КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Кажа мне ясень, каб тварыў я новую легенду. Апекаваў новага чалавека... He хачу таго болей. He змагу таго болей. Паўсталі векавечныя межы на зямлі, дзе спрадвеку ўжываліся свет людскі ды свет чарадзейны. He пераўзысці векавечных межаў... БУРЛІВАЯ КРЫНІЦА Міфалагічна-легендавае Я бягу ў далёкі нязведаны свет. Хачу збегчы адсюль, збегчы ад пакут, пазбыцца гора... Мінаю квяцістыя берагі, поўныя радасці, поўныя пацехі. Гэта няпраўда, што я некалі там была. Смяшлівая, бесклапотная. Ці даўно? He ўспомню. Адбіваюцца ў плыткай вадзе лёгкія аблокі. Узіраюцца ў празрыстую плынь. I толькі я адна ведаю, толькі я адна бачу, што хаваюцца за аблачынкамі і прагныя, і страшныя... He глядзіцеся, красуні, у празрыстыя люстэркі. He вы адны любуецеся сваёй прыгажосцю. Лёгка схіліцца над крынічнай вадою, толькі нялёгка расстацца... Струменю ваду, збіваю люстраныя адбіткі шчаслівых твараў. He хачу, каб іх пабачылі тыя, прагныя... — Сама не хочаш бачыць, — шэпчуць мне аблокі, якія плывуць-бягуць за мною ўслед. — Балючы табе гэты напамін. Табе, злой бурлівай крыніцы... Ускіпаю хвалямі ад такіх слоў. Бурлівая, гэта праўда. Але адкуль вам уведаць, ад чаго мне балюча. Як дазнацца вам, чаго дапраўды мне зусім не хочацца бачыць? He ўгадаеце маіх дум, не зведаеце маіх мар, не спазнаеце майго гора. Маё яно, толькі маё... — I наша, — смяюцца зноў аблокі. — Бо мы ж яго ўчынілі. Навошта нам твае думы-мары? I так ведаем пра цябе ўсё... Зноў ускіпаю бруістай хваляй. He зведаць вам пра мяне ўсяго. А я ўцяку ад возера, збягу далёка-далёка... Вы не ўтрымаеце мяне, журлівыя аблачынкі. Плывіце, ляціце за мною. Успамінайце. Карайце... He, яны проста абрываюцца дажджамі на мае радасныя берагі. Пояць вадою зямлю. Ды выглядаюць-высочваюць, можа, нейкая маладая шчыра ўсміхнецца дажджу. Яны, прыгожыя, часам так робяць. Я і сама некалі тое рабіла. Ніхто не ўбачыць, як тады злятаюць з белых аблокаў імклівыя цені. Адбіваюцца на імгненне ў маёй плыткай вадзе. Прагныя. Здагадлівыя. Праніклівыя. Уладарныя над дажджамі. Цікаўныя да людзей. Да маладых журбот. Да чыстых спадзяванняў... — He, не збяжыш ад нас... Навечна табе, прыгожая, смяшлівая, быць у нашым палоне... Мы цябе не адпусцім, не адпусцім аніколі. He змаўкаю, не слухаю, не згаджаюся. Б’юся ў спеўныя шчаслівыя берагі. Няхай пачуюць, пазнаюць, дапамогуць... — Ніхто цябе не пачуе. Ніхто цябе не пазнае. Ніхто табе не дапаможа, — лянотна пацягваюцца дажджавыя хмары. — Ты ж злая. Злая бурлівая крыніца. Я не заліваю берагоў. Я не плыву туды, дзе жывуць людзі. Я толькі хачу збегчы... Збягаю ўжо цяпер. Усё далей ад возера. Далей, далей... Бягу, іду, выбіваюся з сіл. Мне б вады. Зусім нямнога вады. Тады б прабілася, уцякла, уцякла... Падаюць дажджавыя кроплі з пявучым плёскатам. Падаюць, множаць паціху маю сілу. Зліваюцца з маёй вадою, кажуць свае шчаслівыя сны. Падалі гэтыя кроплі на зямлю і бачылі радасныя ўсмешкі. Купаліся ў белай квецені пахучых чаромхаў. Паілі зялёную рунь на лепшы плён... I ў мяне тое будзе, калі я збягу. Я зноў хачу збегчы. — Ты сапраўды хочаш збегчы? — пытаюцца кроплі, спаўняючы наказ тых, прагных. — Няўжо і ад гэтага хочаш збегчы? А кроплі ведалі... Як звінелі без мяне высокія жыты. Нетаропка ўбіраліся, не верачы раннім вёснам, шумлівай лістотай векавыя ліпы. Тыя ліпы... I жыла без мяне, і радавалася жыццю вялікая прыгожая зямля, тая зямля, якая