Гаспода
Леанід Дранько-Майсюк
Выдавец: Мастацкая літаратура, Зміцер Колас
Памер: 382с.
Мінск 1998
I застаецца мне прастора,
I супакойваюся зноў, Што пад аховаю сабора Яна вяртаецца дамоў.
19 жніўня 1991
$ * $
У майстэрні, дзе ружам не цесна, Алкагольным суцішаны дном, Я пішу на паперы нябеснай, На паперы, што пахне віном.
Я пішу пра салодкую цьмянасць — Толькі з ёю магу маладзець;
Дзе каханне, а дзе закаханасць, Аніяк не хачу зразумець...
Залатою на постаці, ломкай, Той, якую Паэзія жне, Я цябе называю саломкай, Што кладзецца на вусны мае.
Над саломкаю буры хадзілі
I віхор успамінаў такі, Што самохаць ляціць мой гадзіннік, Нібы чорная птушка, з рукі.
Я на кожнай прачытваю стрэлцы, Як спяшаешся ты да дзяцей, — Навальнічная рэўнасць у сэрца Залятае часцей і часцей.
Я запомню сірочасць букета — Залацістую золь на траве!
Ён шаптаў нам: у радасці гэтай Алкагольнае шчасце жыве.
Я майстэрню сваю аплятаю, Замыкаю на ружы-замкі
I з каленяў тваіх выпіваю Фіялетавыя васількі.
ж * *
Ты, — памножаная на неба
I падзеленая на страх, — Здабываеш са смутку срэбра Старажытных вясёлых драхм.
Ты далей, чым слова далёка, I чысцей за ўсе халады...
Неўрадлівы пясок сірока Засыпае твае сляды.
Ты ўжо чуеш, як свечка плача На блакітным летнім акне, Пройдзе восень над Белай дачай I патоне ў нашым віне.
Што ж цябе, дарагая, страшыць? Ну, адкуль ён, адкуль ён — страх? На віне пацалункі нашы, Дзякуй Богу, не на слязах.
I калі я твой брат старэйшы, To паслухай мяне хоць раз: Багдановіч апошнім вершам Ад самоты пазбавіў нас, —
А ў самотнейшыя хвіліны Уначы, пад газніцы бліск, He ў Вільню — пісаў у Афіны Да Вацлава нясмелы ліст.
30 жніўня 1991
« * ❖
Патухла свечка летняя. Даволі!
Адно прадонне і адзін зеніт.
«Паэт не памыляецца ніколі», — Што ж, радуйся, самотны Леанід.
Ты прадчуваў, што так яно і будзе, Наваражыў на прыпяцкай вадзе, Што прыйдзе міг, калі табе на грудзі Саломка залатая не ўпадзе.
I вось не ўпала, — чым далей, тым болей... Узрошчаная на глухім пяску, Егіпецкая ружа пальцы коле
I пакідае кроў на языку.
Каханая, ты на струне пагрознай Губляеш голас, астрамі жывы;
Ты патрабуеш гутаркі сур’ёзнай I хутка будзеш зваць мяне на «вы».
А мне ж усё сур’ёзнае — пакута, Тугая канапляная пятля.
Яна ашчэрваецца пашчай лютай, Пагойдваецца зблізку і здаля.
Асінавае слова «разьвітаньне»
У канапляны ўплецена вянок, — Я заслужыў такое пакаранне, Як чорны ліст — мне дадзена яно.
Ды каб хоць як самоты адцурацца, Каб не паверыць, што цябе няма, — Як ля іконак, буду прыпыняцца Ля кожнай літары твайго імя.
Ты ўчора вінаградзінкай была Апошняй над халоднаю альтанкай, А сёння ты высокая маланка — Ахоўніца нябеснага стала.
А я жыхар гароднага эдэму,
Там я знайшоў свой камень хрызаліт, Калі петунію прасіў і хрызантэму Суцешыць баязлівы твой блакіт.
О, твой блакіт — цяпло жывых петуній I хрызантэмнай музыкі жывой, Такі ж блакіт у позірку матулі Любові Аляксееўны маёй.
I гэткі ж страх (балючая страшынка) — Цяжар найбольшы для маіх плячэй.
Усё аддаў бы і на ўсё рашыўся, Каб толькі знік ен з дарагіх вачэй.
Ды ні крыві не хопіць тут, ні грошай, Hi верасня ў расчыненым акне, Тут Грэцыя ніяк не дапаможа, Давыд-мой-Гарадок таксама не...
Махну рукой. Ды за адчай-узмахам Адразу ж ііапрашу твайго цяпла: Цалуй мяне сваім высокім страхам, Частуй мяне з нябеснага стала.
