КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Якмогна сваё мы выканалі. Хто можа — зрабіце лепей.
Не ўсе ўжывальныя крылатыя лацінскія выразы можна стаптаць у адной кнізе, тым болей, што галоўнае ў ёй усё ж такі не яны, а беларуска-рускія адпаведнікі. Тут найболей упадабаныя мне, колішняму студэнту Баранавіцкага медвучылішча і студэнту Мінскага медінстытута.
Беларускія і рускія адпаведнікі таксама можна было працягваць і працягваць. Звернем увагу чытачоў на наступнае.
Афарызмы і выслоўі Антычнасці (не толькі Грэцыі і Рыма, Пасляантьгчнасці і Сярэднявечча) набылі ўнікальную здольнасць — сталі формуламі найважнейшых філасофскіх і маральных катэгорый. Пераказваюць іх аўтары па меры ўласных здольнасцяў, ведання мовы,
сваіх стылёвых асаблівасцяў. Не трэба здзіўляцца, што адзін афарызм аднаго аўтара ў асобных кнігах падаецца па-рознаму. У гэтай таксама.
Была радасць і цяжкасці чыста беларускага плану. Лацінскі тэрмін bonum і рускі добродетель па-беларуску можна выказаць аж чатырма варыянтамі — дабрачыннасць, дабрадзейнасць,добраахопнасць, спрыянства. Тое ж тычылася рускага благодеяние. Перакладалася ў кнізе па-рознаму, каб бачылася гожая адметнасць і багацце беларускай мовы.
Асобныя лацінскія афарызмы паўтараюцца, амаль дакладна. Так яны і пададзены. Не выкідаць жа цудоўную лацінскую ісціну, калі яе ў розных варыянтах выталкоўвае некалькі славутых людзей Рыма.
Паўтараюцца па форме і зместу лацінскія і асабліва беларускія і рускія афарызмы. У розных месцах. Для хутчэйшага росшуку яго дапытным настаўнікам.
Бог — гэта не Багі святога язычніцтва, слова з вялікай літары пісаць не патрэбна, але з павагі да тых тысячаў пакаленняў, што стагоддзямі пакланяліся ім да хрысціянства, — даем з вялікай літары. Усюды.
Беларускія і рускія прымаўкі, афарызмы таксама свядома паўтараюцца, асабліва ў другой частцы, у якой многае для хутчэйшага ўсведамлення непадрыхтаваным чытачом скарочана, упрошчана.
Пераклад заслугоўвае асаблівай тонкасці. Скіпетр вядома ж скіпетр, але зачастую ў нас перакладалася і карона. Тое ж тычыцца питает таланты —корміць, а ў нас нярэдка перакладалася i як жывіць (у нас тры значэнні — 63, 64, 65).
ДРУГ гэта СЯБРА, ДРУЖБАК, ПАСЯБРУК, ПРЫЯЦЕЛЬ, БРАТКА, ТАЙН1К, ТАВАРЫШ, БРАЦ1Ш (84 — 89,94). ХТО ХОЧА — гэта i ХТО ПРАГНЕ. Тое ж тычыцца і канчаткаў — грошай, грошаў, ступеняў... Даюцца розныя варыянты ўжыткавання слова.
Доўга хістаўся: што даваць пасля лацініцы — беларускі, раднюсенькі мне тэкст, ці рускі. Перакладны адпаведнік з беларускай мовы, на жаль, не ўсе беларускія настаўнікі і спецыялісты зразумеюць, мусіў пачынаць другую частку з рускіх адпаведнікаў.
Ісціна і яе адгалінаванні належаць усім. Усялякае вялікае некалі было маленькім, шлях яго росту — тыповы для ўсяго існага. Цяжкі, не заўжды радасны для іх носьбітаў. Але на тое і ісціны, яны ўсюды праб’юцца.Заадно пацягнуць уверх кожнага, хто памагае людзям убачыць бязмерную прыгажосць вялікіх ісцін свайго народа і суседніх на нашай маленькай планеце Зямля.
Афарызмы дадзенай кнігі — лепшая філасофская навука перакананняў. Спадзяюся, да агрэхаў яе чытач паставіцца як да ўпасных недахопаў — са спагадай.
