КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— А скуль ты ведаеш, чалавеча, дзе цяпер мая каханая? — Вятры жыцця падказалі. — To, мабыць, ты не просты вандроўнік? — Мабыць, не просты... I зноў трошкі ідзяце. Толькі не рушыш ты за ім проста ў багну. Зноўку мовіш, як быццам вагаючыся, як быццам спадзеючыся: — I шмат каму твае вятры жыцця дапамаглі? — О, усім, хто меў ласку шукаць у мяне дапамогі, — упэўнена засмяяўся ваўкалак. — Большай дапамогі шукаці не будуць... Ён многа людзей зводзіў з дарогі і ўжо адчуў, што ты ад яго не ўцячэш. Вось такія, якія сваімі нагамі ішлі да яго, весялілі людажэра найболей. Яны не мелі сілы змагацца... I ён ахвотна адказваў табе, пакуль не пачуў: — Кажуць, што адзін балотны ваўкалак памрэ ад рукі таго, на каго ніколі не падумае... Твае вятры жыцця нічога пра тое не данеслі? Сказаў так ды пхнуў ваўкалака ў дрыгвяністае акно, куды той даў нырца з галавою. Толькі не доўга табе давялося радавацца сваёй хітрасці. He выйшаў ты яшчэ з балота, як раптоўна з-за купін выскачыў проста насустрач той самы людажэр. Ды ў сваім сапраўдным абліччы... Блізка-блізенька падбег да цябе ваўкалак, ціха-ціха прашаптаў: — He табе, слабы сын смяротны, здабыць мне смерць... — А чаму так? — не спалохаўся ты. — А таму, што знайшоў я вялікую сілу. — I дзе ж яна? Пакажы сваю сілу, забі мяне. — Там, дзе табе не пабачыць. Хадзем пакажу. Уведай тое перад смерцю... Гэтым разам ты крочыў за ім след у след. Ішлі вы доўга, аж пакуль не дапалі да празрыстай крыніцы, што хавалася — дзіва дзіўнае — у самай непраходнай багне. I ноччу, і ў самы ясны дзень адбіваліся ў крынічнай вадзе іскрыстыя зоркі. Плавалі, як сапраўдныя, жывыя, нібы гэта перакулілася ў тую крыніцу само высокае неба. I ты не мог схаваць свайго захаплення, пабачыўшы такое... — Глядзі, гэта зорніца, — мовіць табе ваўкалак. — Напіўся я халоднай вады і стаў дужым-дужым. Глынуў зорку, і ніхто цяпер не можа мяне перамагчы. Таму што нельга перамагчы крынічную прагу жыцця і зорную вечнасць змагання. У іх — веліч ляснога шолаху і замова палёў... У іх — бясконцае мноства мінулых і будучых жыццяў. Але ў гэта трэба паверыць, на гэта трэба спадзявацца... Ты ж страціў спадзяванне разам з каханай, якую б ніколі не змог утрымаць. Hi ля ясеня, ні ў жыцці... Мне нават не шкада цябе, чалавеча. I яшчэ сказаў, каб глянуў ты ў крыніцу апошні раз ды зрыхтаваўся памерці... Глянуў ты ў крыніцу-зорніцу ды скочыў проста ў яе нерат. Ваўкалак жа за табою... Мабыць, глынуў-такі той зорнай халоднай-халоднай вады. Можа быць, што і праглынуў нейкую люстраную зорку. Хто ж ведае, можа, і знайшоў моцы паверыць... у сілу зямлі і сілу вады, якія цябе вырасцілі. Сілу паветра і сілу агню, праз якія табе яшчэ трэба будзе прайсці. Цяжка мне пра тое казаць. Але пэўна ведаю, што з той зорніцы вярнуўся, вылезшы на дрыгвяністы бераг — на белы свет — толькі ты адзін. Ваўкалак застаўся ў крыніцы... I япічэ ведаю, бо казалі са шчырым здзіўленнем балацянкі, іпто ўсё ж не памёр ваўкалак. Калі ты ўжо хацеў ісці, адбілася сярод зорак у роўнядзі вады яго крыважэрная пашча. Гукнуў ён цябе, і ты на колькі імгненняў спыніўся: — Хлопча, мудры, паслухай мяне, каб не шкадаваць табе апасля... — Чаго табе яшчэ? — He ўсё сказаў табе той чарадзей... — Што ж ён не сказаў з таго, што ты скажаш? — А ты паслухай. Чары адкрылі ўсім вартым тое вяшчуннае прадказанне... I мовіў