КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Якасць і канкурэнтаздольнасць тавараў. Паспяховае сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі магчыма на шляху сувязей з іншымі краінамі, пры выкарыстанні сусветных дасягненняў у галіне навукі, тэхнікі, вытворчасці. Наша краіна, размешчаная ў цэнтры Еўропы, зацікаўлена ў інтэграцыі яе гаспадаркі ў еўрапейскую супольнасць. Беларусь можа пастаўляць на сусветны рынак не толькі калійныя ўгнаенні і шыны, металічны корд, трактары, фанеру, ільняныя вырабы і бульбапрадукты, але і вырабы радыёэлектронікі, радыётэхнікі’, оптыкі. Патрэбна забяспечыць канкурэнта- здольнасць прадукцыі на сусветным рынку. Гэта магчыма толькі пры высокай якасці тавараў. Адсюль комплекс узаемазвязаных праблем. Высокая якасць прадукцыі дасягаецца пры ўкараненні прагрэсіўнага абсталявання, навукова-тэхнічных распрацовак. Тэхналогію і абсталяванне часцей за ўсё прьіходзіцца купляць за мяжой. Для гэтага патрэбны валютныя сродкі. Атрымаць іх можна за кошт экспарту канкурэнтаздольных вырабаў. Існуюць сцвярджэнні, што якасць тавараў служыць люстраным адбіткам стану эканомікі той ці іншай краіны. Гэта сапраўды так. Паказчык якасці прадукцыі адлюстроўвае і ўзровень навукова-тэхнічнага прагрэсу, і ўзровень кваліфікацыі кадраў, і ўмовы працы, і адносіны да яе. Такім чынам, на якасць і канкурэнтаздольнасць тавараў уздзейнічае сукупнасць разнастайных фактараў: навуковатэхнічных, сацыяльных, арганізацыйных. Культура працы, пачуццё адказнасці за яе вынікі адыгрываюць сярод іх, бадай, галоўную ролю. Сацыяльныя і экалагічныя праблемы. Гаспадарка Беларусі знаходзіцца ў стане глыбокага крызісу. Такі стан эканомікі суправаджаецца абвастрэннем шэрага сацыяльных праблем. Адбываецца паніжэнне ўзроўню жыцця значнай часткі насельніцтва. Грамадства павінна паклапаціцца аб забеспячэнні сацыяльнай абароны непрацуючых — інвалідаў, пенсіянераў, навучэнцаў. Важнай сацыяльнай праблемай становіцца беспрацоўе, неабходнасць пераразмеркавання працоўных рэсурсаў паміж сферамі і галінамі гаспадаркі. Арганізацыя службы занятасці насельніцтва, перападрыхтоўкі і перакваліфікацыі кадраў закліканы садзейнічаць яе вырашэнню. Усёабдымны характар набыла экалагічная праблема — пагаршэнне стану навакольнага асяроддзя, пагаршэнне ўмоў жыцця чалавека. Сацыяль- на-эканамічнае развіццё Беларусі адбываецца ва ўмовах, калі неабходны вялізньія сродкі на памяншэнне вынікаў Чарнобыльскай аварыі. Экалагічная напружанасць у многіх мясцінах Беларусі выклікана дзейнасцю хімічных і машынабудаўнічых прадпрыемстваў, цеплавых электрастанцый, заводаў дрэваапрацоўчай і цэлюлозна-папяровай, харчовай прамысловасці, жывёлагадоўчых комплексаў. Запаволіць пагаршэнне экалагічнай сітуацыі, стабілізаваць яе нельга без незалежнай экалагічнай экспертызы дзеючых прадпрыемстваў, новых праектаў. ! 1. Абгрунтуйце неабходнасць структурных змен у гаспадарцы Беларусі. 2. У якім кірунку патрэбны змены ў галіновай структуры прамысловасці? Да якіх вынікаў яны павінны прывесці? 3. Прывядзіце прыклады, якім чынам можна памяншаць энергаёмістасць і матэрыялаёмістасць прадукцы.