5 верасня 1991
'Н
Я зразумеў, адкуль мае трывогі — He трэба Дастаеўскага чытаць... Галоўны д’ябал Мікалай Стаўрогін Паспеў і ў Летушкі спакой забраць.
На пятніцу, суботу і нядзелю Мы развіталіся, як і заўжды, Каб зноў у тэлефонны панядзелак Здабыць святло з гарынскае вады.
Я памыліўся так недаравальна,
Я не святлу, а цемры стаў відзён, Бо засланіў раманам інфернальным Сябе ад Летушкі на столькі дзён!
Схаваўшыся пад кніжныя галіны, Я варажыў над коранем «стаўро» I дакранаўся да класічнай гліны, Каб вылепіць уласнае святло.
Але дабро я не зрабіў дабрэйшым I не адчуў шыпшынавы разрыў, — Я захапіўся духам нетутэйшым I духам тым каханне апавіў.
Зусім не думаў, што ў душы мужчыны Мацней за ўсё базарная мана: Жаночы смутак — смутак без прычыны, Жаночы смутак — лёгкая цана.
Няўцям было мне пад чытанне-сненне, — Калі марнела Летушка адна, — Што адзіноты кожнае імгненне He Бог дае жанчыне — сатана.
Нам да Марыі Магдалены Па Старавіленскай ісці I страх у радасці імгненнай Згубіць і болей не знайсці...
Каб сэрца залацела ў сэрцы... У слбз высвечваючы дно, Каб нашых акуляраў шкельцы Пазвоньвалі адно ў адно.
Каб цень балетнага тэатра I ў самы нецічаслівы час, Праводзячы да Людаманта, Да яснасці прыводзіў нас.
Каб з тою яснасцю балетнай Мы сустракалі кожны дзень I каб царкоўнае паветра Нас не пакінула нідзе.
3 усіх навук адной навуцы Каб мы вучыліся з табой, — Каб мы вучыліся разлуцы У восені перад зімой.
Каб мы шапталі, як маленне, У першую сваю зіму: «Калі навучымся цярпенню, Тады навучымся ўсяму».
11 верасня 1991
На вуліцы Першага пацалунку Ад пані Дароты пачую: Sto lat. На вуліцы Першага пацалунку У ювеліра на тонкім рыштунку Гітарны паблісквае верасняпад.
Мяне палюбіла была адзінота.
Гітарнае лісце на вочы лягло. Мяне палюбіла была адзінота, I вы памятаеце, пані Дарота, Гітарнага лісця сухое святло.
О, мудрая пані, з-пад ветразя Лодзі — 3 сябе я выплакваў няўцешны матыў.
0, мудрая пані, з-пад ветразя Лодзі, Антычнаму ветру не мовілі: годзе, Прымаючы кожны ягоны узвіў.
Я ваша цярпенне туманам няволіў, Я вас апускаў на халоднае дно.
Я ваша цярпенне туманам няволіў — Hi белых ляўконій, ні белых магнолій, А толькі гітарнае лісце адно.
He ведаў, не знаў, што чакае Акропаль, Яшчэ не прадбачваў сваей вышыні...
He ведаў, не знаў, што чакае Акропаль, Калі вы сказалі: «Забудзеш свой клопат I згубіш даліну ў лімонным агні.
Жанчыну заўжды замяняе жанчына, Што можа не толькі кахаць — разумець! Жанчыну заўжды замяняе жанчына, I, значыць, гітарнае лісце павінна Вярнуцца на дрэва і зноў зелянець».
...Паслухайце, пані, вандроўная пані, — Мой шлях патанае ў зялёны блакіт. Паслухайце, пані, прарочыца пані, — Саломка лімонная лёгкім дыханнем Імя забірае маё — Леанід.
16 верасня 1991
* # *
Да сімфанічнага спакою Плыла, не чуючы званка, Па-над трамвайнаю ракою Твая трывожная рука.
Я — п’яны хлапчукоўствам нейкім — Цябе не папярэджваў: стой!
Зусім не бачыў небяспекі На гэтай вуліцы пустой.
Твая рука, расу ляўконій Захоўваючы ў халадку, Да сімфанічнага спакою Выводзіла маю руку.
Твая рука жарынкі цыній
He астуджала, берагла
I перунам трамвайных ліній Сцябліны светлыя дала.
I лінію трымала лёсу Майго... I ад яе цяпла Цвіла мядовая меліса I сальвія ў Гарынь цякла.
Дзяцінства ранак местачковы Я ўспомніў праз тваю руку, I зноў я — Лёнік Васілёвы У бестрамвайным гарадку.
I зноў да флёксаў і да макаў
3 гары Царкоўнае лячу, — Тады не знаў журбы ніякай I сёння ведаць не хачу.