ТТоўгія гады адкладваў чытку сваіх твораў часу фельчарства ^ЛІна Піншчыне, трохгадовай службы ў арміі, медінстытуцтва. Шчыра дзякую Івану Мікалаевічу Грамыку. Без Вашай па.могі, выдатны знаўца беларускай, рускай, лацінскай, французскай, нямецкай моваў, навуковай і крытычнай рэдактарскай дапамог і, шлях гэтай кнігі да чытача быў бы ўтрая даўжэйшы. Быў бы з большымі памылкамі, — многія цяперашнія адступленні ад беларускай сучасніцы ідуць не са згоды рупліўца І.М.Грамыкі, а насуперак яму. 3 адвечнай аўтарскай самабытнасці, вернасці народнаму арыгіналу. Дзякую яму.
Лістапад, 2002 Аўтар
Літаратура Литература
Ашукин НС., Ашукина М.Г. Крылатые слова. 2-е изд. — М., 1960.
Бабичев Н.Т., Боровский Я.М. Словарь латинских крылатых слов. — М„ 1982.
Бабкин А.М., Шендецов В В. Словарь иноязычных выражений и слов, употреблявшихся в русском языке без перевода. Т. 1 — 3. — Спб., 1994.
Великие мысли великих людей. Т. 1 — 3. — М., 1999.
Гончарова НА., Щербакова ИМ. Из античной мудрости. — Мн., 1995.
Громыко ИН. Русско-латинский словарь. — Мн., 2000.
Громыко И.Н, Пивоварчик А.И. Словарь греко-римских реалий. — Мн., 2000.
Дворецкий ИХ. Латинскорусский словарь. 3-е изд. — М., 1986.
Жуков В.П., Сидоренко М.И., Шкляров ВТ Словарь фразеологических синонимов русского языка. — М., 1987.
Займовский С.Г. Крылатое слово. — М.; Л., 1930
Избранные пословицы и поговорки русского народа. — М., 1957.
Казаченок Т.Г., Громыко И.Н. Античные афоризмы. — Мн., 1987.
Корж НГ, Луцкая Ф.1. Із скарбніці антічной мудрості. — Кйів, 1988.
Купреянова В.Н, Умнова Н.М. Краткий словарь латинских слов, сокращений и выражений. — Новосибирск, 1971.
Лепешаў І.Я. Слоўнік беларускіх фразеалагізмаў. T.l — 2. — Мн., 2001.
Монтень Мишель. Опыты. 2-е изд. — М., 1980.
Мяцельская Е.С., Камароўскі Я.М. Слоўнік беларускай народнай фразеалогіі. — Мн., 1972.
Овруцкий НО. Крылатые латинские выражения. — Киев, 1969.
Познин В. Чаша библейской мудрости. — Ростов-на-Дону, 2000.
Полонская К.П., Поняева Л.П. Хрестоматия по ранней римской литературе. — М., 1984.
Прыказкі і прымаўкі. Т. 1 — 2. — Мн., 1976.
Пословицы русского народа / Сб. В.Даля. В 2-х т. М., 1984.
Санько В.А. Выслоўі. — “Выслоўі”. — Мн., 1975.
Санько В.А. Прыказкі і прымаўкі. —“Прыказкі і прымаўкі”. Т. 1 —Т. 2. — Мн., 1976.
Санъко В.А. Народная мудрасць. ІІры.маўкі, афарызмы. — Час. “Родная природа11, № 2-6, 1990.
Санъко В.А. Приметы. — В.Э.Шомоди, В.А.Санько “Разговор с природой. Приметы”. — Мн., 1990.
Санъко В.А. Прынягненне прыроды. Поры года ў прыкметах. — Час. “Беларусь11, № 1-11, 1990.
Санъко В.А. Дыяменты памяці. —“Родная природа”, № 1 — 12, 1991, № 1-3, 1992.
Санъко В.А. Чысці сваю душу сам. Прыкметы. — Газ. “Народная воля”, № 153 — 157, 2001.
Санъко Д.Ф. Малы руска-беларускі слоўнік прыказак, прымавак i фразем. — Мн., 1991.
