КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— Слухай, каток! — гаворыць досыць стомлены гаспадар. — To мы, мабыць, не там шукаем... Чортаў мост быў пад зямлёй, то і вяпрук ці не ў нары якой хаваецца... — Слухай, гаспадарок! Пад намі пекла! Думаеш, вяпрук там? Быць таго не можа! Каб чэрці яго злавілі, яны б хлеб людскі са свету зжылі! А хай сабе і так... Я ў пекла ані лапай! — Слухай, каток! Ну чаго ты адразу? Пойдзем у пекла: чарцей зваюем, вепрука выратуем. Сам кажаш: за ім вядзецца людскі хлеб на свеце! — Я табе, гаспадарок, і на зямлі сапраўднае пекла ўчыню! Сказаў жа! Ані хвастом у пекла! А каб цябе! Прасіў-прасіў гаспадар, ды кот як зацяўся. He пайду ў пекла — і ўсё тут! Чаго толькі не абяцаў, нават мышэй за катка лавіць, — не дапамагло. Узлаваўся гаспадар, а кот яшчэ болей. “Я цябе, — кажа, — заваласы!” — “А я ж цябе за вусы!” — “Я цябе ў каршэнь!” — “А я цябе ў кішэнь!” — “Я табе нос абдзяру!” — “А я з цябе суп звару!” Перагукваюцца так “зычліва” кот з гаспадаром, адзін другому жадаюць “найлепшага”, аж вынырвае з балотнага прадоння вялікі-вялікі чорт. — Хто тут непакоіць маё валадарства? — гукнуў, аж рэха панеслася. — У пекла таго зацягну' — Я трывожу тваё валадарства, — падскочыў катоў гаспадар. — Даўно хачу патрапіць да цябе ў пекла! Забяры мяне туды, забяры! А кот жа тут як тут: — He слухай, чорцейка, гэтага манюку! Гэтакім дурнем прыкінуўся, а сам вяльможны асілак! На зямлі як не ўсю нечысць звёў, дык у пекла хоча патрапіць, каб тое самае чыніць... Чорт хоць і хітры, але разгубіўся: — Нешта я не заўважаў, каб на белым свеце нечысці стала меней! А кот яму ў адказ: — А ці здаралася калі, каб чортаў мост знаходзілі ды пераходзілі? — He, ніколі такога не было! — А каб па чортавым балоце, як па сваім, хадзілі? — I такога не было! — To думай, рагаты-хвастаты! Рогі не шапку насіць! Памацаў чорт рогі. I праўда, для чаго яны? Шапкі ж ён ніколі і не насіў. Горача ў пекле хадзіць у шапцы. Мабыць, для таго, каб палохаць... Дык гэтыя не надта і баяцца. Адзін зусім прычапіўся, што невядома, як ад яго адкаснуцца: — А чорцейка! A мой залаценькі! Забяры ж мяне ў пекла, забяры! Збрыдзіў людскі свет, то пад зямлёю пабыць хачу! Буду там з катлоў смалу выліваць і вас, чартоў, за хвасты хапаць-вязаць. Падлічу, колькі тузінаў набярэцца. — Трынаццаць! Тут і лічыць няма чаго! — вохнуў чорт. Гэта ж трэба дадумацца: іх, чартоў, за хвасты вязаць! Ну ўжо не, не патрэбны такі ў пекле. — А смалу з катлоў выліваць нельга... — А раз нельга, то ён дацікуе і вылье! — махнуў кот лапай. — I да вядзьмаркі не хадзі! — I чаго вы такія на маё балота прыцёгліся? — занепакоіўся рагаты-хвастаты. — А цягаемся ўсюды так сабе, хаты не маючы, — цяжка ўздыхнуў каток. — Вось і падумалі вас, чартоў, выгнаць з пекла, а самім там жыць! У вас жа, мусіць, цёпла? — Ды чаго думаць? He халодна! — адказаў за чорта катоў гаспадар. — Хочаш, каля катла паляжы, — аж пацягнуўся ад задавальнення кот. — А хочаш, вынырні на балота, ягад якіх назбірай, — летуценна прамовіў катоў гаспадар. — У гэтым балоце ніякіх ягад няма! — уткнуў сваё чорт. — Нічога, будуць! — кот прытупнуў лапай. — Зваюем вас, дык будзеце не смалу варыць, а ягаднік, нібы кветкі, садзіць... — А хочаш, вынырні на балота, спеў птушыны паслухай, — зноў марыць катоў гаспадар. — На гэтым балоце птушкі не пяюць! Няма іх! — асцярожна павёў сваё чорт. — Нічога, будуць