мяне чакае. Будзе чакаць заўсёды. Толькі кроплі падалі на зямлю і вярталіся да аблокаў. Кроплі ведалі пра ўсё... — Што ж, бяжы, а мы паглядзім. Мы ж дадалі табе сілы. Гнеўна, шырока ўскіпаю хвалямі. Вы не здолееце мяне, не змусіце. Бягу, бягу хутчэй, шпарчэй ды чую ў азёрным плёскаце, у подыху вятроў, у песні ўсёй зямлі такое знаёмае: — Брат слаўны... Брат наш слаўны... Спатыкаюся ад чутых-перачутых слоў. Спыняюся. Аглядаюся назад. He, я зусім не вагаюся. Я па-ранейшаму гневаюся, яшчэ болей злуюся, б’юся хвалямі. Ускіпаю ды ападаю, пакуль чую: — Ідзі да нас на аблачынку, смяшлівая. Панясём цябе над зямлёй. Можа, і пабачыш якога слаўнага... Мне ж не патрэбны які слаўны. He трэба іншага... He трэба. Паўтараю гэта зноў і тады нарэшце спыняюся. Куды ж мне збегчы без яго? Няма куды... I вяртаецца, непазбежна даганяе тое, ад чаго мне хацелася ўцячы. Калі змаўкаюць прагныя, то зноў гучыць і жаданае, і радаснае: — Брат наш... Брат наш слаўны... Я пачула гэта першы раз, калі ў захапленні спыніліся-пакланіліся трое. Незнаёмыя, нечаканыя. He ад нашай зямлі. Чужы-чужаніцы. — Вітаем, князёўна чароўнага краю. Цябе пабачыць, што на зорачку ясную зірнуць. Чулі мы пра тваю прыгажосць, ды не верылі, пакуль самі не пабачылі. Нас трое братоў. А гэта старэйшы, Брас. Брат наш слаўны. Яны прыйшлі, калі позняя вясна атуляла зямлю сваёй лагодай. Звыкла буяла пахучая чаромха. Як і многімі ранейшымі вёснамі, лёгка марылася, нечага чакалася. Ды толькі ў гэтую вясну наймацней хацелася змяніцца і змяніць... У чым? Як? He ведаю... Мабыць, проста жадалася трывожнай вясны. Трое каралевічаў з далёкай зямлі, трое маладых прыгожых братоў. Дзівіліся з нябачанага раней краю ды завіталі на бацькаў замчысты двор. Казалі, што нямала пахадзілі па свеце, але такога прыўкраснага кутка яшчэ не сустракалі. He хавалі, што многа бачылі людзей, якія не хапаліся за зброю, якія дзяліліся хлебам, адно такіх добрых і гасцінных нідзе не напаткалі. I яшчэ дадалі, што замнога спазналі чарадзейных таямніц, і радасных, і самотных, але дагэтуль анідзе не бачылі краю, дзе б хавалася столькі нязведанага... — Неспазнаная твая зямля, князь Дзвін. Чарадзейная... Заўсёды марылі пра такую. Змоўклі хутка, пабачыўшы, як хмурыцца бацька. Адкуль ім ведаць было, што не церпіць князь чараў, чарадзействаў, чарадзеяў... Тады сказалі яшчэ, што лёгка ім усё чарадзейнае пазнаваць. I што вандруюць па свеце, каб знішчаць чары, чыняць пераследы тым, хто чарамі валодае. Пэўна, я адна пачула ў іхніх словах няшчырасць. Чаго вы не сказалі, прыгожыя браты? Але ж ім прамовіла: — Шмат на свеце прыгожых земляў з добрымі людзьмі. Ёсць у кожнай свае таямніцы. He шкодныя, не злыя. Навошта ж іх вынішчаць? Усміхнуўся мне бацька ў сівыя вусы, і змоўклі нашы нечаканыя госці, як быццам сумеўшыся. — Князёўна нашай зямлі, — махнуў рукой родны. — Як бачыце, і смелая, і прыгожая... — Праўда твая, князь, — тут жа падхапілі браты. — Столькі зямель пабачылі, а такой смелай князёўны нідзе не сустрэлі. I першымі засмяяліся, лёгка, прывабна. Можа, ад гэтай бесклапотнай жартаўлівасці ўпадабаў князь Дзвін незнаёмых вандроўнікаў, дазволіў застацца, колькі пажадаюць. Мне і самой заўсёды падабаліся вясёлыя ды кемлівыя, адно гэтых братоў-каралевічаў не ўзлюбіла. — За што, князёўна ясная, паглядаеш на нас так пахмурна? Чым жа мы табе не даспадобы? А пра іх паціху сталі казаць, што сочаць яны за чарамі ды чарадзействамі. Што нядобрыя