і. 4. У чым сутнасць сучасных праблем сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі? ДАВЕДАЧНЫ МАТЭРЫЯЛ Т а б л і ц a 1 Колысасць і наіуральны прырост насельніцтва (у разліку на 1000 чал.) Гады К-сць насельніцтва (тыс. чал.) Каэфіцыент нараджальнасці Каэфіцыент смяротнасці Каэфіцыент натуральнага прыросту 1940 9046 26,8 13,1 13,7 1950 7709 25,5 8,0 17,5 1960 8147 24,4 6,6 17,8 1970 9002 16,2 7,6 8,6 1980 9622 16,0 9,9 6,1 1985 9969 16,5 10,6 5,9 1990 10260 13,9 10,7 3,2 Т а б л і ц a 2 Размеркаванне гарздскіх паселішчаў па колькасці жыхароў Гарадскія паселішчы К-сць гарадскіх паселіптчаў К-сць насельніцтва ў іх (тыс. чал.) 1959 1979 1990 1959 1979 1990 Усе гарадскія паселі- шчы 184 207 211 2481 5234 6762 3 іх з к-сцю жыхароў, тыс. да 10 152 148 124 672 698 591 10,1—20 15 27 48 216 375 625 20,1—50 7 13 17 220 394 538 50,1 — 100 6 9 10 426 623 766 100,1—500 3 9 10 438 1885 2133 500,1 — 1000 1 — 1 509 503 звыш 1000 — 1 1 — 1259 1606 Электрабаланс народнай гаспэдаркі Беларусі (млн. кВт-г) Гады П р ы х о д Р а с х о д спажыванне электраэнергіі страты ў элекграсет- ках йДпушчана за межы Беларусі выпрацоука злект- раэнергіі атрымана з-за мяжы Беларусі прамыслов. с/гаспадарч. вытворч. транспартам інш. галінамі 1970 15083 673 9063 1145 625 2016 1414 1493 1980 34072 3921 18583 3412 2811 4280 2922 5985 1985 33174 9761 23093 4601 2573 5518 3610 3540 1990 39247 14166 27877 6897 3026 6548 4318 4737 Т а б л і ц a 4 Колькасць торфапрадпрыемстваў і здабыча торфу Вобласці Колысасць торфапрад^ прыемстваў Здабыча усяго торфу, гыс. т Здабыча паліўнага торфу, тыс. т Вытворч. торфабрыкету, тыс. т 1980 1990 1980 1990 1980 1990 1980 1990 Брэсцкая 9 6 3785 2565 553 617 334 426 Віцебская 8 7 4781 3262 537 385 284 238 Гомельская 5 5 2836 1846 479 413 215 234 Гродзенская 5 3 3266 1802 606 417 300 286 Магілёўская 5 4 2437 1033 280 126' 130 39 Мінская 16 12 7820 5234 2031 1480 750 847 Усяго па Беларусі 48 37 24925 15742 4486 3438 2013 2071 Удзельная вага абласцей у прздукцыі лёгкай прамысловасці (%) Вобласці Т К 8 Н ! Н Ы шкарп. вырабы Грыкатаж Абутак баваўн. шарсц. шаўк. Брэсцкая 92,6 0,1 18,6 33,1 14,7 1,2 Віцебская 1,2 2,0 17,8 50,4 16,5 13,7 Гомельская 2,7 0,4 1,1 16,4 13,7 6,0 Гродзенская 1,3 12,0 0,4 — 0,4 42,0 Магілёўская 0,1 — 62,0 0,1 4,1 8,7 Мінская 2,1 1,0 0,1 — 48,6 2,4 г. Мінск — 84,5 — — 2,0 26,0 Т а б л і ц a 6 Агульная зямельная плошча і сельскагаспадарчыя ўгоддзі па абласцях (тыс. га) Вобласці Зямельная плошча С/гасп. угодцзі У тым ліку ворыва сена* жаць паша шматгадов. на* садж. Брэсцкая 3279,3 1479,8 851,2 255,5 351,1 22 Віцебская 4004,7 1750,9 1200,3 188,7 338,9 23 Гомельская 4036,2 1464,3 869,3 285,2 280,9 30 Гродзенская 2511,6 1300,8 892,8 156,1 233,3 19 Магілёўская 2908,0 1512,2 1014,2 190,7 284,7 23 Мінская 4019,7 1906,8 1278,1 247,0 344,7 37 Усяго па Беларусі 20759,5 9414,8 6105,9 1323,2 1833,6 154 Ураджайнасць і валавы збор сельскагаспадарчых культур па аоласцях (у сярэднім за 1986—1990 іт.) Вобласці Ураджайнасць, ц/га Валавы збор, тыс. т збожжа ільновалакно Цукр. bypaid бульба збожжа ільновалакно шгкр. буракі бульба Брэсцкая 28,6 5,9 285 189 1099 9 582 1979 Віцебская 18,6 3,7 — 105 899 23 — 969 Гомельская 26,4 6,1 — 156 986 10 — 1874 Гродзенская 30,4 5,1 364 176 1291 15 534 1687 Магілёўская 22,0 4,8 147 1008 17 — 1396 Мінская 27,8 5,6 300 161 1533 15 476 2608 Усяго па Беларусі 25,2 4,8 312 157 6836 89 1592 10513 ДАДАТКОВАЯ ЛІТАРАТУРА Гурскі Б. М. Як збудаваны і чым багатыя нетры Беларусі.