КНІГІ ОНЛАЙН

Гiсторыя Беларусi

Кароткi нарыс (у 5-цi частках). Частка 2

Памер: 68с.

Мінск 1993

37.32 МБ

, L(TB£j>j£0joiaQ_2Ha43jiacTaBaMc^
7 лвд^П?£йд£Тым^лцшйе^»£8Я2^^	^
добраа/фоанівал*^с^!І$^^	х
У сучасяай замежнай і ахчшінай гісгарыяграріі пануюць роашя погляды нвйошг Шходкання назвы "Белая Русь". Адны даследчыкі зввэваюць. яв з адіматычкагваграфхчнммі або этнаграчачнммі асабліВДсцнміі друпя — з царкоўнарэлігійнымі, знашнзгіалітйчнымі фалтарамі (вБолая,‘ — зяачыць вольцая fycbi нвзажп^^ гола^хчкарсліх іішлзснікаўл Ажмнйл» найбольш раонаўсвджанай оішвйцыГЛГяр^^	што гэтая назва атрймадь а.саблівае
пашцрзннв ў дачынанні да Бвларусі ўюй паряяд» калі і ім>ія Рсходнеславянскія звмлі былі ўжо незалвкнымі ад манголататар.
 90 
Больш. верагсднай здгацца гіпотзза, якая ўлічвала своваоаблівы адміністрацыйнадзяржаўны статус некаторых усходніх зямвль Беларусх, перш за ўсё Полацкая і Зіцебскай, у складзе Внлхкага княства Дітоўскага. Заходнія беларускія, нк і чекаторыя ўкраінсЯл землі, польская Русь, знаходзіліся ў інаь^ становішчы.
JlriHHjBesLJiiS^J^^iLjOlSfij^J^ZXfl^^
вауся мліяі^аоію^сііікнязь, але, як свадчыць вядомы дыпламат ТКгГмонт"Герберштэйн, паходчаннв гэтал тытулатуры не маглі растлумачыць яму нават дасвадчаныя ў такіх справах маскоўскія дзякі. Дарэчы кажучы, пануючым тэр.чінам ^,М<йй дыпламатых для вызчачэння ўсходнаславянскага арэалу, заставаўся тэрмін "Русь". Адлвстроўваючы імперскія намаганні правячых слаёў Вялікага княотва заскоўскага, рускія ласлы сцзярджалі на перагавсрах з 1 "Літво;;": *Кввв й Полтаск, й автзбцк д йныв руссі.ье городы, то ( вотчнна гос’уАаря нашвхо..., а й Гомал, лановя, аотчяна государя нааего".
. Гістарычныя традыцыі і нов»я палітычныя тэндэнцыі садзвйнічалі пасгуповаму распаўскджанню тэрміна "Белая Русь" у адносінах да беларускіх зямЗль. He даследуючы ўсіх гіпотэз, звязаных з паходканнам гэтага тэрміна, можна вызначыць яго канкратны палітыкагеаграцічны змест. Несумневна гзнетычная х гістарычная р агульнасць абодвух вагмінЙу — "Русь" і "Балая Русь".
Міжіншьій7~У'боль7асцГіхіс^^	.сг. (,на
картах, дзе адэцачана "Alba Russia ”, у залісках чу»аземцаў, латаііісах і хронінах, эні&галярных, цсркоўных і дыпламатычных помнххех) адлюстроўваюцца ўнўланні aiSJJjenajjiJ^c^ кго ахоплівае ўса або значную частку русніх зямвль (Лаўночна
частку Беларуоі, часгну ^яраіны ў мамах Вялікага княотваДітоў2^£a2j^£Ko£H“iLH^^	“ мяогх памянутых чужазвм
ійх крыніцах (арыкладна д^сярздзікы 7Ул оііМівэывавшйЛсквд. / J рускіх хр^яіцах XJ зх'. kЛ7йoнaўc^ГfлaтaaIc7,^^	'
снй звод канца ХУ cT.)_b£jia2£j\£cb_j^KcaAiaj3W "Зяліхай^оксўска^^	 ' '	'
J ьнэчнап частцы .чрынхц.ХхУ—Ш ст.сг.# яачыааючы з польскан хронікі лна з чарнкова, Белая Русь памінаацца ў дачыненні да тэ I puTOpai Беларусі. J чанаьіХч—сяЕэ^^	у літаратурных
кр^.чіцах усё больц вдразяа прассчваюцца ўяўленкі аб Белай Русі як адаообленай.уласнабелгц>х^^ беларуслаукраінскай або
/
 91 

