Ідэя адраджэння Вялікага Княства Літоўскага ў грамадска-палітычным жыцці Беларусі (1795-1939 гг.)
Сяргей Марозаў
Выдавец: ЮрСаПрынт
Памер: 446с.
Мінск 2019
28. 3 мемуараў генерала Эрыха Людэндорфа, кіраўніка Обер Оста
Крыніца: Людендорф, Э. Мои воспоминания о войне. Первая мировая война в записках германского полководца. 1914-1918 гг. Под ред. Л. М. Суриса. Москва-Берлин: Директ-Медиа, 2015. С. 594.
Генерал-фельдмаршал и я ставили себе конечной целью образовать в области, находившейся в ведении главнокомандующего востоком, герцогство Курляндию и Великое Княжество Литовское, которые, блюдя взаимные интересы, теснейшим образом примыкали бы к Германии и возглавлялись бы его величеством; связь личной унией могла бы быть, безразлично, с престолом Пруского короля или троном Германского императора. Таким образом, Германия Пруссия в военном отношении получила бы обеспечение от нового нападения со стороны России, и одновременно приобрела бы территорию для устройства наших солдат после войны.
Крыніца: Унівэрсал Конфэдэраціі Вялікаго Князьстеа
Літоускаго. 1915 г. // БАНЛ. Ф. Спр. 1673. Л. 1-2 аде.
Lieuiw*
21. Спр. 858. Л. 5-7аде.; Ф. 255.
-очи рв г'ххлпгоіхр ин рв .квЪ тигкоте
-Ъх® ^ВХЛ VW 1915 ЛЕХр;1 19 on px ігтс лхгочвч' .врча'Ь j® пуп -уовжр "і еягл»: w’xxrjxjix леч-х 0X11 ,ХВЧ П«Л»Л’ВОЛЛІ ЯП рВ 1"ХХЛ --лілгі -х mi's увіЧ"Хіув в® ваілвг' .ту!»4? ІГОГОЧ рх УИЧВ'Ь ч 1К ,[УЗ -эти схл ояЬ’Зу: Ьхох >узхп ву уоурт jyauiys вх’х |щч oxi рх кеч nweoi® ;уіуп взчгхтув рбх.mb"n все-ч ч рю х ;утЬ'з 'X раиэтуэ ?®'лхвсч уч ч "□ уЬ® |'Е ХЧУОЧ С® ГС'Ю игчигвзЬл уйуг .ряггв’Ьих'ИС у5х лхе еэя уэ^я лучіуЬ ув:хаіуі "т рх рарЬ
-yiyojxp 'і fi рп»л итб oyi bis чоху? ybx is .[ИКЕ-лхэпас Fix ix prati px oyxxrjxs-w r>x ’x .япурЬуЕу: пуі рв :x лзхЬочо'ч px xeH i® цэте Лх is рвли ЯП рв ВТЯТОЧ '1 [НИ px riwoxn ■у: ч рсу:ірвч pbxi .гаохо ро'чхеоч -□•о рх уу^тх-хв лу^ч'^уо кгвч:уу ■укхр цч в іуапо'Х Лх jybxi рх рллгв □у5ж хо'Ь оидаол’Еолл: орт рю У’ххіу л л:хЬ-уохв пууоуЛх луч рв р^а орт вкл луа'5чв"х лу-
.хв-Ь рв .ввлволла гхклутувахр луч рв
Oldzlosloa Lietuvos Kunigaikitijoe Konfederacijoe
AtsiSauRimas.
Gruodiio 19 d. 1915 m. lietavlu, gudq, lenkq ir lydq organisaciju nariel surface Didzioslas Lioluvw Kaulgalk^tijos Koiiledctwiju. stwigdamksl bendrumls ypikomis ₽rle to, kad Lietuva* bti Gudljos lemM, i5 kwh} kit^ kan buvo sutapusl Didi и/ Lietueos KunigaikiWja, о kuiios dab^c vokicuq knr.iemenfj yra йіішtcs, sudarytq, prie naujqu. islorijos RhrfMvien^ tiedn lljxinn ir мгіЦ IJotutroa bel Gudijo* kunq. uUklrox valktybiuSs «ktiatos pav’ilnk', xu HsIJka (clsty pHnumo gurantlja »івошк taut лих, tuitir krai! Io рук'пинЫошх.