аж залівацца! — кот прыскокнуў на месцы. — Зваюем вас, чарцей, дык і птушкі на балота вернуцца... Будзеце ім гнёзды віць! — А яшчэ, — замілавана ўздыхнуў чалавеча, — будзем па балоце хадзіць, песні спяваць, людзей склікаць! — Ды не было тут ніколі людзей! — зніякавеў чорт. — Тут жа пекла блізка! — Будуць, будуць людцы, — кот па-заліхвацку ўскочыў на нейкі корч-выварацень. — Будуць хаты будаваць, будуць песні спяваць, а вы, чэрці, будзеце ім слугаваць! — ды лапамі ў бакі разводзіць, маўляў, уяві сабе, калі зможаш. — Слухайце, вандроўнічкі! — сабраўся чорт на гаворку. — Дамо вам золата, адно ідзіце адсюль! — А многа золата? — заблішчэлі вочы ў ката. — Ды цэлую торбу! За меней вы адсюль не пойдзеце, — сумна прамовіў чорт ды нырнуў у балота. Неўзабаве цягне торбу золата. Бярыце, кажа, адно каб я вас тут болей не бачыў. Падхапіў кот чортаву торбу, а гаспадар: — Так сабе не пайду! Вось гэты выварацень, на вепруковую галаву падобны, забраць хачу! А чорту што? На яго балоце карчоў процьма. Бяры, кажа, ды ідзі. Ды катоў гаспадар зноў сваё. Напярод, кажа, слова чартоўскае дай, што гэтага карча ў мяне назад не папросіш. Надакучыла чорту гэтакая цягамоціна. Ды ёсць табе маё чартоўскае слова, аж крычыць. Адно пакінь мяне ды маё балота ў спакоі. To чалавеча падхапіў пад паху свой корч, а кот торбу закінуў за плечы ды рушылі назад. Ці многа ці мала ішлі, але мінулі балота, перайшлі цераз мост, вось і зорны лес за спінаю застаўся. Неяк сумна зрабілася катову гаспадару... — Слухай, каток! Што мы ўсё маўчым? Хоць слоўцам перакіньмася! — Мне з табой, з пякельнікам, гаварыць няма пра што. Радуйся, што жывым вяртаешся! — Я і радуюся! А ты, каток, першы з дурняў! — Чаму гэта? — А золата цягнеш! — А ты, гаспадарок, першы з разумнікаў! — Чаму гэта? — А гнілы корч цягнеш! — Пачакай, пачакай яшчэ крыху! — смяецца чалавеча. — Да якой вёскі выйдзем, пабачым, чый будзе здабытак! I што вы думаеце? Як толькі выйшлі кот з гаспадаром з лесу, то чортава золата ўсё ў гнілушкі і перакінулася... — Мяў! Гора мне, вусатаму, гора... Цягнуў гэтакую цяжкую торбіну. I дарэмна ўсё! — загаласіў каток. — Рохк! He тужы, коце! — стаіць перад катом ды яго гаспадаром сапраўдны вяпрук, ад гнілога карча — ані звання. — Я па свеце бегаў, ад нячыстай сілы ў яе ж хаце хаваўся, а праз кемлівасць твайго гаспадара цяпер выбаўлены... — Яно! Чортава слова! — аж падскочыў коцейка. — Гэтага карча — цьху, вепрука — не папросяць назад! — Цяпер я нячыстых не баюся! Буду па свеце свабодна пахаджваць, людзям хлеб ды радасць падладжваць! А вы што будзеце рабіць? — I мы яшчэ па свеце паходзім! — адказаў каткоў гаспадар. — Ну што, вусаты, чый здабытак большы? — Ды твой ужо! Твой, — лагодна адказвае каток. Пабег вяпрук сваёй дарогай, а коцік з гаспадаром рушылі сваёй. Ізноў ім выпаў лясны шлях, бо, ведама ж, лясоў у нас вядзецца багата. Ды толькі яны з першымі дрэвамі параўняліся, а лясун тут як тут, з-за елкі выглядае, да зямлі прыпадае, нежаданых гасцей прагнаць хоча. Зіркнуў раз-другі ды з усіх ног да чорнага каменя, сваякоў сваіх зноў кліча. — Ну і што, родненькія, будзем рабіці? Ходзяць тыя асілкі па зямлі, як хадзілі... — зажурыўся лясун. — Ox! Мабыць, яны сапраўдныя. Трэба нам хутчэй уцякаць! Ай! Чаго б’ешся, бацюхна-касалапы? — Я табе ўцяку! Забыўся, што мне бегаць цяжка? — А мне што? Бяжы, як хочаш! Хоць на чатырох лапах