1582, 1591, 1669, 1685, 1691, 1716, 1724, 1747, 1770, 1800, 1886, 1926, 1934, 1953, 1983, 2011, 2021, 2049, 2102, 2108, 2113, 2138, 2148 — 2153, 2155 — 2166, 2179, 2181, 2204, 2220, 2256, 2339, 2450, 2501, 2510, 2544 УЧЕБА, НАУКА, КНИГА, ЛИТЕРАТУРА 64, 225, 269, 317, 402, 456, 507 — 510, 523 — 528, 541, 626, 637, 645, 651, 672, 700, 793, 808, 829, 835, 845, 846, 851, 877, 886, 928, 966, 1033, 1043, 1080, 1091, 1173, 1177, 1179 — 1183, 1246, 1267, 1384, 1390, 1416, 1447, 1500, 1518, 1525, 1542, 1610, 1613, 1635, 1637, 1643, 1644, 1652, 1660, 1692, 1695, 1701, 1784, 1807, 1881, 1891, 1894, 1945, 1993, 2027, 2034, 2052, 2054, 2057, 2123, 2141, 2186 — 2175, 2177 — 2180, 2187, 2282, 2343, 2428, 2468 ЧЕЛОВЕК 6, 13, 60, 87, 260, 289, 393, 394, 417, 503, 592, 594, 609, 610, 676, 753, 871. 873 — 907, 925, 926, 933, 967, 1125, 1237, 1284, 1393, 1459, 1465, 1470, 1473, 1533, 1539, 1569, 1617, 1649, 1717, 1743 — 1745, 1746, 1747, 1760, 1775, 1846, 1955, 1959, 1960, 1962, 1965, 1985, 2103, 2225, 2321, 2346, 2416, 2429, 2484, 2503, 2524 ЮРИСПРУДЕНЦИЯ, ПРАВО, ЗАКОН 1, 10, 17, 25, 27, 29, 34, 41, 152, 172, 177, 179, 185, 268, 310, 316, 329, 331, 350, 367, 368, 384, 385, 431, 450, 466, 506, 566, 585, 629, 685, 705, 737, 739, 785, 914, 931, 945 — 947, 962, 965, 988, 990, 1001, 1006, 1047, 1093, 1108 — 1112, И 14 — 1117, 1123, 1150, 1152 — 1154, 1163 — 1170, 1218, 1239, 1333, 1413, 1425, 1427, 1451, 1462, 1463, 1470, 1541, 1576, 1619, 1636, 1656, 1668, 1670, 1682, 1788, 1791, 1811, 1828, 1869, 1884, 2001, 2022, 2041, 2048, 2087, 2089, 2093, 2127, 2129, 2144, 2145, 2176, 2192, 2368, 2378, 2389, 2394, 2398, 2407, 2418, 2494, 2498 Именной указатель авторов афоризмов AG (Aulus Gellius) — Авл Геллий (II в. н.э.) — римский писатель, грамматик Arist (Aristophanes) — Аристофан (около 445 — около 385 до н.э.) —представитель древнегреческой политической комедии Aug (Aurelius Augustinus) — Августин (354 — 430) — христианский богослов, философ-идеалист и писатель Bias (Bias) — Биант (IV в. до н.э.) — один из “семи мудрецов” Греции Cato (M.Portius Cato (Censor, Priscus) — Катон (Старший, Цензор) (234 — 149 до н.э.) — древнеримский политический деятель и историк Ceis (A.Cornelius Celsus) — Авл Цельс (I в. н.э.) — римский врач Chilo (Chilo) — Хилон (VI в. до н.э.) — один из “семи мудрецов” Греции Cic (М.Tullius Cicero) — Цицерон (106 — 43 до н.э.) — римский оратор, философ и политический деятель CI (Claudius Claudianus) — Клавдиан (около 375 — после 404) —римский поэт Coi (L. Junius Moderatus Columella) — Колумелла (I в. н.э.) — римский писатель и агроном Cs (С. Julius Caesar) — Цезарь (102 или 100 — 44 до н.э.) — римский государственный деятель и писатель Ctl (С. Valerius Catullus) — Катулл (около 87 — около 54 до н.э.) — римский поэт-лирик Enn (Q.Ennius) — Энний (239 — 169 до н.э.) — римский поэт Ер (Epicurus) — Эпикур (341 — 270 до н.э.) — один из самых выдающихся представителей античного материализма Eur (Euripides) — Еврипид (468 — 405 до н.э.) — знаменитый афинский поэт-трагик Н (Q. Horatius Flaccus) — Гораций (65 — 8 до н.э.) — римский поэт Hcrod (Herodotus) — Геродот (около 484 — 425 до н.э.) — “отец греческой историографии” Hier (Sophronius Eusebius Hieronimus) — Иероним (IV — V в.в.) — церковный писатель, переводчик Библии на латинский язык Hipp (Hippocrates) — Гиппократ (около 460 — около 370 до н.