Тио tikdu suskelkusiejt Kontederxcijon jos narl»l iiauklaai i vbas tautas, v!sus iuomus, vivas c.-ai»tts ojunUacijai ir visua kraito pt'iedkis, id*i« jie, atsiniof vitq Sios didt^s isturijos valandua svarbumni paiiiiri^ pfitlrtas nuoskaudas, mci^ satin prietarus tr in Ssllkijimq, delei bendroitoi ttvyr^x Ubo — di’.u» Dllilotios Lktusos KunigxikJtljcs Konlederadjoa.
IMMhiatos JiletuvuS KnnigaiUtljns КоііЫегаеіійк
LAIKIKE TAHYHA.
Унівэреал
КонфэдэраціІ Вулікдго Кмяаьетві Лігоуокаго.
Лета 1»15 мес. Грудня 18 дня члены Літоускіх, Беларускіх, Польскіх 1 Жыдоускіх органіаадій приступи да КОНФЭДЭРАЦП ВЯЛПСАГО КНЯЗЬСТВА ЛІТОУСКАГО, дабіваючыся супоаьнымі сіламЕ абы ЛІтоускіе і Бвларускіеземлі, каторыв Здаунм прыналежалі да ВЯЛ1КАГ0 КНЯЗЬСТВА ЛГГОУСКАГО, & цяпор&панаваны Нямецкімі вой6К1, ст&навілі при новых варунках Историчных нераадвсльнае цела на фундамэнці НЕЗАЛЕЖНАСЬЦі Д1ТВЫ I БЕЛ АРУ CI, ЯК СУЦЭЛЬНАЙ ДЗЕРЖАВЫ, ЗАСЬЦКРАГАЮЧЫ УСІМ НАЩЯМ У ЯЕ МЕЖАХ УСЕ ПРАВЫ.
Даеля гэтагс конфэдэ]»аты звертаюцца да усіх націй, да усіх станау, да усіх істнуючых оргаііізадій 1 да усіх граыадзяв Краю, клічучы, абы уважаючы на важнасць вяліклго гісторычнаго момэнту, аабиушыся крыуд узаемиих, свар І недавер’я, маючы на нэці адно карысць су пол ьпае Бацькаушчыны, прылучыліся да КОНФЭДЭРАДИ ВЯЛІКАГО КІЫЗЬСТВА ЛГГОУСКАГО.
РАДА ТЫМ9АС0ВАЛ Конфэд^раціі limtixau) Кнлзьстви Літоусхшо.
Uniwersal
Konfederacji Wifikiego Lfamkitg».
Onia IQ grudnia roku 101S czlookowia organlz&cji Lltewakfch, Biaioruskfch, Polakich 1 Sydowsktoh ммімаіі KONFRDERACJ^ WiELKIEGO KS1Q8TWA LlTEWSKIEGO, d^z^c wspdlnemi eilami ku Unm, by аівтів Lltewakie i Bialoruskk, onga w uklad WIELKI8G0 KSI^STWA LITBW8K1EQ0 wbhodzqce, a obecale pizez woJskaNienleckJe tajqte, stanowily przy nowych warunkach historycsDych niarozerwalnq cilosd na zastvdcie USAM0DZIELN1ENIA LLTWY I ВІАЬОПЕЙІ W P0STAC1 JKDN0STK1 PAN8TW0WBJ, Z2AGWARANT0WANIBM PELN1 PRAW WSZYSTK1M NARODOWOfiCIOM, POMIE NIONR TEKYTOKJUM ZAMlESatUJACYM.
w rnyil powyiazaj z&eady, Bkonfoderowanl apaluja do wazystkich narodowosci, do wszystkicli stanow, do wazystkich wtniojvych organeaqji i do waystkich Obywotali Kraju, by swatywajty na doniostoid wiolkioj ch will dziejowej, aapomniawBzy waajemnyeh игах, upraedxeA I niedowknafi, dla dobra wspoinej Ojcxyxuy icgioeili swoj akces do KONEEDERACJI WIELKLEGO KSIESTWA UTEWSKIEGO.
