Гаспода
Леанід Дранько-Майсюк
Выдавец: Мастацкая літаратура, Зміцер Колас
Памер: 382с.
Мінск 1998
о *
Рука вышэй за музыку і вершы, Калі яна — твая рука!
I позірк твой, за матылька лягчэйшы, Ляціць на просьбу спевака.
У просьбе той блакітна-італьянскай, У элегічнай вязі слоў —
Плыве трырэма даўніны раманскай, Вясло кладзецца на вясло.
Мы там сустрэнемся абавязкова, Узяўшы Прыпяць і Гарынь, I нашая вясёлкавая мова Разбудзіць медную латынь.
Рука твая адчуе шум бяздонны, Чужыны радасны апёк.
У валасах туманных і лімонных Успыхне родны васілёк.
Сапфірынка ў акіянічным жыце Да спевака вяртае нас,
I шэпт аліўкавы: вось так жывіце, — 3 часоў папірусных не згас.
Спявак пяе, і з намі ён танцуе
I ў нашай радасці жыве...
I мой уздых, які цябе цалуе, Засне ў лімонным харастве.
27 чэрвекя 1991
Вядома ж, не... Мне гэта ўсё здалося! Яшчэ ніякі гэта не разрыў!
Яшчэ шуміць эгейскае калоссе, I кіфарыйскі спеліцца матыў.
1 не марнее, жывіцца мастацтва Глінянай прахалодаю быцця.
Яшчэ магу кахаць, і падабацца, I чыстым быць, як зорка і дзіця;
Паіць віном паўлінавыя астры, На пчол глядзець і цешыцца любой!
I ластаўку, якую сочыць ястраб, Забраць адсюль у Грэцыю з сабой...
3 гарода бацькі, з матчынай гаруткі, Абтрэсваючы каранёў цяжар, За мной бягуць лілеі, незабудкі
I шольсіі лімонавы пажар.
У кожнай кветцы дух жыве ахвярны. I ў алкагольны падаючы след, На століку афінскае кавярні Яны ніяк нс стоўпяцца ў букет.
Віхура каралеўскага гарода, Па горла апынуўшыся ў віне, Пяе пра кучаравага Эрота, Цвярозасць вымываючы з мяне.
Вось так паэт становіцца багаты
I адчувае асалоду ўсю.
На капытках і рожках казляняты Яму нясуць музейную расу.
/ ліпеня 1991
« * *
Зноў хваля, ператвораная ў камень, Ударыла мяне.
Цяпер ляжаць мне ў элегічнай яме На камяністым дне.
Каго, каго паклікаці, пазваці — Набрацца родных сіл?!
Далёка бацька, і далёка маці, I Вольга, і Васіль.
А побач ты ў педагагічным змроку Ля камяністых сцен, 1 — музыка ў любым тваім уроку, Настаўнік мой Верлен!
Нябёсы камяністыя над намі
He скоцяцца далоў.
Пяю рамансы ў элегічнай яме, Як ты вучыў, — без слоў.
Твая душа й па гэты час ад здзеку Бароніцца ў журбе, Бо цынік зноў мужчыну-недарэку Вышуквае ў табе.
Твая бяда ва ўсіх французскіх трунах He менее ў цане.
Твой алкаголь у клавішах, і ў струнах, I ў каніфольным сне.
Імя тваё на вуснах у Еўропы, Як васільковы лёд!
Калі растане — свежасцю акропіць I мой гарынскі рот.
Я пэўны праз цябе, Верлен!.. Пакуль жа На камяністым дне
Яе саму, яе дзяцей і мужа
Я бачу, як у сне.
Яна не набліжаецца, далей яшчэ
За Вольгу, Васіля.
Ля ног яе жывая хваля плешча
Твайго, Всрлен, святла.
4 ліпеня 1991
* « «
Над нашым пацалункам першым Плыў дым сямейнага кастра: He палюбоўніца — сястра!
А я? А я — твой брат старэйшы.
Дым не здагадваўся, што горкі, — I галаву тваю абвіў,
I дзве маслінавыя зоркі Па-над каўнерыкам лавіў.
I ўбачыў я, што на масліны Праз дым і золата слязы Ляглі калючыя сцябліны, Завязаныя на вузлы...
Нас душыць неспакой сямейны, He сон прыходзіць па начах, А зноў жа гэты страх лілейны, Што й пад слязою не ачах.
Тваёй трывозе падуладны, Анёл таршэрнай цемнаты На вуснах ломкіх, лістападных Знайшоў зялёныя лісты, —
Паспеў адчуць іх шум эладны, I ты прамовіла: «Пара...» Мая. Я ведаю дакладна!
Мая... малодшая сястра.
