biegunach. Okno iednie w drzewo oprawne y te nie cale. Z tey izby wychodzqc w scieni po lewey r^ce to iest storonie izdebka kuchenna z spizarenko kuchenn^ z komork^ potrzebn?. Drzwi do tey izby na zawiasach zelaznych z hantaba drzwi na biegunach. W tey izdebce z komorz okien trzy szklanych potowa okien w olow a polowa w drzewo oprawne. Z tey izdebki wychodz^c w scieni po lewey stronie izba wielka stolowa. Wychodzqc do izby drzwi na zawiasach zelaznych, hantab dwie. Okien siedm, trzy w puicale a czterech zgola nic niemasz. Piec zielona kaflana stara dziurawa. Z tey izby komora drzwi na zawiasach zelaznych, okien dwie w drzewo oprawnych szklanych. Z komory tey komorka potrzebna barzo stara wielikiey naprawy potrzebuie. Drzwi na biegunach. U tego budynku kominy dwa murowany y wywiedzione. Ten wszystek budynek gontami kryty poprawy potrzebui^. Pod tym budynkiem niemalu skroz sklepy murowane [3] zruinawane wielikiey naprawy potrzebui?. Z tego budyneku wychodz^c staynia w szuta rqbiona dranicami niedokryta. Drzwi z gola zle. Ze dworu idqc do wrot wieznych po lewey r^cie budyneczek. Wychodz^c do sieni drzwi na biegunach. Wszedszy do sieni po prawey r^ce izdebka mala z komorkq. W izbie okno szklane w drzewo oprawne. Piec kaflawy