BADA TrMCZASOWA
XottMeraci] №ielkiego Kii^stwa Litwskiego.
30. Універсал Канфедэрацыі Вялікага Княства Літоўскага (беларускамоўны варыянт). 19 снежня 1915 г.
Крыніца: Унівэрсал Конфэдэраціі Вялікаго Князьства Літоускаго. 1915 г. // БАНЛ. Ф. 21. Спр. 858. Л. 5-7аде.; Ф. 255. Спр. 1673. Л. 1-2 аде.
Унівэрсал Конфэдэраціі вялікаго Князьства Літоускаго
Лета 1915 мес. грудня 19 дня члены Літоўскіх, Беларускіх, Польскіх і Жыдоускіх організацій прыступілі да КОНФЭДЭРАЦІІВЯЛІКАГО КНЯЗЬСТВА ЛІТОУСКАГО, дабіваючыся супольнымі сіламі, абы Літоускіе і Беларускіе зем лі, каторые здауна прына лежа л і да ВЯ ЛІКАГО КНЯЗЬСТВА ЛІТОУСКАГО, а цяпер апанаваны Нямецкімі войскамі, станавілі пры новых вырунках гісторычных нераздзельнае цела на фундамэнці НЕЗАЛЕЖНАСЬЦІЛІТВЫIБЕЛАРУСІ, ЯК СУЦЭЛЬНАЙ ДЗЕРЖАВЫ, ЗАСЬЦЕРАГАЮЧЫ УСІМ НАЦІЯМ У ЯЕ МЕЖАХ УСЕ ПРАВЫ.
Дзеля гэтаго конфэдэраты звертаюцца да усіх націй, да усіх станау, да усіх істнуючых організацій і да усіх грамадзян Краю, клічучы, абы уважаючы на важнасць вялікаго гісторычнаго момэнту, забыушыся крыуд узаемных, свар і недавер я, маючы на мэці адно карысць супольнае Бацькаушчыны, прылучыліся да КОНФЭДЭРАЦП ВЯЛІКАГО КНЯЗЬСТВА ЛІТОУСКАГО.
РАДА ТЫМЧАСОВАЯ
Конфэдэраціі Вялікаго Князьства Літоускаго
Крыніца: Hramadziane! 1916 г. // БАНЛ. Ф. 255. Спр. 1674. 2 л.
Hramadzianie!
Abwieecxonaja 19 hrudais 1916 bode TymcxeMwaj Radaj KostedMaclja Wlallkxho Knlela-t wa Lllotlakaho шаН na node, Jak tojo a Universale j^e adxnaaMDo, dajsai wyzweteHla Lttwy I ВІеІагмІ, Jak duariaCnaj adziakl
Klrajocxyiix da keUj moly, KonWericija apirajecca Da bolakich oxbow ack;
Piem u dale Konfederadja liozyd, № dale udxin na Raneju—da tolkl putyja, ale i nkodnyja. Boles szym auleidsje upoloaje Xyddo naazaje z Raaiejej Dajlrpiej pakmIo, »k> belaje kuudarilwo chocu i ваш! arabid. Pru uwiel cua xupolnabo a nami ijdcia jaio plaoowa 1 aydamatyozua klrawaluda da take, kab sclerci tale adzoaki Dtua) xamauyuadcl. I hyitoryja utalnicb ala dwacaci lei xzpofiaieoa Bala bioxupyoaym imlarotaym amakaimkm casym za iwoj byl a praЬанііді raxiejxkxj diieriaOnUcix.
Na darozi da wyzwaleAnia вам ah о ay epatykajam worahott Bia lolki в ciyoodaiokaj raaiejakaj dziertaOuMCl, ah 1 d bohaaj ouicl rasiejakaho hramadnanatva, katorajo prat swafe partil, nia licaaosy nlekotoryck niewialiklch lewych crop, udaiody wyalnpalo prod iwibo ruchu da well. Z hetaj pryczyny ay nie aumlovajetuia 1 ab raslejaklm llbenlltale, kalory klrojscoa da taho, kab u awaje rukl zabrab ulaid paala oarakloh czynottnikol.