табе з крыніцы ваўкалак, што ратаваў хлопец сваю каханую... Калі ўзяла яна белую ясеневу руку, то ўзлаваўся хлопец і зрабіўся ў сем разоў дужэйшым. Пацягнуў ды не толькі вызваліў сваю дзяўчыну, але і ўсё кодла нечысці з ясеня скінуў. Лесуноў, палевікоў, вадзянікоў, балотнікаў ды ці мала яшчэ каго... Сціх рогат, пачуўся жалобны плач. Сталі тыя, якія хацелі забраць прыгажуню, прасіці-маліці, каб ускінуў іх хлопец назад на ясень. Пагардліва глянуў на іх асілак ды пацягнуў да багністай прорвы, што ад ясеня была не так далёка. Заплакалі тыя ясеневы сябрукі яшчэ гарчэй, скарбы вялікія хлопцу абяцаюць, абы не кінуў іх у бяздоннае балотнае вока... — Навошта мне вашы скарбы? — мовіў хлопец у адказ. — Грошы буду здабываць працай рук сваіх, а болыпага мне і не трэба. — Мы не грошы прапануем табе. Гэта болын вартае... — Што ж для вас, нячысцікаў, больш вартае за грошы? — Тое, што і для цябе, чалавеча... Пашана. Слава. I памяць, памяць бясконца доўгая за тое, што ты зробіш. Зацікавіўся малады асілак: — Што ж гэта такое? Кажыце. — Дай спачатку слова, што пасадзіш нас назад на ясень. — Так і быць, пасаджу. To кажыце, але калі падманіце, то кіну вас у прорву. — He, не будзем табе маніці. To слухай... Зладжана загаманілі лесуны ды вадзянікі пра тое, што настане хутка час, калі трэба будзе ратаваць людзей. Здарыцца вялікая бяда. Абудзяцца варожыя чарадзействы чужой зямлі. I тады прыляціць з чужыны цуда-юда, прынясе з сабою смерць і няволю... Цяжка будзе з ім, моцным, крылатым, змагацца. I тады той, хто зможа гэтае цуда-юда перамагчы, будзе абраны князем. I атрымае пашану, славу, памяць. А пра нялічаныя багацці не трэба і казаць. Але каб выйсці з той бойкі жывым, трэба слаўнаму асілку разгадаць таямніцы таго страшыдлы. Тыя таямніцы схаваныя ў скарбах, якіх яшчэ ніхто не здабыў. Адно валадары лясоў і вод падказаць шлях да тых скарбаў могуць... Распавёў гэта табе ваўкалак ды змоўк, чакаючы твайго слова. — I як жа тыя скарбы здабыць? — вярнуўся ты да крыніцы-зорніцы. — Гэтага я табе не скажу, — мовіў табе з крыніцы. — Табе і чарадзею твайму помсцячы, толькі адно навяшчую... Хутка настане час, калі паўторыцца вялікая людская бяда. Вернецца цудаюда, прынясе з сабою няволю, гора і слёзы. Людскія слёзы... Табе, сын чалавечы, на іх глядзець. А паратунку не ведаць. — He табе аднаму вядома, як перамог той асілак чужынскага цуду-юду. — He мне аднаму, — задаволена ўсміхнуўся ваўкалак. — Стаяў ты на самым вялікім кургане, насыпаным на вечны спачын. Хто, ці ведаеш, спіць у ім? — Даведаюся, калі ты мне скажаш... — Той самы асілак, які здабыў перамогу сваёй смерцю. He суджана яму было стацца князем. Пасмяротнай была яму і пашана, і слава. — А пра цябе, людажэра, ніхто ніколі і не ўспомніць, — ты нахіліўся над крыніцай і скалануў люстраны адбітак ваўкалакавай пашчы. — Ты зноў памыляешся, хлопча, — яшчэ паспела мовіць тая. — Я буду памятаць пра ўсё, стаўшы вадою, стаўшы травою. Буду ў цяжкую хвіліну перабягаць табе шлях. Азывацца ў ваўчыным выцці з самай глушэчы, калі ты будзеіп крочыць праз лес адзін у зімовую ноч. Глядзець у вочы з ваўчыным сонейкам, калі будзеш успамінаць пра страчаную каханую. Павер мне, што гэтага досыць... Знік ваўкалак у зорнай крыніцы, і зноў толькі нябесныя халодныя адбіткі замігцелі ў ёй. Празрыстыя, глыбокія... Як чалавечая душа, што знайшла свой найдаражэйшы скарб. Як быццам дзіўная