Гаспода
Леанід Дранько-Майсюк
Выдавец: Мастацкая літаратура, Зміцер Колас
Памер: 382с.
Мінск 1998
Які б ні быў бясконцы гэты свет, Але мяжа яго на даляглядзе, I разуменне, што і ты — паэт! — He глыбінёю, а паверхняй надзіць...
He бацькавым умельствам ты жывы, He матчынай цярплівасцю багаты, А горкім смехам кніжнае травы I пустатою рыфмаванай ваты.
He чуючы разумнае: «Пакінь, Бо драцвінаю па ядвабу шыеш!» — Ты гвалтам гоніш родную Гарынь To пад Брусель, то пад Афіны тыя ж.
Як чаратовы подых над вадой, Дзе мае сэнс любая чарацінка, Пракочваецца па крыві тваёй Адзіны шэпт, адзіны сум: дзяўчынка...
Пачатак чэрвеня 1991
2
Так я пісаў за тыдзень ці за два Да слоў, пазначаных пячаткай майстра, Да моманту, калі сустрэўся з А.: «У Вашым голасе квітнеюць астры...»
Такі я быў, вандруючы з тугой
Па схілах вераб’інае галгофы, I сталіся прыкметай неблагой Пра тэлефон і пра дзяўчынку строфы.
21 снежня 1992
* * *
Ляці, на змрок алтарны згодная, У мой кухонны склеп, Сініца любая, галодная, Па ласку і па хлеб.
He ты, а я табой прыручаны!
He мудраю віной — Мая паэзія засмучана Бемольнай сівізной.
Крышталь у гліне задыхаецца I пад пяском густым, Але атлантыка з’яўляецца I ў слоіку пустым.
Калі шуміць туга сасновая, He бачны край стала, Тады маўчыць папера новая — Піладава смала.
I я цікеткамі выкладваю Твой мазаічны спеў, Каб не пакінула каляднае Цяпло кухонны склеп.
Я клетку скідваю з паліцы — і Заняты варажбой, Каб ты царкоўнаю сініцаю Будзіла ранак мой.
29 студзеня 1993
ж * *
Мы не бачыліся цэлае каханне.
На маёй трывозе — сівізна.
Там, дзе ўспомню пра тваё дыханне, Там і пачынаецца вясна.
Старасці жаданай вобраз блізкі, Нібы хваля светлая, мяне Вынесе на бераг лігурыйскі I пенсійнай пенай ахіне.
Лепшага не прычакаю шчасця! Адчуваючы нахіл круты, Я хачу да старасці прыпасці Кожны раз, калі далёка ты.
За маўчаннем, горкімі садамі, Што аслеплі ў сонечным пяску, Ахвяруеш, вечна маладая, Дні — дранько, а ночы — майсюку.
28 сакавіка 1993
« * *
Заслона спалена, і сон сышоў у сонь... Я ў пяць прачнуўся і, атулены малопіяй, Пацалаваў малопійны агонь, Пацалаваў і губы не апек я.
Быў ранак, у якім жыла туга, Суладная дзіцячаму нябыту, I вандравала менская смуга Ад мовы беларускай да іўрыту.
Травою вокны пахлі, і ў траве Дзяцінства засталося назаўсёды.
Малопіі не свечка і не дзве, А звонкая мінора прахалоды...
3 балкона, з галубінага гаўбца Глядзеў я на пусты праспект Скарыны, А бачыў вуліцу і плошчу Казінца I выхад твой з тралейбуснай цясніны.
I жыць хацелася чысцей і маладзей, Кроў ап’яніўшы гэтаю часінай;
Хацеў я цалаваць тваіх дзяцей Так, як адзінага цалую сына;
Хацеў не заўважаць сваёй віны, Як і таго, што пад маім балконам Паэты, жабракі і цыганы
Дзялілі попел спаленай заслоны.
б чэрвеня 1993
о &
Paca ярчэй, калі яе ў трывогу, Нібыта ў футарал, пакласці I на лісці засмучанага глогу Настояць незасмучанае шчасце.
I можна суцяшаць сябе давеку, I збіцца з лёсу, нібы збіцца з тропу, Заходзячы ў расу, як у аптэку, Пацвельваючы кожную хваробу;
I ведаць — для душы тады адхланне, Калі над ёю думка праплывае: Дзіця бывае познім, а каханне Ніколі познім не бывае;
I бацькаву прыпамінаць падказку: «Збіраючыся на каханне-гулі, Рабі заўсёды той дзяўчыне ласку, Якую ўсе забылі, прамінулі...»
А ты — не тая. I не я, а ты мне Даеш усё ад ласкі да пакуты, Ваду ў маўчанні, акавіту ў гімне... Куды ж яшчэ імкнуцца мне?! Нікуды.