э.) — один из основателей античной медицины Нот (Homerus) — Гомер (VIII в. до н.э.) — легендарный поэт Древней Греции, автор эпических поэм “Илиада” и “Одиссея” J (D Junius Juvenalis) — Ювенал (около 60 — 127) — римский поэт-сатирик L {T.Livius) — Ливий (59 до н.э. — 7 н.э.) — римский историк Lcr {T.Lucretius Carus) — Лукреций () в. до н.э.) — римский поэт и философ-материалист М, Mart (М Valerius Martialis) — Марциал (около 40 — около 104) — римский историк Мап (M.Manilius) — Манилий (1 в. н.э.) — римский поэт Naev (С.Naevius) — Невий (около 270 — 201 до н.э.) — римский драматург и поэт Nep {Cornelius Nepos) — Непот (около 100 — 25 до н.э.) — римский историк О {Р. Ovidius Naso) — Овидий (43 до н.э. — около 18 н.э.) — римский поэт Pers {A.Persius Flaccus) — Персий Флакк (34 — 62) — римский поэт-сатирик Ph {Phaedrus) — Федр (около 15 до н.э. — около 70 н.э.) — римский баснописец PJ {С.Plinius Caecilius Secundus {Junior) — Плиний Младший (61 или 62 — около 114) — римский писатель Р1 {T.Maccius Plautus) — Плавт (середина III в. до н.э.) — римский комедиограф Plato {Plato) — Платон (428 или 427 — 348 или 347 до н.э.) — древнегреческий философ-идеалист, ученик Сократа Plut {Plutarchus) — Плутарх (около 46 — около 127) — древнегреческий историк и философ-моралист РМ {С.Plinius Caecilius Secundus {Major) — Плиний Старший (23 или 24 — 79) — римский исследователь природы и энциклопедист Prp {Sextus Propertius) — Проперций (около 50 до н.э. — около 15 н.э.) — римский поэт PS {Publilius Syrus) — Публилий Сир (1 в. до н.э.) — римский поэт Pt {T.Petronius Arbiter) — Петроний (? — 66 н.э.) — римский писатель Q {М. Fabius Quintilianus) — Квинтилиан (около 35 — около 96) — древнеримский теоретик ораторского искусства QC {Q.Curtius Rufus) — Курций Руф (I в. н.э.) — римский историк Sen {М.Annaeus Seneca) — Сенека (55 до н.э. — 39 н.э.) — римский писатель SI {C.Sallustius Crispus) — Саллюстий (86 — около 35 н.э.) — римский историк Socr (Socrates) — Сократ (470 или 469 — 399 до н.э.) —-древнегреческий философ Solo (Solo) — Солон (IV в. до н.э.) — один из “семи мудрецов” Греции Spin (Spinoza) — Спиноза (1632 — 1667) — философ-пантеист Su (J.Suetonius Tranquillus) Светоний (около 70 — после 122) —римский историк и писатель Т, Тас (C.Cornelius Tacitus) — Тацит (около 195 — 159 до н.э.) —римский комедиограф Tert (Q.Septimius Florens Tertullianus) — Тертуллиан (около 160 — 220) — христианский писатель из Карфагена Tib (Albius Tibullus) — Тибулл (около 50 — 19 до н.э.) — римский поэт V (Р. Vergilius Maro) — Вергилий (70 — 19 до н.э.) — римский поэт Veg (Flavius Vegetius Renatus) — Вегеций (конец IV — начало V в. н.э.) — римский военный писатель Vr (M.Terentius Varro) — Варрон (116 — 27 до н.э.) — римский историк, писатель, ученый-энциклопедист Глыбінная мудрасцъ людская Што памеры лона жанчыны ў параўнанні з памерамі Зямлі, тое памеры Зямлі ў параўнанні з Тагасвеццем. Калі на Зямлі тры вымярэнні, цяпер даказваюць — чатыры, то ў Тагасвецці — безліч вымярэнняў. Матэрыя, рух, хуткасць, святло там могуць сумеснічаць, могуць узаемадзяліцца. Тое ж тычыцца ведаў. Узнагарода (і кара) чалавеку ў Тагасвецці за зробленае і нязробленае — страшная, відавочная, неадхільная. Кожнаму. У залежнасці ад яго аступененасці, абпагоненасці, павярхоўнасці, дурноцця. Глыбінная мудрасць людская не толькі