яны. Мабыць, таемна размаўляў з імі князь ды ўзяў слова, што чарадзейныя таямніцы госцікаралевічы будуць знаходзіць, будуць разгадваць. А створаныя чары караюцца па княжацкаму слову' Чарадзеі ж заўсёды былі гнанымі. Лепей было б не з’яўляцца тут каралевічам, учыняць яны бяду... — I разумныя вы, і вясёлыя, і бачылі дзівосаў нямала. Толькі з чужой зямлі вы прыйшлі, туды і вяртайцеся... — За што, князёўна добрая, гэтак з намі? Чым жа мы цябе пакрыўдзілі? — He вам мяне пакрыўдзіць. Толькі і не гонар мне чужынцам усміхацца... ' — Ведаем цуды, ведаем чарадзействы. Табе ж падабаецца ўсё незвычайнае. I адкуль толькі дазналіся... Хоць бацька мне заўсёды казаў, каб чараў не рушыла, не цягнулася да іх, нават не думала пра такое, не пакідала я сваёй мары. Як быццам клікалі да сябе таямніцы. Як быццам чакала мяне ўсё дзівоснае... — Ведаеце цуды, каб лягчэй вызнаваць, каб хутчэй іх зводзіць, — не хавала сваёй прыкрасці. — He толькі ведаем, самі тварыць іх умеем, — усміхаецца мне Брас. — А што князь на гэта скажа? — Давярае нам твой бацька, князёўна. Давярай і ты, — падаюць голас малодшыя. — Хоць паглядзі... Хоць падзівіся... — ходзяць за мной следам. — Добра, здзівіце мяне. — He бойся, князёўна. Махнуў рукою старэйшы брат. Адразу, хоць не было на небе ніводнай аблачынкі, стала хутка расці, напаўзаць на нас чорнае хмарнае мроіва. Закрыла і княжацкі двор, і навакольныя лясы, і як кінуць вокам знаёмыя абшары-разлогі. Заслала змрокам паўнеба... — А скажы ж мне, князёўна, — лагодна пытаецца Брас, — што на той хмарцы? Хто на той хмарцы? Як угадаеш, то мы з братамі выканаем тры любыя жаданні... — А як не ўгадаю? — Тады пашкадуеш... Моцна. Лепей угадай. Смяюцца малодшыя браты, кажуць, каб добра падумала. Цяжка валюхаецца злавесная чорная хмара, як жывая. Галодна пазірае на сінія зубчатыя лясы, на схаваныя пад ляснымі шатамі вёскі... — He бойся, князёўна. Мы з табою. He зачэпіць навальніца твой двор. А я і не баюся. Я веру, што нясе чорная хмара цёмны летні дождж. He заляскочуць знішчальныя перуны, не ападуць на саламяныя стрэхі. Чуеш мяне, чужынскае чарадзейства? За цёмнай хмарай, якая нахілілася нізка-нізенька, мне здаліся сіняе неба і яснае сонца. Спалі маё сэрца, сонейка. Разгані чорную хмару... He спаліла майго сэрца высокае сонца. Грымнулі далёкім пошчыкам перуны, грымнулі ды замоўклі. Зямлю агарнула моцнай улевай. Доўгай, не страшнай. Кожны цуд павінен быць добрым. На тое ж ён і цуд. — Кожны цуд павінен быць добрым, князёўна, — здзіўлена паглядае на мяне Брас. — Хоць часам цуды палохаюць... — На тое яны і цуды, — адказваю ды нават не гляджу ў яго бок. — На тое і цуды, — лёгка пагаджаецца Брас. — Але шчасце тваё, ганарыстая, што маеш добрае сэрца... Прыходзілі і сыходзілі хмары, пакліканыя чарамі. Лілі цёплыя дажджы, паілі ўдосталь зямлю. А браты-каралевічы смяшылі і бацьку, і нямала людзей, глядзелі мне ў вочы, нібы выпрабоўваючы. Ганілі чары, абяцалі зжыць-звесці іх з усяго свету, а самі зноў чаравалі. Ведала пра тое я адна. I хацела, хацела расказаць, ды не магла... — Князёўна, прыгожая, ганарыстая, калі ж загадаеш нам свае жаданні? Чакаем, чакаем, каб зрабіці... — Князёўна, добрая, чаму ж не глядзішся ў люстэркі? He скачаш у карагодах з красунямі? Досыць ужо сумаваць. — Князёўна, — проста кліча мяне Брас. — He трывож бацьку. Жорсткі князь Дзвін, дык многіх выгнаннем пакараў. Як уведае, што не чужыя табе чары, не пашкадуе роднай дачкі...