I ўсё ж адно імкненне застанецца, Калі надыдзе раптам пустата — Галінку глогу апусціць у сэрца, He вырываючы яе з куста.
12 чэрвеня 1993
He словам, а трысцінкаю малой — Папіруснай трысцінкаю малою — Вярну цябе да радасці былой, Вярну цябе да цеплыні былое.
Баюся слоў, як здраднікаў жывых, I на трысцінку сэрца спадзяецца, Што ноч яе і ранішні ўскалых Паможа мне з табой паразумецца.
Без даты
Табе адной я пакажу, Перагарнуўшы неба атлас, Куды схавацца ад дажджу Каля Вялікага тэатра.
Там, шоўк галубячы ільном, — Маўчаць альты і клавесіны, I майстар ластаўчыным сном Ратуе скрыпку ад ангіны;
Там кожнай дадзены струне Спалох непрадказальнай цноты, I на вітрынным цёмным дне, Як матылькі, заснулі ноты;
Там нам стаяць і цалаваць
Сваю надзею трапяткую I на Лангбардавы палац Глядзець, нібы на здань сівую...
Які флейтыст, які скрыпач Каханню вымавіць: «Дабранач»?! Твой светлы плашч — праўдзівы плач Каларатурнага сапрана.
Атуліць нас не лёс, не час, А холад восеньскага Менска; Ніхто не патрывожыць нас — Hi вучань юны, ні маэстра.
I дождж не патрывожыць, не —
У чуйнай ленасці андантэ Непадуладны музыкантам, А толькі нам — табе і мне.
* ж *
...і з нечаканняў дарагіх Я выбраў тое нечаканне, Якое зрок дае і слых Майму палессю і таскане.
Быў цэлы свет — і прамінуў. Пяшчота — любая айчына, Яна мне дорыць навіну, Што жыць пакуль яшчэ магчыма.
I гэта шчасце для мяне, Бо існую ні ў якай іншай, А толькі ў гэтай навіне, Сябе па-новаму адкрыўшы.
Быў цэлы свет і ўжо няма. Адна пяшчота засталася, I раніца яе пісьма Ляжыць на пачуццёвай пласе.
Былі жанчыны (дзе яны?!), Пасля якіх такая роўнядзь, Што ані суму, ні віны Душа не ведае, не помніць...
Я ўдзячны вопыту твайму — Найдарагому нечаканню! — Што ранішняму даў пісьму Надзею на выратаванне.
Я на каленях, над табой, У рыфму трызнячы аб раі, Вясну з магноліі тваёй Па кроплі вуснамі збіраю.
Ласкавасцю тваей не наталіцца, I ў лебядзіным возеры тваім Мне чуецца і мроіцца і сніцца Расстання нашага ерусалім.
Што мне пакінеш?! Сум і прахалоду, Якімі давядзецца з году ў год Паэзію славянскага зыходу Аплакваць, павярнуўшыся на ўсход.
He здолею пазбегнуць гэтай страты
I толькі зразумею, што паэт Перад каханай вечна вінаваты I свет яго — штодзбннай страты свет.
Пакуль яшчэ магу цябе крануцца, — У лебядзіным возеры тваім Няхай мае жаданні застануцца Да старасці, да смерці — назусім.
Калі а д т у л ь твая прыбудзе вестка, Асветленая радаснай тугой, — Я адкажу цяплом начнога Менска, Бо толькі ноч дае мне супакой.
Да паэтычнай глухаты гатовы, Сатру з аблічча эстэтычны грым, I лепшыя мае патонуць словы У лебядзіным возеры тваім.
17 кастрычніка 1993
# йі «
He веру, што ён лепшы за мяне, А хоць і лепшы — ўсё адно не веру. Яму пашанцавала замяніць Маё каханне на сваю хімеру.
Мяне суцешыць рэстаран «Патсдам», I зноў наймуся да цябе ў анёлы, He проста словы я табе аддам, А старажытныя аддам глаголы.
He толькі пакладу акропаль свой Да ног тваіх, агнём пацалаваных, А першаю біблейскаю вадой Абмыю грэх, такі неспадзяваны;
I выцалую ночы ўсе і дні, Напоўненыя не маёй уладай...
I, прагнучы да болю чысціні, — Усё тваё не назаву я здрадай.
20 лістапада 1993
Я палюбіў дарогу начную
I палюбіў з нядаўняй пары Рызыкі яснай тканіну льняную Накідваць на вулічныя ліхтары.
I ў разуменні, што гэты занятак, Пэўна, вар’яцкай душы акурат, — Я між вар’ятаў усіх і вар’ятак Самы шчаслівы на свеце вар’ят.