бвларуокай X часткова рускай тэрыюрыі.
Сакратар дольскай каралеўскай нандшіярых ЛРйін *₽алр у сваёй гістарычнай правд, лрысвэчанай Полывчн (каля 1558 rJ, ~ 6»»» ^‘ “?• • *s°S^ алв і лызначае яв паўночную граніад  57° шыраты. На поўнач ад Белай Русі, аданачае Кромвр. размешчана Лівонія, на доўдні яна мяжуе а лалмяяю і Чырвонай Руссю. 1180 папскага дасла ў Лолы.чы Лідамана 1575 г. зроблана тлумачэ Z "ыр^я Р^сь названа »к дзаля таго, каб адрозніваць  ад БелалРусі, »кан 3j MTTL=. іюблінодай УНІІ X едыхода ўкраінскхх эямель і аадляым Да Іольшчы бйлі «шдоўга выздачаны палхт.ычнйя. храніцй Вялх Sra Мнлсма і аоноўныя этнічныя межы Лхтвы і Беларусі. Гэ ты ларыяд харадаызувцда
SXXm	Ч“»«°'0"І’,В.“а'"о^Г
дзалнасш аатрыштычных слаў *йшчанрГ М шляхты, больш актыўяым удзалам народных мас Баларусх Гл^ «Н. роавнх грамад^а^ РУ—
21’
°	1 ПОМУ..Н І^Ч^^ПОФЛЙ/?
Мт"
'‘Ра/ізнвмлмшкм о /
Kr.TMNM { Г4! V^Z*" *А“РЯЦК, АЯ Н’'»мжшта ' I ,
ШЙ Ая міл mJ
Эйроі^да
BEJEHA
^^ГуКАНІр ст
26“
УМОЎНЫЯ АБАЗНАЧЭННІ
па тыпу паселішча
Замкі ў насаланмх пуннтах
памтаў
Сучасныя дзяржаўнмя граніцы j
tHoa. Быхов
По6р**ю
,ih&?'
Прр^л^ Стреякцф.
J Іймя^гу ! чобл
Immhv
UuxOJMf
МАШТАБ
Корм
^«•#°
Гарады МястэчкІ
Ввскі
НАСЕЛЕНЫЯ ПУНКТЫ па адмЫЮтріцмйнй^У значэмню Стаяіца Вялімага княстаа Літоўснаг a
ЛІЧБАЙІ АБАЗНАЧАНЫ ТЭРЫТОРЫІ:.
Заўвага. Нмаы мселаных пунктаў дадаемм » •руснал' (старабвларускаЛ) now, r w У >*"••«*' гас4 са заычаанай формай Іх кммаіш» f пісьмоaw нржя’цах XVI ст.
ГРАНІЦЫ
Рэчы Паспалітай q Вялінага янясгеа Літоўскага васальных герцагстааў •аяаедстваў
^^qciq 11 (^ \ V Тплйшчм BWfO0 \>р
ачя», Хо.Ж о С. і| s' МменіМф БёЗДСЖ р Городсц .Доіечоровмчн оПМНСК^ о^°®°?4!24, s^Spocuuita^НГ
Мстмбол* ЛД < ч ^СЛОПНЯ "< іелоч МежкрСч/Оэнряйцэ^” “ “ "і | о / ■м\члазаа	□ <₽&«>««“	/ ( (
^'ЙІКх^Х» 1 ко«"0
Сарь»
Мема
Дмнэ
ЫСЛЬ
сІГолуйнчі
W«*VW5S
Дояшйй^
J'fiioi'fi
Запа
Рососна
to СолНннкм
ЕйшншккГ
Врйййч
Радомл
мь.
Нвопеіі
KDW
Налпбо^ч I
Лкбч^
‘Бромя
СТАРО®?Ц
fUaSt, беікй
MofiW
ЗдіГГОВ.. Твлпвні^
^Р1’^®^
Схдыголово^
Неаель.
'byittocv^u
Tot** /
Яояоякн
Камен
Аўтарі М. Ф.Спірыдонаў
28
Городмі
МОГНЛЕВ
Любань
ОпвреЛм
Cuoevtou»^ йммм^
^ГОР ’Горадно
£ервз«*в
ЯдСЛЬ Буд
анчн
Оороіюч
Псуя о Ужа’
:айаа1к“‘*"я".
>Береза <
оСтарммам Хорецкнй
\Жм—м Яс**о
L «^ТчРЙы Ге^номны t "^JlfHhC 1
Кльяо плеяптЫзД^ншСбмм Крупка
Н«в Г
ПДОвІКОВйЧН ®
Jl ^
L Р     КМояо Семежсзо © » ПЧ в ОясроЛж/д^^
о Гедройт»і оШмранмты
Нсмскчнн
НесўхоеЖн . /	/ f й
л % с
^КОВЕЛЬ ^^.^м
26’
tWpwV"'..гтш<
^0800 ^хЯЛюбмаш’
ч» Еч»
I . Я^^^^^ОЧІОД ДогммдоС ГрвасН lz^______________________ч ~^
*	:	° (омговнад	Глусд Погорелый
хвШК Коііыль д	0
!№ шідайгТГФ 7^Х"
beuettitoo
3 В I н с к
РЦАГСТВА
МНФЛЯНТЫ
№ДНН
'Внрппаны
? .,~} Лпіунм ?
<ПОНШ$ Сяялость
аУпйта,	_
/ о / vS’^^sOHMiami
/Рсмійола
Жсймы »
Внлммл
Свцежмшпі о
^Т^Х^еЛмышвкм
'ВНфМрЖ} Прены|
../ВЙЛЬКОМНР
КЕЙДАНЫ
Угдна ;
KypILHl /Лмм МДЛЗТЫ/' ®
ДОАОДВ
^Йказ нь АЗаыойіы!
іобелмл
. 9 ©
Плмса
Лваож
коано л*м

