Гiсторыя Беларусi
Кароткi нарыс (у 5-цi частках). Частка 2
Памер: 68с.
Мінск 1993
.. . ICT
якім Кйцярына П паларавала эомлі на тврыторыі Беладсі, што акіМ’ да да РасіГла першіла' пдцгвлу Рэчы Паспалітый: З.Р. Чарянінру у
. Магілйве і. Чачэрску, С.Г. Зорыч — у Жпове. Воліч I раскоша па» становак тэатрау княэя Караяя Радзівіла, вкдомага пз мянушцы *Пене каханку" у Нлсвіжы 1 кзшіршйнокага фаог.рыта у адстауцы, гра^а Сямёна Sophia у Шклове, опрачаліся часта збагаццем варвіаусхал і 'пецлрбургскад сцэн.
4 Кслдіы прыгонзн тэатр нсс ііа сабе выразнй эдбітан густау і прых ільнасцяу улацвльніка, Аднак нрн усён разнастаііпэсці іх яд— нрла адно — дысокі лраресійны узровень, Магнаті эатэашалі.у свав тэатрн выдатных майотроу — мясцовых I зеходнвсурнпвйскіх *кампазітарау, цузыкант^, слевакоу, балетманстрау, пшцсушчык^, мастакоу, Дрбра была наладжана і тэатралыая адукшыя» У ыколах, якія ірдавалі прк тзатрпх у Слуцку, Слонімо, ііясвіжы, Гародні, Шклове дзеці мяшчан і прыгонных оялян навучаліся у нраресіймйх педагогау сцэнічнаму майстэрству, талцаіл, спсвам, налодяяню му* зычннш інструментамі. Найбольш таленавітнх аучллу магнаты, здаралася, пасялалі вучыцца • у Заходнюв ^/ропу. Тэатралыіыя, цузычішя, балетыя шк ;ы Беларусі рыхтавалі вйсокйнраіюоійныі артыстау і музнкантау, і не дзіва^ што1 выхавннцы гродзенскай шхолй блістаді потым на варшаускйй. а вйаусклікі ы слоус»$ай — на псцяр бургскай сцэнах^
* ПоаійСійіш узровень прыгонных мйвіпаішых тонірну дазваляу ім > медь багаты і разнастайнн рвпертуыр, які склцдоуоя а опер, ба;. jay, трагедый і камедйй. іут ставіліся п’есн Ж*& Мальера і ф» Вальтэра, гучала цузыка Д. Паізіела, Д, Чймароэа, К. Глюка, I. ' ГаДдна, І.К. БахаД ікшых славугык каыпаз ітарау. Спецыялыіа<для мясцо^х тзатрау пісалі драматычныя і нуэычнйя творы Ф.У. Рздэівіл, М. Рацзівіл, Д. Альбярдіні, 1 Голаад, М.К. MiHORi* Г К. Вяаміцімеу* : . ■ : J ,
‘ Кіаёнткавыя прнгонння тэатры Бейаруоі к канцу ХУШ ст. внНлі з гіотарычяай аргчм. Янй пакінулі плённы след, падрыхтавнл.глебу для станаулення у хуткім будучнм тэятра праресійнага. ДзякуюЧм ім, т&атряльна£_мастацтра і&ладо2_^
. дехтЗДі^Г^^ да пераважання свецкага пачатку внраька пра^у™ ддлсся і у выяуланчым маотацтве —• партротным жывыпіоу і гра£іцы ,і зюбажалаоя нават у царкоуннм манумвнтальнадэкйратыуным жыааг■Ш’і^ і' іхакал іау. Цаступова паяалайеравійань свецкая плыш I у
108
шматмоунай літаратуры Беларусі. Тут у канцн ХУШ ст. друкаваліся I чыталіся кнігі на польскай, французскай, лацінскай, нямецкай,■ рускай, яурэйскай, латышскай мовах. Вядучая роля належала псльскамоунай літаратуры. 3 Варкавы I Вільні іші на Беларусь знач~ ная колькасць кніг I мода на класіцйзм і свнтыменталізм. Дыццёвыя і творчыя лёсы ;.лог іх польскіх пісьманнікау былі цеска звя~ заны з беларускім краем. Урацжэнцамі Беларусі былі пачынальнік . польскага клас іцыз^ ^^ліі^іямхэ^^ адзін з першых польскіх свнті іанталістау ФракцішакКнязьрін.