Я растлумачу, што значыць вар’яцтва — Гэта, крануўшы мінулае тло, Шчыра каханай жанчыне прызнацца, Колькі ў цябе некаханых было.
Потым раскайвацца — жартам спытала, Жартам і свой напаіў бы адказ...
Позна. Сляза налілася металам.
Стаў непрыступны алькоўны атлас.
Позна. Вяртайся асфальтавым долам, Свечкі трамвайнай губляючы бліск. Ноч не ўратуе Чырвоным касцблам, Домам урада, гасцініцай «Мінск»...
Цемру любі і дарогу начную, 3 рызыкай яснай зайдзі ў казіно Выйграць настрой, каб тканіну льняную На дарагое накінуць акно.
5 снежня 1993
10 Л. Дранько-Майсюк
289
ж « «
Снапок-букецік-матылёк, Чырвонай ніткаю звязаны, У тытунёвы трапіў змрок I задыхнуўся, пакараны Табой і мною. Ад цябе Я йшоў па Ракаўскім прадмесці, I ў хлебным, снежаньскім цяпле Пах тытуню губляўся дзесьці. Зіма купляла свежы хлеб, I я падумаў нечакана:
У гэтым снежаньскім цяпле б Знайсці пачатак для рамана Кароткага — ў адзін радок, Аб тым, як трапіў у сутонне Снапок-букецік-матылёк 3 маіх вачэй, з тваёй далоні... Другім радком была б, відаць, Зіма, і сцежка паўз пякарню, I мара — шчыра шкадаваць, Што патушыла ноч ліхтарню Невыпадкова, а знарок, Каб мы ні зблізку, ні здалёк He ўбачылі, што памірае Снапок-букецік-матылёк — Твой падарунак, дарагая.
23 снежня 1993
На вуліцы Сухой у змроку радасным Мы дыхалі забытаю лавандай, Лагчынаю прыйшлі ў завулак Транспартны I дом убачылі з бярозай і верандай, —
Драўляны сон. I ты ўздыхнула весела: «Мы купім гэты сон — увесь ці частку, Ці хоць веранду, што ў халодным месяцы На рамантычную падобна пастку.
Пакуль у пастцы салавей з гародчыка He стоміцца круціць сваю катрынку, Я нарадзіць табе хацела б хлопчыка, Калі не хлопчыка — тады дзяўчынку...»
I змоўкла ты, як лютня адбалелая. Я ўдзячны быў за гэтае прызнанне, Як і за тое, што бяроза белая Шумела, як метафара змяркання.
He ведаю — мае яно ці ўкрадзена, Але ж прыйшло такое разуменне: Жанчына хоча больш, чым Богам дадзена, Мужчына тое ж хоча, толькі меней.
I я вось гэтым «меней» заахвочаны,
I выбар свой апраўдваю высновай, Што беларусы — нацыя жаночая He з бацькавай, а з матчынаю мовай...
Мы йшлі далей, і колер фіялетавы
Усё гусцеў і не рабіўся іншы, I на Тэатр музычнае камедыі Ляцелі фіялетавыя вішні.
* * ♦
He маннай вусны пахнуць — ацэтонам I пылам закулісным даміно, I шкляр заместа шыбіны кардонам Залечвае пабітае акно;
I Свіслач, як Венецыя ў тумане, I гандаль на Нямізе — паляванне Нязвыклай детлівасці на мяне: «Что вам угодно?» «Бульбы ў чыгуне...»
I Лупанур, абсопліўшы манжэты, Аўкцы&нным грозіць малатком... Есць буржуа, і есць яшчэ паэты, I шчасце есць прачнуцца жабраком.
Але, напэўна, нечага я варты, Калі пусцілі мой рэкламны міф Бадзяцца па Купалаўскім тэатры Паўгода на паўставачны тарыф.
Везувіем аглушаны, Раеўскі, Жадаючы не надта дакучаць, Адно што віжаваць за Дастаеўскім Прасіў мяне — чытаць і скарачаць.
I я чытаў — прыходзіла бяссонне,
I скарачаў — стамлялася рука, А паўз тэатр правозілі «Пагоню» I ўзносілі на жоўтае ЦэКа.
He пакідаў ніякага я лішку, 3 рамана п’есу выціскаў наўпрост I князя недарэчнага, як мышку, Лавіў за спінку, а часцей за хвост.
А Лупанур — то хціва, то гулліва — 3 драматургічных высілкаў маіх
Пасмейваўся, але змаўкаў раўніва, Як бачыў А. — адну ці нас дваіх.
У рэўнасці яго быў мудры вырак,
I я з тэатра збег, бо зразумеў, Што я ў жыцці не драматург, а лірык, Мой лёс — мяняць спадзеў на неспадзеў,
КНІГІ ОНЛАЙН