і8*?5і^вн,!н мосаР
Глўбожое
Черсвкты
I ВСЯССІІ J
М!™. віемодюйтн . ОрзнывІ МЕРЕЧ/^
улынтупьж^ О \ 70 j . ДуіШЛОВІІЧМ/^Ч
юнмХвмр
О Стао. Ннзголо
| Лепсль
г>~.
ОШМЕНдЎв’^^"*"1
Маіустоік	Лн
/	* оСкмюіжнн	\ЛНДД 5
/	\ і АГР^ОЛНОк ° Нйюлна Белмйзд • і л і
J *АД ’Т^ЦМб V^ Йетмб КорелпчЖ , I,'	Л>Ч«1Г ^1'" kJM
2 ' J>n№.cni.^!B70“|u era» ?*£p!W ,«o« «cSJW’W'VA»'
«ар в х
59^9і\ Сўсу*сяслх^г\ ім^лей^цы vtepcuiot*^ ’^??^** / о * ' Малеч
ММЕНЕЦ
Мал. Puma
№ДдЫ
ЛЮБОМЛЬ
24°
•Ч=——АРздгхгговл
Дншшо / o\® Всл. PumOi лі^Р'^^'^*^^^
52®S
іорнаочнчн—Ф Л ^ЕРЕСТЬЕ
1 ГОДСНЬ 'Слааятнчм
Радьш
PATHS’.