Da jakoj аіпрйш conlralbtyouabo aalepIrAma daj»h kiruiocuje cmU raaiejakaho hramadxi&utwe, moho6 Ivudesyd chob-by haiaay pnaay raaiejskaj, katorgja aawet oiapter, kali au Mo Dareescla uwabadilli ad Jansa cankaj apiikl, nie zabywajeoca pry kodnya tdarcnai adanaoiyvad, nia bytcym to Kraj aan Jodd I dale) pawlolan utawacca raaiejakiin—„tefloDO raaiajakim oa wioki14.
Sieci inlryg, ra»ladlaajch ubranicaj 1 d nxstym Kraju о utalnija сшу deal achwocaaj 1 aprytnaj rokqjn sajmitod raaiejikabo canto, ale pawinny naa auukad ciy uaypift иш cautkoM.
Nuzy naddejl aa ipetnieAnia tadahnla woil Kra)и naazaLo kirajneoa dapier и druhujs starasn: da grupirofiki haaudarstw «adnie-ecropojakich. My vierym, Bl в pada pabledy sradda-eorvpejeklck buudarswlv bydeyja saobodaija prawlacii Rulvjl, a plena sa dale siemli pohkija, litodaka-bieianiklje I nadballyokija pawinoy buduo adpadd ad Raaieji 1 stwaryb haaodantwirayja aduoki и takoj abo alakoj kombinacii a aradaie-auropejakimi huodaratwam), a pry balym byliby pryalaty pad ratwahs еваосурасу)оу|а danahadnia hatych aiamiel i sapeflohny аашосіуаааЬо ruwidoia icb aocijalDo-knliuraaho 1 paJltycziabo tydeia.
Hetkaja moditradd karyataa ala lolki dla batych krajoft, ale karyetaa 1 dla aredDio-ouropaJ* akich haiudanlw. ВІыірогоа, belym ароввіш »Uao Dla tolkl toje, kab Ruieja byia Mlibltna, ate 1 toje, kad ad Jeje addslalicca muraa, kalory baranU by ich ad васіакв a oschodo. Saao nbej raaomieleoca, uto chod ЬоІ^-тіеаМ dalnovidttaja palityka, lakoj madam spadsiewaoca ad arodola•uropejakich haudantw, budile wymagad, kab KrajI, kaioryja budod alotyd sa taki mur, nia lolki clahnollaia da Srodolaj Кагору a pryciyo awlarckoych i mlnajoctych. Ale 1 byJi ааоікаШму takoj lucsoaSciu a pryesyg uoutreoDycb, pMiajanoych.
Nia dnmayem, kab clap er uto byla para prarocryd ab konkrelnycb (ormach boduosaka ukiadn adsoain andnle-enropejakich handantv, — pakol antUa wajojBcayck ab akazalo awajehe aatetaiaho atano&osabo down. Uatoi takl naa adajecoa, etc nto para, kab taiotareaowaayja liarony, а й helya aicwole 1 nan Kral, wydkaiali рйЫіоыа iwaju wolo i iwaje aprawedlivyja damakahnia.
U myil hetabo Koakdrracija 'Wlallkabo Knialatwi Utodakaho iadajed:
I. aby aiemli lilodika-bjaiaraakija atauwill pry oowyo akladzie niaaalednulu buudanlwieoujD adtinkn a aejmam a Wlial, wybiranytn na asaowie ahaJoych, rodaych, pcoityck 1 tajoycb wybarott, a aabiwpltcMDlee pottuych pnwoa tulm oacllaa, kaioryja iywub na nazvanycb slealach.
2. aby a mieiacli aixwaoych riemltl bylt prlnamai atemli, aaaiatyia olaplor elamleokUni wojaki, snaesyea: Kowienakaja I Wileoekaja bubernli, bi»l»roika|t < JitoOakaja ctaiol Hrodsienakaj I Sowalakej hnberaij, JitoOikj|a caadci KnrlasdikaJ hubernl I caaeci bubernil Mlukay, katoraja swiasaaa i 'Wllenakim cantnm — i aby uai« katyja aiemli alanavill adoo niepadalaloaje celaje;