5 ліпеня 1991
$ * *
Пакуль з рукі спяшаўся на руку Мой пацалунак легкаважны, — Ты расказаць паспела пра дачку I сівізну маю заўважыць.
Пакуль хаваў я галаву сваю
У жоўты куст тваёй сукенкі, — Ты развязала горла салаўю, Туман паклала на каленкі.
Ты аддалася школьнай пахвальбе, Свабодзе калідорна-класнай, — Што мова беларуская табе Бліжэйшай робіцца і яснай.
Пра астры гаварыла, што яны, Паводле гараскопнай гліны, Вакол маёй узыдуць сівізны, Кастрычнік цягнучы ў сцябліны.
Глядзела ў вочы мне і ў іх вадзе Ты толькі хітрасць заўважала I ямку ж хітрую на барадзе Ружовым лісцем закрывала.
«Не верь, не верь...» — пачуў на адыход Журбу дыпламатычных місій.
Так, гэта Цютчаў свой класічны плот Паміж табой і мной узвысіў.
II ліпеня 1991
ж ж «
Калі ўзыходзіў на Акропаль, Яшчэ не ведаў пра цябе.
Каханне ў цені ад Еўропы Чакаць змушала і цярпець.
Я тое прадчуваў каханне, Ягоны вінаградны воск, — Калі гарынскае змярканне Святлу афінскаму прынбс.
I, стоячы ў жаданым цені, Сачыў: над душамі багоў Вятры паўночныя ляцелі Да італьянскіх берагоў.
Незразумелы мне арганум Узбагачаў мой бедны слых: «Як пакахаеш, то каханым Ты станеш на адзін уздых...
Каб пасвятлеў твой цСмны вопыт, Спяшайся да агню свайго!
Каханне ў цені ад Еўропы — Імгненне, і не больш таго».
12 ліпеня 1991
Мой сон пусты — як ваза, у якой Даўно няма ні кветак, ні сцяблінак, Няма вады і сонечных іскрынак, Тых самых — з аксамітнаю луской...
Прысніся. Ты не снілася ні разу.
Да вазы прыхініся галавой. Я ведаю любімы колер твой, I гэты колер хай напоўніць вазу.
Твой колер — жоўты. Сіні колер — мой — Мяне гняце, са мной не размаўляе, А жоўты колер — ён найменш стамляе, Хоць поўны нечаканасці любой.
Я знаю ўсё па матчыным гародзе:
Там раніцаю шольсія ў акно Мне кідае з расою кімано, I сонца іерогліф узыходзіць.
Настуркі мне захоўваюць эмаль, Календула мне дорыць залатоўкі, А ўсе чарнічна-жоўтыя галоўкі Сямейных братак — неспакой і жаль...
Мой сон пусты, і я прашу: «Прысніся» — I стаўлю вазу чыстую на стол...
Твой жоўты колер пазалоціць высі, Мой сіні колер абцяжарыць дол.
16 ліпеня 1991
* * *
Твае гранатавыя каралі, Захоўваючы пяшчоту ўсю, Празрыста на кнізе «Тут» ляжалі, На словах двух — Дранько-Майсюк.
Твае эмалевыя рамонкі, Балетны ўскідваючы падол, 3 вазы ольштынскай, як з палонкі, На ледзяны выскоквалі стол...
Табе разгортваючы Верлена, Заўважыў: у жоўтым тваім агні Зялёны блакіт успыхваў імгненна, На страху настоены і чысціні...
Паспеў і болей таго спазнаці, Верш апусціўшы ў сонечны шоўк: Дзяўчына, жанчына, жонка і маці — Таксама гранатавы ланцужок.
19 ліпеня 1991
* ❖ *
Ты ведаеш, калі і што сказаць, I так сказаць, што я раблюся п’яным, I п’яная царкоўная лаза
Шуміць паміж талмудам і каранам.
Я слухаю і ў кожным любым дні Хачу заўважыць і не заўважаю Hi хітрасці ніякай, ні хлусні — Ніякага сцэнічнага адчаю.
Ты абдымаеш голасам мяне — Павоем эратычнае навукі, I голас твой у гэты міг мацней За мілас — грацыёзны і бязрукі.
У вершах, у былых маіх радках, Дзе страх вучнёўства горы пераважыць, Сябе самую, свой вялікі страх Знаходзіш ты, як даўнюю прапажу.
Я не прашу: на памяць іх вучы!.. Ды кйб забыць сямейныя галеры, Ты шэпчаш іх, на кухню ідучы Да місак звонкіх і глухіх талерак.
Так, мы — галернікі, так, мы — рабы, Да вёслаў розных змушаны схіляцца, Бо ўсё як ёсць, так і павінна быць, Нязрушаным павінна заставацца.
24 ліпеня 1991
* ❖ *
Сон залаты не менее ў цане — Трывалая, на ўсе часы валюта!