Смирнов И., Левинский В. Крылатые фразы древних римлян. — М., 1999.
Словарь иностранных слов. — М., 1979.
Станкевіч Янка. Беларуска-расійскі (Вялікалітоўска-расійскі) слоўнік. — Н’ю-Ёрк, 1990.
Сухов И.С. Крылатые латинские изречения. — М., 1990.
Сцяцко П.І. Культура мовы. — Мн., 2002.
Тлумачалъны слоўнік беларускай мовы. У 5 тамах. — Мн., 1977 1984.
Фразеологический словарь русского языка / Под ред. А. И. Молоткова. 4-е изд. — М., 1986.
Цимбалюк Ю.В. Латйньські прйслів’я, приказки. — Кйів, 1990.
Янкоўскі Ф. Беларускія прыказкі, прымаўкі, фразеалагізмы. 3-е выд. — Мн., 1992.
Ausgewdhlte Briefe des Jungeren Plinius. — Leipzig, 1894.
Buchmann Georg. Geflilgelte Worte. Der Zitatenschatz des deutschen Volkes. — Berlin, 1900.
Condamin James. Repertoire alphabetique des citations. — Lyon; Paris, 1926.
Petit Larousse en couleurs. — Paris, 1972.
Proverbia et dicta. Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак i крылатых слоў / Над рэд. НА.Гончаровой. — Мн., 1993.
Slovnik latinsko-polski / Pod red. Mariana Plezi. — Warszawa, t. I — IV. — 1959 — 1974.
Staszcyk Stefan. Verte. — Warszawa, 1900.
Змесг
Оглавление
Седая мудрость Древнего Рима {И.Н.Громыко) 3
Особенности латинского произношения 5
Лацінска-руска-беларуская частка Латинско-русско-белорусская часть 7
А 7
В 31
С 39
D 59
Е................................................................................75
F 87
G 102
Н 106
1 118
J 137
L 141
М 149
N 168
О 202
р 214
Q 232
R 250
S 254
Т 279
U 285
V 293
Руска-лацінска-беларуская частка Русско-латинско-белорусская часть 308
Тематический справочник латинских афоризмов 361
Именной указатель авторов афоризмов 370
Глыбінная мудрасць людская 373
Литература........ Оглавление ...379
Использование книги или отдельных ее частей без разрешения автора преследуется по закону.
Даведачнае выданне
Санько Валер Аляксеевіч
Гаворыць — старажытны Рым, тавораць — пра Старажытны Рым
Афарызмы, прымаўкі, максімы
Адказная за выпуск
Рэдактар
Мастак
Мастацкі рэдактар
Каррэктар
Набор
І.І.Пракаповіч
І.М.Грамыка Т.У.Собалева А.А.Шэлег
Р.С.Ахрэмчык
Ю.В.Місіокевіч
Вёрстка
В.С.Панксвйч
В.Ю.Місюкевіч
Здадзена ў набор 27.8.2002 Падшсана да друку 11.12.2003 Фармат 60x84 1/16 Папера афсетная. Ум.-друк. арк. 22,0875.
Упік.-выдав, арк. 15,4. Наклад 750 экз. Заказ 270.
Ліцэнзіі ЛВ №119, 11.09.1992; №169, 23.12.1997; №2330, 10.12.2003
Беларускае выдавецкае З’аварыства «Хата»
220029, Мінск, пр.Ф.Скарыны, 31
Заснавальнік — Беларускі дзіцячы фонд
Надрукавана з арыгінал-макета заказчыка ў друкарні
ГА «ХОДР» ОО «БелТІЗ»
220004, Мінск, вул. Вызвалення, 9.
Ліцензія ЛП №91 ад 12.12.02 г.
Аўтар нарадзіўся на Случчыне. Закончыў Вяліка-Сліўскую дзесяцігодку, з адзнакаю Баранавіцкае медвучылішча, вучыўся ў Мінскім медінстытуце. Доўга працаваў фельчарам. Закончыў журфак БДУ, ВПШ. Член Саюза пісьменнікаў Беларусі, член Саюза журналістаў Беларусі. Доктар народнай медыцыны. Магістр нетрадыцыйнай медыцыны. Аўтар і сааўтар дванаццаці кніг.