насалодзіць разумных, якія не ёсць пясок і трава — карае. Веды не павінны нрападаць, а накапляльнікі часам пра гэта не думаюць. Менавіта ў Тагасвецці лайдак і злодзей можа апынуцца на адной пякельнай палічцы (перавароце) разам з прафесарам і праведнікам, якія маглі зрабіць намечанае ў маладосці, запланаванае ў сталасці — і не зрабілі. Не ўзбагацілі астрал. Менавіта ў Тагасвецці найгоршая кара навучальніку на злое, падбухторшчыку на цёмнае, супрацьлеглае Божаму закону, натуральным законам людской істоты, чалавечым законаўстанаўленням. Не адно яму і кроўным яго — грамадзе падбухторшчыка на злое. Боязнасць граху за нязробленае з планавага змушвае мяне ўпарадчыць шматгадовыя запісы прымавак, фразеалагізмаў, максімаў. Нашы дабрадзейнасці і заганы вырастаюць з нашых асабістых жарсцяў і генаў прадзсдаў нашых, дык няхай нашы дабрадзейнасці, выказаныя ў максімах і афарызмах, павучаць і засцерагуць другіх. У многіх папулярных кнігах і навуковых манаграфіях рознапланавага кшталту аўтары сцвярджаюць, што старажытней за лацінскія афарызмы і прымаўкі няма ніякіх. Усё расце з лацініцы, як маральз Бібліі. Згаджасмся з гэтым i не згаджаемся. Так, лацінская мова найбольш вядомая і ўслаўленая. Медыцына многіх краін i цянер не можа вырачыся яе, звонкай, лаканічнай. Найславуты Францішак Скарына здаваў іспыты на доктара ў Падуі на лацінскай. Тым не меней не можам прызнаць, што мудрасць, дасціпнасць i афарыстычнасць беларускай, рускай, польскай, нямецкай, ангельскай, французскай прымаўкі і афарызма першакрынічаць з старажытнай лацініцы, — не можам. Згадзіцца з першародствам лацініцы — прызнаць, што другія народы дасюль былі бязмоўныя, нядумкія, неарытінальныя. Так не бывае. Ні адзін чалавек не бывав без галавы, ні адзін народ — без творчых пошукаў, без веры ў існасць і няіснасць. Мала нашым сучаснікам вядома запісаў другіх народаў (шумераў, грэкаў, майя, асірыйцаў, егіпцян, кітайцаў, славян...) з XX — V стагоддзяў да нашай эры — другая справа. Не знайшлі. Не арганізаваліся асобныя народы ў нацыі, не выгранітавалі шырока ўласную мову, у пажарах перасяленняў, бітваў, тупой сквапнасці не збераглі чарапкі, бяросту і летапісы — прызнаём. Лацінская крылатніца абагачалася, як вялікі Рым сусветным золатам, філасофіяй, логікай, выслоўямі грэкаў, шумераў, скіфаў, германцаў, готаў... У найболей поўным энцыклапедычным слоўніку антычных пісьменнікаў (СПБ, 1999) за дзевяцьсот прозвішчаў, пра 98% з іх інтэлігенты Сярэднявечча не чулі, абсалютна не ведалі пра шматлікія нацыянальныя крыніцы выдатнай лацінскай мовы. Многія-многія сучасныя інтэлігенты 99% славутых антыкаў таксама не ведаюць. Ніхто нікога не папракае, тым болей не вінаваціць, як рымлянцаў, якія абсалютна не цікавіліся тэарэтычнай геаграфіяй ваколля свету, абапіраліся на грэчаскія ўзоры. Мы проста павінны цаніць чужое і не прыніжаць сваё. Беларуская мова не лепшая і не горшая за рускую, хаця нашмат старэй за рускую, руская не лепшая і не горшая за лацінскую, хаця маладзей за лацініцу. Мовы па вялікім рахунку роўныя, як і людзі, нацыі. Афарызмы таксама. Сходнасць афарызмаў у розных народаў і моваў у адным — аднолькавай ацэнцы існасці чалавека, сходным разуменні дабра, праўды, светласці рознымі народамі і нацыямі. Тагасвецце гэта разумев. Падтрымлівае. Чакае ад кожнага з жывых выканання наканаванага, можнага. Дапамогі сабе, азорнасці сябе.