I ты мяне вяртаеш да мяне Той сонна-тэлефоннаю пакутай.
Да нашых слоў падстройваецца гук — Расколінка гітарная такая, Нібыта задаволены павук На струны нітку слізкую пускае.
Нас падслухоўвае маленькі чалавек He гогалеўскай, а савецкай косці, I круціцца ў ягонай галаве Вужака непрыручаная злосці.
3 падпольных, невядомых нам планід — Ён існуе і разам з тым няісны.
Навушнікаў казённы эбаніт, Як абцугі, душу яму заціснуў...
I ўсё ж, і ўсё ж — ён дзядзька неблагі, Я ўпэўнены, ён слёзы выцірае, Калі ты прамаўляеш: «Дарагі...», Калі я прамаўляю: «Дарагая...»
Калі знаходзім пачуццё адно I нітку залатую, што не рвецца, To мы — не тут, мы ў Грэцыі даўно, А ён, бядак, у Мінску застаецца.
1 жніўня 1991
Я зведаў найкароткае спатканне На строме еўрапейскага крыла, Калі раса мядовага змяркання На гіяцынты белыя лягла.
I час не знаў — стаяць яму ці бегчы, Адной табой захоплены, калі Усё мянялася і нам на плечы Пакуты салаўіныя ляглі.
I да цябе — на голас далікатны Цякла артэрыяльная Гарынь, I зноў мяне вандроўнае бельканта Вяло ў Афіны праз вучнёўскі Рым...
Еўропа любая, з якой прычыны Твая атлантыка каралі рве, — Сукенку звонкую масй жанчыны Да самай раніцы не аддае!
I я прымушаны, як пакаранне, Вучыць паэзію чужых магіл. Смерць блізка дыхае, і ў тым дыханні Гарынь праваліцца ў драпежны Ніл.
Еўропа мілая, я плачу, плачу, Сініцу трацячы і жураўля;
Шчаслівы, што нічога не зыначу У кветках Вольгі, красках Васіля.
8 жніўня — 19 снежня 1991
«
Калі агонь у горле ці ангіна, — Тады спакой ірвецца напалам I кволяцца вербена і вяргіня За ганкам — тут і за адрынай — там.
Ты хочаш плакаць, але ты жанчына, Якую Бог пазбавіў горкіх слёз, I не для слёз прыдумана ангіна, А на ўспамін пра снег і пра мароз.
Дай мне сваю царкоўную сцяблінку — He лекі ёй памогуць і не мёд, А толькі пацалункі безупынку, Што бачаць сны пра твой крынічны рот.
Расказваць пацалункамі гатовы Табе да раніцы пра хараство, Бо пацалункі — гэта тыя словы, Дзе літары складаюцца ў святло.
He плач, не плач... На дно пабітых шклянак Няхай глядзіць заплаканы Эол, Лепш у мяне спытайся ты пра ганак I пра адрыну з клопатам наўкол.
Я хваляй задушуся небяспечнай, Глыну блакіт з вярбовае кары I раскажу пра ціхае мястэчка 3 царквою, што згарэла на гары.
15 жніўня 1991
* « ж
О Vita! На сардэчныя скрыжалі Запішацца і гэты покліч мой, — Так некалі паэты называлі Наіўны свой далагерны настрой.
I я настроем гэтым жа сагрэты... Яшчэ сваёй не чуючы бяды, У поклічы, у родным слове гэтым Я чую вас, паўночныя ільды.
Я ведаю жыццё сваіх паэтаў I не хачу іх вопыт пераймаць, — Гучала Vita, і гучала Credo, Addio не паспела прагучаць.
Ад будучых і гэтых успамінаў, Каб быў спакой падобны на спакой, Абарані мяне, мая жанчына, Чаканай залацінкаю: «Ты мой...»
Каб я, да слова кожнага ласкавы, Ласкавым заставаўся назаўжды, Забыўшы пра вялікую дзяржаву — Пра вас таксама, вечныя ільды.
17 жніўня 1991
« « «
Калі званілі ў Кафедральным, Спыніла Свіслач на хаду У нейкім одуме астральным Сваю зялёную ваду...
3 маёй майстэрні вечаровай, 3 кансерваторскага двара Па беднай вуліцы Гандлёвай Пайшла пяшчотная сястра.
У радасці свае парадкі, Свае крыжы, свае вянцы — Такія светлыя пачаткі
I вельмі сумныя канцы.
Я гэтай радасці не кіну I, мусіць, ад таго памру, Што аддаю сваю жанчыну Кансерваторскаму двару.
У надакучлівыя оды Я патанаю з галавой, Мне застаецца тонкі водар Яе сукенкі лугавой.
КНІГІ ОНЛАЙН