куляйся! — На чатырох толькі звяры бегаюць! — зароў бацюхна. — А я табе не абы хто! Я шанаваны! Найстарэйшы мядзведзь! — А нам лёгка ды спрытна бегаць! — запішчэлі гаёўкі. — Толькі мы не хочам уцякаць! Мы яшчэ кветкі-краскі не ўсе сабралі! — А мне няма калі бегаць! — клапатліва ўздыхнуў гаёвы дзед. — Я смык новы да скрыпкі майструю. Як прыйдзе вясна, тады зайграю, ад таго зашуміць маладое лісцейка так спеўна, як ніколі! — А мне ёсць калі бегаць і ёсць куды! — паважна мовіў пушчавік. — Ад цёмнай пушчы праз поле ды праз вёску да найцямнейшай пушчы! — Ты лясамі ідзі! Так цябе людзі не згледзяць. A то ходзіць вячысты дуб, нібы жывы... Яшчэ напалохаюцца, — знайшоўся лясун. — He! Праз поле ды вёску мне карацей. А што напалохаюцца, тое нічога. Хоць песню якую пра мяне складуць. — А тых, што пра цябе ўжо пяюць, няўжо мала? — не змаўчаў гаёвы дзед, які меў на пушчавіка крыўду за тое, што пушчы шануюць болей, чым яго гаі. — Што маўчыш, шэранькі? — звярнуўся лясун да шэрагахіжага як да апошняй спадзяванкі. — Ты за асілкамі тымі следам хадзіў, можа, уведаў чаго? — Хадзіў след у след! Перайшлі яны чортаў мост, што дагэтуль не ўдавалася нікому. Вепрука чарадзейнага выбавілі, чарцей добра напалохалі, з чортавага балота жывымі вярнуліся. Што ж мне сказаць? Паважаю! — спакойна азваўся шэры. — I я паважаю... — слабенька гыркнуў мядзведзь-бацюхна. — Хоць і баюся... — А я не баюся! Ох! Ох! Ох! — заскакаў задаволены карузлік, выхваляючыся, забыўся, што толькі-толькі хацеў уцякаць. — Mary рабіцца нябачным, то і не баюся... — Што ж нам рабіць? — кумекаў так і сяк лясун. — Калі не баішся, то гэтак напалохай, каб яны пра тое, што асілкі, забыліся! — А і напалохаю! — радасна падскочыў Ох-Вох. — Такая справа мне за гонар! Я хоць і маленькі, але ўчыню ўсё лепей за вялікіх! He толькі на яве палохаць магу, але і сны страшныя насылаць. Такую жудасць начарую, не тое што некаторыя... У хусцінку ўкруціліся і чакаюць нечага! I зневажальна паглядзеў у бок мядзведзя. Пакуль лясун са сваякамі радзіўся, ішлі сабе далей кот з гаспадаром. Клопату не маючы, нічога не ведаючы і не дбаючы. Сонейка летняе за край зямлі закацілася, то і асілкі нашы самыя сапраўдныя стаміліся ды паляглі спаць. Адразу ж гаспадар моцна захроп, а кот сам сабе ціхенька завуркатаў. Спяць ды бачаць самы чарадзейны сон... Бачаць, як быццам да самага краю зямлі дайшлі-дабраліся. Праз лясы ды горы. А там само сонейка сваю брычку майструе, у якой цэлы дзень па-над зямлёй ездзіць. Колы падбівае, завіхаецца. Выглядае нішто сабе: світка залатая, боты бліскучыя. Вось адхінулася сонейка некуды, а гаспадар ды кажа катку: — Што мы тут дарэмна сядзім? Хоць бы ад сонцавай брычкі адно кола сцягнуць... — Ды што гэта ты! — замахаў лапкамі каток. — Сонейка высока ходзіць, усё бачыць, злодзеяў ураз знойдзе! — А вось і не, вусаты-хвастаты! Высока ездзіць яно ў сваёй брычцы! А тая на трох колах не пабяжыць, то і сонейка не паедзе, не ўбачыць, не знойдзе! — Ды навошта табе адно кола, бязвусы-бясхвосты? Ці ты сабраўся сесці на яго ды паехаць? Ці далёка хоць? — А як давядзецца... — А давядзецца проста з гары ды ў калдобіну' Як сабе хочаш, а я зладзеяватай думкі не папушчу! Вось зараз сонейка паклічу, няхай яно цябе пабачыць! — ды спрытна ўскочыў на медны плот, пад якім каля сонцавай сядзібы і хаваліся яны, сябры-змоўшчыкі. — Ну што, паклікаць? — пайшоў кот па плоце.