^ / ^мошённіа
фбеяьмакм

hcobz ОіОІіяо^ч
^«&«г {S' sTjWW?
БОбр ффуг Шупсннф | ТН«Р?Іу IW
Вератен
Ьдц^
Нйшіч*
®H&W «“^WM mj*^^1 ^гумем V""^ o&n "T”
д5РЙя«м.*І|
Vo"0 ^Ч! тдей'^етй?!»^
Hovtutt
Морносйчіі Т’^аК °
J ropw^aaw»
0»А ^»»»»*™' і
Вссші^рг* вленмов<г«^^^ імозыр іздГзд /^
\0б*°
pspa
Піву»9 тірба*
■Зага мг^ JjaoEonm	^’ ^ ^
/ Брагнн
\ Myxoeeos»*
Caew>
| Русклй дз*рж»м
2 Наралеўстаа Польснага ■асальных герцагстваў
3 Нурляндснага і Замгальскагв
4 Прускага
 32
J Л я 3 А Ў В А Г
Тэма 10. КУЖГУРА ІііЛАРУСІ У Ш—ХУШ СТАГОдайК
В^эбныя_па'ганніх I. Народная тэорчасць, архПэктура, жаапіс. 2. Кнігадрукаваннв. францыск Скарына. 3* Рэнесанснач?уманістычныя певевм у духоунай культуры. 4. Лсветніцтва. літаратура,тэатр.
Утзарэнне Вялікага княотва Дітсускага /далвй — ВШ/ прнвяло да эначнюс змен у культурнаг істарычвдх працэаах, якія развіваліся яа зеылях Беларусі і усёй новай поліэтнічаай дзяржавы. Актыуныудзел насельніцтва Беларусі у агульнадзярж^ннх 1 культурных працэсах, высокі культуркы узровень, колька чая 1 тэрытараяльная перавага усходнеславянсквга этнасу у суадвосінах з літоускім і іншымі народамі, садзейнічалі таму. »*Ь духоуная і матэрыяльная культура Беларусі і ўкраіны /так зв. "руская куль— тура, "рускея" мова/ сталі ацыгрываць важяую, а у пэўных сферах культурнага жыцця ЗКЛ нават эызнаяальную ролю. Разам з тым, утвзрэнне ВО і яго эяалзэцыя паскорылі працэс выепяэання улаояа нацыяняльнай /этнічкай/ культуры беларусаў.
ПоОыт, штодзённая працоуяая дзейяасць сялянства, гарадскога насельяіцтва вызначаді зайольш характэрчыя рысы матэрыяльнай культурн. У разнастайных рамесніцкіх внрабах /ярадметах noamy, некаторых культавых рэчах, пячатках, зброе, цаспвхях і іяш./ асабліва выразка выяўдялася дэкаратаунапржладное маотацтза народа. ііра^есійннк навыкау патрабавала ювелірная спраза. Юзеліры /"залатары"/ беларускіх гярадоу /Нвваградка, Бярэсця, Гарсцні, Вбукаэшжа і І№./ валодалі майстзрствай чаканкі, іакрустьцні, залжэння, серабрзння, гравіравання, адліукі па васковнх мадэлях. Маотадкія і В'гнаграфічныв традыцыі беларускага народа найболь» яокрава вшуляяіоя у рамёствах, звязаных з вырабам аддзення, абутду, тканіяы. На Бвларз і былі распаусвджаны сематкаввя оуконяыя спадніцн з клетчатай ці палаоатай тканіны /ан— даракі/, безрукаукі /жабатц/, світкі. Эаможнав насельніцтва ня~ радка убіраяавя у суконнае ці футравав аддзенне.
Разам э трздьцыйннмі рамёствамі /апрацоукай дрзва, косці» меTMW* ткацтвам, ганчарннм раыяством і іня./, з«дулявцца новыя галіяы раютотва — внтворчасць шкла /"шкляныя гу«"/» кніг.адрукарства, выраб наперы. Першая папяровая фабрнча /"пмшрая"/ узнілла уНясвІжя у 60х гг. Ш ст.
Сацыяльна'чанашчнае раввіццё Беларусі і агульны уздым матэрыяльнай культуры у ХУ—ХУІ стст. садЗейнічалі будауніцтву скляданых гасладарчых аб’ектау; вялікіх млыноу, мастоу, лесапі 1 лень. У другой пал. ХУІ ст. у радавым маантку Радзівілау — Нясвіжы — узяік першы на тэрыторыі ВКЛ прыватны ліцейны двор, на якім выраблнліся гарматк, гарб іцы.упрыгожаныя цудоунай мастацкай раз^бой.