Дык адыдзі, журба старая, I, смутак юны, прападзі — Пад колы мінскага трамвая, Мая нярадасць, упадзі.
Хачу спакою ўсіх сімфоній, Каб мець абедзвюх рук спакой — Трывожнай, што ў маёй далоні, I той рукі, што не ў маёй.
27 верасня 1991
9 Л. Дранько-Майсюк
ж * *
Паэты любыя, вы ўсё маглі, Таму не дзіва, што ў вачах каханых Вы мора бачылі і караблі
I свой апошні дзень, у кут загнаны.
Але ці бачылі вы туманок, Той самы, што пад позіркам панурым Пазвоньвае, як сонечны пясок, У звонікі іконнай кампанулы, —
А пад вясёлым позіркам маім Празрысты робіцца і лістападны
I ў пацалункавы ерусалім
Па небе шлях паказвае дакладны, —
I слова кожнае, і кожны верш У вільгаць апускае залатую, Дол агародны і нябесны верх Сабою ясніць у пару любую...
Паэты любыя, вы ўсё маглі, Агнём ласкавым налівалі шклянкі, Якія прыгажуні ў вас былі
I вечары, яснейшыя за ранкі!
Але ці быў у вас хоць міг адзін, Ахоплены павойным неспакоем, Калі жанчына, лепшая з жанчын, Гучала клавесіннаю струною;
Калі яна вам адкрывала час Магчымай глыбіні і немагчымай;
Калі яна расказвала пра вас Спачатку музыкай — пасля вачыма.
Хацеў бы я па вечарах 3 удумлівасцю лістападнай Па снах тваіх і валасах Жыццё далейшае разгадваць...
Мной неспазнаная яшчэ, —
Паўз надпісы «Лянок» і «Мода», — Да плошчы Коласа цячэ Евангельская прахалода.
I я хацеў бы ў гэты міг, Як лепшую страфу, паднесці Да звонкіх валасоў тваіх Сэнс лістападны дабравесця.
Каб неспакойнае «ало» Згубіць у тэлефонным гудзе, Забыць пра тое, што было, I цешыцца з таго, што будзе.
Але ці мала што хацець Душа надумае ў змярканні, Калі праніклівая смерць Глядзіць спакойна на каханне;
Калі дыханне ў каўняры Спыняецца і мне даводзіць: «Смерць і каханне — дзве сястры Твае... і ты іх брат, выходзіць...»
I я згаджаюся, што брат,
I рады гэтаму сваяцтву — Якіх яшчэ вялікіх страт 3 такімі сёстрамі баяцца!
Пакіне музыка мяне, Звядзе на струнную мякіну, —
Яныж і пры апошнім сне Мяне ніколі не пакінуць.
Дзве блізкія мае сястры, Але не па крыві — па страху; Яны спатоляць без пары Маю евангельскую прагу.
I ты — ім блізкая сястра...
1 нам пакінута надзея Ісці да Паўла і Пятра, Шлях пачынаючы з Мацвея.
14 кастрычніка 1991
X а ч у ўзыходзіць над м а г у У хвілю самую бязбожную. Я ў сэрцы кволасць берагу — Сваю саломінку апошнюю.
Я ведаю: не патану, Паверхні не згублю алмазнай, Адно — мой голас пойдзе дну Пра патаемнае расказваць.
He буду замінаць яму, Няхай сабе распавядае, Што роспач не пазбыць таму, Хто па-сапраўднаму кахае;
Што па-над ястрабным х а ч у Mary жураўнае не ўстане I праз персідскую парчу Цвяток радзімы не прагляне;
Што на саломінцы надлом Вясёлай ніткаю віецца
I Апалонавым святлом
На гэтым свеце марна грэцца;
Што застаецца — цішыня,
I асака, і ноч рудая, Калі марудна цеплыня Кроў маладую пакідае.
20 кастрычніка 1991
Паэт сказаў: «Стамляецца метал... Святло стамляецца, і Апалон стамляецца, Арлы стамляюцца, вартуючы амфал, А хараство ніколі не стамляецца».
Я ўсцешаны, бо гэта зразумець Паспеў усё ж на трыццаць пятым годзе, Калі душа стамілася старэць
I пачала паэзію знаходзіць.
Як у дзяцінстве, Божага Раства Салодкі лёд пакладзены на губы.
Душа адчула холад хараства, Што пад калядныя прыходзіў бубны.
Шкадуючы далёкае, люблю
Праседжваць ноч з суботы да нядзелі
I назіраць, як просяцца ў зямлю Бяссмертнікі — сухія імартэлі.
Тады чужое робіцца сваім I цвет сухі, як толькі развіднее, Ужо не ахвяруючы нічым, Марозную сагрэе галілею...
КНІГІ ОНЛАЙН