Сярод прадукцні друкарань Беларуоі у той чао не было кніг на беларускай юве. Адсутнасць друкаванай трнбуны тармазіла нарглальнае развіццё уласна беларускай дітаратуры. Me яна выжыля>>д_дру~ гая пал. ХЛП ст. стала для яе ужо не столькі заключнай стасыя? ' старажытнага перыяду, колькі пячатксвым этапам новага^ Відазмя— нялася жаяравая "стрўктура: на першы план выйшлі пээзія і драчатургія. Адьшілі у цень духоуная і маральнапааучальная паэзія, узмацнілася лірнчная плынь і раскв ітнела паэзія камедыііная, бур— лескная, якая звяргала старыя аўтарйтэты і парадзіравала нава. тое, што раней лічылася недатнкальным — біблейскія сюжэтн. Вальяадумствапранізцвала і аарадыйнасатырычную прозу. Каледый*наяплынь не выпадкова вызначыла галоуны напрамак развідця беларускай літаратуры друтой пал. ^УШ ст. ? справа тут не толькі у насмеЕлівнм духу асветніцкага вальнадумства. Нарматыўная эстэтыка клаоіцызма далускала выкарыстанне гутарковай, беларускай мовы у"нізкіх" камеднйных жанрах, і гэты дазвол беларуская літаратура ввкарыстала. Менавіта каледыяй бнла узнікшая на аокове інтэрмедый першалінматактная^Э^^РУ^^^^^^^^^ Ke§TSHu
Мюайірўсі^а, _п^2^л^ школькага тэатра
Забельск<^да\Ші1^іск^ Галоуным героем "Камедыі" быу
белаоускі сслянін Дзёмка, чалавек адначасова кемлівы * наіунк, моцны і слабы.
У какды ХУШ ст. у нетрах культуры Беларусі зарад&^ецца цікавасць да народнага жцця, фальхлору. Мода на сентыменталізм спрыяла З’яуленню у рознамоунай літаратуры лраю і на сцэнах магнацкіх тэатрау довых герояу — люпзей з ніжэйшых саслоуяу /оперы "Агатка", "Новае сямейства"/, 3 сцвярдаэннём чалавечай годнасці простага чалавека быу звязачы дэмакратычны струмень культуры Беларусі, які выразна праявіуся і дау плённыя вынікі у наступным, XIX стагоддзі.
1293—1316 гг.
1295—1296 г., 1304 ' 1298 г.
1314 г.
1316—1341 г.
Княжанне у Вялікім княстве Літоускім 'Віценя.
Напед кркжакоу на Гродзенскую зямлю.
Дагавор аб саюзе Вллікага княства Літоускага з Рыгаю.
Перамога войска пад камандаваннем гарадзэнскага старостьт Давыда над крыжакамі пад Наваградкам.
Княжанне у Вялікім княстве Літоускім Гедкміна.
110.
1387 г., 20,22 дютага ' Грамата польскага караля і вялікага •
1389—1392 гг
1390
г.
1318 г.
1320 г.
1323 г.
1323 г.
132'4 г.
1326 : г.
Баход гарадзенскіх
другчн на чале са
1345—1377 г.
1362 г.
1377—1392 г.
1385
г« > 14 жніуня
. ІЗР6
г.
1386
г.
старостам Давыдам у Прусію.
Уваходаанне Віцебскага княства у склад Вялікага княства Літоускага.
Разгром дружынам^ гарадзенскага старосты Давыда нямецкіх і дацкіх рыцара” пад Псковам.
ПаЧатак будауніцтва замка у Лідэе.
Паход войска Вялікага княства Літоускага на чале з гарадзенскім стдросійм Давыдам у Мазовію.
Ііаход войска Вялікага княства Літоуска a на чале з гарадзенск м старостам Давыдам на Брэндэнбург. Забсйства Давыда Гарадзенскага.
Княжанне у фялікім княстве Літоускім / Альгерда.
Лерамсга войск Вялікага княства Літоускага на чале з князем Альгердам над арденскімі войскамі каля Сініх Вод.
Княжанне у Вялікім княстве Літоускім Ягайлы.
Крэуская унія — дагавор аб саюзе Вялікага княства Літоускага і Польскага каралеуства.
Выступланне полацкага князя Андрэя Альгердаыча (Андрэя Полайкага) супраць князя Ягайлы.
Выбранне вялікага князя літоускага Ягайлы польскім каралём.
1391
.1392
г.
г., 5 жніуня
1392—1430 г.
1399 г,
1409—І4ІІ г.
1410 г., 15 ліпеня
1413 г.
1430—1432 г.
1432—1436 г.
1436—1440 г.
1440—1492 г. *
1441 г.
Каля 1460—1530 г.
г'Лкнязя. літоускага Ягайлы аб прывілеях'.
: %;'феадаламкаталікам Вялікага княства ' '• Літоўскага.
■/ .Барацьба князя Вітаута супраць Крэ ускай' . уніі і князя Ягайлы. .. ■ . f.".^
' Атрыманне горадам Бэрэсцям магдэбургскаf.ra права. . .
Атрыманне г. Гародня магдэбургокага .. права.
, Зсстраускае пагаднанне паміж Ягайлам і. Вітаутам аб падзеле улады. , . ■ > ' •
• . Княжанне у Вялікім княстве Літоусктм .Ьітауга.