— Мн„ 1992. Кісялёў В. Н. Неўміручая песня лясоў: Кн. для вуч.— Мн., 1992. Курскоў A. М. Таямніцы беларускага лесу.— Мн., 1987. Манак Б. А. Геаграфія насельніцтва Беларусі.— Мн., 1992. Рогалеў А. Ф. Сцежкі ў даўніну: Геаграф. назвы Беларускага Палесся.— Мн., 1992. Сахута Я. М. Фарбы роднай зямлі.— Мн., 1985. Стома В. У глыбінках адвечнага бору.— Мн., 1991. Фядотаў У. Л., Цытлёнак A. М. Мінералы, горныя пароды і глебы роднага краю.— Мн., 1987. 3 М Е С Т Беларусь сярод краін Еўропы і свету § 1. Беларусь у еўрапейскай і сусветнай супольнасці 3 Геаграфічныя даследаванні Беларусі § 2. Даследаванні прыроды і гаспадаркі Беларусі на працягу XVIII — пачатку XX ст 7 § 3. Навуковыя працы па геаграфіі Беларусі ў 20—60-х гг. XX 11 § 4. Напрамкі і задачы сучасных геаграфічных дасле- даванняў 16 Тэрыторыя Беларусі як прыродны комплекс § 5. Геалагічная будова 19 § 6. Глебы 23 § 7. Расліннасць 27 § 8. Жывёльны свет. Запаведнікі I заказнікі ... 31 Умовы жыцця чалавека на тэрыторыі Беларусі. Прыродакарыстанне § 9. Карысныя выкапні і іх выкарыстанне .... 35 § 10. Рэкрэацыйныя рэсурсы 39 Геаграфія насельніцтва § 11. Працоўныя рэсурсы і іх выкарыстанне .... 42 §12. Рассяленне. Гістарычныя тыпы паселішчаў . . 46 § 13. Сучасная сетка гарадскіх паселішчаў .... 49 Развіццё і размяшчэнне сацыяльнага комплексу § 14. Структура і задачы сацыяльнага комплексу ... 52 § 15. Геаграфія народных промыслаў 55 § 16. Лёгкая прамысловасць 59 §17. Вытворчасць тавараў спажывання ў іншых галінах прамысловасці 62 Аграпрамысловы комплекс § 18. Геаграфія раслінаводства 66 § 19. Геаграфія жывёлагадоўлі 71 § 20. Перапрацоўчая прамысловасць 74 Развіццё і размяшчэнне цяжкай прамысловасці § 21. Хімічны комплекс 79 § 22. Лясная, дрэваапрацоўчая і цэлюлозна-папяровая прамысловасць 82 Трансцарт. Тэрытарыяльная структура гаспадаркі § 23. Транспартныя сістэмы Беларусі ..... 84 Эканоміка Беларусі ва ўмовах пераходу да рынкавых адносін § 24. Сутнасць рынкавых адносін 89 § 25 — 26. Новыя формы гаспадарання . ~ 93 § 27. Галоўныя эканамічныя паказчыкі 102 Раянаванне Беларусі § 28. Раянаванне тэрыторыі. Віды раянавання . . . 105 § 29. Фізіка-геаграфічнае раянаванне Беларусі . . . 108 § 30. Эканамічнае раянаванне 113 Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі § 31. Сучасныя праблемы і напрамкі 117 Даведачны матэрыял .121 Дадатковая літаратура 124 Вучэбнае выданне СІДОР Сяргей Іванавіч ГЕАГРАФІЯ БЕЛАРУСІ Дадатак да падручніка, 9 клао Адказная за вьшуск С. С. Аніскевіч. Вокладка мастака М. М. Гры бава. Мастацкі рэдактар Л. А. Дашкевіч. Тэхнічны рэдактар Л. П. Сопат. Карэктар Р. С. Ахрэмчык. Здадзена ў набор 13.04.93. Падпісана ў друк 03.06.93. Фармат 84ХЮ8'/з2. Папера друк. № 2. Гарнітура школьная. Афсетны друк. Умоўн. друк. арк. 6,72. Умоўн. фарба-адбіт. 7,14. Ул.-выд. арк. 5,2. Тыраж 193 500 экз. Заказ 366. Цана 45 р. Выдавецтва «Народная асвета» Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь. Ліцэнзія ЛВ № 4. 220600, Мінск, праспект Машэрава, 11. Друкарня выдавецтва Беларускі Дом друку. 220041, Мінск, праспект Ф. Скарыны, 79.