крыніца мела сваю волю, мовілі мне пра яе праніклівыя да ўсяго незвычайнага балацянкі. А яшчэ дадалі пра тое, што пакрочыў ты ад іх балота сумным-сумным. Нібы страціў некага, пра каго палоніць душу жальба. А ты ж, хлапеча, хоць і годна сказаў ваўкалаку, але пра змаганне сваё з цудам-юдам не думаць не мог. Вяртаўся зноў і зноў на самы высокі курган, дзе спачываў слаўны волат... Ён перамог, але не застаўся жыць, хоць быў лепшым за цябе. Ты думаў так хоць бы таму, што ён здолеў ратаваць сваю каханую. Здолеў тое, чаго не здолеў ты. Глядзеў на курган — вечны спачын героя — і быў упэўнены, што я не так сабе з’явіўся пад высокім ясенем. I я быў рады, што ты пачынаў пакрыху разумець... Мы сустрэліся з табою зноў, калі залівалі зямлю восеньскія дажджы. Яны апавядалі свету пра тое, што было ў мяне на душы. Гайдалі палыны горыч на кургане несмяротнасці, калыхалі пякучыя слёзы і вечнае захапленне... Мне заўсёды балюча тут быць. Хочацца плакаць, але думка пра подзвіг, які вышэй ад слёз, не дае праліць ані кроплі. Ты адчуваў тое ж, што і я. Хацеў заплакаць — і не мог. Ты думаў пра яго, пахаванага ў гэтым кургане... He азірнуўся на ічяне, калі я стаў поруч з табою. Я сказаў табе, што ты здолееш перамагчы. Сказаў табе пра тое, чаго не здзейсніць ты болей за ўсё баяўся... — Якім ён быў, чарадзей? Ты ж ведаў яго. — Ведаў. Ён нібыта твой родны брат. Такі ж слаўны, такі ж смелы. — Ён хацеў жыць... — Ён і цяпер гэтага хоча. Глядзі, як цягнецца да сонца трава на яго кургане. Нават пажухлая, яна змагаецца за кожную хвіліну жыцця. А калі пільна ўслухаешся, то пачуеш, як ён вітаецца з табою. I я, чарадзей, бачу, што цяпер не толькі мы на кургане, але і ён стаіць побач. He пайшоў ад сваёй зямлі, не можа яго душа расстацца з ёю. — Мабыць, ты можаш з ім пагаварыць? — Mary. Пра што ты хочаш спытаць? — Чаго болей за ўсё той цуда-юда баіцца? — Болей за ўсё баіцца чалавечнасці... He можа яе зразумець гэтае цікаўнае да ўсяго новага стварэнне. — Ізноў твае чарадзейныя таямніцы. — Зусім не. Дазволь і мне спытацца. Дзе скончыцца сіла і пачнецца ахвярнасць? — Хіба я ведаю... — А павінен ведаць, сын чалавечы. — Адкажы мне і ты, чарадзею. Чаму з усіх ты выбраў мяне? He лепшы ж выбар. — Спытай у зорак, з чаго варажылі яны над тваім лёсам. — Гэта ты можаш у іх спытаць. — У іх — не магу. Яны вечныя, халодныя да чарадзейнага слова... Што ж, сын чалавечы, абяцаю ніколі цябе не пакінуць... I ты згодна прамаўчаў. А я не ўзляцеў кажаном, не знік з кургана чорнай віхурай. Я б абразіў яго памяць, так учыніўшы. Я б знявечыў той апошні раз, калі ты, слабы чалавеча, можаш паглядзець мне ў вочы, можаш спытаць... Ціхай хадою пакінуў за спінаю курган... I што табе ведаць пра апошняе расстанне, хлапеча. Нічога. I я не ваўкалак, каб табе пагражаць. Ужо мінулі яловыя лясы, што, нібы вечныя стражнікі, абступалі курган, калі ты дагнаў мяне. Што ж, будзеш так пастаянна рабіць, то аднойчы спознішся назаўсёды... — Пачакай, чарадзею. Скажы мне, яна там, з усімі вамі, з чарамі сваімі, шчаслівая? — Яна шчаслівая. I яна аднойчы знойдзе цябе... Ты паглядзеў мне ў вочы. Шмат сілы, шмат спадзявання... Добры позірк. — Пра што яшчэ спытаеш, хлапеча? Толькі дарма я думаў, што ты нічога не зразумеў: — Ты абяцаў ніколі мяне не пакінуць... Ніколі — гэта занадта доўга. Але я рады, што трохі часу адбярома ў вечнасці. Люляй белы свет, ведны чарадзею...