Паражанне войск Вялткага княства Літоу: скага на чалв а Вітаутам у бітве супраод татарау на р. Рорскле. •
"Вллікая вайна" — вайна Польскага ха~| ралеустза і Вялікага княства Літоускага супраць Тэутонскага ордэна.
Грунвальдская бітва — разгром Тэутон : скага ордэна аб"яднаншіі'войскамі Польскага каралеуства і Вялікага княстза . Літэускага.
Гарадзельская унія — саюз Вялікага кнлства Літоускага і Польскага каралеуства., • .
Княжаннв у Вялікім княстве Літоускім Свідрыгайлк.
Грамадзянская вайна у Бялікім княстве
Літоускім, Рускім, Жамойцкім.
Кяяжанн? у Вллікім княстве Літоускім Жыгімонта Кейстутавіча.
Княжанне у Вялікім княстве Літоускім
Казіміра ІУ.
Атрыманне г. Слуцкам магдэбургскага ар» ва.
Жыцйё і дзейнасць К.1. Астрожскага.
III.
Каля 1470—каля 1533 г
Каля 1490 г. — каля
1551 г.
1492—1506 г.
1498 г.
1499 г.
1500—1503 г.
1506 г.
1506—1548 г.
1506—1510 г.
1507—1508 г.
1508 X
1512—1522 г.
1514 г.
1517 г., 6 жніуня
1529 г., 29 верасня
15301593 г. 1534—1537 г.
Каля 1540 — калл 1600 г. 1548 1572 г.
1557 г., I храсавіка 1557—1633 г.
1558—1583 г.
. Жыццё і дзейнасць М. Гусоускага.
Жыццё і дзейнасць Ф. Скарыны.
Кнлжанне у Вялікім княстве Літоускім
Аляксандра.
Атрыманне г. Полацкам магдэбургскага права.
Атрымамнё г. Менскам магдэбургскага права.
Вайна паміж Вялікім кьяствам Маскоускім і Вялікім княетваы Літоускім.
Разгром войскам Вядікага княства Літоускага пад камак аваннем М. Глінскага крнмскіх татар пад Клецкам.
Княханне ” Вялікім княстве Літеўскім
Жыгімонта I Старога.
Будауніцтва замка у мястэчку Мір.
Вайна Вллікага княства Маскоускага з
Вялікім княствам Літоускім.
Паустанне & Глінскега.
Вайна Вялікага княства Маскоускага з Вялікім княствам Аітоускім.
Бттва пад Оршвю. Разгром войскам Вялікэга хняства Літоускага на чале э К. Астрожскім маскоускага войска.
Пачатак выдавецкай дзейнасці Ф.Скарыны у Праэе.
Зацвярджэнне Іга Статута Вялікага княства Літоускага.
Жыццё і дэейнасць С. Буднага.
Вайна Вялікага княства Маскоускага з Вялікім княствам Літоускім.
Жыццй і дзейнасць В.М. Цяпінскага.
Княканне у Вялікім княстве Літоуекім
Жыгімонта П Аугуста.
Выданна "Уставы на валокі"
Жыцпё і дзейнасць Л. Сапегі.
Ліюнскал вайна.
112,
1562 г. Вкданне С. Буднкм у Нясьтжскай друкарні "Катзхізіса".
1563 г.' Выданне Бесасг.ейскай (Радзівілаускай)
1566 г. Бібліі. Зацвярджэнне Пга Статута Вллікага княства
1569 £., I ліпвня Лггоускага. Люблінская уні я — аб"ядяанна Польскага
* каралеуства і Бялікага княства Літоускага
1572—1630 г. у федэратЕуную дзлржазу — Рэч Гаспаліту». Жьццё і дзейнаспь М. Сматрыікага.
1573 г. Акт Вардаускай канфэдэраць'і аб сзабодзэ
1576—1586 г. веравыэмання у Рэ'п' Рлспалітай. Караляванте у Рэчм Гіаспачітай Стэфаха Бато
1587—1632 г. рага. Караляванно ў Рэчы Ласпзлітай Жьт^монта Ш
1588 г. Вазн. Зацвярджэнне Шга Статута Вялікага пняства
1596 г., 6 кастрнч Літоускага. Берасцейская царкоуная унія.
нтка 1629—1680 г. Жіяшё і творчаспь Сімяона Пслайкага.
1648—1651 г. Казацкасялянская зайна на Баларусі.
1654—1667 г. Вайна паміж Расіяй іРзччу Паспалітай.
1700—172. г. Пауночная вайна Расіі са Швацьяй, тэатрам
1708 г., 14 ліпеня баявых дзеянняу якой бклі тэрыторыі 6ала~ русх. Бой паміж шведскімі і рускімі войскамі
1708 г., 9 кастрнч каля мястэчка Галоўчнн (цяпер вёскэ у Бялуніцкім раёне). Разгром рувкіыі войскамі іпвадскага корпуса
КНІГІ ОНЛАЙН
